برای اجرای بودجه ریزی عملیاتی دو روش تدریجی و یکباره وجود دارد. انتخاب هر یک از این رویکردها باید بر اساس شرایط موجود صورت گیرد که هر کدام نیز دارای مزایا و معایبی هستند. اگر رویکرد تدریجی برگزیده شود، تصمیم بعدی انتخاب بخشی است که قرار است آن را اجرا نماید. در این انتخاب باید معیارهای زیر را در نظر گرفت:

• • پذیرش تغییر: بخش هایی که داوطلب هستند باید بیش از سایر بخش ها تمایل به تغییر را داشته باشند.

• سهولت سنجش: با ید سعی کرد سنجش را از بخش هایی آغاز کرد که کمی سازی نتایج آن ها آسان تر باشد. البته برخی صاحب نظران معتقدند که اجراء موفقیت آمیز این رویکرد در پیچیده ترین بخش ها، اجرای کتمل آ« را بسیار ساده تر خواهد نمود.

اجرای تدریجی بودجه ریزی عملیاتی مزایا و معایب ذیل را دارد:

مزایا:

• • فرصت آزمون و اصلاح سیستم را فراهم می‌کند.

• • قبل از اجرای کامل، می توان مشکلات را پیش‌بینی نمود.

• امکان جلب حمایت بخش های غیر آزمایشی را فراهم می‌کند.

معایب:

• • با این روش زمان اجرای بودجه ریزی در کل طولانی است.

• • ممکن است مجریان انگیزه و نیروی خود را از دست بدهند.

• اجرای هم زمان سیستم قبلی و سیتم جدید مشکل است.

مزایا و معایب رویکرد یک باره یا تمام عیار:

مزایا:

• • زمان اجرای کمتری لازم دارد.

• می توان برای همه بخش ها به طور یکسان آموزش های لازم را تدارک دید.

معایب:

• • صرف زمان زیاد برای هر بخش، به طور هم زمان دشوار است.

• ممکن است اشتباهات پرهزینه ای به وجود آید.(پناهی،۱۳۸۶: ۷۸)

1. فراهم سازی آموزش های لازم

• برگزاری دوره های آموزش به شیوه کارگاهی، نشست های توجیه با اعضای مؤثر مجلس قانونگذاری و کمیسیون های تخصصی، ‌سیاست‌گزاران‌، کارشناسان مرتبط و مدیران دستگاه های اجرائی، برای تفهیم مفاهیم پایه ای و جدید نظام بودجه ریزی ‌بر مبنای‌ عملکرد، نقش برنامه ریزی استراتژیک و شاخص‌های عملکرد در نظام موصوف و سازوکارهای طراحی و توسعه آن ها و بسیاری مطالب آموزشی دیگر با هدف کاستن سوء تفاهم، ترس و مقاومت اشخاص ذی مدخل از الزامات راهبری فر آیند بودجه ریزی عملیاتی می‌باشد.

تهیه و انتشار جزوات آموزشی، رهنمودهای اجرائی، معرفی و آموزش نحوه تکمیل فرم های بودجه ای جدید و مورد عمل که باید توسط دستگاه های دولتی تکمیل گردند، ارائه خدمات مستمر مشاوره فنی، حین اجرای فرایند به متقاضیان در این راستا قابل ارزیابی خواهد بود. توانمندسازی اشخاص ذی مدخل در اجرای بودجه عملکردی از چنان اهمیتی برخوردار است که در صورت غفلت از آن، نه تنها بودجه عملیاتی محقق نخواهد شد، بلکه آسیب ها و خسارات هنگفتی از ناحیه بلا اثر نمودن سامانه بودجه ریزی معمول، متوجه دستگاه های اجرائی خواهد گردید. (یوسف نژاد، ۱۳۸۶: ۷)

برخی از اقدامات آموزشی که در این رابطه می توان به کار گرفت عبارتند از:

• • برگزاری جلسات توجیه یا کارگاه هایی برای معرفی مفاهیم سنجش عملکرد و برنامه ریزی استراتژیک برای دست کم مدیران و سیاست گذاران بودجه ای

• • تدوین دستورالعمل ها و رهنمودهای بودجه ای، از این جمله می توان به تهیه کاربرگ های جدید اشاره کرد.

• آموزش مستمر، از آن جا که بودجه ریزی عملیاتی تغییرات زیادی ایجاد می‌کند و ممکن است در ایم مسیر مقاومت هایی ایجاد شود، آموزش کارکنان در این زمینه ضروری است. نباید فراموش کرد که تأمین آموزش برای همه رؤسای سازمان و کارکنان دارای اهمیت بسزایی دارد. این کارکنان می‌توانند پس از آموزش به عنوان مربی و آموزش دهنده نیز عمل کنند.(پناهی، ۱۳۸۶: ۸۱)

1. بازنگری و توسعه برنامه های استراتژیک بخش های اجرائی:

برنامه ریزی استراتژیک ابزار بسیار مهمی برای تصمیم گیری آگاهانه و تعیین اولویت های آینده می‌باشد. با وجود اینکه برنامه ریزی استراتژیک میان برخی کشور ها رایج شده، ولی هنوز ایجاد پیوند میان اهداف برنامه ریزی استراتژیک اهداف بودجه های سنواتی کار دشواری می‌کند. بودجه ریزی عملیاتی ظرفیت ایجاد این پیوند مهم را دارا می‌باشد. برنامه های استراتژیک دستگاه های اجرائی نقش پایه ای در بودجه ریزی استراتژیک کشور داشته و زمینه مناسبی برای تصمیم گیری بودجه های سالانه فراهم می نمایند. به بیان دیگراعتبارات بودجه دستگاه اجرائی منابع لازم برای اجرایی نمودن برنامه استراتژیک آن دستگاه می‌باشد. برای اجرایی نمودن هریک از راهبردهای تعیین شده، دستگاه اجرائی برای دستیابی به اهداف، مخارجی را تشخیص داده وگزینه های راهبردی خود را اولویت بندی می‌کند. نهاد قانونگذاری نیز، اعتبار اجرای راهبرد معین را به صورت یکجا و سرجمع و البته به همراه مجموعه ای از انتظارات عملکردی از دستگاه اجرائی منظور می‌کند.

لازم به ذکر است شیوه منحصر به فردی برای برنامه ریزی استراتژیک وجود ندارد و تقریباً فرایند آن در هر سطحی(در سطح دستگاه اجرائی یا واحدی از آن، در سطح برنامه ای معین و یاحتی در سطح کل جامعه، بخش، شهرستان، شهر و استان) قابل اجرا می‌باشد. صرف نظر از شیوه و سطح اجرا، برنامه ریزی استراتژیک به چهار پرسش عمده پاسخ می‌دهد:

1. 1. در حال حاضر در کدام موقعیت قرار داریم؟

1. 1. در آینده به کدام موقعیت می‌خواهیم برسیم؟

1. 1. چگونه به آن موقعیت نائل می‌شویم؟

1. چگونه پیشرفت را اندازه گیری می‌کنیم؟

سازمان هایی که قبلاً برنامه ریزی استراتژیک و شاخص های عملکردی مربو طه را طراحی و تجربه نموده اند، آمادگی بیشتری در بازبینی و توسعه برنامه های استراتژیک خود خواهند داشت و انجام این مهم قبل از ورود به بودجه ریزی عملکردی، در خصوص دستگاه هایی که نسبت به برنامه ریزی استراتژیک اقدام ننموده اند، موکداً توصیه می‌گردد. (یوسف نژاد، ۱۳۸۶: ۸)

1. 1. Mercer ↑

1. 1. LU ↑

1. 1. Effective ↑

1. 1. Efficiency ↑

1. 1. Degouw، Goodvin، ۱۹۹۷، ۱۷۹-۱۸۶ ↑