در این راستا، حق استفاده رایگان از مترجم در صورتی که کودک قادر به درک زبان مورد استفاده در دادگاه نباشد، وجود دارد.[۲۲۳]

۲ – حق حضور طفل در دادگاه

دادگاه بایستی با حضور طفل و یا نوجوان تشکیل شود، مگر اینکه مصلحت و منافع طفل یا جوان ایجاب نماید که او در جلسه حضور نداشته باشد و یا برای چند لحظه، جلسه محاکمه را ترک نماید.[۲۲۴]

۳ – حق دسترسی به والدین، قیم قانونی یا وکیل

پس از اطلاع مستقیم و سریع طفل از اتهامات وارده، در مرحله بعدی دسترسی سریع به والدین، قیم قانونی یا وکیل باید محفوظ بماند.[۲۲۵]

در طول همه دادرسی ها، نوجوانان حق دارند که مشاور حقوقی ( وکیل ) را به نمایندگی از خود معرفی کنند یا درجایی که پیش‌بینی خدمات حقوقی رایگان شده است، تقاضای چنین خدماتی را بنماید، همچنین والدین و سرپرستان قانونی حق دارند در دادرسی شرکت جویند و ممکن است بنابر تقاضای مقامات صالح، به نفع نوجوان در جلسه حضور یابند. ولی در صورتی ممکن است از مشارکت آن ها جلوگیری شود که مقام صالح بنا به دلایلی حضور آنان را به نفع نوجوان تشخیص ندهد.[۲۲۶]

کنکاش و جستجوی مقامات صالح برای یافتن راه مناسب حل و فصل دعوی، ممکن است، به طور اخص، به همت همکاری نمایندگان قانونی نوجوان، به توفیق انجامد. ولی چنین امری وقتی می‌تواند به مانع برخورد کند که حضور والدین یا سرپرستان قانونی در جلسه های دادرسی نقش منفی داشته باشد، مثلاً اگر آنان روحیه ای خصمانه نسبت به نوجوان ابراز کنند، در این صورت باید مانع ورود آن ها به جلسات شد.[۲۲۷]

۴ – حق معرفی شاهد

معرفی گواه و شاهد از سوی طفل، از حقوقی است که در حین دادرسی می‌تواند اعمال شود، پس از بررسی شاهدان در شرایط مساوی، از سوی طفل، شاهدان می‌توانند مطابق موارد مذکور، در دادگاه شهادت دهند.[۲۲۸]

۵-حق جرح و تعدیل شهود

جرح شاهد عبارت است از ادای فقدان یکی از شرایطی که قانون برای شاهدین تعیین ‌کرده‌است. جرح و تعدیل شاهد موضوع مواد ۱۶۸ -۱۷۲ قانون آیین دادرسی در امور کیفری قرار دارد. و در صورت رد شاهد از سوی دادگاه یا ایراد جرح از سوی متهم، شاکی می‌تواند برای اثبات صلاحیت شاهد اقامه دلیل نماید. در اینصورت دادگاه مکلف است به درخواست وی رسیدگی کند(ماده۱۷۲).۵

۶ – حق آخرین دفاع

از نظر اصول دادرسی، پس از اتمام تحقیقات مقدماتی، در صورتی که مقام رسیدگی کننده با توجه به دلایل و امارات موجود در پرونده، وقوع جرم و انتساب آن را به متهم کافی بداند و در اصل عقیده به مجرمیت متهم به وجود آید، پیش از صدور قرار مجرمیت با تفهیم مجدد اتهام و کلیه دلایل و مدارک آن، از متهم خواسته می شود که اگر ‌در مورد برائت خود مطلبی دارد به عنوان آخرین دفاع بیان کند. اخذ آخرین دفاع یک تکلیف قانونی است. صدور قرار مجرمیت بدون اخذ آخرین دفاع وجهه قانونی ندارد. به هر صورت آخرین دفاع باید زمانی گرفته شود که دیگر به هیچ تحقیق مجدد نیاز نباشد و پس از آن قرار نهایی صادر گردد. جز در مواردی که با توجه به آخرین دفاع اقدام به تحقیقات جدید لازم آید. هرگاه متهم در آخرین دفاع دلیل مؤثری بر کشف حقیقت یا برائت خویش ابراز نماید، باید مورد رسیدگی قرار گیرد. در مواردی که به متهم دسترسی نباشد و احضار و جلب وی میسر نگردد، قاضی بدون استماع آخرین دفاع، رسیدگی و قرار مقتضی صادر خواهد کرد.[۲۲۹]

۷ – حق توسل جستن به مراجع بالاتر در تمام مراحل رسیدگی

در صورت مجرم شناخته شدن طفل، امکان دسترسی به مقام و یا مرجع قضایی صالح که بی طرف است و به عنوان مرجع بالاتر است – باید وجود داشته باشد.

حتی این حق اعتراض در بازداشتگاه نیز وجود دارد و طفل می‌تواند نسبت به مشروعیت زندانی شدن خود در برابر دادگاه یا سایر مقامات ذی صلاح مستقل و بی طرف، اعتراض نماید.[۲۳۰]

در خصوص ضرورت تفهیم اتهام اصل ۳۲ قانون اساسی مقرر می‌دارد :« در صورت بازداشت موضوع اتهام باید با ذکر دلایل بلافاصله کتباً به متهم ابلاغ و تفهیم شود… »

برای حق برخورداری از محاکمه حضوری ‌بر اساس ماده ۲۲۰ « قاضی موظف است به ولی یا سرپرست قانونی طفل اعلام نماید که شخصاً در دادگاه حاضر شود یا برای او وکیل تسخیری تعیین خواهد کرد.» در عین حال حسب ماده ۲۲۵ همان قانون در صورتی که حضور ولی یا سرپرست قانونی طفل را لازم نداند بدون حضور ایشان رسیدگی می‌کند.

ماده ۲۲۶ قانون آیین دادرسی کیفری نیز مقرر می‌دارد : « در صورتی که مصلحت طفل اقتضاء نماید رسیدگی در قسمتی از مراحل دادرسی در غیاب متهم انجام خواهد گرفت و در هر حال رأی دادگاه حضوری محسوب می شود. همچنین ماده ۲۲۷ قانون صدرالذکر بیان می‌دارد : « دادگاه به درخواست مدعی خصوصی ‌برابر مقررات رسیدگی کرده و حکم مقتضی را صادر می کند، حضور طفل در دادگاه ضروری نیست »

در خصوص داشتن وکیل برای تهیه دفاعیه و دفاع از خود نیز در اصل ۳۵ قانون اساسی تصریح شده است و ماده ۱۸۵ قانون آیین دادرسی کیفری نیز مقرر می دارند: « در کلیه امور جزایی طرفین دعوا می‌توانند وکیل یا وکلای مدافع خود را انتخاب و معرفی نمایند، وقت دادرسی به متهم، شاکی، مدعی خصوصی و وکلای مدافع آن ها ابلاغ خواهد شد. ماده ۱۸۶قانون مذکور نیز بیان نموده است « متهم می‌تواند از دادگاه تقاضا کند وکیلی برای او تعیین نماید.

تبصره ۱ : در جرایمی که مجازات آن به حسب قانون قصاص نفس، اعدام، رجم و حبس ابد باشد چنانچه متهم شخصاً وکیل معرفی ننماید تعیین وکیل تسخیری برای او الزامی است مگر در خصوص جرایم منافی عفت که متهم از حضور یا معرفی وکیل امتناع ورزد.

بررسی این مواد نشان می‌دهد در مقررات فعلی متهم می‌تواند وکیل داشته باشد اما هیچ الزامی در خصوص اعلام حق داشتن وکیل ذکر نگردیده و تعیین وکیل منوط به در خواست متهم گردیده و تعیین وکیل تسخیری فقط در جرایم خاص الزامی است.

در خصوص حق برخورداری از مترجم رایگان با توجه به اصل ۱۵ قانون اساسی که زبان و خط رسمی فارسی است.‌بنابرین‏ زبان رسمی دادگاه های داخلی نیز فارسی است. چنانچه متهمی قادر به فهم زبان فارسی نباشد طبق ضوابط بین‌المللی باید مترجم رایگان داشته باشد، اما در قوانین داخلی هیچ تصریحی ‌به این امر نشده است.

مبحث سوم : تضمین های ناظر به مرحله تصمیم گیری و اتخاذ تدابیر

برای بررسی حق دسترسی به دادرسی منصفانه اطفال بزهکار تا کنون تعاریف و اصول و اهداف ناظر به دادرسی منصفانه اطفال بزهکار و تضمین های ناظر به دادرسی منصفانه در مرحله قبل از محاکمه و ضمن محاکمه بررسی شده است. در ادامه در این مبحث نگارنده سعی می کند تضمین های ناظر به دادرسی منصفانه در مرحله صدور حکم و پس از محاکمه را در گفتارهای جداگانه بررسی نماید.

گفتار اول : نحوه تصمیم گیری در خصوص طفل بزهکار

‌در مورد اطفال مجرم یا متهم به نقض قانون کیفری، این حق باید به رسمیت شناخته شود که هر گونه رفتار در این زمینه باید مطابق باشئون وارزش آنان صورت گیرد، تا این امر باعث افزایش خواست طفل برای سازش با جامعه و به عهده گرفتن نقش سازنده گردد.[۲۳۱]

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...