۲-۷-۱-۱) طبقه جاری:

الف- پرداخت اصل و سود تسهیلات و یا بازپرداخت اقساط در سررسید صورت گرفته و یا حداکثر از سر رسید آن دو ماه گذشته است.

ب- مشتری از وضعیت مالی مطلوب برخوردار است به نحوی که تجزیه و تحلیل شاخص‌‌های مالی از قبیل سودآوری و نقدینگی حاکی از آن است که وی در بازپرداخت اصل و سود تسهیلات خود با مشکل مواجه نخواهد شد.

ج- چشم‌‌انداز صنعت یا رشته فعالیت مربوط مطلوب است و بازار محصولات و خدمات این صنعت یا رشته فعالیت از ثبات لازم برخوردار است.

۲-۷-۱-۲) طبقه سررسید گذشته:

الف- از تاریخ سررسید اصل و سود تهسیلات و یا تاریخ قطع پرداخت اقساط بیش از دو ماه گذشته است، ولی تأخیر در بازپرداخت هنوز از شش ماه تجاوز ننموده است. در این صورت فقط مبلغ سررسید شده تسهیلات ‌به این طبقه منتقل می‌شود.

ب- شاخص‌‌های مالی مشتری از قبیل سودآوری و نقدینگی حاکی از وضعیت مالی مناسب است. لیکن تجزیه و تحلیل عملکرد و وضعیت مالی، احتمال تأخیر در بازپرداخت تسهیلات مشتری را در آینده نشان می‌دهد.

ج- صنعت یا رشته فعالیت مربوط از وضعیت رشد محدود و بازار نسبتاً پایداری برخوردار است.

تبصره: در صورت محقق شدن هر یک از شرط‌‌های «ب» و «ج» کل مانده تسهیلات ذیربط ‌به این سرفصل منتقل می‌شود.

۲-۷-۱-۳) طبقه معوق:

الف- اصل سود و تسهیلاتی که بیش از شش ماه و کمتر از هجده ماه از تاریخ سررسید و یا از تاریخ قطع پرداخت اقساط سپری شده است و مشتری هنوز اقدامی برای بازپرداخت مؤسسه اعتباری ننموده است. در این صورت مانده سررسید شده تسهیلات ‌به این طبقه منتقل می‌شود.


ب- وضعیت مالی مشتری بر اساس شاخص‌‌های تعیین کننده در موقعیت مناسبی قرار ندارد و تجزیه و تحلیل موقعیت مالی وی حاکی از آن است که مشتری احتمالاً قادر به ایفای بخشی از تعهدات خود در زمان مقرر نمی‌باشد.

ج- رشد فعالیت مربوط با محدودیت جدی و رکود مواجه است و بازار محصولات آن محدود و بی‌ثبات است.

تبصره: در صورت محقق شدن هر یک از شرط‌‌های ب و ج کل مانده تسهیلات ذیربط ‌به این سرفصل منتقل می‌شود.

۲-۷-۱-۴) طبقه مشکوک الوصول:

الف- تمامی اصل و سود تسهیلاتی که بیش از هجده ماه از سرسید و یا از تاریخ قطع پرداخت اقساط آن ها سپری شده است و مشتری هنوز اقدام به بازپرداخت بدهی خود ننموده است.

ب- شاخص‌‌های مالی مشتری از قبیل سودآوری و نقدینگی حاکی از وضعیت مالی نامطلوب مشتری است و تجزیه و تحلیل عملکرد وضعیت مالی وی حاکی از احتمال عدم ایفای تمامی تعهدات مشتری می‌باشد.

۲-۷-۱-۵) ملاک طبقه‌بندی دارایی‌‌ها در طبقه‌‌های سررسید گذشته، معوق و یا مشکوک الوصول ضعیف ‌ترین شاخص ارزیابی شده در آن طبقه می‌باشد. به عبارت دیگر در صورتی که هر فقره از تسهیلات، ضعیف‌ترین شاخص ارزیابی کننده یکی از طبقه‌‌ها را احراز نماید آن شاخص به تنهایی ملاک طبقه‌بندی می‌باشد و سایر شاخص‌‌های مربوط به طبقه‌‌های بالاتر در نظر گرفته نمی‌شود. به عنوان مثال، چنانچه تسهیلاتی بر اساس شاخص‌‌های مندرج در بندهای «الف» و «ج» (شاخص زمان و شاخص رشد و صنعت و وضعیت بازار) در طبقه سررسید گذشته قابل طبقه‌بندی باشد، لیکن از لحاظ شاخص وضعیت مالی نامطلوب ارزیابی شود، چنین تسهیلاتی در طبقه مشکوک الوصول طبقه‌بندی می‌شود.

۲-۷-۱-۶) در صورتی که مطالبات مؤسسه اعتباری از محل «بدهکاران بابت اعتبارات اسنادی پرداخت شده» و «بدهکاران بابت ضمانت‌نامه‌‌های پرداخت شده» حداکثر ظرف مدت دو ماه به حیطه وصول در نیاید، مطالبات مذکور به طبقه مشکوک الوصول منتقل می‌گردد.

۲-۷-۱-۷) آن بخش از مطالبات مؤسسه اعتباری که صرف نظر از تاریخ سررسید به دلایلی از قبیل ورشکستگی و یا علل دیگر قابل وصول نباشد، با تصویب مدیریت مؤسسه اعتباری به عنوان مطالبات سوخت شده تلقی و از حساب‌‌ها خارج می‌شود. اما اگر به هر دلیل مقرر گردیده مانده تهسیلات مذکور در حساب مؤسسات اعتباری باقی‌ بماند، ضروری است مانده مذکور در طبقه مشکوک الوصول منظور گردد.

تبصره: دستورالعمل نحوه انتقال مطالبات به سرفصل سوخت شده توسط بانک مرکزی تهیه و به تصویب شورای پول و اعتبار خواهد رسید.

۲-۷-۱-۸) صرف نظر از این که دارایی مورد نظر در کدام یک از طبقات مندرج در این دستورالعمل طبقه‌بندی شده است، لازم است مؤسسه اعتباری پیگیری‌‌های اجرایی و حقوقی خود را بر اساس صرفه و صلاح خود برای وصول مطالبات مؤسسه به عمل آورد.

۲-۸) نحوه محاسبه ذخیره مطالبات مؤسسات اعتباری:

مؤسسه اعتباری موظف است به منظور جبران زیان یا خسارت احتمالی ناشی از عدم ایفای تعهدات مشتریان در رابطه با تسهیلات اعطایی آنان نسبت به احتساب ذخیره عمومی و اختصاصی در چارچوب دستورالعمل طبقه‌بندی دارایی‌‌های مؤسسات اعتباری، به شرح زیر اقدام نماید.

۲-۸-۱) ذخیره عمومی:

ذخیره عمومی در پایان سال مالی و یا در مقاطعی که صورت‌‌های مالی تهیه می‌شود، محاسبه می‌گردد. نحوه محاسبه ذخیره عمومی مطالبات مشکوک الوصول متناسب با مطالبات مذکور بوده و می‌بایست حداقل ۵/۱ درصد کل اعتبارات اعطایی مؤسسات اعتباری بر اساس تعاریف مندرج در بند۱-۱ دستورالعمل طبقه‌بندی دارایی‌‌های مؤسسات اعتباری (شامل معاملات قدیم، جاری، سررسید گذشته، معوق، مشکوک‌الوصول) در پایان هر سال مالی بالغ گردد.

۲-۸-۲) ذخیره اختصاصی:

۲-۸-۲-۱) میزان ذخیره اختصاصی بر اساس بندهای ۲-۲ و ۳-۲ و ۴-۲ دستورالعمل طبقه‌بندی دارایی‌‌های مؤسسات اعتباری به شرح ذیل محاسبه می‌شود:

• • مانده تسهیلات موضوع طبقه سررسید گذشته ۱۰ درصد

• • مانده تسهیلات موضوع طبقه‌ معوق ۲۰ درصد

• مانده تسهیلات موضوع طبقه مشکوک الوصول ۵۰ تا ۱۰۰ درصد

تبصره ۱- احتساب ذخیره برای دارایی‌‌های طبقه مشکوک الوصول به میزان بیش از ۵۰ درصد مستلزم ارزیابی ویژه و ارائه دلایل قابل قبول طبق استانداردهای حسابداری است. در هر حال جهت کلیه تسهیلاتی که ۵ سال یا بیشتر از سررسید پرداخت اصل و سود آن ها سپری شده باشد، ۱۰۰ % ذخیره اختصاصی منظور می‌گردد.

تبصره ۲: در مواردی که طبق این دستورالعمل برای تسهیلات اعطایی ذخیره اختصاصی منظور می‌گردد،‌ مانده این گونه تسهیلات، از مانده کل تسهیلات که مبنای احتساب ذخیره عمومی است کسر می‌شود.

۲-۸-۲-۲) مؤسسه اعتباری موظف است به منظور احتساب ذخیره اختصاصی، ارزش وثایق هر مورد را با اعمال ضرایب ذیل از هر فقره تسهیلات کسر و سپس اقدام به محاسبه ذخیره ذیربط نماید.