مجموع ارزش فعلی مشتری و ارزش آتی وی که در ماه­های آینده از حضور در شبکه ارتباطی شرکت ایجاد خواهد کرد

[۱]

ارزش فعلی تمامی ارزش­های ایجاد شده توسط مشتری در آینده

[۷۰, ۷۱]

مجموع جریان­های نقدینگی بدست آمده از یک مشتری در کل ارتباطش با سازمان

[۷۲, ۷۳]

ارزش خالص فعلی بدست آمده از تمامی تراکنش­های مشتری

[۷۴]

ارزش مورد انتظار از سودآوری آتی ناشی از خرید مشتری در طول زمان مورد بررسی

[۷۵]

همان‌گونه که از تعاریف ارائه‌شده برمی­آید، ارزش مشتری درگرو میزان سودآوری است که مشتری در طول مدت زمان ارتباط خود با شرکت، برای آن به همراه داشته است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

برای تعیین میزان ارزش هر یک از مشتریان مدل­های مختلفی در سالیان اخیر معرفی گردیده است. مدل­های مختلف معرفی شده برای تعیین ارزش دوره عمر مشتریان(^[۷۰]LTV) می ­تواند بیانگر ۳ ارزش مشتری باشد[۷۶]؛ این ارزش­ها عبارتند از:
ارزش فعلی مشتری^[۷۱]: مقدار سودی که یک مشتری در طول عمر مشتری بودن خود در شرکت، به ارمغان آورده است.
ارزش بالقوه مشتری^[۷۲]: مقدار سودی که مشتری با ادامه روند فعلی، در آینده برای شرکت ایجاد می­ کند. مبنای تعیین این سود، تخمین آینده است.
وفاداری مشتری: تعهد مشتری به خرید از یک برند یا شرکت، که منجر به تکرار خرید وی می­ شود. واضح است که کلید وفاداری مشتری، داشتن یک ارتباط طولانی مدت با وی است[۷۷].
در ادامه و در بخش بعد، انواع مدل­های توسعه یافته در تعیین ارزش مشتریان مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

ارزش­گذاری

تعیین ارزش مشتریان در کنار خوشه­بندی آن­ها ۲ عامل اساسی در شناسایی مشتریان باارزش و مدیریت ارتباط با آن­هاست. از این­رو در این بخش مدل­های گوناگونی که در سالیان اخیر در زمینه تعیین ارزش مشتری و خوشه­بندی مشتریان ارائه شده است، مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

مدل­های تعیین ارزش مشتری

این باور پذیرفته‌شده‌ای است که مشتریان ماندگار(وفادار) برای شرکت سودمندتر هستند. این سودمندی مشتریان وفادار تحت تأثیر عواملی نظیر فروش متقاطع، فروش اضافی، تبلیغ دهان­به­دهان و… نسبت داده می­ شود. سودآوری یک مشتری در صورتی تضمین می‌شود که وی خریدهای مکرر و بلندمدتی را از شرکت داشته باشد. با این وضعیت اهمیت وفاداری مشتری به شرکت دوچندان می‌شود. با درک رو به رشدی که از اهمیت وفاداری مشتری به دست آمده است، شرکت‌ها به رویکرد جدید مشتری محور بودن سوق پیدا کرده ­اند تا از این طریق بتوانند راهبردهای خود را تدوین نمایند، در نتیجه چرخه عمر مشتری نقش مهمی در استراتژی بازاریابی شرکت­ها ایفا می­نماید. ایده اصلی ارزش چرخه عمر مشتری این است که مشتریان را باید بر اساس سودآوری آن‌ها برای سازمان مورد قضاوت قرار داد. ازاین‌رو مدل­های مختلفی در تعیین ارزش مشتریان توسعه‌یافته­اند. این مدل­ها به دو دسته عمومی و استراتژیک تقسیم ­بندی می­شوند[۷۸]. مدل­های عمومی، روش­هایی هستـند که کل بازار را رصد می­ کنند و مشتریان موجود را در بازار بررسی می­ کنند. این مدل­ها این امکان را برای سرمایه ­گذاران بوجود می­آورند که قبل از ورود به یک بازار، از پتانسیل موجود در آن بازار آگاه شده و در صورت امکان وارد شوند. مدل­های استراتژیک نیز با توجه به رفتار مشتریان شرکت، ارزش مشتریان را تعیین کرده و به مدیران در اتخاذ تصمیم ­گیری­های آینده کمک می­ کنند. هدف این دسته از مدل­ها، به حداکثر رساندن سودآوری بلندمدت مشتریان در آینده است[۷۹]. در ادامه مدل­های مختلف تعیین ارزش مشتریان مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

اندازه کیف پول مشتری(SOW)

متخصصان CRM در شرکت IBM، معیار “اندازه کیف پول” مشتری را بصورت زیر تعریف می­نمایند:
میزان پول خرج شده توسط مشتری در خرید یک دسته خاص از محصولات^[۷۳][۸۰].
معیار SOW^[74] یکی از معیارهای عمومی تعیین ارزش مشتری می­باشد. این معیار بیان‌کننده حجم کلی خرید یک مشتری از یک محصول خاص در کل بازار است که در رابطه ۲-۱ نشان داده شده است. هدف این معیار نشان دادن میزان پتانسیل مشتری در خرید یک دسته خاص از محصولات است[۷۹].

(۲-۱)

در رابطه۲-۱، نشـان­دهنده فـروش صـورت گرفته به مشتـری S توسط شرکت j است. نیز بیـان­کننده تعداد شرکت­های فعال است. هرچه میزان SOW بالاتر باشد، به معنای آنست که امکان خرید مشتری بالاتر است.
به‌منظور محاسبه SOW برای هر یک از مشتریان، نیاز به جمع­آوری اطلاعات خرید آن مشتری در کل بازار است. روش­های مختلفی برای جمع­آوری تراکنش­های مشتریان وجود دارد، که به ۲ دسته کلی “بالا به پایین^[۷۵]” و “پایین به بالا^[۷۶]” تقسیم می­شوند[۸۰]. در روش “بالا به پایین” ابتدا مجموع خریدهای صورت گرفته توسط مشتریان در یک دسته خاص از محصولات در یک کشور محاسبه گردیده و سپس با بهره گرفتن از تکنولوژی­های خاصی میزان خرید هر مشتری محاسبه می­گردد. در روش “پایین به بالا” با بهره گرفتن از اطلاعات مشتریان، SOW آن‌ها به‌طور مستقیم تخمین زده می­ شود. یکی از روش­های رایج در تخمین SOW مشتریان، انتخاب زیرمجموعه‌ای از مشتریان و تعیین SOW آن‌ها و سپس تخمین SOW سایر مشتریان بر اساس شباهت ویژگی­های آن‌ها با ویژگی­های زیرمجموعه انتخاب شده است[۸۰].

سهم کیف پول مشتری(SW)

برخلاف معیار SOW که تنها بیان‌کننده پتانسیل خرید مشتری است، این معیار میزان وفاداری مشتری نسبت به شرکت را تعیین می­ کند. معیار ^[۷۷]SW با مقایسه میزان خرید صورت گرفته توسط مشتری از شرکت و میزان خرید صورت گرفته توسط وی در کل بازار، میزان وفاداری مشتری نسبت به شرکت یا برند موردنظر را تعیین می­نماید. معیار SW را می­توان بصورت زیر تعریف کرد:

عملیات تکمیلی
۱-۴-۲ مراحل ترکاری

1. 1. خیساندن (سوکینگ)

1. 1. موزدایی

1. 1. آهک دهی (لایمینگ)

1. 1. آهک گیری (دیلامینگ)

1. 1. آنزیم دهی (باتینگ)

1. 1. چربی گیری

1. 1. دباغی(تانینگ)

1. 1. دباغی مجدد (ریتانینگ)

1. 1. روغن دهی

۲-۴-۲ ترکاری
در زمان های قدیم برای مو زدایی و لش زنی پوست از وسیله ای که به صورت شیب داری در کف کارگاه قرار می گرفت استفاده می کردند. این وسیله را beam می گفتند و محوطه ای که این وسیله در آنجا قرار می گرفت Beamhouse گفته می شد. بعد ها به مرور زمان به کلیه عملیاتی که در قسمت ترکاری یا خیس کاری انجام می گیرد عبارت Beamhouse operation اطلاق شده است.

۳-۴-۲ خیساندن
خیساندن اولین مرحله چرم سازی و ترکاری است که طی آن تمامی آثار curing از بین می رود. درضمن انبارداری پوست های ترنمکی حدود ۳۵-۳۰% آب طبیعی خود را از دست می دهند . به خاطر وجود آب کافی در پوست های ترنمکی در مرحله سوکینگ این پوستها مشکلی پیش نمی آید. آب ساده به مدت چند ساعت پوستهای ترنمکی را دی هیدراته (جذب مجددآب) کرده و شرایط مناسب را برای عملیات بعدی دباغی فراهم می کند.
پوستهای خشک نمکی در مرحله سوکینگ با مشکلات زیادی روبه رو هستند که بوسیله سوکینگ اسیدی و قلیایی این مشکل برطرف می گردد. سوکینگ قلیایی ارجح تر است بدلیل اینکه بااستفده از سوکینگ اسیدی در مرحله موزدایی به مشکل برمی خوریم.
مشکلات پوست های خشک نمکی در مرحله سوکینگ :
در ضمن خشک شدن پوست غلاف آبکی اطراف زنجیرهای باردار شده الکتریکی پروتئین از بین می رود و پوندهای عرضی الکترووالانسی بین رشته های پروتئین تبدیل می شود به پیوندهای عرضی بسیار محکم که در جهت طولی و عرضی الیاف پوست فیکس گردیده است. همچنین در اثر خشک شدن پوست در نور آفتاب مواد موجود در الیاف، منعقد شده و تبدیل به مواد چسبناکی می گردد که از جدا شدن الیاف از همدیگر جلوگیری می کند.
اهداف سوکینگ :
حذف نمک و از بین بردن تمام آلودگی های پوست. اگر خون حذف نشود آهن موجود در آن باعث ایجاد لکه می شود. چون آهن خاصیت دباغی کنندگی دارد ازاین رو لکه ایجاد شده در مراحل بعدی هم از بین نمی رود .
دی هیدراته کردن پوست(جذب مجددآب)
نرم و پخش کردن مواد سیمانی موجود بین الیاف پوست
نرم و متورم کردن الیاف پوست
حذف چربی ها ی فیزیولوژیکی پوست
حذف پروتئین های کروی
آب مصرفی در سوکینگ :
کیفیت آب مصرفی در مرحله سوکینگ بر کیفیت و روند چرم سازی تاثیر زیادی دارد از این رو استفاده از آب براساس کیفیت آن صورت می گیرد. آب همیشه دارای مقادیر محلول یا معلق می باشد که این مواد کیفیت آب را تعیین می کنند.
در فرایند چرم سازی از آب سخت استفاده نمی شود زیرا این آب در مراحل مختلف فرایند چرم سازی ایجاد شرایط نامطلوبی می کند .
اثر سختی آب در مراحل مختلف چرم سازی:
در مرحله سوکینگ : باعث می شود تا پوست های خشک دیر و به سختی خیس شود .
۴-۴-۲ مرحله آهک دهی :اثر چندانی ندارد مگر منجر به ایجاد کربنات کلسیم و منیزیم در سطح پلت شود.
۵-۴-۲ مرحله آهک گیری :اگر از سولفات آمونیوم استفاده شود موقع شستشو امکان دارد مشکل پیش بیاید.
در دباغی گیاهی :کربنات کلسیم و منیزیم با مواد دباغی، تانن های غیر محلول تشکیل می دهند. این ترکیبات در اثر اکسید شدن رنگ چرم را تیره می کنند.
در خنثی سازی :کربنات ها سرعت خنثی سازی را زیاد می کنند.
در رنگ رزی :رنگ های بازی به کربنات ها حساس اند. رنگ غیر یکنواخت می شود و مقداری از آن رسوب می کند .
در روغن دهی : به عنوان صابون کلسیمی ،روغنها را رسوب می دهند و شرایط سطح چرم را برای فینیش نامناسب می کنند.
در فینیش : امولسیون لاکهای محلول در آب را می شکنند.
مراتب سوکینگ :
سوکینگ اولیه :پوست خام دارای مقادیر زیادی تخم باکتری است که به دلیل مقادیر بسیار زیاد نمک در مرحله انبار داری و نگهداری پوست امکان تکثیر و فعالیت ندارند. وقتی پوست در آب زیادی قرار می گیرد نمک ها در آب حل شده و امکان فعالیت مجدد باکتریها فراهم می شود از این رو برای حذف تخم باکتری ابتدا پوست با مقادیر بسیار کم آب شسته می شود سپس سوکینگ اصلی انجام می گیرد .
سوکینگ اصلی: در حقیقت شستشوی کامل پوست است که آب به عنوان ماده اصلی در آن مدنظر است. این مرحله را با بهره گرفتن از مواد کمکی تسریع می کنند .
عوامل تاثیر گذار بر سوکینگ :
عملیات مکانیکی: پوست هایی که در آفتاب خشک می شوند قسمتی از مواد بین الیافی آنها تبدیل به مواد نامحلول می شود از این رو این قسمت ها در آب خیس نمی شوند. استفاده از ماشین لش زنی قبل از عمل سوکینگ یا لش زنی با دست برای حذف این مواد توصیه می شود.
اثر دما : با بالا رفتن دمای سوکینگ خالی شدن پوست افزایش می یابد هم چنین دما باعث رشد سریع باکتریهای پروتئولیتیک می شود. بالاترین درجه حرارت برای سوکینگ ۲۴ درجه است. بهتر است سوکینگ در شب انجام گیرد .

در هر سازمانی این باور وجود دارد که تحقق اهداف عالی سازمان در گرو برخورداری از منابع انسانی کارآمد و بهره‌ور است. تمام سازمانها برای سازگاری با تغییرات محیطی لازم است به طور مداوم نسبت به توسعه و بهسازی نیروی انسانی ، تجهیزات، فناوری، قوانین و مقررات و فرهنگ سازمان اقدام کنند.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱۲-۵-۱۱-۲ مفهوم مهندسی مجدد
«همر» و «چمپی» مهندسی مجدد فرایند کسب و کار را اینگونه تعریف می کنند : «بازاندیشی بنیادین ، طراحی نو و ریشه ای فرایندها برای دستیابی به پیشرفتی شگفت انگیز در عملکرد براساس معیارهایی نظیر هزینه ، کیفیت ، خدمات و سرعت.»
با توجه به این تعریف ، مهندسی مجدد تحولات تدریجی را نمی پذیرد و با در نظر گرفتن دگرگونیهای پر شتاب فناوری، بازار و اقتصاد، دگرگونیهای بنیادین و شدید را مد نظر قرار می دهد . این دانش تمام روش های سازماندهی، مدیریت تحول و ابزارهای مهندسی صنایع را مورد استفاده قرار می دهد تا بر ویرانه سازماندهی بوروکراتیک (دیوان سالاری ) ، سازمانهای نوین فرایندگرا و انعطاف‌پذیر را بسازد.
۱۳-۵-۱۱-۲ مهندسی مجدد در منابع انسانی
درصورتی که در سازمان شما فعالیتهای روزانه به طور کارا و مؤثر انجام نمی شود، ‌دپارتمان منابع انسانی اولین جایی است که باید مهندسی مجدد در آن شروع شود. این روشی است که مدیران شــــرکتهایی چون AT&T و هیولت – پاکارد به کـــــار گرفته اند.
در حالی که بسیاری از متخصصان منابع انسانی به طور مؤثر در حال بهره برداری از فناوری اطلاعات به منظور مهندسی مجدد فرایندهای منابع انسانی هستند ، بسیاری دیگر هنوز تصویر مبهمی از مهندسی مجدد دارند. اینکه مهندسی مجدد چیست ؟ چه کــاری می تواند انجام دهد؟ و چه مشکلاتی ممکن است در حین اجرا رخ دهد؟
مهندسی مجدد معمولا برای توسعه ، تولید ،‌ لجستیک ،‌توزیع یا در بعضی مواقع جهت حمایت کردن از مشتریان و فروشندگان هدف گذاری می‌شود اما به ندرت برای اجرای آن در قسمتهای مالی و منابع انسانی تلاش می‌شود. به هر حال، منابع انسانی مجموعه ای از سیستم ها و فرایندهایی است که قادر است بزرگترین سرمایه شما را بالفعل کند. نیاز به کاهش هزینه، ارائه خدمات با کیفیت‌تر و تغییر فرهنگی سه عامل اصلی جهت آغاز فعالیتهای مهندسی مجدد منابع انسانی هستند.
۱۴-۵-۱۱-۲ گامهای مهندسی مجدد
معمولا فرایند مهندسی مجدد از طراحی تا اجرا شامل چهار فاز است:
مرحله اول- نیاز سنجی: اغلب، فعالیتهای مهندسی مجدد زمانی شروع می‌شود که شرکتها از وضعیت موجود ناراضی هستند یا از طرف فرایندها و سیستم های موجود جهت پاسخ به فرصتهای تجاری جدید یا به دست آوردن اهداف خاص تحت فشار هستند، در حقیقت مهندسی مجدد به عنوان ابزاری برای به دست آوردن اهداف کسب و کار جدید یا نشان دادن مشکلات کسب و کار استفاده می شود.
در این مرحله شرکتها باید قبل از صرف زمان و منابع جهت شروع فعالیت به دو پرسش اساسی پاسخ دهند:
۱- چرا مهندسی مجدد لازم است؟
۲- چگونه مهندسی مجدد برای به دست آوردن اهداف کسب و کار با استراتژی کلی سازمان منطبق می‌شود؟
مرحله دوم- حمایت و پشتیبانی از سوی مقامات بالای سازمان: بدون حمایت فعال و مستمر مدیریت ارشد، یک فعالیت بنیانی مثل مهندسی مجدد دیر یا زود شکست خواهد خورد. در مهندسی مجدد منابع انسانی مجریان رده بالای منابع انسانی نیاز به حمایت قوی از طرف مدیران ارشد سازمان دارند.
بعد از کسب حمایت از طرف مدیریت ارشد سازمان معمولا در این مرحله تصمیمات لازم با توجه به ماموریت فعالیت مهندسی مجدد، حوزه کاری این فعالیت و منابع مورد نیاز جهت کار اتخاذ می‌گردد.
مرحله سوم- تشکیل تیم راهبری: تیم راهبری متشکل از مدیران ارشد منابع انسانی، مدیران MIS ، مدیران میانی و مشاوران خارجی معمولا در این مرحله تشکیل می‌شود.
وظایف تیم راهبری
۱)درک ارتباطات کلیدی مشتریان / کاربران در فرایندها؛
۲)ترسیم کردن فرایندهای جاری و محدودیتهای سیستم؛
۳)هدف گذاری هزینه ای/ خدماتی جدید برای فرآیندها؛
۴)شناسایی فرایندهایی که باید مهندسی مجدد شوند و ایجاد یک طرح اجرایی فاز بندی شده.
در این مرحله تیم راهبری می‌تواند مسیر کلی مهندسی مجدد را تعیین کرده و مشاوران و فروشندگان درخواستهای سخت افزاری و نرم افزاری را انتخاب کند.
مرحله چهارم- تشکیل تیم های اجرایی: تیم های اجرایی برای خلق راه حل جهت هریک از فرایند های هدف گیری شده تشکیل می‌شوند. در این مرحله افراد تیم ، فرایند موجود را شناسایی کرده و راه حلهای چندگانه برای فرایند ایجاد می‌کنند، برای هر راه حل تحلیل سود- هزینه انجام می‌دهند و در نهایت ساختار، ‌نیروی انسانی و نیازهای سیستمی فرایند انتخاب شده را تعیین می‌کنند. طرحهای عملی برای تست آزمایشی، نصب تجهیزات، تغییر، ‌آموزش و استخدام نیز در این مرحله فرمول بندی و اجرا می‌شود. در نهایت فعالیتها و فرایند های اصلی باید پیاده سازی و اجرا شوند تا پیشرفت و اثر تجاری فعالیتهای مهندسی مجدد نمایان شود.
شش عامل کلیدی در موفقیت فعالیتهای مهندسی مجدد منابع انسانی
۱- همراهی و حمایت مدیریت ارشد سازمان
۲ – چشم انداز و مدل واضح و روشن برای تغییرات در منابع انسانی
۳- ارتباطات شفاف ، صادق و پیاپی
۴- توانمند سازی کارمندان و مدیران
۵- تغییر در سیستم های حمایتی (پاداشها ، ارزیابی ، طراحی مجدد شغل و …)
۶- اختیار و قدرت دادن به تیم های مهندسی مجدد و پاسخگو نگاه داشتن آنها جهت هدفهای روشن و قابل اندازه گیری.
۱۵-۵-۱۱-۲ نقش فناوری اطلاعات در فرایند مهندسی مجدد
فناوری اطلاعات در مهندسی مجدد نقش عمده ای ایفا می‌کند، فناوری به تنهایی و به صورت انتزاعی نمی تواند موجب تغییر و تحول باشد. اما با وجود این، ‌فناوری می‌تواند تاثیر بسیار قوی و گسترده ای از خود به جا بگذارد،‌ خصوصا وقتی که به نحو صحیح و مطلوبی با یک برنامه مهندسی مجدد ریشه‌ای که قصد تبدیل سازمان سنتی مبتنی بر فعالیت به سازمان مبتنی بر تیم متمرکز، ‌حول نیازهای مشتریان و تغییر نظام فعالیتی به نظام راهبری فرایند را دارد، ‌عجین شده باشد.
امروزه اجرای فرایند مهندسی مجدد منابع انسانی با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات در بخشهای مختلفی همچون حقوق و دستمزد، گزینش و استخدام، آموزش، ارزیابی عملکرد، پاداش دهی و پیاده سازی فرهنگ سازمانی نقش عمده ای را در راستای دستیابی اهداف ایفا می‌کند. از آنجا که واژه فناوری اطلاعات بسیار گسترده است و جنبه های بسیاری را شامل می شود، می توان به کاربرد آن در فعالیتهای منابع انسانی از جنبه های مختلف اشاره کرد:

• • تجهیزات و سیستم‌ها،

• • نرم افزارهای کاربردی،

• • اینترنت،

• • اینترانت،

• • واقعیت مجازی،

• • آموزش از راه دور.

استنلی فاست^[۳۸]، متیو آ. والر^[۳۹] و آمیدی ام. فاست^[۴۰](۲۰۱۰) تحقیقی با عنوان تشریح تئوری سیستم های دینامیکی برای درک موفقیت ها و شکست های موجودی مشترک انجام داده اند. نتایج تحقیق نشان داده است که تئوری عناصر سیستم ها؛ طراحی فرایند ؛ سؤالات تحقیق ازادبیات تحقیق به دنبال مفاهیم هسته اصلی شکل می گیرند؛ تغییر در چشم انداز رقابتی موجب تصویب سیستم موجود مشترک می شود. رقابت جبران ناشدنی مطرح می شود. پاسخ های مناسب مدیریتی مورد نیاز برای جلوگیری از بی ربطی است. سیستم های موجود قادر به کمک به مزیت رقابتی سیستم پیچیده انطباقی هستند که با هم شایستگی منحصر به فرد را ارمغان می آورند. آنها ازاهرم روابط SC قوی و به اشتراک گذاشتن اطلاعات بهتربرای قدرت نفوذ به تکرار قابلیت استفاده می کنند و آن ناشی از چگونگی روابط و منابع سازمان است. افراد مقاوم در برابر تحول از فرآیندهای سازمانی است. فرهنگ مقاومت از ساختار واپسگر است. آنها ساختار اجتماعی مقاومی بوجود می آورند. طرح های مشارکتی باید اهرمی در برابر مقاومت به طور همزمان باشد. فرایند های رقابتی، موجب تغییرات زیست محیطی واهرمی برای ترویج مزیت پایدارهستند. سیستم طراحی مشارکتی عملکرد اولیه موفقی را موجب می شود که می تواند به یک حلقه یادگیری منجر شود. افزایش موفقیت خرید و چرخش منابع می تواند به سرمایه گذاری دوباره برای توسعه قابلیت های مشترک در سطح بالاتر کمک کند. در این مقاله هدف توجه به جامعه پارادایمی است که بوسیله زنجیره تامین همکاری – مدیریت مشترک موجود- درک و توضیح داده می شود. روش اصلی در این تحقیق به بررسی شرایط زیست محیطی و فرآیندهای مدیریتی که ترویج و یا مانع از زنجیره تامین همکاری از انواع توجه های نظری از جمله نظریه های احتمالی، مبتنی بر منابع اساسی چشم انداز شرکت، ارتباط چشم انداز شرکت، قدرت تجزیه و تحلیل میدانی، نظریه هیئت موسسان ، نظریه معضل اجتماعی و تئوری مزیت منابع می باشد. متغیر ها در این پژوهش عبارتند از:
۱- نیرو ها با شاخص های تشدید رقابت؛ خواسته مشتریان؛ جهانی شدن؛ فشرده چرخه های فن آوری؛ افزایش فشارهای مالی
۲-ضرورت موجودی با شاخص های ضعف؛ پراکندگی جهانی؛ واکنش سریع

ورودی مدل، ماتریس امتیازات و ماتریس اعتماد میان کاربران و خروجی آن امتیاز پیش ­بینی شده برای آیتم­های مختلف و تمامی کاربران می­باشد­. ماتریس اعتماد، در واقع مجموعه روابط اعتماد میان کاربران سیستم توصیه­گر می­باشد. هر عنصر از این ماتریس بیانگر وجود و مقدار رابطه اعتماد میان دو کاربر می­باشد. ماتریس امتیازات نشان دهنده امتیاز دهی کاربران به آیتم­های مختلف می­باشد و هر عنصر آن نشان دهنده امتیاز داده شده توسط یک کاربر به یک آیتم خاص می باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

روش پیش ­بینی امتیازات در مدل ارائه شده توسط Massa شبیه روش پالایش گروهی می­باشد با این تفاوت که در روش پالایش گروهی، محاسبه امتیازات بر اساس تشابه کاربران با یکدیگر می­باشد در حالیکه در مدل مبتنی بر اعتماد، بر اساس وزن اعتماد میان کاربر مقصد و سایر کاربران، امتیاز نهایی مطابق فرمول زیر محاسبه می­گردد.

(۱۲)

که در فرمول فوق از فرمول زیر محاسبه می­گردد.

(۱۳)

در فرمول فوق حداکثر مجاز عمق پیمایش^[۸۷] در شبکه اعتماد می­باشد که توسط مدیر سیستم قابل تنظیم می­باشد و معمولا عددی در محدوده ۱ تا ۶ می باشد. فاصله میان کاربر مبدا a تا کاربر توصیه کننده u می­باشد. در مدل MoleTrust ارائه شده توسط Massa فاصله انتشار اعتماد، در واقع کوتاه­ترین مسیر موجود میان کاربر هدف و کاربر مورد اعتماد وی در شبکه اعتماد می­باشد.
با توجه به مکانیزم موجود در مدل Massa، مقدار پارامتر حداکثر عمق قابل پیمایش در شبکه اعتماد، از اهمیت بالایی برخوردار است ولی مکانیزم مشخص و معینی برای تعیین این پارامتر وجود ندارد و مقادیر مختلفی توسط محققان برای این پارامتر پیشنهاد شده است. نکته قابل توجه این است که در صورتیکه مقدار این پارامتر ۱ در نظر گرفته شود ممکن است نظرات ارزشمند کاربرانی که در فواصل دورتری نسبت به کاربر هدف قرار دارند در نظر گرفته نشود و از طرف دیگر در نظر گرفتن مقادیر بزرگ، مانند ۶ برای این پارامتر، باعث افزایش تصاعدی پیچیدگی محاسبات می­گردد لذا بسته به توپولوژی شبکه، ساختار، تعداد کاربران و روابط میان ایشان باید مقدار مناسبی را برای این پارامتر در نظر گرفت.
۳-۲-۲- مدل TidalTrust
یکی دیگر از مدلهای مطرح در زمینه سیستمهای توصیه­گر مبتنی بر اعتماد، مدل ارائه شده توسط Golbeck می­باشد که این مدل تحت نام TidalTrust مطرح گردیده است[۱۵]. در مدل ارائه شده توسط Massa جستجو در عمق شبکه اعتماد میان کاربران صورت می­گیرد اما در این مدل جستجو در عرض شبکه اعتماد رخ می­دهد، به عبارت دیگر، کاربران نظر دهنده­ای که دارای کوتاه­ترین مسیر با کاربر مبدا در شبکه اعتماد می باشند، جستجو می­گردند و سپس از تجمیع وزنی امتیازات تخصیص داده شده توسط این کاربران به آیتم هدف بر اساس مقدار اعتماد میان ایشان و کاربر مبدا، محاسبه پیش ­بینی امتیاز صورت می­گیرد. در این مدل برای محاسبه میزان اعتماد میان دو کاربرu و v که مستقیما با یکدیگر ارتباط ندارند، از تجمیع مقادیر اعتماد میان همسایگان مستقیمu و v بر اساس وزن میزان اعتماد میان u و همسایگان مستقیمش استفاده می­گردد. از آنجائیکه مدل TidalTrust تنها از نظرات کاربرانی که در کوتاه­ترین فاصله با کاربر مبدا می­باشند استفاده می­ کند، ممکن است اطلاعات ارزشمندی را که در فواصل دورتر در شبکه اعتماد میان کاربران موجود می­باشد را مد نظر قرار ندهد که این امر می ­تواند باعث کاهش دقت و همچنین کاهش درصد پوشش این مدل گردد.
۳-۲-۳- مدل دانه سیب^[۸۸]
یکی دیگر از مدلهای موجود در زمینه انتشار اعتماد و نحوه محاسبه آن مدل دانه سیب می­باشد [۷۵]. پایه این مدل بر اساس مدلهای فعالسازی انتشار^[۸۹] می­باشد. در این مدل، کاربر مبدا u با تزریق انرژی e فعال می­گردد و سپس این انرژی در گراف میان کاربران بر اساس وزن هر یال انتشار و تقسیم می­گردد. در این مدل میزان اعتماد به صورت افزایشی در نظر گرفته می­ شود به این معنی که اگر تعدادی مسیر میان دو کاربر وجود داشته باشد که هر مسیر دارای میزان اعتماد اندکی باشد در نهایت میزان اعتماد میان آن دو کاربر زیاد و قابل ملاحظه خواهد بود که این اصل در رویکرد سیستمهای توصیه­گر مبتنی بر اعتماد قابل لمس و درک نمی ­باشد.
۳-۲-۴- مدل ارائه شده توسط Anderson
مدلی دیگر نیز توسط Anderson و همکارانش ارائه شده است[۱۰] که در آن مجموعه ­ای از محورها و پارامترها برای سیستم توصیه­گر مبتنی بر اعتماد مطرح شده است و آنالیزی در خصوص اینکه کدامیک از این پارامترها به صورت همزمان می­توانند تامین و برآورده گردند صورت می­گیرد­. در این مدل، گراف میان کاربران با تکنیک پیمایش تصادفی پیمایش می­گردد و نظرات کاربران در قالب دو مقدار ۱+ و ۱- در نظر گرفته شده است اما آزمایشاتی برای ارزیابی عملکرد آن توسط مطرح کنندگانش صورت نگرفته است و نمی توان مقایسه دقیقی با سایر مدلهای موجود داشت .
۳-۲-۵- مدل ارائه شده توسط O’Donovan
در تحقیق انجام شده توسط O’Donovan مقوله اعتماد به صورت متفاوتی تعریف و مورد استفاده قرار گرفته است [۷۶]. در این تحقیق، شبکه اجتماعی بر اساس تشابه پروفایل کاربران ایجاد و استخراج می­گردد نکته لازم به ذکر این است که این شبکه نمی تواند اطلاعاتی را که یک شبکه اعتماد تامین می­ کند را تولید کند. در این تحقیق دو سطح برای اعتماد در نظر گرفته شده است که سطح اول اعتماد در سطح پروفایل کاربران می­باشد که در واقع یک معیار اعتبار سراسری در سطح شبکه کاربران است و سطح دوم اعتماد در سطح آیتم­ها می­باشد که در آن یک کاربر بر اساس صحت و قابل اعتماد بودن نظراتش در خصوص آیتم های مختلف مورد اعتماد سایر کاربران قرار می گیرد و معیاری برای رابطه اعتماد مستقیم میان دو کاربر مطرح نمی ­باشد. از مقادیر اعتماد محاسبه شده، برای فیلتر نمودن کاربران نظر دهنده استفاده می­گردد و پیش ­بینی امتیاز نهایی توسط تجمیع وزنی امتیازات این کاربران به آیتم هدف بر اساس ترکیب میزان اعتماد و تشابه انجام می­پذیرد. در این مکانیزم از توزیع پذیری اعتماد استفاده نشده است و تنها اعتماد مستقیم مد نظر قرار گرفته است و می توان گفت این روش، یک روش سیستم توصیه­گر مبتنی بر اعتماد نیست.
۳-۲-۶- مدل TrustWalker
یکی دیگر از بهترین و بروزترین تحقیقات انجام شده در زمینه سیستمهای توصیه­گر مبتنی بر اعتماد، مدل ارائه شده توسط Jamali از دانشگاه Simon Fraser کانادا می­باشد. این مدل که تحت نام TrustWalker مطرح شده است [۲۰] یک مدل توصیه­گر ترکیبی است که از ترکیب شیوه پالایش گروهی مبتنی بر آیتم و مدلهای مبتنی بر اعتماد ایجاد شده است و سعی در تجمیع مزایای هر دو روش و کاهش نقایص هر کدام به تنهایی دارد.
در این مدل برای پیش بینی امتیاز کاربر مبدا u به آیتم هدف i چندین پیمایش تصادفی^[۹۰] که همگی از کاربر مبدا u آغاز خواهند شد در شبکه اعتماد میان کاربران، صورت می­گیرد که در هریک از آنها سعی می­ شود تا کاربری که دارای امتیاز به آیتم i یا آیتمی شبیه آیتم i می­باشد یافته شود و نظر او به عنوان نتیجه اجرای یک پیمایش تصادفی بازگردانده شود. چندین پیمایش تصادفی اجرا می­گردد و از تجمیع نتایج آنها پیش ­بینی امتیاز نهایی کل الگوریتم به آیتم i مشخص خواهد شد­.
همان طور که پیشتر از این نیز بیان شد یکی از مسائل مهم و اصلی در سیستمهای توصیه­گر مبتنی بر اعتماد، حداکثر عمق حرکت در شبکه اعتماد میان کاربران می­باشد چراکه میان دقت و درصد پوشش رابطه­ای معکوس وجود دارد به این مضمون که هرچه در شبکه اعتماد پیشروی شود امکان یافتن افرادی که به آیتم مورد نظر امتیاز داده باشند بیشتر خواهد شد که این مسئله باعث افزایش درصد پوشش می­گردد ولی در مقابل با دورتر شدن از کاربر مبدا اعتماد به نظرات کاربران نظر دهنده کاهش می­یابد که این امر می ­تواند باعث کاهش چشمگیر دقت گردد. در این مدل جهت حل مطلب فوق سعی شده است که توازنی میان دقت و درصد پوشش ایجاد گردد به این معنی که نظرات کاربران نزدیک، در خصوص آیتم های مشابه آیتم هدف که دارای اعتماد بیشتری نزد کاربر مبدا می باشند به نسبت نظر کاربرانی که در فواصل دور قراردارند ولی دقیقا به آیتم هدف امتیاز داده­اند از ارزش و اعتبار بیشتری برخوردار است لذا این امر زمینه ساز ترکیب روش پالایش گروهی مبتنی بر آیتم و مکانیزم مبتنی بر اعتماد گردیده است.
۳-۲-۶-۱- ساختار مدل TrustWalker
در این مدل از پیماش تصادفی برای حرکت در شبکه اعتماد میان کاربران استفاده شده است که نه تنها نظرات کاربران در خصوص آیتم هدف را مد نظر قرار می­دهد بلکه نظرات ایشان در خصوص آیتمهای مشابه را نیز مد نظر قرار می­دهد. در این روش دو مولفه اصلی وجود دارد که عبارتند از:
اجرای پیمایش تصادفی بر روی شبکه اعتماد میان کاربران
انتخاب احتمالی آیتم ها بر اساس تشابه آنها با آیتم هدف
بخش اول وظیفه حرکت در میان شبکه اعتماد را بر عهده دارد و بخش دوم توجه خود را به یافتن آیتمهای مشابه آیتم هدف و امتیازات آنها معطوف می­دارد تا از حرکت بیش از حد در عمق شبکه جلوگیری شود بنابراین این مدل با در نظر گرفتن کاربران نظر دهنده در فواصل نزدیک باعث بهبود دقت و همچنین با در نظر گرفتن آیتم­های مشابه آیتم هدف علاوه بر خود آیتم هدف، باعث بهبود درصد پوشش خواهد شد.
۳-۲-۶-۲- تشابه آیتم ها
در سیستمهای توصیه­گر مبتنی بر محتوا از مولفه­ها و خصوصیات آیتم­ها برای محاسبه تشابه استفاده می­گردد ولی در تکنیکهای پالایش گروهی مبتنی بر آیتم، تنها اطلاعات موجود در خصوص یک آیتم، امتیازات تخصیص داده شده به آن توسط کاربران مختلف می­باشد لذا همانند بسیاری از تحقیقات انجام گرفته در این زمینه در این مدل نیز از فرمول پیرسون (فرمول شماره ۴) برای محاسبه تشابه دو آیتم استفاده می­گردد.
۳-۲-۶-۳- خصوصیات ویژه مدل TrustWalker
این مدل دارای ویژگیهای خاصی می باشد که فهرست وار عبارتند از:
فراگیری و عمومیت مدل^[۹۱]
اطمینان به نتایج حاصل^[۹۲]
تفسیرپذیری و قابل توضیح بودن نتایج^[۹۳]
۳-۲-۶-۳-۱- فراگیری و عمومیت مدل
این مدل به گونه ­ای طراحی شده است که تکنیک پالایش گروهی مبتنی بر آیتم و مدل مبتنی بر اعتماد خالص را به عنوان حالتهای خاص در درون خود به همراه دارد. اگر برای تمامی کاربران، احتمال توقف در آنها در جستجوی امتیاز آیتم هدف i، برابر صفر در نظر گرفته شود در این صورت پیمایش تصادفی اصلا آغاز نمی­ شود و امتیاز تخصیص یافته به یکی از آیتمهایی که توسط کاربر مبدا به آنها امتیازی داده شده است به عنوان پاسخ بازگردانده می­ شود. از آنجائیکه احتمال انتخاب یک آیتم، متناسب با مقدار تشابه آن با آیتم هدف می­باشد امتیاز پیش ­بینی شده، میانگین وزنی امتیازات آیتمهای امتیاز داده شده توسط کاربر با وزن نسبت تشابه آنها با آیتم هدف i خواهد بود که این نتیجه در واقع معادل اجرای تکنیک پالایش گروهی مبتنی بر آیتم معرفی شده در [۲۲] می باشد.
از طرف دیگر اگر برای تمامی کاربران موجود، احتمال توقف در آنها در جستجوی امتیاز آیتم هدف i برابر صفر فرض شود در این صورت پیمایشهای تصادفی تا زمانیکه دقیقا امتیازی برای آیتم هدف i نیابند ادامه خواهند یافت و امتیاز پیش بینی شده، نتیجه تجمیع امتیازات بیان شده توسط کاربران نظر دهنده در خصوص آیتم i، متناسب با احتمال رسیدن به هریک از این کاربران در شبکه با شروع از خواهد بود. روش های معرفی شده در [۱۵][۳۹] سعی در تخمین همین احتمال دارند. بنابراین مدل TrutWalker یک مدل بلوغ یافته از مدلهای مذکور است و به عنوان یکی از سیستمهای توصیه­گر جامع مبتنی بر اعتماد مطرح می­باشد .
۳-۲-۶-۳-۲- اطمینان به نتایج حاصل
همان طوری که قبلا نیز اشاره شد اکثر سیستمهای توصیه­گر موجود اطمینانی در خصوص نتایج خود به کاربرانشان ارائه نمی­دهند در حالیکه کاربران این سیستمها علاقه­مند هستند که از میزان قابل اطمینان بودن نتایج آگاه باشند. در مدل TrustWalker این امکان وجود دارد که بر اساس واریانس نتایج حاصل، معیاری در قالب اطمینان را تعریف نمود. هرچه که میزان واریانس نتایج حاصل کمتر باشد اطمینان به نتایج بالاتر خواهد بود. برای تبدیل واریانس به مقدار و درجه­ای که بتواند اطمینان را نشان دهد فرمول زیر تعریف شده است.

شما با فرمان برداری از هواهای نفسانی، در حقیقت نفس را پرستش نمودید و اکنون با بازگشن به سوی خدا، دنباله رو نور هدایت باشید و نفس را با ریاضات از حیاتی که به سبب غلبه هوا برای او حاصل شده است بکشید تا به آن حقیقت حیات اصلی دست پسدا کنید و نفستان زنده شود به حیات حقیقی پس خداوند توبه شما را می پذیرد.^[۴۲۶]

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جناب صدرالحکماء نیز در بیانی مشابه، جمله «فَاقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ‏» را مکمل و تمام کننده توبه ایشان می داند و آن را در ترک شهوات و لذات و کشتن یا میراندن قوای حیوانی نفس، با امتناع از علایقش، می دانند. و این همان مرگ ارادی است که اگر حاصل شد در نتیجه این ریاضت و ترک، حیات دیگری برای نفس بدست می آید که متفاوت از این حیات حیوانی و دنیوی است.^[۴۲۷]
۳-۷-۴-۳-۲ دوم:
دیگر روایت شریفی است از حضرت ختمی مرتبت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) که فرمودند: «مُوتُوا قَبْلَ أَنْ تَمُوتُوا»،^[۴۲۸] این حدیث شریف اشاره به همین معنا دارد. قبل از آنکه موت اضطراری و أجل حتمی به سراغ شما آید، خودتان به اراده خود و با جهاد با نفس، همه جوانب و روحیات و صفات بشری را از خود منسلخ کنید و در مقام قرب الهی به بقای ابدی برسید.
آنچه که علاوه بر مرگ اختیاری در این حدیث به چشم می آید ضرورت بدست آوردن مرگ اختیاری برای تک تک انسان هاست. طبق آنچه در آیه ۵۴ سوره شریفه بقره ذکر نمودیم، مرگ اختیاری یعنی جهد با نفس و مراقبت و توبه و بازگشت به سوی رب العالمین و اگر این معنا را در این حدیث شریف، مد نظر قرار دهیم، آنچه که بدست می آید، همان ضرورت مؤدب بودن به آداب شریعت و ریاضت و مجاهده با نفس است.
زندگی مادی دنیا سراسر حجاب است و حجاب، و روزی خواهد رسید که انسان خواسته یا ناخواسته از قید این حجب رهایی یافته و حقایق عالم را بلعیان رؤیت خواهد کرد. حال اگر عامل به این فرموده شریف رسول شد، قبل از درک أجل حتمی چشم و گوشش باز می گردد.
بهر این گفت آن رسول خوش پیام رمز موتوا قَبْلَ موتوا یا کِرام‏
همچنان که مرده‏ام من قبل موت زان طرف آورده‏ام این صیت^[۴۲۹] و صوت
پس قیامت شو قیامت را ببین دیدن هر چیز را شرط است این‏^[۴۳۰]
۳-۷-۴-۳-۳ سوم:
علاوه بر احادث وارده در این زمینه، یکی از غنی ترین منابعی که در ارتباط با مرگ ارادی و مجاهده با نفس و طی طریق الی الله در اختیار است، ادعیه معتبر و ارزشمندی است که از ائمه معصومین (علیهم السلام) به یادگار مانده است. هرچند که ادعیه نیز نوعی روایت به حساب می آیند، لکن به جهت نوع کاربرد، هدف و زمینه ای که در زندگی انسان و حصول مقامات دارند، در درجه ای متفاوت از احادیث قرار می گیرند.
در یک گذر اجمالی، می توان این رویکرد را در ادعیه مشاهده کرد، نگاه هستی شناسانه شریعت به مقوله حیات، در سراسر ادعیه جاری و ساری است و این نشان دهنده اهمیت این موضوع می باشد. ائمه معصومین دائما در حال مراقبه و محاسبه، توبه و استغفارند که بدین وسیله، حجب ظلمانیه و نورانیه را از دل خویش برگیرند تا به حیات حقیقی دست یابند و این مجاهدت ها تنها راه برگرفتن حجب از قلب است. و همانطور که متذکر شدیم اگر حجاب ها کنار روند و چشم و گوش قلب بر حقایق گشوده گردد، در حقیقت همان انقطاع از تعلقات صورت گرفته است، که بالاترین حد این انقطاع، همان مرگ اختیاری است.
حضرت مولی الموحدین امیرالمؤمنین امام علی بن ابی طالب (علیه و علی آبائه السلام) در مقام مناجات با حضرت حق، به زیباترین وجهی مرگ ارادی، قبل از مرگ اضطراری را از درگاه خداوند مسألت می نمایند. آنجا که عرضه داشتند: «إِلَهِی هَبْ لِی کَمَالَ الِانْقِطَاعِ إِلَیْکَ وَ أَنِرْ أَبْصَارَ قُلُوبِنَا بِضِیَاءِ نَظَرِهَا إِلَیْکَ حَتَّى تَخْرِقَ أَبْصَارُ الْقُلُوبِ حُجَبَ النُّورِ فَتَصِلَ إِلَى مَعْدِنِ الْعَظَمَهِ وَ تَصِیرَ أَرْوَاحُنَا مُعَلَّقَهً بِعِزِّ قُدْسِک‏»^[۴۳۱]
آنچه حضرت طلب می کنند انقطاع کامل از ما سوی الله است و البته کَمَالَ الِانْقِطَاعِ به این سادگى حاصل نمى‏شود. احتیاج فوق العاده به تمرین، زحمت، ریاضت، استقامت و ممارست، دارد تا بتواند با تمام قوا از ما سوى اللّه منقطع گردد و به غیر خداوند توجهى نداشته باشد. تمام صفات وارسته انسانى در انقطاع کامل إلى اللّه نهفته است. و اگر کسى بدان دست یافت، به سعادت بزرگى نایل شده است. لیکن با کوچکترین توجه به دنیا محال است انقطاع إلى اللّه تحقق یابد.^[۴۳۲]
انسان اگر بخواهد به لقاءالله به معنای حقیقی آن دست یابد، لازم است که در مسیر سیر الی الله، همه تعلقات و اناینیت ها را فرو گذارد و تمامی وجه قلب را متوجه، نور ذات احدیت کند. و به فرموده حضرت امام «این امر باید در سیر خودش واقع بشود»^[۴۳۳] و هنگاهی که او طلب انقطاع از خداوند می نماید، در حقیقت سیر خودش به سوی الله و انقطاع از غیر را می خواهد. و اگر این امر واقع شود و انسان به کمال آن دست یابد، در حقیقت نفس از همه ماسوی الله منقطع گشته و در دریای عظمت جذبات ربوبی مستغرق می گردد و در این حال مرگ ارادی برای او حاصل شده است. چراکه مرگ چیزی نیست جز یک فصل و وصل.
۳-۷-۴-۳-۳-۱ نکته:
روشن شد که «کَمَالَ الِانْقِطَاعِ» همان مطالبه مرگ اختیاری است، لکن در ادامه این مناجات آمده است که اگر انسان به مرگ ارادی دست یابد، ادراکات فوق حسی او فعال می شود و می تواند به عین قلب، مدرک باشد، آنجا که عرضه داشت: «وَ أَنِرْ أَبْصَارَ قُلُوبِنَا بِضِیَاءِ نَظَرِهَا إِلَیْکَ» البته این مرتبه، کمال نظر انداختن قلب است به حقایق عالم که ذات احدیت باشد. اما این نکته وجود دارد که مرگ ارادی، مشاعر قلب انسان را، به حقایق اصیل عالم باز می کند.
و از آن جا که پایین ترین حجاب برای قلب ، حجاب ماده است و عبور از این حجاب یعنی مردن از عالم ماده، لکن حجب بیهایت اند و به فرموده حضرت امام «حجب نوریه و ظلمانیه بسیاری بر راه سالک قرار دارد»،^[۴۳۴] به همین جهت عرضه داشت: «حَتَّى تَخْرِقَ أَبْصَارُ الْقُلُوبِ حُجَبَ النُّورِ»، پس او یکایک این ها را می درد و در هر مرحله مقامی از مرگ را در می یابد.^[۴۳۵]
مرحله پس از آن رؤیت قلبی، اتصال است به سرچشمه عظمت و نورانیت و حقیقت، «فَتَصِلَ إِلَى مَعْدِنِ الْعَظَمَهِ» و این اتصال در پی آن ادراک واقع می شود، چراکه علم و عالم و معلوم در مقام تجرد همه یکی است، قلب مدرک حقایق، لاجرم متحد و متصل به آن معلوم یا همان سرچشمه خواهد شد. این است که پس از انقطاع از همه ماسوی الله، اتصال به ذات عظمت ربوبی و سرچشمه حقایق هستی خواهد یافت. و این انقطاع و اتصال چیزی نیست جز همان مرگ.
سالک پس از طی این مراتب به مقامی می رسد که تمام وجود و هستی او فانی در ذات اقدس الله می شود، و از خود هیچ ندارد و نفسش را به تمامه و کمال، کشته است، در این حال در مقام قدس ربوبی، آویزان حضرت حق خواهد بود، «تَصِیرَ أَرْوَاحُنَا مُعَلَّقَهً بِعِزِّ قُدْسِک» این آویزان بودن همان چیزی است که در پی «کَمَالَ الِانْقِطَاعِ» بدست می آید، یعنی آن انقطاع کامل و اتم و اکمل که رخ داد، این اتصال، تعلق و وابستگی مطلق و اکمل و اتم در پی آن واقع می شود.^[۴۳۶] –و الله أعلم-
۳-۷-۴-۴ تکمله
تا به اینجا سعی بر آن بود تا در آییه فلسفه صدرایی، نگاهی به چیستی مرگ،‌ ویژگی ها و انواع و اقسام آن بیاندازیم؛ اکنون که ظل توفیقات حضرت حق و عنایت خاصه حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) بر این مهم واقف آمدیم، ذکر دو نکته در تکمیل آنچه بیان داشتیم، خالی از لطف نیست. یکم: بررسی نگاه عرفا به مرگ و انواع مرگ ارادی، و دوم: نگاهی به انواع مرگ و استعمال آن در قرآن کریم.
۳-۷-۴-۴-۱ انواع مرگ ارادی در منظر عرفا
در این مرحله قصد بر این نداریم که فصلی جدید در مرگ عرفانی بگشاییم و تنها به اشارتی در اقسام مرگ ارادی از دیدگاه عرفا بسنده نموده تا ضمن حفظ ارتباط موضوعی با مطلب حاضر –یعنی انواع مرگ-، در تکمیل فرایند بحث از این مطلب یاری جوییم.
عرفا نیز مانند فلاسفه مرگ را نفس انتقال معرفی می کنند و این انتقال را دارای دو صفت سلبی و ایجابی می دانند، وجه سلبی آن، همان انقطاع از ماده و وجه ایجابی آن صفت ولی است که در الحاق به مجردات توصیف می شود.
علاوه بر این عرفا مرگ را برای نفوس انسانی، در یک دسته بندی کلی به دو نوع مرگ مشترک با حیوان و مرگ مختص انسان تقسیم می کنند. آن مرگ به اصطلاح اضطراری که همه طعم آن را می چشند، مرگی است مشترک بین انسان و غیر انسان، و آن مرگی که تنها مخصوص نفوس انسانی است، همان مرگ ارادی است، که جز با آگاهی یافتن از مرگ و تلاش برای دستیابی به آن قبل از فرا رسیدن مرگ اضطراری حاصل نمی شود.
عرفا مرگ ارادی را به انواع و اقسام مختلفی تقسیم نموده و نام گذاری می نمایند. آنچه در این مجال قصد پرداختن بدان را داریم، انواع مرگ ارادی از نگاه ایشان است. هرچند که اختلافات در نام گذاری ها برای انواع آن وجود دارد، لکن در مجموع، بر این عقیده اند که مرگ ارادی، دارای مراتب و درجاتی است که سالک بر حسب مجاهده و مراقبه ای که دارد به مقامی از آن که متناسب با حد وجودی اوست نائل می شود. که آخرین مرتبه آن «فناء» است که از آن به «تولد ثانی» تعبیر می شود.
حضرت علامه حسن زاده آملی (دام ظله الشریف) در عین شصتم از کتاب شریف عیون مسائل نفس انواع مرگ ارادی را اینگونه بیان می نمایند:
۳-۷-۴-۴-۱-۱ مرگ أحمر:
این مرگ همان مخالفت با هوای نفس است که بدان جهاد اکبر گویند، همانطور که از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است که هنگامی که از جهاد با کفار بر می گشتند، فرمودند: «رجعنا من الجهاد الأصغر إلى الجهاد الأکبر»، به ایشان عرض شد، یا رسول الله جهاد اکبر چیست؟ فرمودند: «مخالفه النفس»^[۴۳۷]. و در حدیث دیگری آمده است که: «المجاهد من جاهد نفسه. فمن مات عن هواه فقد حیی بهداه عن الضلاله، و بمعرفته عن الجهاله».^[۴۳۸] و این مرگ همچنین به مرگ جامع نیز نامیده شده است به جهت جامعیت آن نسبت به دیگر مرگ ها.
۳-۷-۴-۴-۱-۲ مرگ أبیض:
مرگ سفید گرسنگی است، چراکه گرسنگی باطن انسان را نورانی می کند و وجه قلب را سفید می گرداند. پس اگر سالک سیر نشود و دائما گرسنه باشد، می میرد به مرگ سفید، پس در این هنگام حکمت و عقل او زنده می شود، چراکه شکم قاتل عقل است، پس کسی که شکم او مرده باشد، عقل و حکمت او زنده می شود.
۳-۶-۴-۴-۱-۳ مرگ أخضر:
مرگ سبز یعنی پوشیدن مرقع پاره و مندلی مطروحه که دارای هیچ قیمت و ارزشی نیست و موقعی که شخص بدین لباس قناعت ورزد آن هم برای ستر عورت و صحت عبادت، آن وقت به مقام مرگ سبز رسیده است.
۳-۷-۴-۴-۱-۴ مرگ أسود:
مرگ سیاه عبارت است از تحمل اذیت خلق، که اذیت بردن را در هوای محبوب، لذت بداند و این مقام مرگ سیاه است که فنای در محبوب آخریم درجه آن می باشد و کسی که آزار و اذیت در راه محبوب را تحمل کند لذت برد.^[۴۳۹]
۳-۷-۴-۴-۲ انواع مرگ در قرآن کریم
چه در قرآن کریم و چه در غیر آن از کتب لغوی و اصطلاحی، همواره مرگ در مقابل حیات قرار گرفته است، و به موازات هم دارای انواع و ویژگی هایی هستند. تا آنجا که در مقابل هر رتبه ای از حیات درجه ای از مرگ را میتوان قرار داد. به همین جهت و بر اساس قاعده «تعرف الأشیاء بأضدادها»، نظر به مقوله حیات در قرآن کریم، می تواند ذهن را به یک دسته بندی کلی در مورد مسأله مرگ و استعمال آن در قرآن کریم برساند.
حیات نیز مانند تمامی حقایق عالم هستی دارای مراتب و درجاتی است و این درجات یکی پس از دیگری می آیند و عبور از هر درجه به معنای ورود به مرتبه بعدی می باشد، بر همین اساس حیات را در قرآن کریم به طور کلی می توان به چند دسته تقسیم نمود:
۳-۷-۴-۴-۲-۱ حیات نباتی: (مرگ نباتی)
این درجه از حیات، در قرآن کریم در سوره مبارکه انعام اینگونه ذکر شده است: «إِنَّ اللَّهَ فالِقُ الْحَبِّ وَ النَّوى‏ یُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَ مُخْرِجُ الْمَیِّتِ مِنَ الْحَیِّ ذلِکُمُ اللَّهُ فَأَنَّى تُؤْفَکُون»^[۴۴۰]
«حب» تخم زراعت است و «نوى» تخم اشجار است، در بیان آثار قدرت و حکمت بارى تعالى خاطر نشان می کند که خدا آنکسى است که دانه مرده را می شکافد و از آن نباتات و گیاهان که داراى روح نباتى می باشند بیرون مى‏آورد. و از نطفه مرده انسان و حیوان را زنده بیرون می آورد.^[۴۴۱]
این حیات، حیات نباتی است، که مطابق مرتبه خود، دارای مرگی نیز می باشد، که همان مرگ نباتی نام دارد، و البته هر موجودی که زنده باشد به حیات نباتی، قطعا از قاعده فراگیری مرگ مستثنی نخواهد بود، و مرگ نباتی را در خواهد یافت.
۳-۷-۴-۴-۲-۲ حیات حیوانی: (مرگ حیوانی)
حیوان نسبت به جماد و گیاه از حیات برتری برخودرار است، و این حیات برتر همان است که خداوند در قرآن با کلمه «دواب» بدان اشاره می نماید و می فرماید: «وَ ما مِنْ دَابَّهٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا طائِرٍ یَطیرُ بِجَناحَیْهِ إِلاَّ أُمَمٌ أَمْثالُکُمْ ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْ‏ءٍ ثُمَّ إِلى‏ رَبِّهِمْ یُحْشَرُون»^[۴۴۲]