۶۰

۲

فصل پنجم

نتیجه ­گیری و پیشنهادات

۵-۱ مقدمه

در این فصل مروری اجمالی بر کلیه اقدامات انجام گرفته و گام­های طی شده در پژوهش حاضر صورت ‌می‌گیرد و نتایج و دستاوردهای حاصل از پژوهش و استنتاجات پژوهشگر از محاسبات صورت گرفته بیان خواهد شد. ‌به این ترتیب که در ابتدا خلاصه­ای از فصول چهارگانه پیشین ارائه می­ شود و سپس دستاوردهای آماری و محاسبات و پردازش­های صورت گرفته روی داده ­های به دست آمده از پژوهش در غالب نتایج پژوهش بیان می­ شود. در ادامه محدودیت­های پژوهش حاضر عنوان می­ شود و در نهایت با توجه به دستاوردهای پژوهش، مطالعات صورت گرفته و محدودیت­های موجود، پیشنهاداتی کاربردی برای سازمان مورد مطالعه و پژوهشگران دیگر ارائه می­گردد.

۵-۲ خلاصه پژوهش

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر ارزیابی عملکرد بر بهبود نیروی انسانی در ستاد ناجا صورت گرفت. ‌بنابرین‏ در ابتدا به بررسی ژرف ادبیات موضوع و پژوهش­های انجام شده داخلی و خارجی پرداخته شد تا مبانی اولیه در تدوین پیش فرض­های لازم برای سنجش تاثیر ارزیابی عملکرد بر بهبود نیروی انسانی در یک سازمان ویژه، فراهم آید.

پس از بررسی ادبیات موضوع و ایجاد ذهنیت اولیه، جهت کاربردی شدن پیش­فرض­ها، مصاحبه های مفصلی با اساتید دانشگاهی، مدیران و افراد رده بالای سازمان مورد نظر صورت گرفت. بر این اساس انگیزش، رضایت، خلاقیت، گرایش به آموزش و ماندگاری نیروی انسانی به عنوان پنج عامل زیربنائی بهبود نیروی انسانی شناسائی شدند و ‌به این ترتیب فرضیه های پنج گانه پژوهش، تنظیم گردید.

بعد از تنظیم فرضیه ­های پژوهش و شناسائی عوامل بنیادی موجود بسترهای بهبود وضعیت نیروی انسانی در ستاد ناجا، جهت سنجش عوامل یاد شده پرسشنامه­ای مرکب از بیست و پنج سؤال تهیه و تنظیم شد. در تدوین سؤالات پرسشنامه، از آیتم­هائی استفاده شد که ضمن پوشش مبانی تئوریک هر یک از عوامل پنج گانه فوق، با فضای کلی حاکم بر سازمان مورد مطالعه مطابقت وجود داشته باشد.

در ادامه از جامعه آماری پژوهش، نمونه ­ای به حجم صدوهشت نفر به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و مورد پژوهش قرار گرفت. در یک مطالعه مقدماتی جهت تست پایائی پرسشنامه نیز، نمونه ­ای مرکب از ۲۵ نفر به تصادف انتخاب شد و پرسشنامه‌ها توزیع گردید و پایائی آن بسیار مطلوب برآورد گردید.

بعد از حصول اطمینان از پایائی و روائی پرسشنامه موجود به عنوان ابزار اصلی گرد آوری داده ­ها، به توزیع پرسشنامه در نمونه آماری پرداخته شد و ‌به این ترتیب داده های خام اولیه جهت پردازش، تجزیه و تحلیل و سنجش درستی یا نادرستی فرضیه ­های پژوهش گرد آوری شد. خلاصه نتایج حاصل از این آزمون­ها در ادامه آورده شده است.

۶۲

۵-۳ نتایج پژوهش

نتایج حاصل از این پژوهش را میتوان در دو غالب کلی تقسیم بندی و ارائه نمود. نخست نتایج مربوط به ویژگی‌های عمومی پاسخگویان و دوم اطلاعات حاصل از داده های خام گردآوری شده پیرامون فرضیه های تحقیق ویژگی‌های عمومی جامعه آماری مورد پژوهش با بهره گرفتن از روش های آمار توصیفی به صورت زیر بوده است:

۹۵ نفر از کل نمونه آماری مورد پژوهش مرد بوده ­اند که ۸۸ در صد پاسخگویان را تشکیل داده ­اند و تنها ۱۲ در صد پاسخگویان زن بوده ­اند. همچنین ۸۷ درصد کارکنان به صورت رسمی در ستاد ناجا فعالیت می­نمایند و ۱۳ درصد افراد نیز به صورت پیمانی مشغول کارند. بیشترین فراوانی مربوط به گروه سنی ۳۰ تا ۴۰ سال است که شامل ۴۹ نفر می‌باشد و گروه سنی کمتر از ۳۰ سال کمترین فراوانی را با تعداد۱۴ نفر به خود اختصاص داده است. به لحاظ سطح تحصیلات، بیشترین فراوانی مربوط به افراد دارای مدرک تحصیلی کاردانی و کارشناسی است که شامل ۵۳ نفر می‌باشد و افرادی که مدرک تحصیلی آن ها کارشناسی­ارشد است کمترین فراوانی را با تعداد ۸ نفر به خود اختصاص داده است. فراوانی پاسخگویان بر اساس مرتبه سازمانی آن ها نیز نشان می­دهد بیشترین فراوانی مربوط به افسران جزء شامل ۵۷ نفر است و افسران ارشد کمترین فراوانی را با تعداد ۲۴ نفر به خود اختصاص داده ­اند. مشروح اطلاعات مربوط به ویژگی­های عمومی در جدول۱ فصل۴ ارائه گردیده است.

برای بررسی معنی­داری تفاوت میانگین نمره نظرات پاسخگویان پیرامون فرضیه ­های تحقیق بر اساس ویژگی‌های عمومی آن ها، از آزمون t مستقل دو نمونه ­ای(برای جنسیت و وضعیت استخدامی) و آزمون تحلیل واریانس تک عاملی(برای سن، مرتبه سازمانی و تحصیلات) استفاده شد که نتایج حاصل از آن در زیر بیان می‌گردد :

تفاوت میانگین نمره نظرات پاسخگویان بر اساس جنسیت، فقط در خصوص فرضیه گرایش به آموزش معنی دار بوده است(جدول۱۲ فصل۴). تفاوت میانگین نمره نظرات پاسخگویان بر اساس وضعیت استخدامی در خصوص فرضیه ­های چهارم و پنجم یعنی گرایش آموزش و ماندگاری نیروی انسانی معنی­دار است و ‌در مورد فرضیه ­های اول، دوم و سوم یعنی انگیزش، رضایت شغلی و خلاقیت و نوآوری معنی دار نیست(جدول۱۳ فصل ۴).

میانگین نمره نظرات پاسخگویان بر اساس سن در ۴گروه سنی مختلف، در خصوص کلیه فرضیه ­های پژوهش دارای تفاوت معنی داری است (جدول۱۴ فصل۴). میانگین نمره نظرات پاسخگویان بر اساس مرتبه سازمانی در ۳ گروه مختلف در خصوص فرضیه های رضایت شغلی، خلاقیت و نوآوری و گرایش به آموزش دارای تفاوت معنی داری است و ‌در مورد فرضیه های انگیزش و ماندگاری نیروی انسانی تفاوت معنی داری ندارد (جدول۱۵ فصل ۴) میانگین نمره نظرات پاسخگویان بر اساس مدرک تحصیلی در ۴ گروه مختلف ، در خصوص فرضیه های سوم، چهارم و پنجم دارای تفاوت معنی داری است(جدول ۱۶ فص ۴).

فرضیه ­های پژوهش با بهره گرفتن از معیار t تک نمونه ای مورد آزمون قرارگرفته شد. نتایج آزمون فرضیه ­های پژوهش با بهره گرفتن از آزمون t نشان داد ارزیابی عملکرد در ستاد ناجا با ،انگیزش، رضایت شغلی، خلاقیت ، گرایش به آموزش و ماندگاری نیروی انسانی رابطه معنا داری دارد. (جداول۲ الی۱۱ فصل ۴).

تفسیر نتایج حاصل از این پژوهش را ‌می‌توان در قالب پیشنهاداتی به سازمان ارائه نمود . البته لازم به یادآوری است این مطالعه دارای محدودیتهای متعددی نیز بوده است که در ادامه خواهد آمد و قطعاً کاستی­هائی نیز داشته است که از دید پژوهشگر پنهان بوده است. لذا توصیه ­ها و پیشنهادات ارائه شده را نمی­ توان تمامی مشکلات سازمان مورد مطالعه دانسته و صرفاً به عنوان نتیجه حاصل از این مطالعه ارائه می­گردد.

۶۳

۵-۴ محدودیتهای پژوهش

الف) استفاده از متغیرهای کلاسیک ارزیابی عملکرد و بهبود نیروی انسانی در فضای چندبعدی و پیچیده امروزی ‌بر اساس ادبیات و پیشینه پژوهش سنتی که عموماً ریشه در مطالعات انجام شده در خارج از کشور دارند و مشکلات بومی ساختن این مطالعات قاعدتاً کاستی­ها و دشواری­هائی دارد.

ب) هر سازمانی دارای فرهنگ و جو منحصر به فردی می‌باشد، لذا یافته های این پژوهش به سادگی قابل تعمیم برای هر سازمان دیگری نمی باشد.

سان و همکاران (۲۰۱۴) ارتباط بین ویژگی های کمیته حسابرسی و مدیریت واقعی سود شرکت های آمریکایی را مورد بررسی قرار دادند. آن ها برای اندازه گیری مدیریت واقعی سود از سطح غیر عادی جریان های نقد عملیاتی، سطح غیر عادی هزینه های اختیاری و سطح غیر عادی هزینه های تولید استفاده کردند. یافته ها نشان داد که نظارت و کنترل بیش از حد اعضای کمیته حسابرسی ارتباط مثبتی با مدیریت واقعی سود دارد.

چی و همکاران (۲۰۱۱) نشان دادند که حضور مؤسسه‌ های حسابرسی بزرگ و با شهرت بالا با افزایش مدیریت واقعی سود همراه است. آن ها تأیید کردند که افزایش موشکافی حسابرسی توسط حسابرسان بزرگ، انعطاف پذیری حسابداری شرکت را کاهش می‌دهد. ‌بنابرین‏ شرکت های حسابرسی شده توسط مؤسسه‌ های حسابرسی بزرگ به احتمال زیاد به دستکاری فعالیت های واقعی متوسل می‌شوند.

کوهن و زاروین (۲۰۱۰) دریافتند که مدیریت اقلام تعهدی و دستکاری در فعالیت های واقعی همزمان رخ می‌دهند. آن ها همچنان نشان دادند که حسابرسان مؤسسات بزرگ به صورت مثبتی با مدیریت واقعی سود مرتبط هستند و بر این اساس پیشنهاد کردند که نظارت موثرتر می‌تواند شرکت ها را برای مدیریت سود با بهره گرفتن از تکنیک هایی که شناسایی آن ها مشکل است، ترغیب نماید.

چارلز و همکاران(۲۰۱۰) بیان می‌کنند که شرکت ها زمانی که از حسابرسان مشهور برای حسابرسی استفاده می‌کنند، تلاش های مدیریت به طور قابل ملاحظه ای در دستکاری اقلام سود هر سهم محدود می شود. آن ها اظهار می‌کنند که با وجود حسابرسان مذبور، هیچ نشانه ای از رفتارهای فرصت طلبانه در دستکاری سود هر سهم وجود ندارد.

رینا و دیگران (۲۰۰۹) در پژوهشی با عنوان “جریان های نقد آزاد مازاد، مدیریت سود و کمیته حسابرسی” ‌به این پرداختند که چه قدرجریان نقد آزاد مازاد به مدیریت سود مربوط است. در این مطالعه فرض بر این است که مدیران شرکت هایی که از جریان های نقدی آزاد بالایی برخوردارند شدت عمل خوبی در اداره مدیریت سود دارند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که کمیته حسابرسی مستقل به شرکت های دارای جریان نقدی آزاد، کمک می‌کند تا بر رویه های مدیریت سود نظارت داشته باشد.

یودیانتی (۲۰۰۸) در تحقیقی با بهره گرفتن از ۱۵۰ شرکت نمونه به بررسی تاثیر مدیریت سود ‌بر رابطه جریان­های نقدی آزاد و ارزش سهام‌داران پرداخت. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که با ۹۵ درصد اطمینان، تغییرات جریان­های نقدی آزاد با تغییرات ثروت سهام‌داران ارتباط معنا داری دارد. همچنین او در این تحقیق نشان داد که بین جریان­های نقدی آزاد مثبت و ارزش سهام‌داران رابطه مستقیم معناداری وجود دارد ولی بین جریان های نقدی منفی و ارزش سهامدارن رابطه معنادار مستقیمی وجود ندارد. وی در آزمون فرضیه دوم ‌به این نتیجه رسید که با ۹۹ درصد اطمینان، مدیریت سود در سطح کل نمونه و در سطح جریان های نقدی مثبت باعث تضعیف رابطه جریان های نقدی با ثروت ایجاد شده برای سهام‌داران می شود.

چانتائو و همکاران (۲۰۰۷) در پژوهش خود به تحلیل شناخت (درک ) بازار سهام از کیفیت حسابرسی میان تعدادی از مؤسسات حسابرسی کوچک دربازار حسابرسی چین پرداختند. این پژوهشگران دریافتند رابطه­مثبت بین اندازه مؤسسه حسابرسی و درک سرمایه­ گذار از کیفیت­سودآوری وجود دارد؛ نتایج پژوهش چانتائو و همکاران نشان­داد، اندازه­ های مختلف مؤسسات حسابرسی روی کیفیت حسابرسی تأثیرگذار است(به نقل از حساس­یگانه و آذین­فر، ۱۳۸۹،ص۹۰).

فورمن (۲۰۰۶) در پژوهش خود ‌به این نتیجه رسید مؤسسات حسابرسی بزرگ­تر قصور حسابرسی کمتری دارند(به نقل از حساس­یگانه و آذین­فر، ۱۳۸۹،ص۸۹).

جیمز و همکارانش (۲۰۰۶) در تحقیقی رابطه بین مدیریت سود و شفافیت گزارشگری مالی را مورد بررسی قرار دادند نتایج تحقیق آن ها نشان می­دهد که افزایش شفاف­سازی باعث کاهش مدیریت سود و کاهش شفاف­سازی اطلاعات باعث افزایش مدیریت سود شده است.

چانگ و همکاران(۲۰۰۵) با مشاهده اطلاعات ۲۲۵۷۶ شرکت آمریکایی در دوره سیزده ساله بین سال­های ۱۹۸۴ تا ۱۹۹۶ رابطه بین مدیریت سود و جریان های نقد آزاد زیاد را در شرکت­های با رشد کم مورد بررسی قرار دادند و ‌به این نتیجه رسیدند که مدیران شرکت های با جریان های نقدی آزاد زیاد و رشد کم، از اقلام تعهدی اختیاری افزایش دهنده سود استفاده می‌کنند تا سود های کم و زیان های حاصل از سرمایه گذاری در پروژه های با ارزش فعلی خالص منفی را از بین ببرند.

مایرن و دیگران (۲۰۰۵) در تحقیقی تأثیر مدیریت سود را بر تصمیمات سرمایه ­گذاری مورد بررسی قرار دادند نتایج تحقیق نشان می­دهد که در دوره­ای که گزارشات نادرست ارائه شده ، شرکت‌ها با سرمایه ­گذاری بالایی روبرو ‌شده‌اند و در دوره فوق سرمایه ­گذاری بیش از حد انتظار بوده است ولی در دوره ­های بعد ، سرمایه ­گذاری دچار کاهش شده است. یافته ­های تحقیق نشان می­دهد که مدیریت سود بر روی تصمیمات سرمایه ­گذاری مؤثر است.

ایشدی^[۷] (۲۰۰۴) به بررسی اینکه آیا مشارکت­کنندگان در بازار سرمایه که اساساً مؤسسه‌­های سرمایه ­گذاری و تحلیلگران مالی هستند ، هموارسازی سود را دارای بار اطلاعاتی می­دانند و این که آیا آن ها بین انواع مختلف هموارسازی سود بسته به روش اعمال آن تفاوتی قائل هستند ، پرداخته است. براین­اساس تعداد تحلیلگران مالی یک شرکت با هموارسازی طبیعی سود وابسته است ولی ‌در مورد هموارسازی مدیریت شده بی­تفاوت بوده ولی سودهای هموارسازی شده از طریق تکنیک­های مدیریت سود واقعی را اغراق­آمیز می­دانند.

مایکلسون و واگنر^[۸] (۲۰۰۴) در تحقیقی به بررسی واکنش بازار سرمایه در برابر هموارسازی سود با در نظر گرفتن نوع صنعت و اندازه شرکت پرداختند و نتایج این تحقیق حاکی از آن بود که : ۱- شرکت­هایی که به هموارسازی سود اقدام کرده ­اند نسبت به شرکت­های مشابه بازدهی بیشتری دارند. ۲- بازدهی غیرعادی شرکت­های کوچک از بازدهی غیرعادی شرکت­های بزرگ بیشتر است و ۳- بین نوع صنعت و هموارسازی سود رابطه با اهمیتی وجود دارد.

دلتاس و دوگار(۲۰۰۴) در پژوهش­های خود ‌به این نتیجه رسیدند، هر چه تنوع محصولات حسابرسی کمتر باشد کیفیت حسابرسی صورت­های مالی بالاتر است(به نقل از حساس­یگانه و آذین­فر، ۱۳۸۹،ص۸۹).

ویلکینز(۲۰۰۴) دو پژوهشگر بلژیکی اثرهای اندازه مؤسسه حسابرسی را بر کیفیت حسابرسی در بازار بلژیک به آزمون گذاشتند و برای اندازه حسابرسی فرعی­هایی چون سهم­بازار حسابرس، تعداد صاحبکاران مؤسسه حسابرسی و… قرار دادند. درنهایت نتایج پژوهش­های ایشان نشان داد، رابطه معناداری بین اندازه حسابرس و کیفیت حسابرسی وجود ندارد(به نقل از حساس­یگانه و آذین­فر، ۱۳۸۹،ص۸۹).

• • شنود تلفن، گوش دادن به نوار ضبط صوت دیگران به نام کشف جرم جایز نیست.

  

• • تجسس از گناهان غیر و دنبال اسرار مردم بودن جایز نمی‌باشد.

• فاش ساختن اسرار مردم جرم و گناه است.

تجسس در صورتی جایز است که برای کشف توطئه‌ها و مقابله با گروهک‌های مخالف نظام جمهوری اسلامی که قصد براندازی نظام و ترور شخصیت‌ها را دارند، قرار گیرد که کار آنان مصداق افساد فی‌الارض است.

در صورت جواز تجسس باید ضوابط شرعی رعایت گردد و با دستور دادستان باشد چرا که تعدی از حدود شرعی نسبت به آنان نیز ناروا است.

‌اگر مأموران قضایی از روی خطا و اشتباه وارد منزل شخصی یا محل کار خصوصی شدند و یا با آلات لهو و قمار و فحشا و مواد مخدر برخورد کردند، حق ندارند آن را پیش دیگران افشا کنند و هیچ‌کس حق ندارد هتک حرمت مسلمان نماید و از ضوابط شرعی تعدی کند و حق جلب آنان را نیز نداشته و تنها باید نهی از منکر کنند.

کسانی که شغل آنان گردآوری و توزیع مواد مخدر است، مصداق مفسد فی‌الارض قرار می‌گیرند و علاوه بر ضبط مواد باید آنان را به مقامات قضایی معرفی کرد.

قضات حق ندارند ابتدا حکمی صادر کنند که مأموران اجازه ورود به منازل یا محل کار افراد را داشته باشند که نه خانه امن و تیمی است و نه محل توطئه علیه نظام.

در این رابطه دادنامه شماره ۸۸ / ۸ / ۴۳۷ شعبه هشتم شهرستان خرم آباد مقرر می‌دارد: «در خصوص دعوی ریاست سازمان مسکن و شهرسازی لرستان به طرفیت خواندگان «الف» و «ب» به خواسته صدور حکم بر خلع ید و قلع و قمع بنای احداثی در پلاک ۲۰۹۱ ـ ۲۱ به انضمام خسارات دادرسی نظر به اینکه در دعوی خلع ید وجود دو جزء باید احراز شود؛ اول آنکه مالکیت خواهان بر مال مورد دعوی باید محرز باشد و دوم آنکه خوانده بر مال مورد دعوی مسلط بوده و مورد تصرف وی باشد و نظر به اینکه حسب ارجاع امر به کارشناسی برای این دادگاه محرز شد خواندگان دعوی در ملک مورد دعوی تصرفی نداشته و متصرف آن مستأجر مالک می‌باشد؛ علیهذا با توجه به عدم تصرف خواندگان این دادگاه به استناد بند ۴ ماده ۸۴ و ماده ۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی قرار رد دعوی خواهان را صادر و اعلام می‌کند. قرار صادره ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در دادگاه محترم تجدید نظر استان لرستان می‌باشد.»

۲-۱-۵-۵- بند پنجم: حقوق شهروندی در اسناد توسعه قضایی

از دیگر منابع قابل بررسی در حقوق ایران در خصوص مسئله حقوق شهروندی می‌توان به اسناد توسعه قضایی اشاره نمود که شامل برنامه پنج ساله نخست توسعه قضایی که از سال ۱۳۷۸ تا سال ۱۳۸۲ اجرا شده و برنامه جامع و عملیاتی پنج ساله دوم توسعه قضایی است.

‌در مورد پنج ساله نخست توسعه قضایی باید گفت اگر ‌به این برنامه نگاهی بیندازیم مشخص می‌شود که اکثر اصلاحات و ترمیم قوانین در راستای حمایت از شهروندان است. بعضی از این اقدامات عبارتند از:

الف ـ قانون اصلاح قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب

این قانون که پس از یک دهه تغییر و تحولات بی قید و بند و خالی از توجیه تصویب شد، حاوی مواد و قوانینی است که به اصلاح نظام قضایی و حمایت هر چه بیشتر از افراد می‌انجامید که از جمله آن ها می‌توان به تفکیک مقامات تعقیب، تحقیق و رسیدگی در راستای برگزاری محاکمه عادلانه، به رسمیت شناختن حق تجدیدنظر‌خواهی برای رئیس قوه قضائیه در صورتی که ایشان رأی را خلاف بین شرع تشخیص دهد و بالاخره تأسيس دادگاه‌های کیفری استان جهت رسیدگی به جرایم پر اهمیت که غالباً بزه‌دیدگان آن متأثر از جرایمی همچون قتل، زنا، لواط و امثالهم می‌باشند؛ که نوعی حمایت از ایشان تلقی می‌گردد که البته یک سیاست واکنشی یعنی مجازات بزهکاران و متهمان است.

ب ـ ایجاد شوراهای حل اختلاف و واحدهای صلح و سازش

هنگامی که با تصویب ماده ۱۸۹ قانون برنامه سوم توسعه، نهادی به نام شورای حل اختلاف پا به عرصه وجود گذاشت، عده‌ای آن را گامی در راستای تحقق عدالت ترمیمی در جامعه ایرانی ارزیابی کردند. نشانه هایی که در آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۸۹ برنامه سوم توسعه وجود داشت این برداشت را تقویت می‌کرد؛ از جمله به کار بردن عبارت “توسعه مشارکت‌های مردمی” به عنوان یکی از اهداف تشکیل شورای حل اختلاف (ماده ۱) و حذف تشریفات آیین دادرسی (ماده ۱۰).

البته باید توجه داشت که شورای حل اختلاف (در امور کیفری) دارای دو چهره متفاوت است:

۱ ـ رسیدگی به جرایم کم اهمیت مانند رانندگی بدون گواهینامه و برخی تخلفات بهداشتی.

۲ ـ سعی در صلح و سازش و اصلاح ذات‌البین که این موضوع تا حدودی با سیستم عدالت ترمیمی مطابقت دارد.

در رابطه با حمایت از شهروندان نیز بهتر است به طور کلی جرایمی که در آن برای بزه‌دیده جبران خسارت مهم‌تر از مجازات بزهکار است، به شورای حل اختلاف ارجاع شود.

۲-۲- مبحث دوم: مبانی نظری پیرامون حقوق شهروندی

۲-۲-۱- گفتار اول: مکتب لیبرالیسم

جان راولز، فیلسوف معاصر آمریکایی (۲۰۰۲ ـ ۱۹۲۱) یکی از بزرگترین فلاسفه سیاسی قرن بیستم، با مبنا قرار دادن اصول لیبرالیسم به مهمترین دغدغه آرمان‌های ضد لیبرالیستی پرداخت.

درباره تئوری راولز می‌توان گفت که وی فرض می‌کند افراد، آزاد و برابر و خردمند در پشت حجاب جهل و تجاهل اولیه قرار می‌گیرند، بی‌نظر می‌شوند، از منافع فردی فاصله می‌گیرند و اصول عدالت را بر می‌گزینند.

آزادی‌های اساسی در کتاب وی به بخش‌های آزادی عمومی، حق رأی برای دستیابی به مقامات، آزادی بیان، آزادی عقیده، آزادی شخصی، حق نگهداری دارایی شخصی، آزادی از دستگیری تحکمی و خودسرانه تقسیم می‌شود و هر چه آزادی گسترده‌تر باشد، مرجع‌تر است. در اصل دوم عدالت هم می‌گوید: «نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی باید به گونه‌ای تقسیم شود که بیشترین مزیت به نفع محرومان جامعه برابر با اصل عادلانه صرفه‌جویی را دارا باشند و دسترسی به مقامات برای همه امکان پذیر باشد.»

۲-۲-۲- گفتار دوم: مکتب جمهوری‌خواهی

از نظر دارندرف در تاریخ مدرن هیچ ایده اجتماعی پویاتر از شهروندی وجود ندارد، چرا که برای قرن‌ها موتور حرکت گروه‌های اجتماعی بوده است. در حقیقت هیچ مفهوم یا ایده دیگری به اندازه شهروندی در تاریخ بشر، آرمان‌های نیاز انسان به برابری و خواسته هایش برای آزادی را ترکیب نمی‌کند. البته چنین ترکیباتی هرگز ایستا نبوده است. امروزه نمی‌توان تصویر پویایی از شهروندی در جامعه مدرن یافت، زیرا ایده شهروندی به تمام مفاهیم مهم مدرنیته پیوند خورده و نقش شهروند را به عنوان مجموعه حقوق برابر اولیه یا اساسی مشارکت برای اعضای کامل اجتماع تعریف می‌کند.

ایشان در جامعه قائل به طبقه‌ای است به‌نام «underclass»؛ مرزی که این طبقه را از بقیه جامعه جدا می‌کند، در واژه محرومیت از حقوق شهروندی جاری می‌شود. چرا که محرومیت از حقوق شهروندی، محرومیت از نهادهایی است که این حقوق در آن ها تبلور یافته، این مرزبندی در اصل نهادی و ساختاری است. برخلاف گروه‌های حاشیه‌ای که برخی نقش‌های اجتماعی و اقتصادی را اجرا می‌کنند، underclass نیازمند به جریان انداختن حیات اقتصادی و اجتماعی نیست.^[۱۷]

• خطر و حفظ حریم خصوصی:

خطر و حفظ حریم خصوصی به معنای شناخت هویت مشتری و همچنین حفظ اطلاعات در طول تراکنش ها و جلوگیری از دسترسی افراد دیگر به وجوه و اطلاعات حساب می‌باشد که می‌تواند با عواملی مانند استفاده از فناوری حفاظت و ایمنی ‌در مورد سیستم های پرداخت کننده، استفاده از فناوری حفاظت و ایمنی ‌در مورد نقل و انتقالات وجوه و استفاده از فناوری حفاظت و ایمنی برای عدم دسترسی افراد دیگر به اطلاعات مالی افراد اندازه گیری شوند. [رودگر نژاد، نوینی، ۱۳۸۷]. این متغیر با سوالات ۱۰ تا ۱۳ پرسشنامه سنجیده می شود.

• اولویت های شخصی:

اولویت های شخصی ترکیبی از باورها و هیجان هایی است که شخص را پیشاپیش آماده می‌کند تا نسبت به برآورد فعالیت های شخصی که پیش رو دارد، به شیوه مثبت یا منفی بنگرد. به عبارتی دیگر پیش‌بینی یا هدایت اعمال یا رفتارهای شخصی آینده فرد را بر عهده می گیرند. اولویت های شخصی یکی از عوامل بانکداری اینترنتی است که تحت کنترل بانک ها نیستند و بر پایه نگرش فردی به بانکداری اینترنتی و سازگاری آن با کار و زندگی وی می‌باشد که ‌بر اساس رضایت از کیفیت خدمات بانک و ‌سازگار بودن این خدمات با شیوه کار و زندگی افراد اندازه گیری می شود. . این متغیر با سوالات ۲۲ تا ۲۵ سنجیده می شود.

• محیط خارجی:

محیط خارجی مجموعه ای متشکل از شرایط، نیروها، عوامل و مؤلفه‌ هایی خارجی است که بر عملکرد سازمان اثر می‌گذارند و سازمان کنترل کمی بر آن ها دارد. به عبارتی دیگر، تمام عوامل خارج از مرز سازمان است که ممکن است بالقوه بر سازمان اثرگذار باشند. محیط خارجی بانک ها به دلیل جهانی شدن به شدت رقابتی است و خارج از کنترل و عملکرد بانک ها می‌باشد که بانک ها برای رسیدن به جایگاه بهتر در آن از طریق رقابت در اعطای تسهیلات بیشتر برای حفظ مشتریان اقدام می‌کنند. این ویژگی از طریق زیرساخت های مناسب و رقابت پذیری با سایر بانک ها از طریق اعطای تسهیلات و مزایای مختلف انداره گیری می شود. [شاه عالم و همکاران، ۲۰۰۹]. این متغیر با سوالات ۱۸ تا ۲۱ سنجیده می شود.

• هنجارذهنی:

هنجار ذهنی به برداشت فرد از نظرات افراد مهم برای انجام یا عدم انجام رفتار اشاره دارد. نشان دهنده ادراک فرد از سهولت یا دشواری اجرای رفتار است که ‌بر اساس ادراکات مربوط به ‌گروه‌های مرجع که بر روی رفتار فرد تأثیر گذار می‌باشد، اندازه گیری می شود. [دیویس، ۱۹۸۹]. این متغیر با سوالات ۲۶ تا ۲۹ سنجیده می شود.

• 1. قلمرو تحقیق:

قلمرو موضوعی: تحقیق حاضر به بررسی پذیرش بانکداری اینترنتی بر مبنای مدل تئوری رفتار برنامه ریزی شده در حوزه بازرگانی می پردازد.

قلمرو زمانی: این تحقیق از زمستان ۱۳۹۲ شروع و تا پایان تابستان ۱۳۹۳ ادامه داشته است.

قلمرو مکانی: قلمرو مکانی این تحقیق، بانک سپه استان گیلان می‌باشد.

فصل دوم

مروری بر ادبیات موضوع تحقیق

(بررسی متون)

بخش اول

بانکداری الکترونیکی

۲-۱-۱) مقدمه

با رشد سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات، روش سنتی ارائه خدمات بانکی (که اغلب مبتنی بر کاغذ بود)، زیر سؤال رفته و ضرورت بازبینی و طرح ریزی مجدد فرآیندهای کاری و همچنین استفاده از فناوری های جدید نظیر اینترنت در صنعت بانکداری بیش از پیش احساس می شود. انتشار به موقع و به هنگام تکنولوژی جدید و پذیرش آن، یک عنصر اساسی در تأمین رشد اقتصادی است. از این دیدگاه، درک عوامل تعیین کننده پذیرش تکنولوژی، موضوعی بسیار مهم است. انتشار نوآوری تکنولوژیکی زمینه ای چند رشته ای با تاریخچه طولانی است. رویکردهای نظری مختلفی برای مطالعه تصمیم پذیرش نوآوری مطرح شده است. اگرچه ادبیات پذیرش تکنولوژی جدید فنی است، اما تعداد کمی از مطالعات نگاه ویژه ای روی صنعت خدمات مالی داشته اند. شناختی که ‌در مورد اهمیت ویژه نوآوری های مالی وجود دارد، شناختی کلّی و عمومی است. در زمینه مطالعه انگیزه و گرایش مشتری به استفاده از تکنولوژی جدید هنگام تعامل با بانک نیز این محدودیت دیده می شود، به همین منظور بررسی اینکه چه عواملی در تشکیل و یا تغییر عقاید و نگرش ها درباره نوآوری فناوری اطلاعات مؤثرند، ضروری است. [رحمتی غفرانی، ۱۳۸۸، ص۲۲].

این فصل، از ۴ بخش تشکیل شده است. بخش اول بر بانکداری الکترونیکی تمرکز دارد. در بخش دوم، بانکداری اینترنتی به طور تخصّصی بحث خواهد شد و در بخش سوم پذیرش بانکداری اینترنتی، تئوری ها و مدل های مختلف پذیرش نوآوری و تکنولوژی جدید ، ارائه گردیده است و در نهایت این فصل با ارائه پیشینه تحقیق خاتمه می‌یابد.

۲-۱-۲) تعریف بانکداری الکترونیکی

در حقیقت بانکداری الکترونیکی می‌تواند به عنوان استفاده از کانال های تحویل الکترونیکی خدمات و تولیدات بانکداری تعریف شود، به تعبیری دیگر، استفاده از تکنولوژی پیشرفته شبکه های مخابرات برای انتقال منابع به صورت الکترونیکی در سیستم بانکداری است که مشتری بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک، می‌تواند به خدمات بانکی لحظه ای دسترسی داشته باشد. از جمله مهمترین خدمات بانکداری الکترونیکی می توان به دستگاه های خود پرداز، انتقال الکترونیکی منابع در پایانه های فروش، بانکداری تلفنی، بانکداری با بهره گرفتن از کامپیوتر شخصی و بانکداری اینترنتی اشاره کرد. امروزه اگر بانکی نتواند خدمات راه دور (خدمات غیر حضوری) و خدمات بانکداری الکترونیکی را به مشتریان خود ارائه دهد، محکوم به ورشکستگی است. لذا گذر از بانکداری سنتّی به بانکداری الکترونیکی، یک الزام است نه انتخاب. [دعایی، کمالی، ۱۳۸۷، ص۲۶].

در بسیاری از موارد، بانکداری الکترونیک را بانکداری مجازی نیز می‌نامند و این به خاطر انجام امور بانکی به صورت مجازی و دور از شعب بانکی است. به عبارتی دیگر، بانکداری مجازی عبارت است از ارائه خدمات بانکی به کمک ابزارهای جدید تکنولوژیکی و متفاوت از ابزارهای بانکداری سنتّی. دنیای کنونی بانک هایی که به ارائه خدمات الکترونیکی روی آورده اند، محکوم به جلب رضایت مشتریان هستند. [کیمیایی، ۱۳۸۱،ص۹۴].

تحوّلات شگرف در نظام بانکداری را به چهار دوره می توان تقسیم کرد. هر دوره از تکامل برای مدیران نظام بانکی این امکان را فراهم نموده است که اوقات تلف شده را در محیط رقابتی به حداقل رسانده و در گستره بالاتری به ارائه خدمات پرداخته و سرعت، کیفیت، دقت، هزینه و تنوع خدمات خود را افزایش دهند. [آماده، جعفرپور، ۱۳۸۸، ص۶۰].

دوره اول، اتوماسیون پشت باجه:

نداشتن خود باوری و مشکل در ایجاد روابط اجتماعی با دیگر افـــراد، افسردگی و اضطراب، کاهش تمرکز در یادگیری، تمایل به ابــراز شکست یا مقصر دانستن دیگران در شکست از علائم کاهش عزت نفس در نوجوانان است.

۲-۱-۷-نظریه های عزت نفس

● نظریه کوپر اسمیت :

کوپر اسمیت عزت نفس را یک ارزشیابی فردی می‌داند که معمولاً با توجه به خویشتن حفظ می‌شود ( به نقل از جوادی و کدیور، ۱۳۷۳). کوپر اسمیت چهار عامل اسنادی را برای رشد عزت نفس بیان می‌کند . نخستین آن و مقدم بر تمام عوامل، میزان احترام ، پذیرش و علاقه مندی که یک فرد دریافت می‌کند. دومین عامل تجارب موفقیت هایمان در زندگی و سومین عامل ارزش‌ها و انتظاراتی است که بر مبنای آن تجارب را مورد تفسیر قرار می‌دهیم و چهارمین عامل نحوه پاسخ فرد به از دست دادن ارزش می‌باشد ( به نقل از مفتاح ، ۱۳۸۱).

● نظریه مازلو:

مازلو ‌در سلسله مراتب نیازها و درسطح سوم، احترام به‌خود یا عزت نفس را قرار می‌دهد که مشتمل ‌بر تمایل شایستگی، چیرگی، پیشرفت، توانمندی، کفایت، اطمینان، استقلال و آزادی است. زمانی‌که این نیازها ارضا شود، فرد احساس ارزشمندی، توانایی، قابلیت مثمرثمر بودن و اطمینان می‌کند و چنانچه این نیازها برآورده نشود، فرد احساس حقارت ، درماندگی ، ضعف و دلسردی و ناامیدی می‌کند (فتاح، ۱۳۸۱).

● نظریه راجرز:

راجرز، عزت نفس را ارزیابی مداوم شخص از ارزشمندی خویشتن خود ویا نوعی قضاوت نسبت به ارزشندی وجودی خود تعریف ‌کرده‌است. او معتقد است این صفت در انسان حالت عمومی دارد و محدود و زود گذر نیست. بر طبق نظر راجرز، عزت نفس در اثر نیاز به توجه مثبت دیگران به وجود می‌آید. نیاز به توجه مثبت دیگران، شامل بازخوردها، طرز برخورد گرم ‌و محبت‌آمیز، صمیمیت، پذیرش ‌و مهربانی از طرف محیط به خصوص اولیاء کودک است (شاملو،۱۳۶۸).

● نظریه ویلیام جیمز:در بررسی عزت نفس، اولین کار توسط ویلیام جیمز انجام شده است. او معتقد بود که تصور فرد از خود در حین تعاملات اجتماعی ، یعنی از زمانی که متولد شده و مورد شناسایی دیگران قرار می‌گیرد، شکل می‌گیرد ( به نقل از بیابانگرد، ۱۳۸۰).

● نظریه جرج مید :

مید معتقد است که تصورات و نگرش های شخص، نقش زیادی در زندگی او دارند. این تصورات می‌تواند، مربوط به موقعیت های درونی یا بیرونی باشد. تصورات بر اساس بازخوردی که از نظر دیگران به دست می‌آید، تشکیل می شود. ‌بنابرین‏ شخص خصوصیات خود را به گونه ای درک می‌کند که دیگران آن خصوصیات را به وی نسبت می‌دهند. او نتیجه گرفت عزت نفس بر اثر انعکاس ارزیابی دیگران، به وجود می‌آید و این اجتماع است که برای افراد معیارهای زندگی را تعیین می‌کند و از طرفی نظریات دیگران در شخص درونی می شود و عزت نفس او را شکل می‌دهد ( پور مقدسیان ، ۱۳۷۳).

تحقیقات متعددی در زمینه‌ی رابطه‌ میان بلوغ، تصویر از بدن، و عزت نفس نوجوانان در غرب به عمل آمده است که نشان می‌دهد دخترانی که نسبت به شکل ظاهری بدن خود یا وزن خود ابراز نارضایتی کرده‌اند، نسبت به آنان که تصویرمثبتی ازبدن خوددرسرداشتند،ازعزت‌نفس پایین‌تری برخورداربودند. (شاک‌اسمیت^[۲۱]وهندری^[۲۲]).

۲-۲- تصویر بدن

۲-۲- ۱ تعریف تصویر بدن

اصطلاحات بسیار متفاوتی برای توصیف شیوه ای که یک فرد ( خود) را مفهوم سازی می‌کند، به کار برده می شود. متخصصین اعصاب، روانشناسان و روانپزشکان به انواع مختلف اصطلاحات نظیر طرح واره بدن، مفهوم بدن، نیرو گذاری روانی بدن و تصویر ذهنی از بدن اشاره کرده‌اند و همه آن ها تقریبا یک چیز را توصیف می‌کنند. مفهوم ( خود) به آگاهی کاملا هشیارانه و انتزاعی از خود اشاره دارد ولی ( تصویر ذهنی از بدن) بیشتر به جنبه‌های ناهشیار و جسمانی مربوط می شود^[۲۳]. تصویر ذهنی از بدن، به تصویر و احساسی گفته می شود که شخص از اندازه، فرم بدن به تصویر و احساسی گفته می شود که شخص از اندازه، فرم بدن خود و اجزای سازنده آن در ذهن دارد. درک تصویر ذهنی از بدن، یک فرایند قشری است و در مغز پردازش می شود. چون تصویر ذهنی از بدن، جزئی از ادراک و حرکت می‌باشد و بین سیستم تعادلی، عمقی و اختلال تصویر ذهنی از بدن رابطه وجود دارد. ‌بنابرین‏ عدم سازماندهی اطلاعات حسی و در نتیجه عدم ثبات ادراکی، می‌تواند باعث اختلال تصویر ذهنی از بدن گردد، مثلا در بیماری اسکیزوفرنی این وضعیت روی می‌دهد. تغییرات مرضی در تصویر ذهنی از بدن ممکن است به صورت افزایش، کاهش و یا تحریف آن باشد.

تصویر ذهنی از بدن یک انگاره ذهنی است که فرد ‌در مورد بدن خود و خصوصیات جسمانی و زیبایی شناسی آن دارد و اشکال مرضی آن می‌تواند به صورت افزایش، کاهش یا تحریف باشد(کریچلی^[۲۴]، ۱۹۵۰ (.

با فرا رسیدن سبز فایل، بعضی از انواع نماهای ظاهری و کردارهای بدنی اهمیتی خاص می‌یابند. مدهای لباس در روزگار ما تحت تاثیر ‌گروه‌های فشار، آگهی های تجاری، امکانات اجتماعی – اقتصادی و دیگر عواملی است که بیشتر مروج معیارهای اجباری هستند تا تفاوت های فردی ( گیدنز^[۲۵]،۱۳۸۷)

تصویری که هر فرد از بدن خود در سر دارد بر نحوه درک و تجربه‌ احساسات جسمانی‌اش تاثیر می‌گذارد. تصویر از بدن همچنین ‌در مورد اینکه فرد چگونه خود را در فضای اجتماعی قرار دهد، چگونه خود را به عنوان موجودی مجزا از سایر پدیده‌های فیزیکی مفهومسازی ‌کند، خود را حفظ کند، درون را از بیرون خود تمیز دهد، یا خود را در حکم فاعل یا مفعول بکارگیرد، تاثیر می‌گذارد. مطالعاتی که در بریتانیا، ایالات متحده و استرالیا به انجام رسیده نشاندادهکه زنان در هر سنی که باشند معمولاً از شرایط بدنی خود ناراضی‌اند و آرزو می‌کنند که لاغرتر از آنچه هستند بشوند (گروگن، ۲۰۰۰). چندین مورد از تحقیقات بعمل آمده در سال‌های دهه هشتاد و نود میلادی حکایت از این داشته که هنجارهای زیبایی غربی، ایده‌آل هایی را برای زنان تعیین می‌کند که دستیابی به آن ها عملاً غیرممکن است و این ایده‌آلها و اهداف غیرواقعی زنانرادرموقعیتفرودستیقرار می‌دهد) کاکرهام^[۲۶]، ۲۰۰۱) .