حق حضانت

کسانی که قانون مقرر داشته است و به تعبیر دیگر، حضانت به معنی سرپرستی طفل برای‌تربیت و تأمین مصالح مربوط به اوست.[۱۰۰]

تمام فرق و مذاهب اسلامی‌متفق‌اند که در مرحله نخست حضانت کودک ازآن مادر است گر چه بحث‌های دیگر صورت گرفته که مدت این حضانت چقدر است؟‌یا این که پس از مادر حضانت به عهده چه کسی است؟ ‌بنابرین‏ در این که حضانت با مادر است‌تردیدی نیست دلیل آن نیز روشن است زیرا از مصادیق بارز حضانت رضاع است که این امر به مادر بر می‌گردد.[۱۰۱]

مادر در مدت شیرخواری طفل ـ در صورت جدایی زن ومرد ـ در حضانت وی اولویت دارد. این نظر‌یبن فقیهان اجماعی است و روایاتی نیز بر آن دلالت دارد. البته حکم حضانت و شیر دادن‌یکی نیست. حضانت طی دو سال با مادر است، چه خودش شیر بدهد چه دیگری و چه بابت شیر دادن اجرت بگیرد چه نگیرد. در این مدت مادر و بچه بیشترین نیاز و وابستگی را به هم دارند. حضانت از دو تا هفت سالگی: راجع به بعد از دوران شیرخوارگی نظرات علما متفاوت است. فتوای مشهور علما بر این است که حضانت پسر بچه بعد از ۲ سال با پدر است و حضانت دختر همچنان به عهده مادر است تا هفت سالگی و بعد به پدر واگذار می‌شود.[۱۰۲]

در ق.م ماده ۱۱۶۸ حضانت را حق و تکلیف ابوین دانسته و در ماده ۱۱۶۹ مقرر داشته برای نگهداری طفل مادر تا۲ سال از تاریخ ولادت اولویت خواهد داشت پس از انقضای این مدت حضانت با پدر است مگر نسبت به اطفال اناث که تا سال هفتم حضانت آن‌ ها با مادر است.[۱۰۳]

شریعت اسلامی، برای زن حق حضانت نیز قائل است که در برابر نگهداری و مراقبت از فرزند، به او تعلق می‌گیرد این نگهداری، هم به عنوان حق و هم به مثابه تکلیف برای زن باید در نظر گرفته شود اما این حق و تکلیف با حق و تکلیف متقابل شوهر از‌یک سو نسبت به فرزند و از سوی دیگر نسبت ‌به یک‌دیگر است که تکمیل شود. بر اساس این حق و تکلیف متقابل و حقوق شخص ثالث(طفل مشترک)، زوجین نمی‌توانند از وظایف خود در قبال کودک استنکاف بورزند. اما زن در مدتی که حضانت بچه را قانوناً باید بر عهده داشته باشد، مستحق اجرت و حقوق مادی کامل خواهد بود.[۱۰۴]

حق جنسی زن

در اسلام، حق همبستری همانند حق طلاق در اختیار شوهر است و به زن تعلق نمی‌گیرد. برحسب روایتی علی× ‌در مورد زنی که در عقد ازدواج شرط نموده بود که همبستری و طلاق در اختیار خودش باشد و به شوهرش مهریه پرداخت کرده بود، این گونه حکم کرد که این زن برخلاف سنت پیامبر|از حقی که ازآن او نبوده، برخوردار شده است؛ لذا آن حضرت، مهریه را بر عهده شوهر و همبستری و طلاق را نیز در اختیار او قرار داد. همچنین در برخی روایات در پاسخ ‌به این سوال که زن چه حقوقی بر شوهر دارد، هیچ اشاره ای به حق جنسی زن نشده است. بر این اساس، ممکن است کسانی گمان کنند که اسلام حق جنسی زنان را به رسمیت نمی‌شناسد؛ ولی نادرستی این پندار با بررسی احکام فقهی مربوط ‌به این موضوع مشخص خواهد شد. اجمالاً نتیجه ای که از بررسی فقهی به دست می‌آید آن است که اسلام حق ارضای جنسی را برای زن به رسمیت شناخته و بر این اساس، در مقام قانونگذاری کلی، حداکثر زمان مجازی برای خودداری شوهر از همبستری با همسرش را چهارماه معین ‌کرده‌است؛ در عین حال، ویژگی‌های فردی و موقعیتی رانیز نادیده نگرفته و با تشریع قاعده نفی ضرر، زمینه محرومیت جنسی زنان را در شرایط خاص از میان برده است. همچنین اسلام به رویکرد حقوقی بسنده نکرده و با برخی توصیه های استحبابی به شوهران، شدت اهتمام خود به موضوع ارضای جنسی زنان را به نمایش گذاشته است.

به نظر می‌رسد تفاوت‌های طبیعی زن ومرد در امیال و نیازهای جنسی که در متون دینی هم به پاره ای از آن‌ ها اشاره شده، مبنای زیستی و روانی توجیه این تمایز‌ها را به دست می‌دهد. بر حسب روایات اسلامی، زن و مرد از سطوح تحریک پذیری جنسی متفاوتی برخوردارند و مردان از نظر کمیت و تکررفعالیت جنسی بر زنان برتری دارند و اینکه در روایات، بردباری‌یا امکان پرهیز جنسی زنان در نتیجه‌ حیای خدادادی آن‌ ها بیش از مردان قلمداد شده، می‌تواند اشاره ای به همین تفاوت زیست شناختی باشد. با وجود این، زنان در هنگام تحریک جنسی، سطوح بالاتری از لذت را تجربه می‌کنند و این تفاوت در لذت و نیز تفاوت در بردباری جنسی بین زن و مرد در برخی روایات با نسبت ده در برابر‌یک تعیین شده است. از بررسی فقهی ‌به این نتیجه می‌رسیم که اسلام بدون آنکه میل جنسی زن را مسکوت بگذارد‌یا آن را نابهنجار قلمداد کند، بر حق جنسی او مهر تأیید زده و برای احقاق آن حتی راهکارهای قانونی مقرر ‌کرده‌است.[۱۰۵]

حقوق اقتصادی

امتیازات اقتصادی بخش دیگری از حقوق زن است. این حقوق جنبه اثباتی دارد و دارای ارزش اقتصادی است. برخی از امتیازات اقتصادی، حقوق ناشی از مصالحی است که قانون‌گذار برای زن در محیط خانواده مقرر ‌کرده‌است. این احکام، احکام نکاح و‌یا ناشی از ضابطه قرابت است.[۱۰۶]

نفقه

یکی از مهم‌ترین حقوقی که دین مقدس اسلام برای زن در نظر گرفته شده است، حق نفقه می‌باشد که به عنوان تکلیفی بر عهده شوهر قرار داده شده است. در این مقوله ما برخی از مسائل مربوط به نفقه را به صورت خلاصه مطرح می‌کنیم.

نفقه عبارت است از پرداخت هزینه های عمومی‌و عادی زن در خانواده، مانند خوراک و پوشاک و مسکن و و سایل زینت و دیگر نیازهای ضروری زن در حد متعارف که البته در هر شرایط اجتماعی و عرفی باید نسبت به تجدید نظر درباره‌ مصادیق آن‌اندیشه کرد باید از طرف مرد به زن پرداخت شود پیامبر|در آخرین خطبه خود به آن اشاره ‌کرده‌است و فرمودهاست:

«… وَ عَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَ کِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ…»

بر شما مردان است که لباس و خوراک زنانتان را به نیکی تأمین نمایید، علاوه بر آن مستحب است مردان تلاش بیشتری کرده، زنان و خانواده خود را در رفاه و آسایش قرار دهند تا زن بتواند به وظایف اصلی خود که همانا ‌تربیت فرزند اش با آسودگی خاطر بپردازد.

و در روایتی دیگر حضرت رسول می‌فرماید که

«ملعون ملعون من ضیع من‌یعول»

کسی که به عائله خود نرسد و به وضع آن‌ ها رسیدگی نکند ملعون و مورد لعن واقع خواهد شد.[۱۰۷]

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...