بورس محل تجمیع سرمایه^[۲۸]‌های جامعه است و شکوفایی بورس، که خود بزرگترین بخش بازار سرمایه است به معنی شکوفایی بازار سرمایه‌ی یک کشور است. بورس اوراق بهادار تهران شامل ۴۲ صنعت می باشد. که در این پژوهش به دو صنعت شیمیایی و خودرویی می‌پردازیم.
۲-۶-۱- صنعت گروه محصولات خودرویی
هدف از ایجاد شرکت‌های صنعت خودرویی در ایران تأسیس و اداره کارخانجات در هر محل در داخل و یا خارج کشور به منظور تولید و تهیه انواع خودرو و قطعات مربوط به آنها و امثال آن و هرگونه دستگاه، ماشین آلات، قطعات و اجزای آنها و بهره برداری از اینگونه کارخانجات و فروش و صدور محصول آنها و واردات مواد اولیه و قطعات هرگونه خودرو و ماشین آلات و تأسیس هرگونه شرکت و خرید کارخانجات و سهام شرکت‌های موجود در داخل یا خارج از کشور در حدود موضوع شرکت.
۲-۶-۲- صنعت گروه محصولات شیمیایی
شرکت‌های پتروشیمی بیشترین حاشیه سود را ازمیان تمام شرکت‌های بازار سهام ایران دارند. حاشیه‌ی سود مهمترین شرکت‌های پتروشیمی ایران به طور معمول بین ۶۰ تا ۹۹ درصد است و این با در نظر گرفتن حاشیه‌ی سود بسیار پایین صنایع دیگر در بورس اوراق بهادار صنعت قابل توجهی محسوب می‌شود.
۲-۷- معیار تسلط تصادفی^[۲۹]
معیار تسلط تصادفی یک مدل جامع برای انتخاب در شرایط عدم اطمینان است که مطلوبیت مورد انتظار را حداکثر می‌کند. این معیار تابع چگالی را برای نشان دادن ویژگی‌های یک توزیع مورد استفاده قرار می‌دهد. در مقایسه دو گزینه سرمایه‌گذاری در یک زمان، تسلط تصادفی وجود گزینه که احتمال دارد پاداش بیشتری را داشته باشد تعیین می‌کند. در این رویه هر پرتفویی که توسط پرتفوی دیگر تحت تسلط قرار گیرد از منطقه موجه خارج می‌شود. این روند ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که مرز کارایی پرتفوهایی که تحت تسلط قرار گرفته‌اند شکل گیرد(ترجمان و راعی، ۱۳۹۰).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مقاله‌های منتشر شده توسط توسط هانوچ و لوی^[۳۰] در سال ۱۹۶۹، هادر و راسل^[۳۱] در سال ۱۹۶۹، راسچیلد و استیگلز^[۳۲] در سال ۱۹۷۰ و ویتمور^[۳۳] ۱۹۷۰یک چارچوب سیستماتیک برای تحلیل رفتار در عدم اطمینان به وجود آورد و زمینه را برای یک پارادایم جدید با عنوان تسلط تصادفی(SD) فراهم کرد(پست^[۳۴]، ۲۰۰۳). معیار تسلط تصادفی از مفیدترین ابزارهای تصمیم‌گیری در شرایط عدم اطمینان برای رتبه‌بندی و تعیین تسلط سرمایه‌‌گذاری‌‌ها است(وونگ و چان^[۳۵]، ۲۰۰۸). معیار تسلط تصادفی چارچوبی براساس مطلوبیت برای ارزیابی انتخاب، در شرایط نامطمئن فراهم می‌کند(فونگ^[۳۶]، ۲۰۱۰).
معیار تسلط تصادفی بطور مستقیم براساس قواعد اقتصاد خرد است و اصول اصلی این معیار عبارتند از:
غیر اشباع^[۳۷]: سرمایه‌گذاران بیشتر را به کمتر ترجیح می‌دهند؛ مطلوبیت نهایی مثبت است.
ریسک گریزی^[۳۸]: سرمایه‌گذاران یک درآمد مطمئن را بر یک درآمد مورد انتظار نامطمئن و برابر با آن ترجیح می‌دهند؛ مطلوبیت نهایی کاهشی است.
تقارن^[۳۹]: سرمایه‌گذاران، توزیع با چولگی مثبت را ترجیح می‌دهند؛ مطلوبیت نهایی محدب است(ورسیجپ^[۴۰]، ۲۰۰۷).
در مقایسه با روش‌های سنتی، روش تسلط تصادفی فرضیات محدود کننده ندارد بلکه بینش بیشتری نسبت به عملکرد و ریسک ذاتی شرکت های بورسی فراهم می‌کند. معیار تسلط تصادفی، تحلیل میانگین- واریانس را برای تعیین مرز کارای فرصت‌های سرمایه‌گذاری از دیدگاه‌های مختلف به مبارزه می‌طلبد.
۲-۷-۱- تسلط تصادفی مرتبه اول^[۴۱](FSD)
در معیار تسلط تصادفی مرتبه اول محدودیت تابع مطلوبیت آن است که تصمیم گیرندگان در معیار سنجش دارای مطلوبیت نهایی مثبت هستند یعنی همان مفهوم مقدار بیشتر بر کمتر ترجیح داده می شود.
تسلط تصادفی مرتبه اول با فرض سیری ناپذیری سرمایه‌گذاران شکل گرفت. در معیار تسلط تصادفی مرتبه اول فرض بر این است که تصمیم‌گیرندگان صرف نظر از ریسک‌پذیر، ریسک‌گریز یا بی تفاوت بودن نسبت به ریسک، بیشتر را به کمتر ترجیح می‌دهند و مطلوبیت نهایی بازده مثبت است( )(فونگ، ۲۰۱۰). این سرمایه‌گذاران نیازمند تابع مطلوبیت غیرکاهشی با توجه به نرخ بازده می‌باشند. دو سرمایه‌گذاری A و B را در نظر بگیرید. A براساس تسلط تصادفی مرتبه اول بر B مسلط است اگر سرمایه‌گذاران بیشتر را به کمتر ترجیح دهند و تابع توزیع تجمعی^[۴۲] A هیچ وقت بزرگتر از تابع توزیع تجمعی B نباشد (توزیع‌ها همدیگر را قطع نمی‌کنند و A بالای B قرار نمی‌گیرد). به عبارت دیگر، هر نرخ بازده برای A بایستی بزرگتر یا مساوی هر نرخ بازده برای B باشد و حداقل یک نرخ بازده برای A وجود داشته باشد که قطعاً از آن نرخ بازده مورد نظر برای B بزرگتر باشد. هنگامی که A بر B مسلط باشد، فرصت سرمایه‌گذاری A، فرصت سرمایه‌گذاری B را از مرز کارا خارج کرده و B در منطقه غیرکارا قرار می‌گیرد(کجتسا و کیف^[۴۳]، ۲۰۰۳).A براساس تسلط تصادفی مرتبه اول بر B مسلط است اگر:
سرمایه‌گذاران بیشتر را به کمتر ترجیح دهند( ).
مجموع احتمالات تجمعی برای همه بازده ها هیچ وقت برای A از B بیشتر نباشد و گاهی کمتر باشد(ترجمان و راعی، ۱۳۹۰).
۲-۷-۲- تسلط تصادفی مرتبه دوم^[۴۴](SSD)
نیازهای بازار مالی دنیا، رفتار و سلایق متفاوت سرمایه‌گذاران نشان داد که معیار تسلط تصادفی نیاز به مفروضات بیشتری دارد و معیار تسلط تصادفی مرتبه اول کافی نمی‌باشد. راسل و هادر در سال ۱۹۶۹ بیان کردند که یک معیار کاراتر و قوی تری نیاز است تا سرمایه‌گذاران را راهنمایی کند. این معیار جدید کارا به تسلط تصادفی مرتبه دوم معروف است. در معیار برتری تصادفی درجه دوم محدودیت های اضافی بیشتری برای تابع مطلوبیت در نظر گرفته می شود. این معیار بر این اساس است که سرمایه‌گذاران ریسک گریزند. این چارچوب کلی، ایجاد یک ارزیابی دقیق‌تر را ممکن می‌سازد. در نتیجه، اضافه شدن فرض جدید به نوعی باعث کاهش اندازه مرز کارا می‌شود. در حقیقت، اکثر اوقات کاهش در تعداد کاندیدا های سرمایه‌گذاری که ارزش پاداش در مرز کارا را دارند، وجود خواهد داشت. بنابراین تسلط تصادفی مرتبه دوم یک رویکرد قطعی ‌تری برای رتبه‌بندی گزینه‌های سرمایه‌گذاری است. ریسک گریزی یک پیش فرض برای تسلط تصادفی مرتبه دوم است(کجتسا و کیف، ۲۰۰۳). معیار تسلط تصادفی مرتبه دوم نسبت به معیار تسلط تصادفی مرتبه اول از قدرت تمایز بیشتری برخوردار است و منطقه موجه تسلط تصادفی مرتبه دوم، زیر مجموعه منطقه موجه تسلط تصادفی مرتبه اول است.A براساس تسلط تصادفی مرتبه دوم بر Bمسلط است اگر:
سرمایه‌گذاران بیشتر را به کمتر ترجیح دهند( ).
سرمایه‌گذاران ریسک گریز باشند( )
مجموع احتمالات تجمعی برای همه بازده ها هیچ وقت برای A از B بیشتر نباشد و گاهی کمتر باشد(ترجمان و راعی، ۱۳۹۰).
۲-۷-۳- تسلط تصادفی مرتبه سوم^[۴۵](TSD)
تئوری تسلط تصادفی مرتبه سوم توسط ویتمور (۱۹۷۰) توسعه یافت. این معیار تلاش می‌کند تا یک قانون کاراتر و محدودتر تصمیم‌گیری را با افرودن مفروضاتی جدید به تسلط تصادفی مرتبه دوم ایجاد کند. فرض جدید اضافه شده به فرض ریسک‌گریزی تسلط تصادفی مرتبه دوم بیان می‌کند که سرمایه‌گذاران ریسک گریزی مطلق کاهشی دارند که این فرض مربوط به شکل تابع مطلوبیت است. از نظر ریاضی، در این حالت مشتق سوم تابع مطلوبیت یک سرمایه‌گذار مثبت است. ریسک‌گریزی مطلق، میزانی که یک سرمایه‌گذار برای یک سطح معین ثروت ریسک‌گریز است را نشان می‌دهد. هرچه ثروت افزایش یابد، مبالغ بیشتری در دارایی‌های ریسکی سرمایه‌گذاری می‌گردد. به طور کلی اکثر سرمایه‌گذاران ریسک‌گریزی مطلق کاهشی را نشان می‌دهند(کجتسا و کیف، ۲۰۰۳). A براساس تسلط تصادفی مرتبه سوم بر B مسلط است اگر:
سرمایه‌گذاران بیشتر را به کمتر ترجیح دهند( ).
سرمایه‌گذاران ریسک گریز باشند( )
سرمایه گذاران ریسک گریزی مطلق کاهشی داشته باشند( ).
مجموع احتمالات تجمعی برای همه بازده ها هیچ وقت برای A از B بیشتر نباشد و گاهی کمتر باشد(ترجمان و راعی، ۱۳۹۰).
۲-۸- برتری تصادفی مارکوئیتز
برتری تصادفی مارکوئیتز برای دو متغیر F و G به این صورت تعریف می شود:
اگر برای تمام xها، و باشد آنگاه تابع توزیع F برتری تصادفی مرتبه اول مارکوئیتز نسبت به تابع توزیع G دارد.
اگر برای تمام xها، و ، آن موقع تابع توزیع F برتری تصادفی مرتبه اول مارکوئیتز نسبت به توزیع G دارد.
اگر برای تمام xها، و آن گاه تابع توزیع F برتری تصادفی مرتبه سوم مارکوئیتز نسبت به تابع توزیع G دارد.
تابعی که مارکوئیتز برای رفتار مبتنی بر ریسک سرمایه‌گذاران پیشنهاد داده بود این حقیقت را بیان می‌کند که سرمایه‌گذاران در دامنه‌ی مثبت در آغاز ریسک پذیر و در دامنه‌ی منفی ابتدا ریسک گریز هستند. در واقع سرمایه‌گذاران در دامنه‌ی مثبت، سهام با بازدهی پایین تر را انتخاب می‌کنند و در دامنه‌ی منفی سهام دارای بازدهی بالاتر را انتخاب می‌کنند و به صورت یک امر واضح می‌توان بیان کرد که برای سرمایه‌گذارانی که تابع مطلوبیت آنها به آن صورتی که مارکوئیتز پیشنهاد کرده باشد، سهامی که تابع توزیع آن در ناحیه‌ی مثبت بالاتر و در ناحیه‌ی منفی تابع توزیع آن پایین تر است دارای برتری خواهد بود و به عبارتی مسلط است( چو و همکاران^[۴۶]، ۲۰۰۶).
۲-۹- برتری تصادفی آتی^[۴۷]
برتری تصادفی آتی مفهوم دیگری از نظریه‌ی برتری تصادفی است. به عنوان مثال اگر x و y دو متغیر تصادفی با توزیع احتمال F و G باشند آن موقع برتری تصادفی آتی، برای این دو متغیر به صورت زیر تعریف می شود:
اگر برای تمام xها، و باشد آنگاه تابع توزیع F دارای برتری تصادفی مرتبه اول آتی نسبت به تابع توزیع G است.
اگر برای تمام xها، و آنگاه تابع توزیع F برتری تصادفی مرتبه‌ی دوم آتی نسبت به تابع توزیع G دارد.
اگر برای تمام xها، و ، آن گاه تابع توزیع F برتری تصادفی مرتبه سوم آتی نسبت به تابع توزیع G دارد(چو و همکاران، ۲۰۰۶).
۲-۱۰- مزیت‌های معیار تسلط تصادفی
جذابیت نظری معیار تسلط تصادفی در جهت‌گیری غیرپارامتری آن نهفته است. معیار تسلط تصادفی به مشخصات پارامتری کامل از ترجیحات تصمیم‌گیرنده و توزیع آماری از گزینه‌های انتخاب نیاز ندارد بلکه به مجموعه‌ای از مفروضات کلی تکیه دارد(لین^[۴۸] و همکاران، ۲۰۱۰). از جمله مهم‌ترین مزایای معیار تسلط تصادفی که باعث شده کاربرد زیادی در سنجش ریسک و رتبه بندی سرمایه‌گذاری‌ها داشته باشد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بدون نیاز به بررسی دقیق اولویت‌های ریسک سرمایه‌گذاران و شکل تابع مطلوبیت می‌توان به صورت مناسب ریسک سرمایه‌گذاری‌ و پرتفوی را رتبه بندی کرد.
معیار تسلط تصادفی در حالت غیر نرمال بودن توزیع داده‌ها هم قابل استفاده است.
مفروضات اساسی معیار تسلط تصادفی محدودیت کمتری نسبت به معیار سنتی میانگین- واریانس و تحلیل‌های CAPM^[49] ایجاد می‌کند(لین^[۵۰] و همکاران،۲۰۱۰).