امروزه حاکمیت تفکر راهبردی بر طرح­ها و برنامه ­های توسعۀ گردشگری به منظور رعایت پایداری منابع و سرمایه ­های منطقه، تخصیص بهینۀ منابع و توان مقصد، الویت­بندی نیازهای توسعه و همچنین کنترل بهینۀ برنامه­ ها امری پذیرفته شده است. آنچه نظام و ابعاد برنامه­ ریزی راهبردی را در مقصدهای گردشگری تعریف می­نماید، ویژگی­های منطقه از نظر منابع، جاذبه­ها، زیرساخت­ها و تسهیلات و خدمات، عوامل سازمانی (عناصر عرضه) و همچنین شرایط و ویژگی­های بازارهای موجود و بالقوه است. با بررسی مطالعات صورت گرفته می­توان گفت که رابطۀ دو سویه­ای میان عرضه و تقاضای گردشگری وجود دارد یا به عبارتی دیگر، تقاضای موجود مناطق و نرخ رشد آن بر منابع عرضه و میزان به کارگیری آن­ها تاثیر می­ گذارد و سطح توسعه در منابع عرضه و همچنین رقابت­پذیری مقصدها نیز بر بازارهای آتی مؤثر است. در این میان تدوین و ترکیب راهبردهای پویا، جامع و اثر بخش و الویت­بندی آن­ها، به دلیل محدویت منابع و ضرورت توجه به مسائل مختلف (در مقاطع زمانی مختلف) مدیریت مقصدها را بهینه­تر خواهد ساخت که این مهم با توجه به ویژگی­های منطقه از نظر منابع گردشگری، حجم و نوع گردشگران، نگرش جامعۀ محلی و خدمات موجود، به عنوان عوامل تعیین کننده راهبردهای توسعۀ مقصدها صورت خواهد پذیرفت. در این بخش روش انجام تحقیق در حوزه برنامه­ ریزی راهبردی مورد بررسی قرار می­گیرد.
۲-۳) نوع و روش تحقیق
روش تحقیق بر مبنای هدف کاربردی است و نتایج آن می ­تواند مورد استفاده ادارات و نهادهای متوّلی گردشگری (به طور مشخص اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهر بوکان) قرار گیرد. به لحاظ روش، تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی^[۱۵۹] می­باشد‌ (احمدی، ۱۳۹۱). در مرحلۀ نخست با مراجعه به اسناد و مدارک مربوطه بررسی­های توصیفی صورت گرفته و با توجه به اینکه در مراحل بعد، از تکنیکSWOT به منظور تحلیل و همچنین ارزیابی استفاده گردیده در زمره مطالعات تحلیلی از نوع راهبردی- ساختاری طبقه ­بندی می­ شود. از اینرو، از آنجا که این تحقیق، برنامه­ ریزی استراتژیک را مد نظر قرار داده است؛ لذا مراحل این نوع برنامه­ ریزی به طورضمنی طبق مدل برنامه­ ریزی استراتژیک فرد.آر دیوید دنبال خواهد شد.
۳-۳) ابزارها و روش گردآوری اطلاعات
گردآوری اطلاعات در این تحقیق، به دو روش مطالعه اسنادی و کتابخانه­ای و میدانی ( مصاحبه، مشاهده و پرسشنامه) صورت گرفته است. از روش مطالعه اسنادی و کتابخانه­ای برای تنظیم چارچوب نظری تحقیق استفاده شده؛ تا با بررسی تحقیقات پیشین و نتایجی که در مقصدها جغرافیایی مختلف به وجود آمده، مؤلفه­ های تحقیق را تعیین کرده؛ سپس، با توزیع پرسشنامه به جمع­آوری اطلاعات پرداخته شده است. از سوی دیگر با توجه به موضوع و اهداف تحقیق؛ جهت بررسی ویژگی­های شهر بوکان طبق شاخص­ های مدل باتلر؛ از روش مصاحبۀ سازمان نیافته با ۷ نفر از مسئولان و کارشناسان توسعه گردشگری شهر بوکان استفاده شده است. ویژگی عمدۀ این افراد شناخته شده بودن، قدرت بالای تأثیرگذاری بر گردشگری شهر از نظر تصمیم ­گیری می­باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۳) جامعه آماری
جامعه آماری این تحقیق شامل:
کارشناسان (دارای حداقل مدرک کارشناسی در رشته­ های مرتبط)؛
مدیران میانی (مسئولین دارای حداقل سه سال سابقه خدمت در زمینه امور گردشگری)؛
مدیران ارشد بخش دولتی (رئیس میراث فرهنگی، فرماندار و سرپرست شهردار و رئیس شورای شهر)؛
اعضای هیأت علمی دانشگاه؛
مدیران آژانس­های مسافرتی و کارشناسان شرکت­های مهندسین مشاور که به عنوان خبرگان گردشگری شناخته می­شوند.
۵-۳) نمونه آماری
۱-۵-۳) روش نمونه گیری
نحوۀ انتخاب اعضای این تحقیق به صورت نمونه گیری غیراحتمالی^[۱۶۰] ( هدفدار یا قضاوتی^[۱۶۱]) است. در این تحقیق از روش نمونه گیری انباشتی نیز (موسوم به گلوله برفی^[۱۶۲] – نوعی دیگر از روش نمونه گیری غیراحتمالی محسوب می­ شود) استفاده شده است (احمدی، ۱۳۹۱). در بین راهبردهای متنوع نمونه گیری در تحقیق کیفی، طبق نظر جانسون، ۱۹۸۹؛ میریام، ۱۹۹۸، نمونه گیری شبکه­ ای /زنجیره­ای یا معیارمحور بهترین و مناسب­ترین راهبرد برای تحقیق کیفی است. در این شیوه محقق بر اساس موضوع، اهداف یا ابعاد تحقیق، افرادی را برای مصاحبه انتخاب می­ کند. محقق بعد از انتخاب اولین فرد و اجرای مصاحبه، فرد بعدی را به پیشنهاد وی جهت مصاحبه پیدا می­ کند. این جریان به همین شکل ادامه می­یابد تا زمانی که تعداد نمونه­ها کافی به نظر برسد.
۲-۵-۳) حجم نمونه
در این تحقیق، محقق تعداد افراد مورد مصاحبه را مشخص نمی­کند، به دلیل اینکه در نمونه گیری شبکه­ ای/زنجیره­ای یا معیار محور، تعداد افراد مورد مصاحبه یا حجم نمونه به اشباع نظری^[۱۶۳] سوال­های تحقیق بستگی دارد. بنا به نظر کوربین و اشتراس (۲۰۰۸)، به این ترتیب که هرگاه محقق دریابد که پاسخ­های داده شده یا مصاحبه های انجام شده با افراد (خبرگان گردشگری) به اندازه­ای به هم شباهت دارند که منجر به تکراری شدن پاسخ و یا مصاحبه­ ها شده و داده جدیدی در آن وجود ندارد، تعداد مصاحبه­ ها را کافی دانسته و دست از انجام مصاحبه می­کشد. این مرحله از گردآوری داده ­ها را اشباع نظری می­خوانند. در این تحقیق۳۰ نفر برای ارائه پرسشنامه در نظر گرفته شده است.
۶-۳) مراحل انجام تحقیق
مراحل انجام این تحقیق به اختصار در ذیل هر گام آمده است:
۱-۶-۳) گام اول: شناسایی شاخص­ های اساسی مدل باتلر طی مراحل مختلف عمر توسعۀ مقصدهای گردشگری
مدل چرخۀ حیات مقصد گردشگری باتلر که از نظر تئوریک و عملی بسیار مورد توجه می­باشد؛ مراحل مختلفی را برای سیر تحول مقصدها قائل است. مقصدهای گردشگری بر اساس جایگاهی که در چرخۀ حیات خود دارند واجد ویژگی­هایی هستند که باید در فرایند تدوین استراتژی مورد توجه قرار گیرند. در جدول۱-۳ به شناسایی ویژگی­های مراحل مختلف چرخه عمر مقصد باتلر با توجه به متغیرهای تعداد گردشگران، نسبت جمعیت گردشگران به جامعه محلی، رقابت، سهم و رشد بازار، مشارکت جامعۀ محلی، سطح توسعه زیرساخت­ها، رفتارهای جامعۀ محلی، مدیریت و اثرات گردشگری پرداخته می­ شود. شناسایی جایگاه مقصدها بر اساس چرخۀ عمر مقصدهای گردشگری باتلر به وجود داده ­های آماری مختلف در یک دورۀ چند ساله از عمر توسعۀ گردشگری در مقصدها نیازمند است. اما با توجه به فقدان داده ­های آماری موثق و رسمی و همچنین وجود شاخص­ هایی برای شناسایی جایگاه مقصدها در هر مرحله از عمر مقصد طبق مدل چرخۀ عمر مقصد باتلر، در این تحقیق تلاش شده است تا به شیوه­ای کیفی (متکی به مصاحبه های انجام شده) به شناسایی جایگاه مقصد در مدل مذکور پرداخته شود.
جدول۱-۳- ویژگی­ها ومتغیرهای مقصدها طبق مدل چرخه حیات مقصد باتلر، استراتژی­ های مناسب، ترکیب و الویت آن­­ها

باتلر

متغیرها

استراتژی­ های مناسب، ترکیب و الویت آنها

گردشگر(تعداد، انگیزه، سازماندهی)

نسبت جمعیت گردشگران به جامعه محلی

رقابت، سهم و رشد بازار

مشارکت جامعۀ محلی(مشارکت پذیری)

سطح توسعۀ زیرساخت­ها و تسهیلات

رفتارهای جامعۀ محلی

مدیریت

اثرات گردشگری

اکتشاف

تعداد کم، انگیزۀ کسب تجارب جدید، گردشگران آگاه و فرهیخته، ماجراجو، علاقمند به آمیزش با جامعۀ محلی و طبیعت، آگاه به مسائل توسعه پایدار

بسیار کم

رقابت و سهم بازار پائین اما رشد سهم بازار زیاد

مشارکت برنامه­ ریزی شده نیست، بیشتر اهداف معنوی و غیر تجاری دنبال می­ شود.