جدول ‏۴‑۲۹- آزمون مقایسه بکارگیری عناصر آمیخته بازاریابی بین شرکتهای نوظهور و رشد یافته ۱۲۱
جدول ‏۴‑۳۰- رابطه بین اجزای آمیخته بازاریابی کارآفرینانه با یکدیگر ۱۲۲
جدول ‏۴‑۳۱- رابطه بین اجزای آمیخته بازاریابی کارآفرینانه با ابعاد کارآفرینی سازمانی ۱۲۳
فهرست شکل­ها
عنوان صفحه
شکل ‏۲‑۱- تقسیم بندی کارآفرینی سازمانی بر اساس سطح تحلیل ۲۶
شکل ‏۲‑۲– مدل کارآفرینی سازمانی کوراتکو و همکارنش ۳۳
شکل ‏۲‑۳- مدل کارآفرینی سازمانی کوین و سلوین ۳۴
شکل ‏۲‑۴- مدل کارآفرینی سازمانی وینکر و همکاران ۳۵
شکل ‏۲‑۵- مدل کارآفرینی سازمانی زهرا ۳۶
شکل ‏۲‑۶- تفاوت در حوزه توسعه کسب و کار و تجدید استراتژیک ۴۳
شکل ‏۲‑۷- مدل مفهومی تحقیق ۷۵
شکل ‏۴‑۱- درصد فراوانی مشارکت کنندگان بر اساس سن صاحبان کسب و کار ۹۵
شکل ‏۴‑۲- میانگین توجه صاحبان کسب و کار به کارآفرینی سازمانی و هر یک از ابعادش به تفکیک سن ۹۶
شکل ‏۴‑۳- میانگین توجه صاحبان کسب و کار به آمیخته بازاریابی کارآفرینانه و هر یک از عناصرش به تفکیک سن ۹۷
شکل ‏۴‑۴- درصد فراوانی بر اساس سابقه فعالیت شرکت­ها ۹۸
شکل ‏۴‑۵- میانگین توجه صاحبان کسب و کار به کارآفرینی سازمانی و هر یک از ابعادش به تفکیک سابقه فعالیت ۹۹
شکل ‏۴‑۶- میانگین توجه شرکت­ها به آمیخته بازاریابی و هر یک از عناصرش به تفکیک سابقه فعالیت ۱۰۰
شکل ‏۴‑۷- درصد فراوانی بر اساس فراوانی حیطه فعالیت شرکتهای کوچک و متوسط ۱۰۱
فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
با توجه به منابع محدود در شرکت­های کوچک و متوسط، بازاریابی در این شرکت­ها از اهمیت بسزایی برخوردار است. به­ طوری­که بسیاری از محققان، ضعف بازاریابی این شرکت­ها را دلیل اصلی شکست­های این شرکت­ها معرفی می­ کنند؛ لذا در گام اول، تدوین برنامه بازاریابی متناسب با این شرکت­ها حیاتی به نظر می­رسد و در گام بعدی، لزوم توجه به خلاقیت و کارآفرینی در این برنامه ضروری به نظر می­رسد. بنابراین تحقیق حاضر با این اهداف، در شهرک صنعتی فرامان استان کرمانشاه انجام شد. از طرفی هر تحقیق، برای رسیدن به نتایج قابل اعتماد، ملزم به رعایت اصول و چارچوب­های از پیش تعریف شده­ای می­باشد. در این پژوهش نیز، محقق سعی کرده تا با رعایت این اصول، یافته­هایی تحقیق خود را در ۵ فصل تدوین و ارائه دهد. بر این اساس، در فصل اول، به اهداف و کلیاتی از موضوع مورد بررسی، اشاره و در فصل بعد، مبانی نظری موجود و پیشینه مرتبط به آن شرح داده شده است. در ادامه و در فصل سوم، روش تحقیق و شیوه تهیه پرسشنامه بیان و در فصل بعد، به آزمون فرضیات تحقیق پرداخته شده است. در خاتمه نیز به نتایج تحقیق اشاره و بر اساس آن، پیشنهاداتی به صاحبان شرکت­های کوچک و متوسط، مدیران شهرک صنعتی استان کرماشاه و محققان آتی ارائه گردیده است.

بیان مسئله
با توجه به ویژگی­های خاص جهان امروز، از جمله تغییر و تحولات سریع، پیچیدگی­های فزاینده و رقابت روزافزون(هادیزاده مقدم، رحیمی فیل آبادی، ۱۳۸۴) و همچنین ضعف شیوه ­های سنتی از قبیل برنامه­ ریزی استراتژیک، تحقیقات و پیش ­بینی­های بازار(بارت^[۱]، ۱۹۹۶؛ سیگلکو، ریوکین^[۲]، ۲۰۰۵)، توجه به شیوه ­های جدید – جهت فائق آمدن بر این تغییرات- ضروری گشته است(ماسون^[۳]، ۲۰۰۷). در همین راستا، کارآفرینی سازمانی^[۴] یکی از شیوه­ هایی است که سازمان­های امروزی به خصوص شرکت­های کوچک و متوسط^[۵] به آن توجه می­­کنند. مفهومی که در سال ۱۹۷۰ برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفت(هادیزاده مقدم، رحیمی فیل آبادی، ۱۳۸۴) و تا به حال، توسط محققان زیادی به طرق متفاوتی تعریف شده است. در ابتدا این مفهوم بیشتر برای سنجش کارآفرینی سازمانی در شرکت­های از پیش تاسیس شده^[۶] بکارگرفته می­شد ولی به مرور محققین مدعی شدند که استفاده از این مفهوم برای همه شرکت­ها از جمله شرکت­های کوچک و متوسط مهم و حیاتی است و مزایای زیادی از جمله ایجاد ارزش و توان اقتصادی(دس^[۷] و همکاران، ۲۰۰۳)، بهبود عملکرد(دس و همکاران، ۲۰۰۳؛ زهرا^[۸]، ۱۹۹۱؛ زهرا، ۱۹۹۶) و حفظ مزیت رقابتی(کوراتکو^[۹]، ۲۰۰۷؛ هایتون^[۱۰]، ۲۰۰۵) را به همراه دارد.
برای سنجش میزان کارآفرینی سازمانی شرکت­ها، مدل­های مختلفی وجود دارد که در این تحقیق، از مدلی که زهرا در سال ۱۹۹۵ ارائه داد و شامل نوآوری^[۱۱]، تجدید استراتژیک^[۱۲] و توسعه کسب و کار^[۱۳] می­باشد، استفاده شده است(زهرا، ۱۹۹۵؛ شارما، کریسمن^[۱۴]، ۱۹۹۹).
به طور کلی توجه به اجزای این مدل به سازمان­های از پیش تاسیس شده برای توسعه و ورود به بازارهای جدید، ایجاد و معرفی محصول جدید و به کارگرفتن مدل­های نوآورانه کسب و کار کمک می کند. در کنار نگرش کارآفرینانه به این شرکت­ها، وجود محدودیت­هایی از قبیل مشکلات مالی، کمبود نیروی انسانی متخصص و کوچک بودن(حسنقلی پور، آقازاده، ۱۳۸۴) و همچنین ویژگی­های منحصر به فرد آن­ها از جمله انعطاف­پذیری، نیاز به منابع کم، متکی بودن به منابع داخلی(احمدی، صفری کهره و اعظمی، ۱۳۸۷) سبب شده تا وظایف و برنامه ­های بازاریابی این شرکت­ها از جمله آمیخته بازاریابی^[۱۵]­شان در مقایسه با شرکت­های بزرگ و غیرکارآفرین متفاوت باشد(مارتین^[۱۶]، ۲۰۰۹). اما هرچقدر این تفاوت­ها در ارتباط با وجود نگرش کارآفرینانه ایجاد شود، احتمال تطبیق­پذیری این شرکت­ها با چالش­های ناشی از محیط پیچیده امروزی بیشتر می­ شود. به­ طوری­که آمیخته بازاریابی شرکت­های کوچک و متوسط به عنوان آمیخته بازاریابی کارآفرینانه^[۱۷](محصول^[۱۸]، قیمت^[۱۹]، توزیع^[۲۰]، ترفیع^[۲۱] و شخص^[۲۲]) یاد شده و باید مجموعه ابزارهایی باشد که یک بنگاه کارآفرین با بکارگیری آن­ها به شیوه­ای نوآورانه، توان کسب سود بیشتر و ارائه ارزشی بالاتر را برای مشتریان اولیه – نسبت به سایر رقبا- فراهم آورد(رضوانی، گلابی، ۱۳۹۰). این تعریف متفاوت، نیازمند نگاهی نو، به عناصر تشکیل دهنده آمیخته بازاریابی و همچنین تمامی اجزایی که هر کدام از عناصر آمیخته بازاریابی را تشکیل می­ دهند، است.
بنابراین این تحقیق، با دو مساله کلی روبرو است؛ اولا با توجه به تفاوت­های شرکت­های کوچک و متوسط با شرکت­های بزرگ و همچنین ویژگی­ها و محدودیت­های خاص این شرکت­ها، اجزای هر یک از عناصر آمیخته بازاریابی کارآفرینانه شرکت­های کوچک و متوسط را مشخص کند و ثانیا به دلیل اهمیت نگرش کارآفرینانه به تمامی وظایف و برنامه ­های بازاریابی این شرکت­ها در محیط پویای امروزی، این تحقیق در پی پاسخ به این سوال می­باشد که آیا رابطه معناداری بین میزان کارآفرینی سازمانی این شرکت­ها با هر کدام یک از عناصر آمیخته بازاریابی کارآفرینانه وجود دارد یا خیر؟
اهمیت و ضرورت تحقیق
اگرچه عموما پذیرفته شده که اصول بازاریابی، قابلیت کاربرد عمومی برای کسب و کارهای کوچک و بزرگ را دارند(رینولد^[۲۳]، ۲۰۰۲؛ شیتال، سانگتا و کومار^[۲۴]، ۲۰۱۲)، اما امروزه شیوه بازاریابی شرکت­های کوچک و متوسط با شرکت­های بزرگ متفاوت می­باشد. در واقع محققان معتقدند که بسیاری از مدل­ها و تئوری­هایی که برای یک نوع سازمان مفید بوده، ممکن است برای انواع دیگر شرکت­ها مفید نباشد(موریش، دیاکن^[۲۵]، ۲۰۰۹؛ موریش، دیاکن، ۲۰۱۱). لذا از آن جا که از یک طرف بسیاری از اصول و تئوری­های بازاریابی از بررسی و مطالعه تجربه ­های شرکت­های بزرگ بوجود آمده است(گلابی، خداداد حسینی، مهرابی، سالم زاده، ۲۰۱۱) و از طرف دیگر، SMEها دارای ویژگی­های خاص و منحصر به فرد می­باشند(کارسون^[۲۶]، ۲۰۰۵)؛ بنابراین فرایند بازاریابی کسب و کارهای کوچک و متوسط باید به صورت جداگانه ای بررسی شود. مساله ای که در بسیاری از تحقیقات از آن غافل شده و به سنجش عناصر و اجزای مختص شرکت­های بزرگ در این شرکت­ها اهتمام ورزیده­اند. لذا برای روایی سوالات مربوط به آمیخته بازاریابی، باید ابتدا اجزای بازاریابی مختص این شرکت­ها را به کمک مصاحبه یا تحقیقات کمی مجزایی (در یک نمونه آزمایشی اولیه^[۲۷]) بدست آورد.
همچنین با توجه به محیط پویای امروزی، اهمیت آماده سازی شرکت­ها – در هر اندازه و شکل – برای تقابل با چنین محیطی، ضروری و حیاتی می­­باشد. در این بین شرکت­های کوچک و متوسط نسبت به شرکت­های بزرگ­تر به دلیل محدودیت منابع، آسیب پذیرتر می­باشند. به­ طوری­که تصمیمات اشتباه به سرعت آن­ها را در معرض شکست و انحلال قرار می­دهد(بارت، ۱۹۹۶؛ فاربر^[۲۸]، ۱۹۹۹).
یکی از ابزار کارآمدی که امروزه شرکت­ها برای تقابل و پاسخگویی به محیط، خود را با آن مجهز می­ کنند، کارآفرینی سازمانی است(زهرا، ۱۹۹۱) که شرکت­های کوچک­تر به دلیل داشتن ویژگی­هایی چون انعطاف­پذیری بالاتر، بوروکراسی کم­تر به آسانی می­توانند از آن بهره گرفته و سبب بهبود عملکردشان را فراهم کنند(فاربر، ۱۹۹۹). لذا در اولویت قرار دادن تحقیقات کاربردی در زمینه کارآفرینی برای این شرکت­ها سبب می­ شود تا این شرکت­ها قابلیت بکارگیری این ابزار را در عمل یادگرفته و ارتباط آن را با بخش­های مختلف از جمله بازاریابی خود دریابند(اسد سعدی، افتخار^[۲۹]، ۲۰۱۱). زیرا این شرکت­ها در صورت عدم نگرش کارآفرینانه نسبت به وظایف و برنامه ­های خود(از جمله وظایف بازاریابی خود) در محیط پویای امروزی، به طور حتم با شکست مواجه می­شوند(ماسون، ۲۰۰۷).
متاسفانه تاکنون اکثر تحقیقات بین کارآفرینی و بازاریابی در این حوزه، به بررسی بازاریابی کارآفرینانه معطوف شده و با این که دو مفهوم کارآفرینی سازمانی و آمیخته بازاریابی از مفاهیم قدیمی مدیریت بازاریابی به حساب می­آیند ولی به­ جز تحقیق بارت(۱۹۹۶)، به طور مستقیم تاکنون در هیچ تحقیق دیگری به آن پرداخته نشده است. لذا به طور محسوسی این خلا پژوهشی چه در داخل و چه در خارج دیده می­ شود. بنابراین این تحقیق با بررسی رابطه بین این دو مفهوم، هم به درک رابطه بین آن­ها کمک کرده و هم بخشی از خلا پژوهشی موجود را برطرف می­ کند؛ همچنین می­توان میزان کارآفرینانه بودن عناصر بازاریابی این شرکت­ها را مشاهده و راه­کارهایی را برای عملکرد نوآورانه­تر بازایابی این شرکت­ها ارائه داد.
اهداف تحقیق
اهداف کلی:
۱- بررسی رابطه بین کارآفرینی سازمانی و آمیخته بازاریابی کارآفرینانه و در شرکت­های کوچک و متوسط شهرک صنعتی فرامان استان کرمانشاه.
اهداف جزئی :
۱- بررسی رابطه بین کارآفرینی سازمانی و جایگاه آمیخته قیمت در شرکت­های کوچک و متوسط شهرک صنعتی فرامان استان کرمانشاه.
۲- بررسی رابطه بین کارآفرینی سازمانی و جایگاه آمیخته محصول در شرکت­های کوچک و متوسط شهرک صنعتی فرامان استان کرمانشاه.
۳- بررسی رابطه بین کارآفرینی سازمانی و جایگاه آمیخته ترفیع در شرکت­های کوچک و متوسط شهرک صنعتی فرامان استان کرمانشاه.
۴- بررسی رابطه بین کارآفرینی سازمانی و جایگاه آمیخته توزیع در شرکت­های کوچک و متوسط شهرک صنعتی فرامان استان کرمانشاه.
۵- بررسی رابطه بین کارآفرینی سازمانی و جایگاه آمیخته فرد در شرکت­های کوچک و متوسط شهرک صنعتی فرامان استان کرمانشاه.
۶- بررسی میزان و جایگاه کارآفرینی سازمانی در شرکت­های کوچک و متوسط شهرک صنعتی فرامان استان کرمانشاه.
۷- بررسی میزان و جایگاه اجزای عناصر آمیخته بازاریابی کارآفرینانه شرکت­های کوچک و متوسط شهرک­های صنعتی استان کرمانشاه.
فرضیه های تحقیق:
فرضیه اصلی :
۱- بین کارآفرینی سازمانی و آمیخته بازاریابی کارآفرینانه در شرکت های کوچک و متوسط شهرک صنعتی فرامان استان کرمانشاه رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی
۱- بین کارآفرینی سازمانی و جایگاه آمیخته قیمت و در شرکت­های کوچک و متوسط شهرک صنعتی فرامان استان کرمانشاه رابطه معناداری وجود دارد.