۳-۴ جامعه آماری(N) و روش نمونه گیری

جامعه آماری این پژوهش کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار تهران ‌می‌باشد که دارای اطلاعات لازم جهت محاسبه متغیرهای پژوهش، طی دوره مورد بررسی بوده ­اند و همچنین هر یک شرکت­های متعلق به یک صنعت خاص را تشکیل می‌دهند. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، جامعه آماری این پژوهش شامل شرکت­هایی است که حداقل از اول سال ۱۳۸۸ در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده بودند. برای انتخاب نمونه در این پژوهش از روش حذف سیستماتیک استفاده شده است. بدین صورت که ابتدا کلیه شرکت­هایی که حداقل از اول فروردین ۱۳۸۸ در بورس پذیرفته شده بودند فهرست شدند و سپس کلیه شرکت­هایی که دارای شرایط زیر باشد به عنوان نمونه انتخاب شدند:

• • سال مالی آن ها منتهی به ۲۹ اسفند ماه باشد و در فاصله سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ تغییر سال مالی نداشته باشند.

• • شرکت­های انتخابی از نوع شرکت­های دارای فعالیت­های سرمایه ­گذاری نباشند.

• • نماد آن ها تا پایان سال ۱۳۹۲ بسته نشده باشد.

• • اطلاعات ماهانه قیمت سهام این شرکت­ها و صورت­های مالی آن ها در طی دوره زمانی ۱۳۸۸-۱۳۹۲ در دسترس باشد.

• • در طول دوره پژوهش، سهام آن ها دچار وقفه معاملاتی طولانی­تر از ۶ ماه نشده باشد.

• با توجه به شرط اول و دوم برای ایجاد تجانس و همگنی بین شرکت­های نمونه، شرکت­هایی که سال مالی آن ها منتهی به ۲۹ اسفند نبود و شرکت­های سرمایه ­گذاری به دلیل ماهیت فعالیت آن ها و ارقام مندرج در صورت­های مالی آن ها از جامعه مورد بررسی در پژوهش کنار گذاشته شدند. از آنجایی که شاخص قیمت سهام بر اساس بازده زمانی محاسبه می­ شود وجود وقفه معاملاتی باعث می­ شود که شاخص قیمت را نتوان به طور دقیق محاسبه کرد، در نتیجه اجرای رگرسیون زمانی نتایج معقولی را به دنبال نخواهد داشت. ‌بنابرین‏ با توجه به شرط آخر، شرکت‌هایی که دارای وقفه معاملاتی بیشتر از ۶ ماه بودند از جامعه مورد بررسی کنار گذاشته شده‌اند. بر همین اساس تعداد ۱۳۸ شرکت حائز تمامی شرایط بودند و برای انجام پژوهش انتخاب گردیده‌اند.

برای تعیین حجم نمونه از روش حذف سیستماتیک استفاده شده است.

جدول ۳-۱ استفاده از جدول فیلترینگ

تعداد کل شرکت­های پذیرفته شده در پایان سال ۹۲

۶۲۰

محدودیت­ها

1. جزء بانک­ها و مؤسسات مالی، سرمایه ­گذاری و لیزینگ نباشند.

۱۰۳

1. برای رعایت قابلیت مقایسه پذیری، سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ماه باشد.

۱۶۱

1. شرکت­ها طی سال­های مالی ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ تغییر سال مالی نداده باشند.

۸۷

1. شرکت­ها تا پایان سال ۱۳۸۸ در بورس اوراق بهادر تهران پذیرفته شده باشند و طی ۱۳۸۸ الی ۱۳۹۲ از بورس اوراق بهادار تهران نیز خارج نشده باشند.

۴۱

1. صورت­های مالی شرکت­های فوق در دسترس باشد.

۷۰

1. وقفه معاملاتی به طور تناوب بیشتر از ۱۸۰ روز نداشته باشند.

۲۰

جمع شرکت­های انتخاب شده
۱۳۸

۳-۵ روش تحلیل داده ­ها

آنالیز واریانس: یکی از طرق انجام آزمون فرضیه در خصوص ضرایب مدل رگرسیون استفاده از روش آنالیز واریانس است. ‌در مورد رگرسیون ساده فرض می‌کنیم که متغیر تصادفی Y تابعی از مقادیری است که متغیر مستقل به خود می‌گیرد. اگر بین X و Y رابطه های خطی وجود داشته باشد آنگاه انتظار می‌رود که تغییرات مشاهده شده در متغیر وابسته توسط متغیر مستقل توضیح داده شود. در غیر اینصورت نتیجه ­گیری خواهیم کرد که رابطه خطی بین متغیر مستقل و متغیر وابسته وجود ندارد. ایده اساسی آنالیز واریانس مبتنی است بر نمایش دادن میزان کل پراکندگی‌(تغییرات) یک مجموعه آماری به صورت جمع چند عبارت که بتوان هر یک را به منشأ یا علت خاص وجود پراکندگی‌(تغییرات) نسبت داد. در رابطه با مدل رگرسیون، کل تغییرات در متغیر وابسته‌(Y) را می‌توان به تغییرات توضیح داده شده و تعیین شده که به رابطه X و Y نسبت داده می‎شود و تغییرات توضیح داده نشده‌ (تعیین نشده) که به عواملی به جز رابطه بین X و Y نسبت داده می‎شود تفکیک کرد. کل تغییرات عبارت است از اختلاف بین Y مشاهده شده از میانگین خود و تغییرات توضیح داده شده عبارت است از اختلاف بین میانگین مقادیر Y و ‌(مقادیر Y که ‌بر اساس مدل رگرسیون پیش ­بینی می‎شود) و تغییرات توضیح داده نشده عبارتند از : آن میزان تغییرات در Y که توسط خط رگرسیون توضیح داده نشده است و مربوط است به اختلاف بین Y‌(مقدار واقعی Y) و ‌(مقدار پیش ­بینی شده Y به ازای مقادیر خاصی از X).

تغییرات توضیح داده نشده + تغییرات توضیح داده شده = کل تغییرات‌(پراکندگی)

)۳-۱) SST= SSR+SSE

شاخصی که برای نمایش کل تغییرات مورد استفاده قرار می‌گیرد. مجموع مجذورات نامیده می‎شود :

(۳-۲)

شاخصی که برای نمایش تغییرات توضیح داده نشده به کار برد و مجموع مجذورات خطا نامیده می‎شود:

(۳-۳)

شاخصی که برای نمایش تغییرات توضیح داده شده به کار می‌رود و مجموع مجذورات رگرسیون نامیده می‎شود :

) ۳-۴)

ضریب تعیین‌(تشخیص): ضریب تعیین به صورت زیر تعریف می‎شود :

(۳-۵)

که آن:

SST: کل تغییرات‌ (واریانس‌)

SSR: تغییرات توضیح داده شده ‌(واریانس تبیین شده‌)

SSE: تغییرات توضیح داده نشده‌ (واریانس تبیین نشده واریانس e‌)

:R² ضریب تعیین‌ (تشخیص‌)

ضریب تعیین عبارت است از: نسبت تغییرات توضیح داده شده توسط متغیر مستقل X به کل تغییرات.

چنانچه هیچ گونه تغییر در Y توسط رابطه رگرسیون توضیح داده نشود مقدار R² برابر صفر و چنانچه تماماً توضیح داده شود برابر ۱ خواهد بود. در مواردی که بخشی از تغییرات توضیح داده می‎شود مقدار R² بین صفر و یک است. به ‌عنوان مثال چنانچه مقدار R²= 95% باشد بدین مفهوم است که تغییرات توضیح داده شده‌(SSR‌) برابر ۹۵% کل تغییرات‌(SST است‌) به عبارت دیگر می‌توان چنین عنوان کرد ۹۵ درصد تغییرات Y توسط رابطه خطی بین X و Y توضیح داده شده است.

ضریب همبستگی: ضریب همبستگی (P‌) درجه وابستگی دو متغییر را اندازه ­گیری می‌کند. در همبستگی هر دو متغیر مورد نظر تصادفی هستند و به طور قرینه در نظر گرفته می‌شوند یعنی تفاوتی بین متغیر وابسته و متغیر توضیحی قائل نمی‎شود. اشکال زیر سه نوع مختلف همبستگی منفی کامل‌، عدم همبستگی و همبستگی مثبت کامل را نشان می‌دهد.