۲-۱۶-۲ دیدگاه هیات مدیره

باید ‌به این موضوع توجه نمود که مدیران نقش بسیار مهمی را در تعیین سطح کاهش مالیات در شرکت های دارند که بخاطر ویژگی های خاص شرکت، متعهد به پرداخت اضافی مالیات هستند. به عبارتی دیگر مدیران می‌توانند باعث جلوگیری از پرداخت مالیات اضافی در شرکت ها شوند. ‌بنابرین‏ شرکتی که به خوبی حاکمیت شده و دارای هیات مدیره قوی می‌باشد، از سایر شرکت ها متمایز خواهد شد. در واقع دیدگاه اعضای هیات مدیره شرکت ها منجر به شکل گیری تفاوت های چشمگیری می شود. اگر چه پیروی از رویه های صنعت کاملاً طبیعی و عادی است، اما تفاوت در دیدگاه مدیران که در تصمیم گیری های بلندمدت نمایان می شود، منجر به شکل گیری باورها و اعتقادات ذینفعان شده و باعث افزایش سرقفلی یک واحد تجاری می شود. درست در همان وضعیتی که شرکت ها در یک مقیاس کوچکتر دارای انگیزه مالیاتی هستند، شرکت های بزرگتر و دارای سهام‌داران بیشتر، نیاز به در نظر گرفتن اثرات تغییر عملیات خود از دیدگاه بلندمدت تر دارند و باید هر گونه تغییرات در قلمرو مالیاتی را به خوبی پیش‌بینی کنند. هر نوع تغییراتی که در معافیت های مالیاتی بر مبنای حوزه فعالیت و مناطق اقتصادی خاص، توسط دولت های موفق اتخاذ می شود، منعکس کننده این موضوع است که هیات مدیره علاوه بر ملاحظات مالیاتی، نیاز به برنامه ریزی عملیات شرکت بعد از در نظر گرفتن عوامل متعددی دارد.

۲-۱۶-۳ بهای برنامه ریزی و ضمانت اجرایی

هزینه های خارجی و مدیریتی مرتبط با استراتژی های برنامه ریزی مالیاتی باید به عنوان یک عامل مرتبط، قبل از اتخاذ تصمیم مد نظر قرار بگیرد. سه عامل رقابتی باید در این حالت در نظر گرفته شود: اول اینکه، مالیات به عنوان یک هزینه تجاری در نظر گرفته می شود. دوم اینکه، به کارگیری استراتژی های مربوط به برنامه ریزی مالیاتی دربردارنده هزینه های داخلی و خارجی بااهمیتی برای واحد تجاری می‌باشد. سوم اینکه، عدم پذیرش خواسته های مقامات مالیاتی منجر به ایجاد هزینه های بااهمیت و یا جرایم هنگفتی برای واحد تجاری می شود. اگر چه ممکن است مشاوران مالیاتی وعده مزایای مالیاتی مهمی از طریق انجام توافقات پیچیده و گسترده ای را بدهند اما هزینه های بالقوه ای که مقامات مالیاتی ممکن است درباره تجدید این توافقات به وجود بیاورند باید در قبل از انجام این عمل در نظر گرفته شود. در میان ملاحظات رقابتی، در بسیاری از موارد بهتر است به مالیات به عنوان یک هزینه واحد تجاری نگاه کنیم تا اینکه بخواهیم ابتدا مخارج مهم برنامه ریزی را در نظر بگیریم و سپس از وضعیت مالیاتی دفاع کنیم.

صرفنظر از زاویه حاکمیتی، باید از دیدگاه عملی نیز به موضوع توجه داشته باشیم. از آنجایی که سهام‌داران محقق به دریافت سود پس از کسر مالیات می‌باشند، لذا طبیعی است که تصمیمات هیات مدیره در جهت به حداقل رساندن نرخ مالیاتی می‌باشد. با این وجود این تصمیمات اگر ناشی از اتخاذ استراتژی های جسورانه مالیاتی باشد و باعث تجدید نظر در بدهی مالیاتی توسط مقامات مالیاتی گردد که نتیجه آن اطمینان نسبت به تحمیل جرایم مالیاتی باشد، ممکن است دیگر کارآمد نباشد. ‌بنابرین‏ برای هیات مدیره اتخاذ مواضع بیطرفانه نسبت به مالیات می‌تواند باعث حفظ منافع سهام‌داران گردد.

۲-۱۶-۴ اجتناب از دستکاری اعداد و ارقام حسابداری به منظور به دست آوردن مزایای مالیاتی

تصمیم گیرندگان اصلی شرکت اغلب تمایل دارند تا با پذیرش تکنیک های دستکاری شده در اعداد و ارقام حسابداری، از طریق نشان دادن سود بیشتر، به مزایای زیادی دست یابند. در گزارش جامع مطرح شده توسط “کمیته مشترک مالیات در امور انرون در آمریکا ” نمونه های متعددی از عملیات با انگیزه مالیاتی وجود دارد که بسیاری از معاملات بر تفاوت بین رفتار مالیاتی و رفتار حسابداری مالی اقلام گوناگون به منظور دست یابی به مزایای مالیاتی در صورت سود و زیان تأکید دارند. این کمیته پس از ارائه این نمونه ها در نهایت ‌به این نتیجه رسید که قواعد و استانداردهای قوی و مناسبی نیاز است تا از وقوع این گونه معاملات با انگیزه های مالیاتی جلوگیری کند. این معاملات اگر چه ممکن است الزامات تکنیکال قوانین مالیاتی را رعایت نماید اما هدف اصلی آن ایجاد مزیت های مالیاتی در صورت سود و زیان می‌باشد.

راهنمای سازمان همکاری و توسعه اقتصادی برای شرکت های چندملیتی همچنین شرکت ها را ملزم نمود تا سیستم های کنترلی مدیریتی را که عامل بازدارنده ای برای عملیات مربوط به ارتشاء و یا اعمال فریبکارانه می‌باشد، به کار بگیرند. از سوی دیگر این راهنما اشاره می‌کند که شرکت ها باید روش های حسابداری مالیاتی و حسابرسی را بپذیرند تا از شکل گیری حساب های خارج از دفاتر، حساب های مخفیانه و یا ایجاد اسنادی که به طور مناسب و منصفانه ثبت نشده اند، جلوگیری نماید. ‌بنابرین‏ فشار به شرکت ها برای اتخاذ تصمیمات بیطرفانه مالیاتی، به عنوان موضوع مهمی برای مباحث حاکمیت شرکتی می‌باشد که باید مورد توجه قرار بگیرد(محسنی ملکی و یزدانی، ۱۳۹۲).

۲-۱۷پیشینه تحقیق

۲-۱۷-۱مطالعات داخلی

1. 1. محسنی ملکی و یزدانی (۱۳۹۲) در مقاله ای تحت عنوان “مالیات و حاکمیت شرکتی” به مسائل بنیادین مرتبط با حاکمیت شرکتی و مالیات با بیان وجوه مشترک آن دو پرداخته‌اند. از اینرو به بررسی مبانی نظری و ترکیب جنبه‌های مالیاتی و حاکمیت شرکتی از چهار دیدگاه پرداخته‌اند که عبارتند از: رابطه بین سیاست های مالیاتی و حاکمیت شرکتی، درک عمومی از وضعیت مالیاتی شرکت، نفوذ قانون‌گذار در تدوین سیاست های مالیاتی و کنترل مقامات مالیاتی. در نهایت ضمن ذکر نمونه هایی کارکرد های مربوط به موضوع مالیات و حاکمیت شرکتی جهت به دست آوردن مزایای مالیاتی را به شرح زیر معرفی می‌کند: اطمینان در ارزیابی مالیات، دیدگاه هیئت مدیره، بهای برنامه ریزی و ضمانت اجرایی و اجتناب از دستکاری اعداد و ارقام حسابداری.

1. 1. عبدلی و همکاران (۱۳۹۲) در مقاله ای تحت عنوان ” بررسی ارتباط بین تفاوت مالیات ابرازی و تشخیصی با شفافیت شرکتی ” ضمن بررسی تاثیر متقابل بین شفافیت شرکتی و سیاست های مالیاتی شرکت ها و پرداختن به حوزه های مختلف ارتباط این دو مقوله مهم در حسابداری، تلاش شده است با بهره گرفتن از معیارهای شفافیت مؤسسه استاندارد اند پورز (۲۰۰۲)، میزان شفافیت شرکتی در نمونه ای از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارزیابی و همبستگی آن با سیاست مالیاتی شرکت های نمونه مورد آزمون قرار گیرد. جهت اطمینان از قابل اتکاء بودن نتایج از آزمون های پیش فرض مدل رگرسیون استفاده شده است. جهت آزمون فرضیه‌ها و همچنین آزمون های تکمیلی از مدل رگرسیونی لجستیک استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی نمونه ای برابر با ۱۱۳ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران (در بازه زمانی ۱۳۸۶ الی ۱۳۹۰) بیانگر این مطلب است که بین شفافیت شرکتی در خصوص عملکرد مالی و افشا اطلاعات و معیار سیاست متهورانه مالیاتی شرکت ها همبستگی منفی وجود دارد. اما بررسی ها بعمل آمده، وجود رابطه بین شفافیت شرکتی در خصوص ساختار مالکیت و حقوق مالکان با سیاست های متهورانه مالیاتی و شفافیت شرکتی در خصوص ساختار و ترکیب هیئت مدیره با این سیاست ها را تأیید نکرد.