۲۴

دکتری مدیریت منابع انسانی

رئیس اداره توسعه مدیریت درصنعت در سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران

۱۲سال

۲۵

دکتری مدیریت منابع انسانی

عضو هیات علمی گروه مدیریت دانشگاه یزد

۴سال

۲۶

دکتری مدیریت منابع انسانی

عضو هیات علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران- مدیر گروه، گروه منابع انسانی و علوم رفتاری

۱۰سال

۳-۷- روایی تحقیق^[۷۶]
روایی، در تحقیقات کمی به این موضوع اشاره دارد که آیا ابزار و فنون مورد استفاده برای تحقیق، مناسب برای رسیدن به نتایج مورد انتظار هستند یا خیر. به عبارت دیگر آیا این ابزار، همان موضوعی را مورد آزمون قرار می‌دهد محقق خواهان بررسی آن است؟

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در تحقیقات کیفی، روایی نسبت به تحقیقات کمی، برجسته‌تر^[۷۷] است. ماکسول (۱۹۹۶)، اظهار می‌دارد که این برجستگی به دلیل توصیف^[۷۸] ، توضیح^[۷۹] و تفسیر^[۸۰] تحقیق است. دو نوع روائی در این تحقیقات مطرح هستند. روائی داخلی^[۸۱] و قابلیت تعمیم^[۸۲] [۲۸].
۳-۷-۱- روایی داخلی
این کار از طریق ارائه نتایج به دست آمده به آزمون شوندگان (مشارکت‌کنندگان در تحقیق)، انجام می‌گیرد. اگر آنها نیز یافته‌ها را مورد تأیید قرار دهند، می‌توان نسبت به روائی تحقیق بیشتر مطمئن گردید[۲۸]. در این تحقیق، ارائه بازخورد به آزمون شوندگان و قراردادن آن‌ها در مسیر تحقیق بطوری که بر نحوه پاسخگوئی آن‌ها تاثیر نگذارد به منظور افزایش روائی داخلی اقدام گردید. ضمنا پس از انجام هر مصاحبه الگوی بدست آمده تا آن مرحله ارائه می‌شد و در صورتی که مصاحبه شونده نکاتی را نسبت به الگو داشت مورد بحث قرار می‌داد. این کار پس از انجام مصاحبه انجام می‌شد تا مصاحبه خالی از هر گونه پیش فرض و جهت‌گیری انجام شود.
۳-۷-۲- تعمیم‌پذیری
به عبارت دیگر همان روایی بیرونی^[۸۳] تلقی می‌گردد. تعمیم‌پذیری، اصطلاحی است که برآمده از تحقیقات کمی مبتنی برنمونه‌گیری بوده و هدف آن رسیدن تحقیقات مجدد به یافته‌ای مشابه می‌باشد. تعمیم‌پذیری مربوط به رویکرد واقعیت‌گرا^[۸۴] بوده و برای تفسیر‌گرا، به شکل دیگری مطرح می‌گردد. بدلیل اینکه نمونه‌گیری در تحقیقات کیفی مبتنی بر نمونه‌گیری نظری^[۸۵] است، لذا تعمیم‌پذیری شاید به آن صورتی که مورد انتظار از تحقیقات کمی است، دور از واقع باشد. به عبارت دیگر، چشم‌انداز تفسیری^[۸۶] که بیشتر تحقیقات کیفی را در بر می‌گیرد، ترجیحا برنمونه‌ها یا موارد خاص تاکید می کند. این نمونه‌ها الزاما نماینده سایر موارد یا جامعه نیستند. علیرغم مسئله تعمیم‌پذیری تحقیقات کیفی، بسیاری از صاحب نظران آن سعی در بکارگیری شاخص‌های خاصی هستند. با این حال سعی شده است که با افرادی در دانشگاه ها و سازمان های مختلف مصاحبه شود تا قابلیت تعمیم بالا رود.
۳-۷-۳- تصدیق و اعتماد^[۸۷]
گوبا ولینکلن^[۸۸] (۱۹۸۹) با رویکرد تفسیری، تصدیق و اعتماد را به عنوان دو عامل برای خوب بودن تحقیقات کیفی مطرح نمودند.
۳-۷-۳-۱- تصدیق
یک مطالعه زمانی دارای صدق است که استراتژی‌های به کار رفته در تحقیق، به شکلی مناسب، حقیقت^[۸۹] را براساس یک مطالعه منصفانه^[۹۰]، به مشارکت‌کنندگان ارائه نماید. به طوری که آنان قادر شوند تا درک بهتری نسبت به جهان خود به دست بیاورند. در تحقیق سعی گردیده است تا برای حصول تصدیق داده‌ها در اختیار مصاحبه شوندگان قرار گیرد.
۳-۷-۳-۲- اعتماد
شاخص‌های ارزیابی اعتماد عبارتنداز: قابل قبول بودن^[۹۱]، قابل انتقال بودن^[۹۲]، قابل اطمینان بودن^[۹۳]، و قابل تأیید بودن^[۹۴].
به طور کلی، در خصوص اینکه پژوهش باید «قابل اعتماد»^[۹۵] (اصطلاحی که در قاموس پژوهش کیفی اغلب، به جای «روایی» است.) باشد و بتواند دقت در فرایند و تناسب در محصول نهایی را نشان دهد، توافق عمومی وجود دارد.
لینکن و گوبا (۱۹۸۵) چهار معیار زیر را برای پژوهش کیفی(طبیعت گرایانه) برشمرده‌اند. جالب این است که آنها معیارهایشان را با چهار معیار پژوهش کمّی متعارف‌(روایی درونی و بیرونی، اعتبار و عینیت) جفت کرده و پیوند داده‌اند (جدول شماره‌ی ۳-۴).

• قابل قبول بودن^[۹۶]: این مفهوم جایگزین مفهوم روایی درونی است که از طریق آن، پژوهشگران به دنبال اثبات اطمینان به «درستی» یافته‌هایشان هستند؛ در عوض، لینکن و گوبا بر میزان معقول بودن و معنی داشتن یافته‌ها تأکید دارند؛ برای مثال آنها توصیه کرده‌اند که پژوهشگران کیفی از «چک کردن اعضا» استفاده کنند. در اینجا رونوشت‌های مصاحبه و گزارش پژوهش به شرکت‌کنندگان داده می‌شود تا ببینند که آنها با یافته‌های پژوهشگر موافق‌اند یا مخالف؛ به علاوه، قابل قبول بودن از طریق درگیر شدن طولانی مدت، در میدان و مشاهده‌ی مداوم و چندجانبه‌نگری داده‌ها (چند بعدی سازی)به دست می‌آید.

در تحقیق حاضر برای اطمینان از قابل قبول بودن، یافته‌های تحقیق و الگوی در حال رویش، پس از اتمام هر مصاحبه، به مصاحبه شوندگان که خود خبرگان و افراد مطلع در موضوع بودند، ارائه می‌شد و درباره اجزاء آن بحث و تبادل نظر صورت می‌گرفت. فرایند انجام مصاحبه و کدگذاری‌ها و استخراج تئوری بیش از ۵ ماه طول کشیده و محقق خود به طور کامل درگیر موضوع بوده است. ضمنا برای چند جاتبه نگری، نظرات خبرگان دانشگاهی و مدیران با تجربه توامان مورد بررسی، استخراج و مطالعه قرار می‌گرفت.

• انتقال‌پذیری^[۹۷]: انتقال‌پذیری جایگزین مفهوم روایی بیرونی است. به جای هدف‌گیری برای نمونه‌گیری تصادفی و استدلالی احتمالی، پژوهشگران کیفی به ارائه‌ یک تصویر مفصل از زمینه‌ای که پژوهش در آن انجام شده است، ترغیب می‌شوند. در اینجا هدف، دادن اطلاعات کافی به خواننده است برای قضاوت درباره‌ی کاربرد‌پذیری یافته‌ها در محیط‌های دیگر. از آنجا که این تحقیق با مصاحبه با متخصصین کانون های ارزیابی و توسعه در سازمان های مختلف انجام شده است، این امر احتمال انتقال مفاهیم به سایر سازمانها را افزایش داده است. تحصیلات و زمینه کاری هر یک از مصاحبه شوندگان در جدول ۳-۳ آورده شده است.

• قابلیت اطمینان^[۹۸]: این مفهوم جایگزین ایده‌ی اعتبار است و پژوهشگران را ترغیب می‌کند بازبینی را ممکن کنند (مستندسازی داده‌ها، روش‌ها و تصمیمات مربوط به پژوهش) که این می‌تواند امکان موشکافی و رسیدگی سایر پژوهشگران را ممکن کند. در این تحقیق به منظور سهولت ممیزی و بازبینی، کلیه مصاحبه‌ها ضبط شده و نکات کلیدی آنها استخراج گردیده است.

• تأیید پذیری^[۹۹]: تأییدپذیری جایگزین مفهوم عینیت است و به رسیدگی و بازرسی به عنوان ابزاری برای اثبات کیفیت استناد می‌کند؛ برای مثال پژوهشگر می‌تواند یک تحلیل انعکاسی خودانتقادی را از روش‌شناسی به کار رفته در پژوهش فراهم آورد. تکنیک‌هایی مانند چندجانبه‌نگری (برای داده‌ها، پژوهشگر و زمینه) نیز می‌توانند ابزار مفیدی برای تأییدپذیری باشند. در این تحقیق پیش مدل تهیه شده، در تلگرام در گروه کانون ارزیابی و توسعه که ۱۳۰ نفر از متخصصین این حوزه در آن عضو و فعال هستند، به اشتراک گذاشته شد و بزرگواران در گروه در مورد مدل بحث کردند و نقدها و پیشنهاداتی ارائه دادند که با نظر اساتید راهنما و مشاور اصلاحات لازم انجام شد.

جدول ۳-۴: تناظر معیارهای ارزیابی پژوهش کمّی و پژوهش کیفی[۲۸]

۲/۲۶

۶۴

۲/۴۹

۷

۴/۵

۶

در مقالات دسترسی ازاد مهمترین معیار من برای این که بفهمم مقاله ای قابل اعتماد است یا خیر، خود محتوا است

۳

۳/۲

۵

۸/۳

۲۸

۵/۲۱

۶۰

۲/۴۶

۳۴

۲/۲۶

نمودار۴-۳: نمودار عنکبوتی میانگین نهایی پاسخ افراد نمونه آماری به گویه های شاخص های اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه دسترسی آزاد
۴-۳. تحلیل استنباطی سؤالات پژوهش
در این قسمت سؤالات پژوهش با بهره گرفتن از آزمون آماری مناسب مورد تحلیل قرار گرفته است. آزمون آماری استفاده شده در این قسمت t تک نمونهای با میانگین نظری میباشد و همچنین نیز از آزمون فریدمن استفاده شده است.
لازم به ذکر است که در بررسی سؤال مورد بررسی با بهره گرفتن از آزمون t تک گروهی مبنای مطلوبیت مؤلفه ها بالا بودن میانگین تجربی از میانگین نظری و واقع شدن میزان t به دست آمده در سطح معناداری میباشد. شرط معناداری مقدار t محاسبه شده در آزمونهای دو دامنه؛ بزرگتر بودن از مقدار بحرانی t(96/1) میباشد. با توجه به طیف ارائه شده در پرسشنامه مورد مطالعه (کاملاً مخالفم، خیلی کم با عدد ۱ وکاملاً موافقم و خیلی زیاد با عدد ۵ ) مبنای تعیین میانگین نظری ۶۰% بیشترین نمره ممکن برای هر گویه در نظر گرفته شده است. به این ترتیب با توجه به اینکه حداکثر نمره فرض شده برای گزینه یک گویه عدد ۴ می باشد، بنابراین ۶۰ درصد ۴ که همان عدد ۳ میباشد؛ به عنوان میانگین نظری هر گویه در نظر گرفته شده است و برای محاسبه میانگین نظری هر مؤلفه نیز عدد ۳ را ضرب در تعداد گویه های مؤلفه کرده ، میانگین فرضی مؤلفه را حساب میکنیم. لذا با توجه به آنچه که گفته شد میانگین به دست آمده از پاسخ افراد نمونه در هر مؤلفه بزرگتر از عدد میانگین فرضی باشد و مقدار t به دست آمده نیز در سطح معناداری قرار گرفته باشد، آن مؤلفه مورد بررسی به عنوان یکی از مؤلفه های مورد توجه قلمداد میگردد و در غیر این صورت میزان توجه به این مؤلفه در حد پایین ارزیابی میگردد.
پس فرض صفر و فرض تحقیق در این پژوهش در آزمون های t تک گروهی به این صورت میباشد که :
فرضیه صفر:
بین میانگین تجربی فرضیه پژوهش و میانگین نظری فرضیه پژوهش تفاوت معنی داری وجود ندارد.
فرضیه محقق:
بین میانگین تجربی فرضیه پژوهش و میانگین نظری فرضیه پژوهش تفاوت معنی داری وجود دارد.
سؤال یک: شناسایی شاخص های اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه مطالعه از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه خوارزمی
چون t محاسبه شده با درجه آزادی ۱۲۹ برای آزمونهای دودامنه در مؤلفه های اعتبار علمی نویسنده با مقدار ۳۸۶/۱۲، ارتباط موضوعی مقاله به حوزه کاری شما با مقدار ۰۳۶/۲۶ ، شهرت و اعتبار مجله با مقدار ۷۳۳/۱۱ ، تعداد استنادهای دریافتی ۴/۲، توصیه مثبت یکی از دوستان یا همکاران در مورد مقاله با مقدار ۱۷۷/۴، نمایه شدن مجله در نمایه های معتبر(ISI,Scopus,…) با مقدار ۸۷۳/۷، ضریب تأثیر مجله با مقدار ۶۱۹/۳، دقت و درستی محتوای خود مقاله با مقدار ۰۳۸/۳۱، معتبر بودن داده های به کار گرقته شده در مقاله با مقدار ۶۳۲/۲۲ ، منطقی بودن استدلال های نویسنده در مقاله با مقدار ۷۷۴/۲۷، مناسب بودن گرافیک ها (تصاویر، جداول و نمودارها) با مقدار ۴۳۴/۳، در سطح ۰۵/۰ بزرگتر از مقدار بحرانی t (96/1) می‌باشد، بنابراین فرض صفر در این آزمون مبنی بر عدم تفاوت بین میانگین نمونه و میانگین جامعه (نظری) رد میشود و با اطمینان ۹۵% میتوان گفت که میانگین نمونه بزرگتر از میانگین جامعه است. در نتیجه از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه خوارزمی مؤلفه های یاد شده شاخصهای اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه مطالعه قلمداد میگردد و بر اساس نتایج آزمون فریدمن و با توجه به اینکه مقدار این آزمون(۷۷۱/۵۹۶) در سطح ۰۵/۰ معنادار است بنابراین شاخصهای اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه مطالعه از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه خوارزمی در اولویتهای متفاوت قرار دارد و در این میان ارتباط موضوعی مقاله به حوزه کاری فرد با میانگین رتبه۸۱/۱۰، دقت و درستی محتوای خود مقاله با میانگین رتبه۷۶/۱۰ و منطقی بودن استدلالهای نویسنده در مقاله با میانگین رتبه ۳۸/۱۰ در اولویت اول تا سوم و کشور نویسنده (آیا متعلق به کشور پیشرفته است) با میانگین رتبه ۴۷/۴ در اولویت آخر قرار دارد.
جدول ۴-۶. شاخص های آمار توصیفی برای شاخص های اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه مطالعه

شاخص های اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه مطالعه

تعداد

میانگین

انحراف استاندارد

خطای استاندارد

اعتبار علمی نویسنده

۱۳۰

۹۸/۳

۹۰۶/.

۰۷۹/.

۱-۹ – روش تحقیق
روش گرد آوری اطلاعات به صورت آماری کتابخانه ای و میدانی می باشد. در این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای (سایت های اینترنتی و مجلات علمی پژوهشی )، اطلاعات و گزارش های موجود در سازمان محیط زیست و مناطق حفاظت شده ،نهادهای دولتی مرتبط ( شهرداری ، بخشداری لواسانات ودهیاری ها ) ، مقالات معتبر علمی پژوهشی ، اطلاعات اولیه مورد نیاز جمع آوری می شوند و با بهره گرفتن از مدل راهبردی SWOT که می تواند یک الگوی صحیح جهت برنامه ریزی قرار گیرد مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. با توجه به این مطالب ضرورت دارد که برای توسعه اکوتوریسم منطقه از تمامی ظرفیت ها و پتانسیل ها با توجه به حفظ محیط زیست آن استفاده شود، و شناسایی نقاط قوت و ضعف آنها می تواند تأثیر سازنده ای در امر توسعه پایدار آن باشد

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فصل دوم
ادبیات نظری و تجربی تحقیق
۲-۱- مقدمه
در عصر حاضر گردشگری به یکی از پردرآمدترین فعالیت های بشری تبدیل شده است که با سرعت زیادی رو به گسترش است. گردشگری امروزه به عنوان یک صنعت تاثیرگذار در اقتصاد در سطوح مختلف جهانی، منطقه ای، ملی و محلی شناخته شده و با توجه به شرایط متفاوت جوامع ، دارای آثار مختلف بر ابعاد گوناگون زندگی جوامع از جمله فرهنگ، محیط زیست و اقتصاد آن خواهد بود.
صنعت گردشگری علاوه بر منافع اقتصادی ، در شناسایی ، حفظ و احیاء فرهنگ های بومی تاثیر گذار می باشد. این صنعت امروزه به جهت پیشرفت در فناوری های سفر، احیاء و توجه به جاذبه ها و …. یکی از سه صنعت بزرگ دنیا بوده و نقش ویژه ای در اقتصاد سالم جهانی به عهده دارد: به طوری که بر اساس پیش بینی سازمان جهانی گردشگری، درامد این صنعت را در سال ۲۰۱۰ حدود ۸۰۰ میلیارد دلار بوده و پیش بینی می شود این مقدار در سال ۲۰۲۰ میلادی با ۱٫۶ میلیارد نفر گردشگر، حدوده ۲۰۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید. یکی از مهمترین انواع گردشگری که حجم بزرگی از صنعت گردشگری را به خود اختصاص داده، اکوتوریسم است. سازمان ملل متحد به دلیل اهمیت بالای اکوتوریسم ، قرن بیست و یکم را قرن اکوتوریسم نامیده است.(پاپلی، سقایی،۲۱۶:۱۳۸۵) . اکوتوریسم به عنوان گونه ای از گردشگری دوران پست مدرنیسم که در پی شکل گیری مفاهیمی چون توسعه پایدار تولید یافته است، با ظرفیت هایی که دارد، می تواند فرصت توسعه روستایی را در همه ابعاد فراهم ساخته و به عنوان راهکاری اساسی در توسعه روستایی مطرح شود.( هاشمی ،۱۷۵:۱۳۸۹ ). واژه توسعه پایدار را اولین بار به طور رسمی برانت لند در ۱۹۸۷ در گزارش (( آینده مشترک ما)) مطرح کرد.(زیاری،۱۶:۱۳۷۸). هدف اصلی آن ارتقاء کیفیت زندگی یعنی دخالت دادن شاخص های کیفی و اجتماعی، تامین رفاه و عدالت اجتماعی است.(بیگدلی،۳۹:۱۳۸۵ ). توسعه پایدار فرایندی است که طی آن مردم یک کشورنیازهای خود را برمی اورند و زندگی خود را ارتقاء می بخشند، بدون اینکه منابعی که به نسل های آینده تعلق دارد را به خطر اندازند .( زاهدی، ۱۰۸:۱۳۹۰). به عبارتی دیگر توسعه پایدار مخالف هر سیاست یا عملکردی است که به نوعی منافع نسل های بعدی را به خطر بیاندازد. این درحالی است که بسیاری از برنامه ریزان و سیاست گذاران توسعه نیز، از صنعت گردشگری به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه ی پایدار یاد می کنند و بر این باورند که گردشگری، به عنوان یک موضوع چند ارزشی از راهکارهای مهم نیل به توسعه ی پایدار به شمار می رود؛ چراکه آثار تخریبی زیست محیطی آن حداقل و منبعی تما م نشدنی است . بدین ترتیب می توان همزمان با حفاظت از تنوع زیستی، از مناطق دیگر سرزمین بهره برداری متناسب، به شکلی مداوم و پایدار به عمل آورد و در عین حال، به افزایش رونق اقتصاد سرزمین از طریق ایجاد اشتغال، درآمد و بهبود رفاه جامعه کمک کرد. در سالهای اخیر تهیه طرح های گردشگری، بعنوان راهکاری جدید برای رهایی از این شرایط مورد توجه قرار گرفته است، به نظر می رسد کشورهایی که از قابلیت‌های بالقوه مناسبی در این زمینه برخوردارند، بتوانند توسعه گردشگری را در برنامه های توسعه ملی خود گنجانده و راه تکامل را طی نمایند (طیبی و همکاران ، ۵:۱۳۸۷). به طور کلی کشور ایران یکی از کشورهایی است که دارای پتانسیل های جذب گردشگران در سطح منطقه و جهان می باشد. تنوع اقلیمی و فرهنگی در ایران از پتانسیل های مهم در مقوله توریسم و اکوتوریسم می باشد، بنابراین پتانسیل های توسعه این بخش بالاست چنان که به طور مثال مناطقی با تنوع اب و هوایی مانند لواسانات در شمال تهران تنها در شرایطی می توانند سهم شایسته خود را از گردشگران بین المللی و داخلی جذب نمایند و از منافع چند بعدی حاصل از آن بهره مند گردند که برای عناصر و اجزای مختلف تشکیل دهنده صنعت گردشگری، برنامه ریزی مناسب صورت گیرد. تجربیات جهانی و تجربه گذشته کشورمان نشان می دهد که هر چند وجود امکانات و زیر ساخت های گردشگری شرط لازم برای توسعه این فعالیت می باشد و لیکن این تنها شرط، کافی نیست. کشورهایی که این مسأله را در نیافته اند و به دلیل نوع ایدئولوژی حاکم یا عدم برنامه ریزی مناسب نتوانسته اند ، شرایط جذب کننده گردشگر را فراهم آورند ، مهمترین بازندگان در میدان رقابت بین المللی بوده ا ند . چرا که لازمه توسعه این فعالیت و جذب گردشگران بیشتر ، برنامه ریزی جامع برای همه عناصر و اجزای تشکیل دهنده گردشگری و ساماندهی وضع جاذبه های بالقوه است که، بتواند ایمنی،آسایش و رضایت گردشگران را فراهم آورد.(امیریان ، ۱۳۷۹). بخش لواسانات ازجمله مناطق هدف گردشگری خصوصا برای ساکنین کلانشهر تهران می باشد که روستاهای آن به طور مستقیم و غیر مستقیم تحت تاثیر فعالیت های گردشگری قرار می گیرند ولی متاسفانه اقدامی لازم در خصوص توسعه گردشگری در این منطقه صورت نگرفته است. از این رو پیش از تدوین راه کارهای توسعه اکوتوریسم در این منطقه ،شناسایی دقیق قابلیت های اکوتوریستی و ارزیابی آنها می باشد. این شناسایی به برنامه ریزان این امکان را می دهد تا بر اساس توان های منطقه ، جهت و راهکارهای توسعه گردشگری منطقه را مشخص نموده ، برنامه ای متناسب با شرایط منطقه ارائه دهند. تدوین برنامه ای هدفمند و کارامد بر مبنای دستیابی به توسعه پایدار در این منطقه می تواند موجب توسعه فعالیت های اکوتوریستی این منطقه و در نتیجه منجر به جذب گردشگر و موازی ان حفظ محیط زیست منطقه گردد.
پذیرش مفهوم توسعه پایدار و ارزش میراث طبیعی در بیشتر کشورها در مباحث گردشگری منجر به پیدایش اکوتوریسم گردیده است این نوع گردشگری به لحاظ آرمانی جهانگردی دوستدار طبیعت است. در اکوتوریسم به حفاظت زیستگاه­ها تنوعات زیستی و چرخه­های اکولوژیک باید توجه شود و با برنامه­ ریزی درست می­توان سودآوی مناسب برای جوامع محلی و حفاظت از منابع طبیعی را تضمین کرد و حامیان و دوستداران طبیعت را افزایش داد و رشد اقتصادی را با روند حفاظت از منابع طبیعی به ویژه در کشور­های در حال توسعه پیوند زد (کوپر^[۲]،۲۰۰۰ : ۱۶۴).
۲-۲- تعاریف و اصطلاحات
۲-۲-۱-تعریف و مفهوم توریسم:
توریسم را باید آمیزه اى از چندین جزء گوناگون در نظر گرفت: عمل مسافرت، توقفى کوتاه، هدفى خاص و فعالیتهائى که در مقصد انجام می گیرد.
توریسم صنعتی است که با توریست ها و سرویس دهی به آنها سر و کار داشته و می تواند فعالیتی تفریحی ، علمی ، کاری و یا عاطفی باشد..
Tourism یا گردشگری حرکتی است، که از یک نقطه آغاز و در همان نقطه به پایان رسد، یعنی حرکت چرخشی حول یک محور و بازگشت به نقطه شروع. این صنعت در حال حاضر، یکی از سه صنعت برتر جهان (صنایع خودرو سازی،‌نفتی و توریسم) به شمار میرود. بنابر ساده ترین تعریف، گردشگری صنعتی است که موجب می گردد تا افراد برای مدتی از خانه های خود خارج شده و جهت بازدید از دیگر نقاط جهان به سفر بپردازند و در طول مدت سفر نیز نیازهای پذیرایی و اقامتی آنها را برطرف می نماید.
۲-۲-۲- تعریف و مفهوم توریست
توریست شخصی است که به کشور یا شهری غیر از محیط زیست عادی خود برای مدتی که کمتر از ۲۴ ساعت و بیشتر از یک سال نباشد سفر کند و قصد او از سفر، تفریح، استراحت، ورزش، دیدار اقوام و دوستان، مأموریت، شرکت در سمینار، کنفرانس یا اجلاس، معالجه، مطالعه و تحقیق و یا فعالیت مذهبی باشد. دکتر محمد تقی رهنمایی از اساتید گروه جغرافیای دانشگاه تهران نیز، در طرح جامع گردشگری استان اردبیل را از توریست یا گردشگر را اینگونه تعریف نموده است: « توریست یا گردشگر به مسافری گفته می شود که با انگیزه های گردشگری به مقصدی مسافرت نموده و بیش از یک شب و کمتر از ۶ ماه در مقصد اقامت نماید، بدون اینکه اشتغال و اقامت دایم در مقصد داشته باشد.»
توریست کسی است که با نیت کار ، تفریح و یا لذت بردن از محیط پیرامون از محل زندگی دائم خود دور شده و برای مدتی که می تواند بین یک روز تا یک سال باشد در محل دیگری بماند و توریسم صنعتی است که با توریست ها و سرویس دهی به آنها سر و کار داشته و می تواند فعالیتی تفریحی ، علمی ، کاری و یا عاطفی باشد.
۲-۲-۳- انواع توریسم
والن اسمیت شش نوع توریسم را در طبقه بندی خود از توریسم آورده است که عبارتند از :
۱ -توریسم قومی؛ نوعی توریسم که گردشگر با نیت مشاهده و آشنائی با سبک زندگی افراد بومی و اقوام محلی اقدام به سفر می کند. مثلاً ؛ دیدار از منازل بومیان ، حضور در جشن ها ، شرکت در مراسم مذهبی و …
۲ – توریسم هنری ؛ نیت توریست از این نوع گردش آشنائی با هنرهای ملل و مردم نقاط دیگر ، آشنائی با هنرهای دستی ، موسیقی ، و مواردی از این دست است.
۳ – توریسم طبیعت گرا : تأکید بر جاذبه های طبیعی و محیطی دارد و مراد پناه بردن به آغوش طبیعت زیبا و تحسین جاذبه های طبیعی است.
۴ – توریسم تاریخی ؛ چنین گردشی با نیت بازدید از مساجد و کلیساها ، آثار باستانی و … دست به تفرج می زند.
۵ – توریسم تفریحی و ورزشی ؛ گردشگر توجه خود را به شرکت در فعالیت های ورزشی و تفریحی از قبیل اسب سواری ، پیاده روی و… معطوف می نماید.
۶ – توریسم کاری یا حرفه ای ؛ مقصود اصلی از این نوع توریسم ، شرکت در کنفرانس ها و جلسات کاری است ( مهدوی، ۱۳۸۲ ).
۲-۳- تعریف و مفهوم اکوتوریسم
توریسم از اواخر قرن بیستم به یکی از مهم‌ترین بخش‌های فعالیت اقتصادی کشورها تبدیل شده است. در این بین اکوتوریسم در مقایسه با سایر شاخه‌های توریسم از رشد بسیار چشمگیری برخوردار بوده است. براساس آخرین آمارهای سازمان جهانی جهانگردی UNWTO در سال ۲۰۰۷ تعداد ۸۹۸ میلیون مسافرت بین‌المللی در سطح جهان صورت گرفته است و درآمد حاصل از توریسم بین‌الملل بالغ بر۷۳۳ میلیارد دلار(روزانه بالغ بر ۲ میلیارد دلار) بوده است. این در حالیست که پیش‌بینی می‌شود تا سال۲۰۲۰ آمار توریسم بین‌الملل به ۱/۶میلیارد برسد. با رشد صنعت گردشگری آمار تقاضا برای طبیعت‌گردی خصوصاً اکوتوریسم و شاخه ‌ای مرتبط با آن نظیر توریسم روستایی، اگروتوریسم و … افزایش یافته است. سازمان جهانی جهانگردی رشد تقاضا برای گردشگری طبیعت را سالانه ۱۰-۳۰ درصد برآورد می کند، در حالی که رشد سالانه تقاضا برای گردشگری در کل ۳- ۴ درصد می‌باشد. طبق آمار انجمن جهانی اکوتوریسم در سال ۲۰۰۴ نزدیک به ۴۰ درصد انگیزه سفر گردشگران، اکوتوریسم و بازدید از جاذبه‌های طبیعی برآورد شده است.
اکوتوریسم که توریسم بومی شناختی(Ecological )نیز نامیده می شود، شکلی از گردشگری است که جاذبه ها یا کولوژیکی و منحصر به فرد اجتماعی را مورد توجه قرار می دهد. بنا به تعریف مجمع بین ­المللی اکوتوریسم (TIES)، اکوتوریسم سفری است مسئولانه به مناطق طبیعی که حافظ محیط­زیست بوده و موجب بهبود کیفیت زندگی مردم محلی می­ شود. در تعریفی دیگر کنوانسیون تنوع زیستی (CBD)، اکوتوریسم را نوعی توریسم متکی بر حفاظت و مراقبت تنوع زیستی و اکوسیستم­های موجود در عرصه ­ها و با لحاظ نیازهای توسعه­ای عرصه ­ها تلقی کرده که مشارکت جوامع محلی و ایجاد درآمد قابل اتکا برای جوامع محلی از نتایج آن است. در واقع اکوتوریسم را مسافرتی بدون تخریب، پراکندگی و آلودگی مناطق طبیعی، فعالیت­های خاص مطالعاتی و کاوشگرانه و احساس لذت از مناظر طبیعی همچون گیاهان وحشی، حیوانات و ارزش­های فرهنگی یک منطقه تعریف نموده ­اند (بیاتی و همکاران؛ ۱۳۸۹: ۳۰)
۲-۳-۱-تاریخچه اکوتوریسم
پیرامون واژه طبیعت‌گردی و سابقه کاربرد آن اظهار نظرهای متفاوتی صورت گرفته است. برخی صاحبنظران سابقه کاربرد چنین واژه‌ای را در اواخر دهه ۱۹۸۰ ذکر کرده اند. اما در تمام متون مرتبط سبالوس لاسکورین Ceballos-Lascurain به عنوان نخستین کسی آمده است که این واژه را بکار برد است. برابر تعریف او: طبیعت‌گردی سفری است به مناطق نسبتا بکر و دست نخورده با هدف مطالعه، تحسین، ستایش و لذت بردن از مناظر، جانوران ، گیاهان وحشی منطقه و هرگونه اثار فرهنگی (گذشته و معاصر) که در این مناطق یافت می شود. برخی سابقه کاربرد واژه اکوتوریسم را به زمانی دورتر و به “هتزر” نسبت داده اند و معتقدند که او این واژه را در دهه ۱۹۶۰ م برای تشریح روابط متقابل گردشگری و محیط زیست و ویژگی های فرهنگی به کار برده است.
۲-۳-۲-تعریف اکوتوریسم
در مورد تعریف اکوتوریسم اتفاق آراء وجود ندارد. بعضی از تعاریف ارائه شده لیست وار در زیر آورده شده است:

حفاظت بین الملل ۱۹۸۹ (Ziffer)

شکلی از گردشگری طبیعی منطقه، شامل فرهنگ بومی. اکوتوریست ها به طور نسبی از مناطق توسعه نیافته با روح قدردانی،‌ مشارکت و حساسیت نسبت به آنجا بازدید می نمایند. اکوتوریست ها طوری عمل می کنند که کمترین ضرر را به منابع طبیعی و حیات وحش وارد نمایند. و مردم مناطق بازدید شده را در منافع اقتصادی سهیم نمایند.

اتحادیه حفاظت جهان ۱۹۹۶ (Brando)

سفری مسئولانه در طبیعت و بازدید از مناطق طبیعی دست نخورده جهت لذت و قدردانی از طبیعت که محافظت را ارتقاء، اثرات منفی بازدیدکنندگان را کاهش می دهد و برای فعالیت های منفعت رسان اجتماعی- اقتصادی به جوامع بومی تلاش می کند.

‌مارتا هانی ۱۹۹۹ (Honey)

سفری به مناطق شکننده، بکر و معمولا حفاظت شده که در جهت کمترین تأثیرات بر منطقه با آموزش گردشگران، ایجاد صندوق اعتباری برای محافظت،‌ توسعه منفعت های اقتصادی و سیاسی جوامع محلی و احترام به تنوع فرهنگ ها و حقوق بشر تلاش می کند.

انجمن بین المللی اکوتوریسم ۲۰۰۴

به کار گیری روش علمی در پژوهش، تنها راه دستیابی به دستاوردهای قابل قبول و علمی است. لذا برای انجام یک پژوهش معتبر به روش­شناسی^[۱۴۱] نیاز هست. دستیابی به هدف­های پژوهش زمانی حاصل می­ شود که جستجوی شناخت با روش­شناسی درست انجام پذیرد. روش­شناسی، پژوهش را منظم، منطقی و اصولی کرده و جستجوی علمی را نیز راهبری می­ کند (خاکی، ۱۳۹۰: ۱۵۹). در این فصل مباحث مرتبط با روش­شناسی پژوهش به تفصیل تشریح می­گردند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۳ نوع پژوهش
این پژوهش از نظر هدف، «کاربردی»، و از نظر نحوه گردآوری داده ­ها، «توصیفی ـ پیمایشی» است.
۳-۳ جامعه آماری
گردشگران کره­ای ورودی به ایران که در زمان انجام پژوهش در تهران حضور داشته اند.
۴-۳ تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری
سوالی که در تحقیق پیش می آید، این است که محقق چه تعداد از افراد جامعه مورد مطالعه را می تواند بعنوان نمونه تعیین کند یا به عبارتی حجم و تعداد افراد نمونه چند نفر باید باشد تا محقق بتواند با اطمینان خاطر نتایج حاصل و شاخص های محاسبه شده را به جامعه مورد مطالعه تعمیم دهد. بدین منظور می توان از تکنیک ها و روش های آماری معینی استفاده نمود. با توجه به این که در این پژوهش ما بدنبال بدست آوردن نسبت جامعه هستیم و نیز با توجه به در دست نبودن چارچوب جامعه آماری، فرمول زیر، فرمول مناسبی برای تعیین حجم نمونه می باشد.
= = ۳۸۴/۱۶ ≅ ۳۸۵
در این فرمول:
n= حجم جامعه
= مقدار خطا
P= درصد صفت مورد نظر در جامعه
q= -1P
Z= متغیر استاندارد
حجم نمونه آماری این تحقیق با خطای ۰۵/۰ و طبق جدول کرجسی و مورگان برابر ۳۸۵ می باشد.
۲-۴-۳ روش نمونه گیری
انواع روش­های نمونه گیری به دو گروه احتمالی و غیراحتمالی تقسیم می­شوند:
انواع روش­های نمونه گیری
نمونه گیری غیراحتمالی
نمونه گیری احتمالی
تصادفی ساده
طبقه ­بندی شده
خوشه­ای (گروهی)
منطقه­ای
قضاوتی
ساده (آسان، دردسترس)
سهمیه­ای
نمودار ۱-۳ انواع روش­های نمونه گیری
منبع: روستا، احمد، ونوس، داور، و ابراهیمی، عبدالحمید. (۱۳۸۷). مدیریت بازاریابی (چاپ دوازدهم). تهران: انتشارات سمت. ص. ۱۰۲٫
در این مطالعه از آنجایی که حجم جمعیت مورد نظر معلوم نبوده و از طرفی امکان دسترسی به همه اعضای جامعه وجود نداشت، از روش نمونه گیری غیر احتمالی استفاده شده است. از میان روش های غیر احتمالی، روش در دسترس را به کار برده ایم و سعی شده است نمونه ها تا آنجا که ممکن است، معرف گروه های متفاوت باشند.
۵-۳ تکنیک­ها و ابزارهای گردآوری داده ­ها
پژوهشگر برای گردآوری داده ­ها به ابزارهای گوناگونی نیاز دارد که نوع این ابزارها تابع عوامل گوناگونی مانند نوع و فرایند (روش) پژوهش است. هر یک از ابزارهای گوناگون گردآوری داده، مزیت­ها و عیب­هایی دارند که در هنگام به کارگیری، باید به تأثیر آنها در هدف پژوهش توجه کرد و با رعایت نکته­های لازم، امکان افزایش اعتبار پژوهش را فراهم آورد. داده­هایی که در پژوهش به کار برده می­شوند ممکن است «اولیه» یا «ثانویه» باشند. داده ­های اولیه را پژوهشگر به صورت دست اول و بیشتر با مشاهده، پرسشنامه و مصاحبه به دست می ­آورد و داده ­های ثانویه از منابع دیگر و به شیوه ­های گوناگون به دست می­آیند (خاکی، ۱۳۹۰: ۲۰۴-۱۹۷).
۱-۵-۳ داده ­های اولیه: پرسشنامه
یکی از روش های بسیار متداول در گردآوری اطلاعات میدانی روش پرسش نامه ای است که امر گردآوری اطلاعات را در سطح وسیع، امکان پذیر می سازد. در تحقیقات توصیفی پیمایشی و نیز تحقیقاتی که از گستره جغرافیایی زیادی برخوردار باشند یا افراد جامعه آماری و نمونه آن زیاد باشند، معمولا از روش پرسشنامه ای استفاده می شود. پرسشنامه حاوی تعدادی سوال درباره متغیر های مورد سنجش از جامعه مورد مطالعه است. این سوالات با بهره گرفتن از تکنیک های خاص و نیز مقیاس ها بگونه ای ساخته می شود که بتوان اطلاعات مورد نظر را از جامعه یا نمونه مورد مطالعه گردآوری کرد (حافظ نیا، ۱۳۸۹: ۲۱۴).
سوالات پرسشنامه با بهره گرفتن از طیف پنج گزینه‎ای لیکرت، و در جهت پاسخ به پرسش‎های پژوهش طراحی شده‎اند.
پژوهشگر با بهره گرفتن از ۵۱ سوال اصلی، که در طیف لیکرت طراحی شده ­اند، اقدام به بررسی متغیرهای اصلی پژوهش نموده است.
ترکیب سوالات پرسشنامه با توجه به متغیرهای پژوهش، ابعاد و شماره سوالات اختصاص یافته به شاخص‎ها، در جدول ۲-۳ آمده است. پس از تدوین طرح مقدماتی پرسشنامه، تلاش گردید تا میزان روایی و پایایی پرسشنامه تعیین شود.
جدول ۲-۳: ترکیب سوالات پرسشنامه

مؤلفه
بعد
شماره سوالات
تعداد سوالات

و نیز:
(۴-۴)
تعداد تابع نیروی مجهول، را می‌توان با کمینه کردن تابع هدف محاسبه نمود. برای این منظور بایستی از نسبت به مؤلفه بردار نیرو، مشتق اول ماتریسی گرفت^[۶۸] و حاصل را برابر صفر قرار داد:

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(۴-۵)
در رابطه (۴-۲) داریم:
(۴-۶)
برای حل کردن معادله (۴-۵) نسبت به بردار مجهولات و با توجه به اینکه بردار خود دارای تابعیت از بردار است، لازم است که یک ارتباط تابعی بین و برقرار کرد. برای این‌کار از بسط سری تیلور استفاده می‌شود:
(۴-۷)
در رابطه فوق، در بردارنده مقادیر اولیه کرنش در نقاط نمونه برداری است و ماتریس حساسیت^[۶۹] مساله بوده که توسط رابطه زیر بیان می‌شود:
(۴-۸)
هر المان ماتریس فوق، خود یک ماتریس پایین مثلثی به فرم زیر است:
(۴-۹)
به این ترتیب معادله (۴-۵) را می‌توان به فرم زیر نوشت:
(۴-۱۰)
به رابطه فوق معادله نرمال ماتریسی^[۷۰] می­گویند. حل این معادله، تعداد مجهول نیرو را محاسبه می­ کند:
(۴-۱۱)
در رابطه (۴-۱۱)، ماتریس همانی^[۷۱] به ابعاد است.

• • 1. 1. ماتریس حساسیت

برای محاسبه ضرایب حساسیت، روش‌های گوناگونی وجود دارد. معمول‌ترین روش مورد استفاده بر پایه روش تفاضلات محدود پیش رونده^[۷۲] است. در این روش، ضرایب حساسیت مساله با بهره گرفتن از فرمول زیر بدست می‌آیند:
(۴-۱۲)
برای محاسبه عددی مشتق فوق در مسائل خطی، به شیوه زیر عمل می‌کنیم. ابتدا مقدار همه نیروهای مجهول به غیر از یکی از آنها (مثلاً امین نیرو) را برابر صفر قرار می‌دهیم. اندازه نیروی غیر صفر را در فاصله زمانی تا برابر واحد و در سایر زمان‌ها برابر صفر گذاشته و مساله را حل می‌کنیم. مقادیر کرنش بدست آمده در نقاط نمونه برداری و در زمان‌های تا تعیین کننده قسمتی از ماتریس حساسیت است. بعنوان مثال کرنش بدست آمده در امین نقطه نمونه برداری و در زمان معرف است. بعلاوه در مسائل خطی رابطه زیر نیز برقرار است:
(۴-۱۳)

• • 1. 1. محاسبه ضریب هموارسازی

همانطور که گفته شد، دلیل استفاده از ضریب هموارسازی میانی پایدار کردن بردار مجهولات است. اگر مقدار این ضریب خیلی کوچک باشد، احتمال دارد که بردار مجهولات، یعنی مقدار نیرو در هر ناحیه، نوسانی شود. در مقابل، اگر ضریب هموارسازی را بزرگ انتخاب کنیم، بردار مجهولات بدست آمده از مقادیر واقعی نیروی اعمالی دارای فاصله خواهد بود. معیار نزدیک بودن یا دور بودن را عددی در حدود میزان خطای کاری کرنش‌سنج‌ها در نظر می‌گیریم. برای انتخاب یک عدد مناسب برای ضریب هموارسازی به شیوه زیر عمل می‌کنیم.
ابتدا ماتریس حساسیت را محاسبه می‌کنیم و با بهره گرفتن از یک مقدار کوچک ، مثلاً ، با بهره گرفتن از رابطه (۴-۱۱) بردار را بدست می‌آوریم. اکنون با بهره گرفتن از رابطه (۴-۷)، بردار را نیز محاسبه می‌نماییم. در صورتیکه نورم ^[۷۳] تفاضل برداری و از حد خاصی بیشتر بود، مقدار را نصف می‌نماییم و بالعکس. به این ترتیب پس از چند مرحله به یک مقدار مناسب برای می‌رسیم.

• • 1. 1. هموارسازی ثانویه

انتخاب مقدار مناسب برای ضریب هموارسازی می‌تواند منجر به حذف نوسانات مکانی نیرو در هر لحظه از زمان شود. اما حتی با بهره گرفتن از یک مقدار مناسب برای هنوز ممکن است که مقدار نیروی بدست آمده در هر نقطه دارای نوسانات شدید نسبت به زمان باشد. برای حل این مشکل، روشی تحت عنوان هموارسازی ثانویه^[۷۴] توسط همتیان و کرمی ارائه شد [۲۹]. در روش یاد شده برای بدست آوردن یک بردار هموار از یک بردار نوسانی رابطه زیر را کمینه می‌نماییم:
(۳-۱۴)
در رابطه فوق، تعداد عناصر بردار و ضریب هموارسازی ثانویه است. مقدار این ضریب بسته به میزان هموارسازی مورد نیاز، توسط کاربر اختیار می‌شود. در این پایان نامه از عدد ۵/۰ تا ۵ برای این ضریب استفاده شده ‌است. کمینه‌کردن معادله (۴-۱۴) معادل کمینه‌سازی رابطه ماتریسی است. در این رابطه ماتریسی:
(۴-۱۵)
و