ب – روش هایی که ریسک خریدار زیاد ولی ریسک فروشنده کم است .

در روش های گروه الف معمولا فروشنده کالا را ارسال نموده و سپس وجه آن را از خریدار دریافت می‌کند. در این گروه به موارد زیر می توان اشاره نمود :

۲-۳-۱) تجارت ‌بر اساس حساب باز ( Open Account Trade )

در این روش فروشنده بر حسب درخواست ( شفاهی یا کتبی ) خریدار، کالای مورد سفارش را بسته بندی و به گمرکخانه مورد نظر خریدار ارسال می کند و متعاقبا اسناد حمل مستقیما به آدرس خریدار فرستاده می شود تا امکان ترخیص کالاهای وارده از گمرک ذیربط فراهم گردد .

ترتیب پرداخت بدین شکل می‌باشد که پس از رسیدن کالا، خریدار ظرف مدت مورد توافق از حساب شخصی خود نسبت به پرداخت وجه معامله اقدام می کند.

همچنان که ملاحظه می شود در این روش فروشنده هم کالا را ارسال می‌کند و هم اسناد معامله را و خریدار پس از دریافت اسناد و ترخیص کالا وجه آن را برای فروشنده ارسال خواهد نمود. این روش در صورتی قابل اجراست که فروشنده به خریدار اعتماد کامل و مطلق داشته باشد. در واقع در این روش هیچ گونه ریسکی متوجه خریدار نیست بلکه تمام ریسک ها متوجه فروشنده می‌باشد (ذوقی محمد صالح ، ۱۳۷۶ ترجمه ، روش های پرداخت در تجارت بین‌المللی)


۲-۳-۲)روش برات ساده ( Clean Draft = Clean Bill of Exchange )

در این روش ‌بر اساس توافقی که بین فروشنده و خریدار صورت می‌گیرد فروشنده کالا را برای خریدار حمل نموده و اسناد حمل آن را نیز مستقیما برای وی ارسال می‌دارد، سپس بر مبنای اسناد حمل، برات ساده ای را عهده خریدار کشیده و از طریق بانک خود برای بانک خریدار جهت وصول ارسال می‌دارد تا خریدار ‌بر اساس شرایط برات (دیداری یا مدت دار ) نسبت به واریز آن اقدام نماید.

نظر ‌به این که اسناد حمل به نام خریدار است، خریدار کالا را از گمرک ترخیص نموده پس از اطلاع از رسیدن برات به بانک خود نسبت به کارسازی آن اقدام می‌کند.

در این روش ریسک فروشنده از حالت قبلی کمتر است اما ریسکی متوجه خریدار نمی باشد زیرا خریدار بعد از دریافت اسناد و بعد از ترخیص کالا وجه آن را پرداخت می‌کند ضمن آن که فروشنده ریسک عدم قبولی برات را نیز باید تحمل نماید.

۲-۳-۳) برات وصولی اسنادی

( Documentary Collection = Documentary Bill of Exchange)در این روش اسناد حمل نیز همراه برات به بانک خریدار ارسال می‌گردد این روش می‌تواند امنیت بیش تری را نسبت به دو روش قبل برای فروشنده به همراه داشته باشد چون اسناد را از طریق بانک ارسال داشته و اسناد تنها در مقابل پرداخت یا قبولی برات به خریدار تحویل می‌گردد.

اگر برات دیداری بوده و دستور صادره روی اسناد حمل به صورت Delivery Document Against Payment باشد در این صورت بانک خریدار صرفا در مقابل دریافت وجه مندرج در برات، مجاز به تحویل اسناد به خریدار می‌باشد. این گونه اسناد را اصطلاحا (DP ) می‌گویند. اگر برات مدت دار بوده و دستور صادره روی اسناد حمل به صورت Document Against Acceptance Delivery باشد در این صورت بانک خریدار صرفا در مقابل اخذ قبولی خریدار مجاز به تحویل اسناد می‌باشد. این گونه اسناد را اصطلاحا ( DA ) می‌گویند.

لازم به ذکر است در برات وصولی اسنادی، بارنامه به نام بانک صادر می‌گردد لذا ظهرنویسی اسناد توسط بانک ضروری است.

۲-۳-۴) اعتبار اسنادی ( Letter of Credit = Documentary Credit )

تعهدی است که بانک گشایش کننده اعتبار ( ISSUING BANK ) برعهده می‌گیرد تا در قبال اخذ اسناد معینی که مورد نیاز و مورد درخواست متقاضی اعتبار (APPLICANT ) است، مطالبات ذینفع اعتبار یا فروشنده ( BENEFICIARY ) را بپردازد یا برات ( بروات ) وی را قبولی نویسی نماید یا حواله های درخواستی وی را پرداخت کند یا بانک دیگری را مامور این عملیات نماید. این پرداخت یا از طریق برات ارزی B/E ( BILL OF EXCHANGE ) یا اعتبارنامه L/C ( LETTER OF CREDIT ) صورت می‌گیرد.

در این روش فروشنده وجه کالا را تنها پس از ارائه اسناد حمل، به بانکی در کشور خود (مطابق با شرایطی که در اعتبار اسنادی ذکر شده است ) دریافت می کند و بدین وسیله ریسک عدم پرداخت از طرف خریدار حذف می‌گردد. این روش بیش تر به نفع فروشنده بوده و منافع او را در نظر دارد چرا که او تنها با ارائه اسناد مطابق با شرایط اعتبار به بانک می‌تواند وجه آن را دریافت دارد و در این حالت خریدار هیچ کنترلی بر کالا ندارد و حتی ممکن است در بیش تر موارد در حالی که هنوز کالا به کشور خریدار نرسیده فروشنده وجه آن را با ارائه اسناد مطابق با شرایط اعتبار، از بانک دریافت دارد.

در این حالت خریدار ریسک بیش تری را متقبل شده و تنها با تنظیم شرایط اعتبار محکم می‌تواند نسبت به دریافت کالا اطمینان خاطر بیش تری پیدا کند.

در هر صورت به طور کلی می توان گفت که در مقایسه با روش های دیگر سیستم پرداخت در اعتبار اسنادی به گونه ای است که علی‌رغم وجود نقاط ضعف، تقریبا موازنه منافع را برقرار نموده و می‌تواند منافع هر دو طرف معامله را حفظ نماید.

نظر ‌به این که روش پرداخت با شیوه اعتبارات اسنادی در حال حاضر متداول ترین و مهمترین شیوه پرداخت در معاملات در دنیا می‌باشد اطلاع از نحوه اجرا و انواع و شرایط آن برای اشخاصی که مبادرت به واردات و صادرات یا داد و ستد می‌کنند ضروری است. به همین خاطر نکات اساسی آن با توجه به آخرین ویرایش مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی ( UCP – ۵۰۰۰ )^[۱۰] در ادامه بررسی می‌گردد.

۲-۳-۴-۱) اعتبار نامه L/C ( LETTER OF CREDIT)

اعتبا
رنامه فرم قراردادی است که به موجب آن بانک بازکننده اعتبار (ADVISING BANK OF L/C) بنا به درخواست و دستور خریدار بانک دیگری را که بانک کارگزار یا بانک ذینفع ( BENFICIARYS BANK) نام دارد، مجاز می‌دارد تا اگر فروشنده در مدت اعتبار ( VALIDITY )، و یا اگر سررسید اعتبار تمدید شده باشد حداکثر تا پایان مدت تمدید شده، اسناد حمل ( SHIPPING DOCUMENTS ) کالای مورد معامله را مطابق شرایط مندرج در اعتبار به آن بانک تسلیم کند آن بانک حداکثر تا میزان اعتبار (CREDIT AMOUNT ) را پرداخت نماید. بانک کارگزار سپس اسناد مذبور را جهت واگذاری به خریدار برای بانک دستور دهنده ارسال می‌کند در اعتبارنامه مشخصات کالا و ترتیبات حمل کالا درج می شود، اعتبارنامه برخلاف برات، قابل معامله نمی باشد.

۲-۳-۴-۲) انواع اعتبارات اسنادی

در خصوص اعتبارات اسنادی از جهات مختلف تقسیماتی قایل شده اند که مهمترین آن ها به شرح زیر است :

۱) اعتبار اسنادی از نظر خریدار و فروشنده

الف) اعتبار اسنادی وارداتی ( IMPORT L/C )

در این نوع اعتبار، خریدار پس از توافق نهایی با فروشنده به بانک طرف حساب خود در کشور مراجعه و تقاضای گشایش اعتبار اسنادی به نفع فروشنده ( ذینفع ) می‌کند. بانک مذبور پس از بررسی تقاضای مشتری و با توجه به مقررات مربوطه، اقدام به گشایش اعتبار اسنادی از نوعی که مورد درخواست متقاضی است می کند.

ب) اعتبار اسنادی صادراتی ( EXPORT L/C )