دیسون و همکاران (۱۹۹۶)

وفاداری به نام و نشان تجاری، و نگرش نسبت به نام و نشان تجاری

مدل ارزش مصرف کننده: ادراک هزینه- وزن مصرف

موتامینی و شاه روکهی (۱۹۹۸)

ارزش ویژه نام و نشان تجاری

درآمدهای خالص نام و نشان تجاری

(منبع: خورشید و ذبیحی، ۱۳۸۹: ۱۹)
مطالعات ارزیابی و سنجش ارزش ویژه برند مبتنی بر مشتری اساساً بر زیرساخت­های مفهومی ارائه شده از سوی پیشگامان مدیریت مانند آکر، کلر و یو بنا شده است. با توجه به این که چندین روش برای سنجش ارزش ویژه برند از دیدگاه مصرف کننده یا بازاریابی از طرف پژوهشگران مطرح شده است که بعضی مبتنی بر صفات و ویژگی­ها و بعضی مبتنی بر ابعاد تشکیل دهنده ارزش ویژه برند بوده است؛ در مورد سنجش ارزش ویژه برند از دیدگاه مصرف کننده، مدل آکر که در سال ۱۹۹۱ ارائه شد، یکی از بهترین تئوری­های ارائه شده مورد پذیرش قرار گرفته است. وی برای سنجش ارزش ویژه برند، پنج گروه از دارایی­ ها و تعهدات مرتبط با برند که ارزشی را به محصول یا خدمت ارائه شده از طرف یک شرکت به مشتریان خود اضافه یا کسر می­ کند را مشخص می­ کند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

این پنج گروه شامل:

• آگاهی برند؛

• تداعی از برند؛

• کیفیت ادراک شده از برند؛

• وفاداری به برند؛

• سایر دارایی­ های برند مانند کانال توزیع است (میرا و کریمی هریسی، ۱۳۹۱: ۱۱۰).

کیفیت ادراک شده
ایجاد ارزش برای مشتری: تفسیر و پردازش اطلاعات، اطمینان در تصمیم خرید، رضایت مصرف کننده
آگاهی از برند
سایر دارایی­ های برند
وفاداری به برند
تداعی از برند
ایجاد ارزش برای سازمان: اثربخشی و کارایی برنامه بازاریابی، قیمت، حاشیه سود، گسترش برند، اهرم تجاری و مزیت رقابتی
شکل (۲-۲) مدل ابعاد تشکیل دهنده ارزش ویژه برند (آکر)
کلید اصلی ایجاد ارزش ویژه برند و اولین گام متمایز کننده ارزش ویژه برند، آگاهی از برند است.

• ۱. آگاهی از برند:

شامل عملکرد برند بر اساس دو شاخص شناسایی برند و یادآوری برند است. یادآوری برند به صورت مستقیم و غیرمستقیم قابل سنجش است. برای ارزیابی آگاهی از برند می­توان از پنج بعد ۱٫ عدم شناخت و یادآوری برند، ۲٫ شناخت ساده، ۳٫ عدم شناخت ساده، ۴٫ در بالای ذهن ماندن، ۵٫ تسلط برند استفاده کرد. یکی از مهم­ترین اهداف مدیریت نام و نشان تجاری آگاهی در مشتریان در جهت تأثیر بر تصمیم خرید آن­هاست. زیرا نام و نشان­های تجاری در مجموعه مورد بررسی مشتری برای تصمیم خرید قرار می­گیرند، که فرد از ان­ها آگاهی داشته باشد (میلر و میور، ۲۰۰۶).

• تداعی برند:

هر چیز مرتبط با برند در ذهن است که مبنایی برای تصمیم­های خرید و وفاداری برند است. ریو و همکارانش، تداعی برند را عنصری کلیدی در تشکیل و مدیریت ارزش ویژه برند مطرح کرده ­اند. آکر (۱۹۹۹) از تداعی به عنوان اثرگذارترین بعد ارزش ویژه نام و نشان تجاری یاد کرده و بیان می­ کند تداعی نام و نشان تجاری می ­تواند در برگیرنده ویژگی­های منحصر به فرد محصول، کارکردهای آن، استفاده کنندگان آن، رقبا و یا کشور سازنده محصول باشد. با وجود این­که آکر در مفهوم­سازی اولیه خود از ارزش ویژه نام و نشان تجاری، بین آگاهی از نام و نشان تجاری و تداعی نام و نشان تجاری تمایز قائل شد، مطالعات و پژوهش­های تجربی بعدی در این زمینه نشان داد می­توان آن­ها را به صورت یک بعد واحد در نظر گرفت.

• کیفیت درک شده:

کیفیت درک شده نام و نشان تجاری اشاره دارد بر ادراک خریدار از کیفیت کلی یا برتری محصولات یک نام و نشان تجاری در مقایسه با جایگزین­های موجود در بازار. این مسأله یک الزام رقابتی است و بسیاری از شرکت­ها امروزه، کیفیت مشتری­مدار را به ابزار استراتژیک نیرومندی مبدل ساخته­اند. آن­ها رضایت و ارزش مشتری را از طریق برآوردن مداوم و سودمند نیازها و ترجیحات مشتریان در مورد کیفیت ارضا کرده ­اند. کاتلر (۲۰۰۰) ارتباط درونی بین کیفیت محصول/خدمت، رضایت مشتری، و سودآوری شرکت را مورد توجه قرار داده است.
بنابر بر نظر آکر(۱۹۹۱) کیفیت ادراک شده از پنج راه می ­تواند ایجاد ارزش کند و در واقع بر ارزش ویژه نام و نشان تجاری تأثیر گذارد که عبارتند از:

• دلیلی برای خرید

• ایجاد تمایز/موقعیت

• اضافه پرداخت قیمت

• تمایل اعضای کانال توزیع به استفاده از محصولات با کیفیت ادراک شده بالاتر

• توسعه نام و نشان تجاری

ارائه خدمات جهت برقراری ارتباطات با مراکز دیگر
جهت برقراری ارتباط متناسب با فعالیت سازمان با سایر مجموعه ها و ارگانهای مشابه می توان ازتوان تیمهای گوهر موجود در راستای برقراری ارتباطات بین تیم پاسخگویی به رخدادهای سازمان با سایر تیمها بهره برد.
خدمات توسعه ابزارهای امنیتی و آموزشهای مربوطه
جهت توسعه و به روز رسانی ابزارهای امنیتی موجود در مجموعه تیم پاسخگویی به رخدادها و نیز جهت بهره مندی بیشتر از امکانات و ابزارهای موجود در زمینه شناسایی مقابله و پاسخگویی به رخدادهای امنیتی می توان از طریق سایر تیمهای گوهر موجود فعال برون از سازمان بهره برد . به صورتیکه با دریافت و استقرار ابزارهای امنیتی جدید در سازمان خدمات آموزش و نحوه بهره برداری از این ابزارها نیز به کارکنان توسط تیم گوهر ارائه می گردد.
ارائه خدمات فنی، آنالیز، تست، ذخیره آسیبها و گزارشات آسیب پذیری
در مواردی می توان از خدمات سایر تیمهای گوهر فعال برون از مجموعه جهت ارائه خدمات فنی در خصوص آنالیز رخدادهای بوجود آمده در سازمان و تست و شناسایی حفره های موجود و همچنین بازگرداندن اطلاعات مورد حمله به حالت امن اولیه و نیز ذخیره آسیبها و رخدادها و تهیه گزارشات آسیب پذیری در بازه های زمانی بهره برد.
ارائه مشاوره حقوقی به گروه واکنش رخداد
با عنایت به اینکه در صورت بروز رخدادها و اقدامات لازم در زمینه پاسخ به رخدادهایی که ماهیت حقوقی داشته و امکان بروز مشکلات قانونی را به همراه دارد می توان از ارائه خدمات مششاوره حقوقی تیمهای دیگر برون از سازمان در راستای حفظ منافع مجموعه بهره برد.
ارائه پشتیبانی و پاسخ به رخدادها از طریق دسترسی از راه دور
با بهره گیری از امکانات برقراری ارتباط از راه دور می توان در مواردی خاص با شناسایی و عقد قرارداد همکاری مناسب با تیمهای فعال در خصوص ارائه خدمات فنی و تخصصی در جهت پاسخگویی به رخدادهای امنیتی امکان ارائه خدمات از راه دور و ارائه راهکار مقابله و پاسخ به رخدادهای به وجود آمده توسط تیم گوهر خارج از سازمان را ایجاد نمود. که این تیم با پشتیبانی تمام وقت از سازمان می تواند در راستای رخدادهای امنیتی سازمان کمک شایانی به تیم امنیتی سازمان ارائه نماید.
۲-۷- آشنایی با انواع حمله ها در شبکه های کامپیوتری
حمله از نوع وقفه: بدین معنا که حمله کننده باعث شود که بخشی از شبکه یا سرویس دهنده ای مختل شود و مبادله اطلاعات و سرویس دهی امکان پذیر نباشد به این نوع حمله اختلال در سرویس دهی نیز گفته می شود . (حملات DOS)
حمله از نوع استراق سمع: به این معنی که حمله کننده توانسته است به نحوی اطلاعات در حال تبادل بر روی شبکه را گوش داده و از آن سوء استفاده نماید .
حمله از نوع دستکاری: به این معنی که حمله کننده توانسته است به نحوی اطلاعاتی را که روی شبکه مبادله می شود را تغییر دهد. به عبارتی داده هایی که در مقصد دریافت می شوند متفاوت با آن چیزی هستند که از مبدا ارسال شده است.
حمله از نوع افزودن: یعنی حمله کننده اطلاعاتی را که در حال تبادل است تغییر نمی دهد بلکه اطلاعات دیگری را که مخرب یا بنیانگذار حملات بعدی باشد به اطلاعات اضافه می نماید . (مانند ویروسها ) ]۸[
۲-۸- مراحل ایجاد یک تیم پاسخگویی به رخدادهای امنیتی:
از جمله مسائلی که در ایجاد و راه اندازی یک تیم پاسخگویی به رخدادهای امنیتی وجود دارد می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
نیازمندیهای اساسی جهت ایجاد تیم پاسخگویی به رخدادهای امنیتی چیست ؟
چه نوعی از تیم برای سازمان مناسب می باشد ؟

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

چه نوعی از سرویس باید ارائه شود ؟
محل استقرار تیم پاسخگویی به رخدادهای امنیتی در سازمان کجاست ؟
اندازه و تعداد تیم پاسخگویی به رخدادهای امنیتی به چه میزان باید باشد؟
چه میزان هزینه برای پشتیبانی از تیم پاسخگویی به رخدادهای امنیتی در سازمان لازم است ؟
جهت پاسخگویی به این سئوالات اقداماتی مورد نیاز است که به آنها پرداخته خواهد شد .
اولین قدم برای تدوین سند تهیه لیستی از افراد کلیدی برای مشارکت است. در قدم بعدی افراد مشارکت کننده در مورد گروه های واکنش و خدمات آن مورد آموزش قرار می گیرند. نیازسنجی با بهره گرفتن از جلسات افراد کیلدی و مهندسی خواسته ها در سازمان مربوطه انجام می شود. باید توجه داشت برای ایجاد یک مرکز گوهر استاندارد مشخص با فرمتی قابل پیش بینی وجود ندارد و هر سازمان ، ارگان ،موسسه یا شرکتی بر حسب نوع فعالیت و مطالبات خود یک گروه گوهر کاملا منحصر به فرد داشته باشد به اینترتیب که هیچ الزامی در خصوص شباهت عملکرد گروه های گوهر در مراکز مختلف وجود ندارد . با این وجود در ذیل سعی شده است استانداری کلی که قابلیت تطبیق با کلیه سازمانها و شرکتها را داشته باشد ، تهیه گردد به اینترتیب که با کنترل آیتمهای پیش بینی شده در این سند می توان در راهبری ایجاد یک گروه گوهر مطابق با استانداردهای پیش بینی شده حرکت نمود به نحویکه نتایج مطلوب با بهره گرفتن از تجربیات سایر تیمهای پاسخگویی به رخدادهای امنیتی موجود حاصل گردد. ]۱۲[
جدول۱- استقرار تیم پاسخگویی به رخدادهای امنیتی

الف – ۱ تهیه لیست افراد

الف – ۱- ۱ تهیه لیست افراد
هدف : شناسایی و گردآوری افراد نخبه و مطلع جهت مشارکت در استقرار و پیاده سازی گوهر
شناسایی و گردآوری افراد نخبه و مطلع جهت مشارکت در استقرار و پیاده سازی گوهر از قدمهای موثر و کلیدی می باشد افراد شناسایی شده می بایست از توانایی های ویژه ای برخوردار باشند . که از جملیه این تواناییها می توان به موارد از قبیل توانایی برقراری ارتباط و سیاستمداری و امانتداری و روحیه پیروی از قوانین و مقررات و توانایی غلبه بر استرس و حل مساله در شرایط فشار و توانایی مدیریت زمان و توجه به جزئیات اشاره نمود.

الف ۱- ۱ -۱

شناسایی افراد

شناسایی و گردآوری افراد نخبه و مطلع جهت مشارکت در استقرار و پیاده سازی گوهر

الف ۱-۱-۲

مهارتهای مورد نیاز

از هر عضو تیم انتظار می رود مهارتهای لازم برای انجام کار موثر را داشته باشد از جمله مهارتهای مورد نظر می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
مهارتهای برقراری ارتباط
سیاستمداری
توانایی پیروی از قوانین و مقررات
امانتداری
توانایی غلبه براسترس
توانایی حل مساله
مدیریت زمان

مدیرکنترل و هماهنگی عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر با بیان اینکه زمین لرزه ۵.۷ ریشتری رخ داده در منطقه برازجان بوشهر تلفات جانی نداشته است گفت: طبق گزارش های دریافت شده، برق این منطقه بر اثر زمین لرزه قطع شده است.
براساس این گزارش،زمین لرزه ای به بزرگی۵.۷ (پنج و هفت دهم) درجه درمقیاس امواج درونی زمین (ریشتر) ساعت ۱۷ و ۲۱ دقیقه عصر پنجشنبه حوالی شهر برازجان مرکز شهرستان دشتستان در استان بوشهر را لرزاند.
برازجان در ۶۵ کیلومتری شرق بوشهر واقع شده است.
از نخستین اخبار منتشر شده از سیل در اروپا (۴ دی ۱۳۹۲ – خبرگزاری مهر)
توفان کریسمس اروپاییان را برهم زد/ قطع برق و سیل در انگلیس پنج کشته به جا گذاشت
وقوع توفانی سهمگین در اروپا سبب شد تا مردم انگلیس و فرانسه شب کریسمس را در تاریکی به صبح رسانده و یا آنکه مجبور باشند جشن کریسمس را در فرودگاه ها برگزار کنند.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از گاردین، نزدیک به ۱۳۰ هزار واحد مسکونی در انگلیس شب کریسمس را بدون داشتن برق به صبح رساندند و این در حالی بود که به خاطر جاری شدن سیل در این کشور اغلب پروازها به تاخیر افتاد و مردم در فرودگاه ها در محاصره سیل ماندند.
بر همین اساس فقط در انگلیس ۱۳۰ پرواز لغو شد و بر اساس اعلام رسانه های مختلف دست کم پنج نفر بر اثر این توفان در انگلیس و فرانسه جان خود را از دست داده اند. فرودگاه “گیت ویک” در جنوب لندن به دلیل آب گرفتگی با مشکلاتی روبرو شده و یکی از پایانه های برق آن از کار افتاده است. همین امر سبب شده تا اغلب پروازهای این فرودگاه لغو شود.
از سوی دیگر طی دو روز گذشته، توفان و سیل، برق بیش از نیم میلیون خانه را در مناطق مختلف انگلیس قطع کرد که با وجود تلاش های صورت گرفته از سوی شرکتهای مختلف توزیع برق، هنوز نزدیک به ۱۰۰ هزار خانه در روز کریسمس (چهارشنبه) همچنان بدون برق هستند.
قطع برق در جنگ داخلی سوریه (۲ آبان ۱۳۹۲ – شبکه خبر)
تروریست های جیش الاسلام مسئولیت قطع برق در سوریه را برعهده گرفتند
تروریست های «جیش الاسلام» مسئولیت حمله به خط گاز ریف دمشق و قطع برق بسیاری از نقاط سوریه را برعهده گرفتند.
یک گروه تروریستی موسوم به جیش الاسلام، مسئولیت حمله به خط گاز «العربی» ریف دمشق که شبکه برق سراسری سوریه را تعذیه می کرد، برعهده گرفتند.
حمله به این خط، موجب قطع تمام مولدهای جریان برق سوریه شد و بسیاری از شهرها و استان های این کشور را در خاموشی فرو برد.
خط العربی در یکی از مناطق جنوبی ریف دمشق و در نزدیکی فرودگاه بین المللی پایتخت قرار دارد.
حمله آمریکا و متحدانش به نیروگاه‌های عراق (ویکی پدیا)
در حمله‌ی نظامی آمریکا و متحدانش به عراق نیز در سال ۲۰۰۳ میلادی نخستین مراکزی که مورد حمله قرار گرفتند، نیروگاه‌ها و خطوط انتقال برق عراق بودند. نیروهای متجاوز با حمله به این زیرساخت‌های حیاتی علاوه بر از بین بردن امکان تامین نیروی برق از طریق نیروگاه‌ها برای مراکز حساس، و شناسایی این مراکز با بهره گرفتن از فعالیت‌های ژنراتورها، امکان برقراری ارتباط رسانه‌ای رژیم عراق با مردم خود و مردم سایر نقاط را از بین بردند و توانستند از خلاء بوجود آمده در این بین برای پیشبرد اهداف خود استفاده نمایند.

مطابق نمونه‌های فوق، علی‌الخصوص در جنگ‌ها معمولا مشکل قطع برق بوجود می‌آید. لذا پرداختن به این موضوع و آمادگی بخش‌های مختلف برای مقابله و مدیریت این مشکل بخصوص برای رسانه‌ها که مسئولیت مهم اطلاع رسانی به خارج از منطقه بحران و آموزش و ایجاد آرامش در داخل مناطق بحران زده را دارند الزامی می‌باشد.
وابستگی رسانه‌ها به برق
ارتباطات و رسانه‌ها، برق را برای تامین انرژی مورد نیاز خود از مرحله تولید محتوا تا انتشار آن نیاز دارند. در مدل‌های ارتباطی ارائه شده معمولا بخشی به عنوان کانال یاد می‌شود که این در رسانه‌های جمعی جایی ‌است که بیشترین نیاز را به انرژی برق دارد.
از زمان کشف انرژی الکتریسیته، نخستین محصولاتی که از این انرژی استفاده می‌کردند وسایل ارتباطی مانند تلگراف و تلفن بودند و پس از آن از برق برای لامپ‌های روشنایی و سایر موارد استفاده شد. همچنین از زمان تولید نخستین دستگاه چاپ الکتریکی، ارتباط رسانه‌ها با برق و الکتریسته آغاز و به مرور به امری اجتناب نا پذیر تبدیل شد.
انسان‌ها و نه فقط رسانه‌ها در عصر حاضر برای ادامه‌ی حیات خود وابستگی‌های فراوانی به برق داشته، به شکلی که امروزه حتی با قطع شدن چند دقیقه‌ای برق دلهره‌ای برای ایشان ایجاد می‌گردد. وجود برق اضطراری در ساختمان‌های رسانه‌های مختلف برای تامین برق در زمان قطع موقت آن اهمیت این انرژی را برای رسانه‌ها نمایان می‌سازد.
در انواع رسانه‌های امروز از لحظه‌ی تولید اخبار (جمع‌ آوری اطلاعات، تایپ، فیلمبرداری، عکاسی و …) تا تکثیر و در اکثر موارد لحظه‌ی نمایش و ارائه آن به مخاطب از انرژی برق استفاده می‌‌شود. و این موضوع استثنایی در انواع رسانه‌ها ندارد. دیگر تقریبا در هیچ کجای دنیا از دستگاه‌های تکثیر دستی برای تکثیر اطلاعیه‌ها و روزنامه‌ها استفاده نمی‌گردد و هرروز از تعداد روزنامه‌های چاپی کاسته شده و این نشریات جای خود را به رسانه‌های الکترونیک می‌دهند.
لذا این امری بدیهی است که با قطع برق به هردلیل در سیستم اطلاع رسانی و بطور کلی فعالیت رسانه‌ها اختلال بوجود آمده و حتی در شرایطی که رسانه‌ها بتوانند برای تولید از انرژی برق ذخیره یا ژنراتور استفاده نمایند، مخاطبان در صورت عدم دسترسی به انرژی برق امکان بهره‌برداری از این محتوای تولید شده را نخواهند داشت.
بخش چهارم – اطلاع رسانی در شرایط بحران
در کتاب‌های مدیریت بحران جایگاه ویژه‌ای برای اطلاع رسانی و رسانه‌ها در شرایط بحران در نظر گرفته‌اند. زیرا استفاده از رسانه‌ها، این امکان را به مدیران بحران می‌دهد تا ضمن ایجاد آرامش در فضای داخلی مکان بحران دیده بتوانند نسبت به جذب کمک و حمایت‌های گوناگون برای آسیب دیدگان منطقه بحران زده اقدام نمایند.
رسانه های جمعی در ایجاد یکپارچگی و وحدت ملی و تقویت همبستگی اجتماعی در زمان های جنگ وبحرانی وصلح،نقش تعیین کننده داشته ودارند.لوسین پای در این زمینه تاکید میکند که رسانه های جمعی مناسب ترین موجود برای جامعه پذیری است و عامل قاطع نوسازی به شمار میرود. جامعه پذیری یانوسازی عواملی هستند که در ایجاد بحران نقش دارند که مصداق آن را در تحولات و دگرگونی حکومت شاهنشاهی می توان نام برد که انقلاب اسلامی جایگزین آن گردید.
پس رسانه ها در نوسازی و توسعه همه جانبه و تنویر افکار عمومی و جامعه پذیری مردم نقش غیر قابل انکاری را دارند و در عین حال کارکرد آن جمعی و فوق العاده است و به همان اندازه که دربه وجود آوردن جریانات و رفتارهای شایسته و مطلوب می توانند تعیین کننده باشند بر خلاف آن هم صادق است بعضی رسانه ها در کارکترهای مختلف مثبت و منفی می توانند ظاهرشوند و افکار عمومی را در راستای منافع جمعی و ملی بسیج کنند و یا در ایجاد بحرانها و مهار آن و تغییر رفتارها و ایجاد چالش در سازندگی و یا تخریب را برعهده بگیرند پس اگر رسانه ها در به چالش کشاندن حاکمان و افکار عمومی و همین طور در پسرفت و پیشرفت کشورها می توانند سهمی زیادی داشته باشند بنابراین سوالی که مطرح است و برای پاسخ بدان سعی میشود از مصداقها هم برای شفاف شدن بحث از آنها استفاده کرد این است که رسانه ها چگونه در مدیریت بحران می توانند نقش سازنده ایفا کنند و در صورت عدم توجه به نقش رسانه ها درمواقع بحرانی چه پیامدهایی به دنبال خواهد داشت.
ده نکته خبری برای خبرنگاران و سردبیران در بحران
مردم مشتاق دریافت اطلاعات درباره بحران هستند به همین دلیل رسانه های همگانی نقش مهمی در تامین اطلاعات مورد نیاز مردم دارند لذا برای عوامل یک رسانه بسیار مهم است که برای کمک به حل بحران و کاهش اثرات منفی آن در روزهای آینده چه اطلاعاتی می توانند به مخاطبان خود بدهند. (خادم‌المله, ۱۳۸۲ ؛ ۶)
جلوگیری از تشنج و هیجان : نیازی نیست شما در یک بحران به تاریخ بحران هایی مراجعه کنید که مردم از آن خاطرات خوبی ندارند.
جلوگیری از سیاست زدگی : حتی اگر یکی از مقام های مرتبط با بحران سخنی می گوید که خیلی مناسب شرایط بحرانی نیست و خبرنگار این مساله را درک کرده است نباید با یک نگاه سیاسی موضوع را بزرگنمایی کنید. در بحران به جای این که از یک سیاست دولت دائما انتقاد کنید سعی کنید به حمایت از آن بپردازید. بیشتر سازنده باشید تا انتقاد کننده محض.
به خوانندگان خود کمک کنید: موضوع را خیلی پیچیده و سردرگم بیان نکنید که خواننده شما گیج شود. مطالبتان را به زبان ساده بیان کنید. اگر از مردم کمک می خواهید برای مصیبت زدگان از روشی استفاده کنید که مردم مایل به مشارکت در آن هستند.
در خبر رسانی از تاکید بر تعصبات بومی پرهیز کنید: مثال اگر سیاست مقابله با توطئه های آمریکا است همه قومیت های ایرانی باید در این حرکت ضد آمریکایی مشارکت کنند و اینگونه نباشد که عده ای بگویند ما مخالف هستیم ، دائما این مساله را به رخ بکشید که همه باید در این مساله به دولت کمک کنند.
برگزاری اجتماعات بزرگ : مردم معمولا دوست دارند درباره بحران گفت و گو کنند لذا خبرنگاران باید مردم را به مشارکت در برگزاری یک همایش بزرگ دعوت کنند و یا روی اینترنت مردم را به حرف زدن درباره بحران تشویق کنند . در آمریکا انجمن هایی وجود دارد که مردم را به حرف زدن درباره حوادث و بحران ها دعوت می‌کنند.
در بحران توجه به اخبار دیگر را فراموش نکنید : توجه به اخبار دیگر باعث می شود که مردم از گرایش و تمرکز روی بحران پرهیز کنند ، اجازه ندهید تمام اخبار رسانه شما فقط حول و حوش ماجرای بحران باشد .
مردم را در بحران هدایت و رهبری کنید : در بجران که آشوب و آشفتگی همه چیز را تحت الشعاع قرار داده است و هیچکس مسیر واقعی حرکت خود را نمی تواند تشخیص بدهد خبرنگاران رهبران و مدیران اصلی هدایت جامعه هستند و باید نقش هدایتگر جامعه را ایفا نمایند. در بحران خبرنگار می تواند نقش رئیس جمهور، فرماندار ، نماینده مردم و یا مجری قانون اساسی را ایفا نماید. بایستی با اخبار خود بگونه ای تعادل در جامعه را حفظ کند. و همه را حول کمک به دولت و بحران متحد نماید.
سئوال های انتقادی و هجومی از مقام های مسئول بحران بپرسید اما فراموش نکنید که تمام سئوالات، پاسخ ها و مطالبی را که منتشر می کنید باید حامی کشور و تمامیت ارضی میهن و اسلام باشد. خط قرمز خبرنگار در بحران حمایت از تمامیت کشور است . شما درست می گویید که فرماندار و یا استاندار در رسیدگی به مردم قصور داشته اند اما در بحران مساله دیگری مهم تر است که جلوگیری از تلفات بیشتر و جمع کردن مسایل حیاتی تر مطرح است نه محاکمه در جای استاندار، لذا فراموش نکنید که در بحران مسایل مهمتری از مچ گیری وجود دارد .
تولید خبر های بین المللی در بحران مهم است. گرچه در بحران خبر های محلی و بومی بسیار اهمیت دارند، اما فراموش نکنید که تهیه و استفاده از خبر های بین المللی نیز می تواند در بحران گره گشایی کنند و می تواند الگوی و تجربه آموز برای ملت های دیگر باشد . این که مصیبت زدگان بدانند مردم دنیا به مشکل آنان توجه دارند و با آنان ابراز همدردی می کنند باعث دلگرمی می شود . در بحران انزوا گرا نباشید که فقط به خبرهای محلی و بومی توجه کنید . با مردم دنیا مراوده داشته باشید .
تاریخ را به یاد داشته باشید : بحران ها همیشه تجربه آموز و درس هستند برای آیندگان ، هر آن چه که در بحران ممکن است به درد آیندگان بخورد را ثبت کنید . همیشه در بحران به مصیبت زدگان بگویید که درگذشته هم بحران های بزرگتری از این وجود داشته اند که مردم ما سر افراز از آن بیرون آمده اند . به مخاطبان خود بگویید این همه بحران در ایران بوجود آمد اما هنوز ایران پا برجاست و مردم ما ماندگار هستند . در بحران همیشه به مردم امید به زندگی خوب در آینده را بدهید . از گذشته موفق خود و از خود گذشتگی ها و شجاعت مردم خود زیاد برای مصیبت زدگان تعریف کنید تا آن ها به ادامه زندگی امیدوار شوند. (خادم‌المله, ۱۳۸۲ ؛ ۶)
ارتباطات نیروهای خبری در بحران
ارتباطات خبرنگار در شرایط بحرانی یکی از مهمترین ابزار های ارسال خبر است. در اهمیت این ابزار کافی است بگوییم خبرنگاری که نتواند پیام خود را به مخاطبانش برساند رسالت خود را به انجام نرسانده است . در خبرنگاری نیز همیشه گفته می شود که ۵۰ درصد کار خبری جمع آوری اطالعات و تهیه و تنظیم خبر است و ۵۰ درصد بقیه آن ارسال خبر برای اتاق خبر و روی آنتن است. لذا اگر خبرنگاری ده ها نکته خبری در دست داشته باشد اما نتواند آن ها را ارسال کند کار خبری او موفق نبوده است .
در شرایط بحرانی که تقریبا هیچ چیزی از جمله ابزار های ارتباطی در جای واقعی خود نیستند استفاده از ابزار ارتباطی مناسب که با شرایط محیطی سازگاری داشته باشد یک هنر و تخصص خبری است. به همین دلیل تیم های خبری اعزامی به مناطق بحرانی معمولی در ترکیب خود یک نیروی متخصص مخابراتی دارند که وظیفه او قبل از عزیمت به ماموریت تامین کانال ارتباطی مناسب برای ارسال خبر به مرکز خبری است. مسئول مخابرات و ارتباطات تیم خبری در شرایط بحرانی بایستی دستکم دو یا سه کانال ارتباطی ویژه را برای ارسال از منطقه بحرانی پیش بینی کند چون در شرایط غیر عادی ممکن است برخی کانال ها قابل استفاده نباشد.(خادم‌المله, ۱۳۸۲؛ ۶)
انواع ابزار های رایج ارتباطی
تلفن شهری سیار (ایستگاه های سیار مخابراتی)
تلفن همراه (موبایل)
تلکس میکانیکی
تلفن ماهواره ای ثریا

۲.۵.۱رابطه اعتماد و نظم اجتماعی^[۲۸]:
به طورکلی، جامعه شناسی به عنوان یک رشته دارای دو مسائله اساسی است: یکی مساله نظم که در منابع جامعه شناسی به مساله هابزی معروف است؛ دوم مسائله تغییر که به مسائله مارکسی معروف شده است(زتومکا، ۱۹۷۴ به نقل از چلپی، ۱۳۷۵: ۱۱) آیزنشتات دیدگاه بنیانگذارن جامعه شناسی، یعنی مارکس، دورکیم، و بروتونیس را پیرامون مسائل نظم اجتماعی، چنین خلاصه وفهرست کرده است.
۱- اعتماد و همبستگی^[۲۹]
۲- قدرت و استثمار
۳- معنا و مشروعیت
آیزنشتات به درستی متذکر می شودکه مهمترین مسائله نظم اجتماعی برای دورکیم و تا حدودی تونیس، اعتماد و همبستگی اجتماعی است؛ یعنی اینکه بدون انسجام و بدون اعتماد پایداری نظم اجتماعی ممکن نیست. اگر در میان جامعه شناسان کلاسیک دورکیم را پدر جامعه شناسی نظم بدانیم، شاید بتوان پارسونز را از پیشگامان معاصر جامعه شناسی نظم قلمداد کرد. (چلپی ،۱۴- ۱۲:۱۳۷۵)یک نوع نظم وجود ندارد. به همین ترتیب یک نوع اعتماد هم وجود ندارد. بنابراین برای سهولت از الگوی خانم «باربارامیستال» استفاده می کنیم که سه نوع نظم و اشکال و اقسام اعتماد متقارن با آنها را توضیح می دهد؛ نظم ثابت^[۳۰]، نظم انسجام بخش^[۳۱] و نظم معاضدتی^[۳۲].

نظم ثابت در نتیجه مراعات قواعد عمومی به وجود می آید. افراد عضو جامعه این قواعد را به صورت ناخودآگاه و نیندیشیده درونی می کنند و قاعده مندی های اجتماعی را درطی زمان و یا فعالیت های روزمره می آموزند. ای نظم، حالت طبیعی و فطری ندارد و ناشی از عادات انسان هاست. منشاء این نوع نظم چیزی است که پیربودریو متفکر و جامعه شناس فرانسوی آن را ملکه^[۳۳] می خواند. ملکه مجموعه ای از قابلیت ها و استعدادهاست که مداوم و پردوام بوده و با واسطه شرایط عینی تولید می شوند، اما مستعد تولید و باز تولید خود می باشند. ملکه سیستمی از قاعده مندی های نهفته در اجتماع است که افراد درخود درونی کرده و مطابق آن رفتار می کنند و با آنکه درداخل آن فضاهایی برای خلاقیت دارند، اما تغییراتی که می توانند ایجاد کنند اساسی نیست. هر اجتماعی مجموعه ای از استراتژی ها و اعمال درپیش پای افراد جامعه قرار می دهد که از طریق آنها نظم اجتماعی تحقق و تداوم یافته و بدیهی و معنادار می شود. این مجموعه همان ملکه است. به این ترتیب می توان اعتماد را به مثابه ملکه ای دانست که حافظ ثبات نظم اجتماعی می باشد. بنابراین اعتماد مجموعه ای از استعدادهاست که تجربه گذشته را به حال پیوند می دهد و با کمک ادراک ها وفهم های قبلی و مجموعه اعمال و استراتزی های موجود می تواند فرد را در مواجهه با بی نهایت موارد در پیش یاری دهد. اعتماد چونان ملکه باعث می شود که بازیگران اجتماعی، عالم اجتماع را به گونه ای باثبات درک و فهم کنند. در نظم به مثابه ثبات، اعتماد وسیله ای برای مقابله با عدم قطعیت ها و بی قاعدگی هایی است که ممکن است در واقعیت اجتماعی روی دهد. در مجموع نظم ثابت، سه فایده مهم برای اجتماع دارد؛ اول آنکه وضوح ایجاد می کند. یعنی جایگاه هر کدام از عناصر و اجزا مشخص می شود و درک، دریافت و تحلیل جامعه از وقایع سهل تر شده و شفافیت درجامعه به وجود می آید. به بیان دیگر، نظم ثابت باعث پیش بینی پذیرشدن جامعه و تحولات آن می شود. مثلاً هر فعال اقتصادی خواهد توانست پیش بینی کند که فعالیت او و محصول عملش چه تبعاتی دارد و به عبارت دیگر می تواند به آینده سرمایه گذاری خود امیدوار شود. دراین حالت افراد می توانند به همقطاران و کسانی که با آنها مواجه میشوند، اطمینان و اتکاء داشته باشند. این امرعلاوه برآنکه به افراد اعتماد به نفس می بخشد، هزینه های بوروکراتیک را نیزکاهش می دهد و موجب روانتر شدن امور و واگذاری آنها به سطوح پایین تر مدیریتی میشود. اعتماد پس زمینه ساکت و خاموش این نوع نظم است و به رغم آنکه ممکن است درنزد بازیگران محسوس و ملموس نباشد اما در فقدان آن اهمیتش آشکار می شود. این نوع اعتماد از سه طریق عادت، شهرت و حافظه عمل می کند (قاسمی، ۱۳۸۳: ۳۹-۳۷)
نظم انسجام بخش کم و بیش حالت جماعتی و یا به تعبیر دیگر جامعه آشنایان را دارد. اعتمادی که مبتنی برآشنایی، دوستی و اعتقادات و همچنین مشترک مابین افراد است، مبنای نظم مذکور به شمار می آید. نظم انسجام بخش عامل اتصال و پیوند فرد به جامعه و آغازگاه ارتباط با جامعه وسیعتر و نوعی شبکه آشنایان است که به صورت غیرمحسوسی وجود دارد و ضمن تامین امنیت خاطر افراد، به آنها هویت می بخشد. بنابراین اعتماد مذکور لزوماً حسابگرانه وعقلانی نیست و درواقع دراکثر اوقات، صمیمیت و عاطفه عامل اصلی آن است. نظم معاضدتی نیز از نوعی اعتماد ناشی می شودکه بعض محققان از آن به عنوان «اعتماد به مثابه سیاست یا خط مشی» یاد می کنند. همه انسان ها در جامعه زندگی می کنند و با این واقعیت مواجهندکه افراد دیگر، در رفتار و عمل خود آزادی دارند و میتوانند گزینه های مختلفی انتخاب کنند. اعتماد به مثابه خط مشی برای مواجهه با این وضعیت انتخاب می شود و هدف آن ایجاد تعاون و معاضدت است. در فضای معاضدتی هردو طرف از رابطه موجود بهره می برند. در این سیستم و نظم آنچه محوری است، برداشت و ادراک از مکانیسم های کنترل اجتماعی است. این مکانیسم ها نه مانع آزادی فردی بلکه تسهیل کننده وکمک کار معاضدت به حساب می آیند. چنین فضایی نیازمند خصوصیات فرهنگی خاصی است. برداشت از قوانین و روابط و ضوابط موجود، وجود عدالت و انصاف و عدم تبعیض، همبستگی و روحیه «تمایل به جمع» و درک از منافع خود و دیگران، برای شکل گیری چنین ادراکی اهمیت زیادی دارند. به نظر ترنر شرایط تقویت کننده این نوع ادراک از کنترل اجتماعی عبارتند از: همبستگی (برداشت روشن و معین از رابطه فرد و جامعه که ریشه فرهنگی وثیق و قابل توجه داشته باشد)، تساهل (تا چه حد افراد و گروه ها وارد سیستم شده باشند و برداشت انسان ها درجامعه تا چه حد به همگرایی و جلب و جذب افراد و گروه ها مایل باشد). مشروعیت (سیستم تا چه حد منصفانه دانسته می شود و تا چه حد حمایت اجتماعی ازآن وجود دارد) بنابراین برای آنکه جامعه ای از همبستگی برخوردار شود و به تبع آن نظمی معاضدتی به وجود آید، باید جامعه از خیر عمومی وجمعی بسیاری بهره مند شود و در وضعیت مذکور، آزادی سازمان دهی، آزادی بیان و اجتماعات، آزادی مطبوعات و عقاید و مهمتر ازآن وجود مساوات و احساس وجود مساوات از سوی شهروندان از اصلی ترین شرایط به شمار می آیند. اگر شهروندان احساس کنند درمعرض منافع برابرو مخاطرات مساوی قرار دارند، دیگر کنترل های اجتماعی مشکلی محسوب نمی شوند و ابزاری برای کمک به حساب می آیند. (قاسمی، ۱۳۸۳: ۴۱-۳۹)
درصورتیکه نظم اجتماعی درجامعه ای بیشتر صبغه سیاسی به خود بگیرد و ابعاد اجتماعی و فرهنگی آن ضعیف شود، یعنی ضعف در اجتماع عام و وفاق اجتماعی عام، به همان نسبت نیز روابط بین کنشگران در تمام سطوح براساس سوگیری عاطفی و خاص گرا به صورت دوست و دشمن تعریف می شود و به همان نسبت میزان اعتماد اجتماعی متقابل تعمیم یافته، تضعیف گشته و علقه امنیتی آنها برجسته می گردد. در چنین نظمی افراد و گروه ها احساس امنیت مالی، جانی، فکری و جمعی نمی کنند. در چنین وضعیتی درغیاب طراوت فرهنگی و اجتماعی، انسانها جهت پاسخگویی به نیازهای خود اجباراً به صورت حیوانات سیاسی با یکدیگر رابطه برقرار می نمایند، رابطه ای که بیان هگلی ارباب و نوکری است و ملاک حق نیز زور است. (چلپی، ۱۳۷۵: ۷۷)در نظم سیاسی،نظم اجتماعی به صورت بیرونی واز بالا با پشتوانه قدرت اعمال و مستقر می شود.اعضای جامعه در این نظم با توجه به منافع خود به سازگاری بیرونی تن می دهند.در چنین نظمی ،وفاق اجتماعی^[۳۴] بسیار ضعیف و شکنده است. در این نظم اعتماد اجتماعی متقابل تعمیم یافته و تعهد درونی تعمیم یافته،وابستگی عاطفی تعمیم یافته یا ضعیف است یا وجود ندارد.در چنین جامعه ای ما شاهد نوعی خلاء جامعه شناختی^[۳۵] هستیم که زتومکا از آن به عنوان ضعف جامعه مدنی یاد می کند.ثبات و تداوم نظم سیاسی بالقوه شکنده و محدود است.از یک طرف در مقابل تحولات اقتصادی و سیاسی خارجی آسیب پذیر است و از طرف دیگر،تابعی از تغییر منظومه منافع سیاسی و اقتصادی داخلی است.چنین نظمی همیشه بالقوه با نوعی عدم مشروعیت مزمن و تناقص در هویت جمعی^[۳۶] مواجه است.به علت فقدان یا ضعف وفاق اجتماعی و اجتماع عام^[۳۷]،طراوت فرهنگی^[۳۸] در حد ناچیز و«جریان انرژی عاطفی» در جامعه دچار اختلال و نارسایی است.خلل در «جریان انرژی عاطفی» و«خلاء جامعه شناختی»را بالقوه نیروهای گریز از مرکز و کژرفتاری به راحتی پر کنند.(چلبی،۱۳۹۰ :۱۵۳)در چنین جامعه ای به دلیل اینکه تعامل اجتماعی صبغه ابزاری به خود می گیرد «ما» یا اجتماع یا شکل نمی گیرد یا به صورت محدود شکل می گیرد شبکه و شعاع اعتماد کاهش یافته سر مایه اجتماعی نیز به تبع آن کاهش می یابد ،جامعه مدنی شکل نمی گیرد در نتیجه رابطی بین دولت و مردم به وجود نمی آیدو هزینه های کنترل جامعه افزایش می یابد فرهنگ جامعه که باید پویا باشد حالت رکود به خود می گیرد جامعه مجبور می شود از ذخایر فرهنگی خودش استفاده کند و ذخایر فرهنگی جامعه دچار فراموشی وتزلزل می گردد.
۲.۵.۲کارکردهای اعتماد:
کارکردهایی که اعتماد می تواند برای طرفین روابط داشته باشد از نظر زتومکا می تواند در عبارات زیر خلاصه شود:
– اعتماد نمودن به دیگران موجب بروز کنش های مثبت نسبت به یکدیگر می شود، عاملیت انسانی را آزاد و بسیج می نماید، و موجب خلاقیت، پویایی، نوآوری و عمل گرایی کارفرمایانه معطوف به دیگران می شود.
– تردید و شک در مورد مخاطرات کنش^[۳۹] با دیگران را کاهش می دهد.
– برخورد و کنش مان نسبت به دیگران باز و آزادتر می شود، و برای شروع تعامل اجتماعی آمادگی بیشتری پیدا می کنیم. و به افزایش تصاعدی اعتماد منجر می شود.
– با اعتماد روابط جدیدی برقرار می شود که قبلاً وجود نداشته اند.
– افراد مورد اعتماد از اضطراب و تردید مراقبت دیگران رها می شوند.
– با اعتماد روابط جدیدی برقرار می شودکه قبلاً وجود نداشته اند.
– وجود اعتماد بین کنشگران سبب می شود تا کنشگران نسبت به هم گشاده رو شوند و با صمیم قلب تعامل برقرار کنند و آمادگی تعامل با دیگر افراد را نیز پیدا کنند.
درمورد کارکردهای اعتماد برای اعتماد شونده نیز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– با ایجاد اعتماد به افراد آنها از انقطاع موقتی فشارها و اجبارهای اجتماعی و سکون رهایی می یابند، چنین افرادی نقش ها، سازماندهی ها و نهادهایی از اعتبار به دست می آورندکه موقتاً آنها را از کنترل و نظارت باز می رهاند که این امر خود باعث راحتی در تعاملات می شود. (بدست آوردن اعتماد اعتباری)
– امکانات و فرصت هایی برای فرد اعتماد شونده به وجود می آیدکه درغیر این صورت به عقلش هم نمی رسید.
– اعتماد دیگران خاص به فردی باعث اعتماد دیگران عام نیز به آن می شود. (اعتماد مضاعف) (کاوسی و دیگران، ۱۳۸۷:۹۲-۹۱)
درموردکارکردهای اعتماد برای اجتماعات گسترده تر (گروه ها، موسسات، سازمان ها و غیره) به موارد زیر می توان اشاره کرد:
– مردم داری، مشارکت با دیگران در اشکال مختلفی از انجمن ها، نیز تقویت شبکه ای از پیوندهای بین شخصی، و بسط زمینه تعاملات را موجب می شود و زمینه را برای افزایش تماس های صمیمی وگرم بین شخصی فراهم می کند و به عبارت دیگر سرمایه اجتماعی را که امیل دورکیم ازآن با نام تراکم اخلاقی نام برده است افزایش می دهد.
– اعتماد گسترش ارتباطات را تسهیل می نماید و برنشانه های مربوط به «غفلت جمعی»که مانع کنش جمعی خودانگیخته هستند غالب می شود.
– اعتماد تسامح، پذیرش بیگانگان، بازشناسی تفاوت های فرهنگی یا سیاسی را به صورت موجه و معقول ترغیب و تقویت می نماید، زیرا اجازه می دهد که موارد فوق به شیوه ای غیرتهدیدآمیز تصور و درک شود. با این شیوه اعتماد تمایلات خصمانه بین گروهی، و بیگانه هراسی، و نزاع تمدن ها را مهار و کنترل می کند.
– فرهنگ اعتماد پیوستگی فرد به اجتماع (خانواده، کشور و…) را تقویت می کند، براحساسات مربوط به هویت تاثیر می گذارد، و تجانس جمعی مستحکمی را ایجاد می نماید که موجب تعاون، کمک متقابل وحتی آمادگی برای ایثار و از خودگذشتگی به خاطر دیگران می شود.
– وقتی فرهنگ اعتماد محقق می شود، هزینه های انجام امور به میزان زیادی کاهش می یابند و فرصت برای تعاون و همکاری افزایش می یابد.
وقتی که فرد از اعتماد نمودن نفعی را کسب می نماید به سمت اعتماد نمودن مجدد خواهد رفت. دو نوع پاداش دیگر را کسب می کنیم: اولاً نوعی رضایت روان شناختی به خاطر شرط بندی خوب پیدا می کنم که موجب تقویت عزت نفس ام می شود و من را ترغیب به اعتماد نمودن درآینده می نماید. ثانیاً ذخیره شخصی ام را در مورد اهدافی که قابلیت اعتمادشان برایم اثبات شده اند (اشخاص، نهادها، موسسات و…) بسط می دهم و ممکن است درآینده نیز مورد اعتماد من قرار گیرند.
مهمترین کارکرد اعتماد برای معتمد افزایش قابلیت اعتماد است که ممکن است فواید زیادی برای عملیات آتی داشته باشد. در شرایطی که اعتماد برآورده می شود نه تنها برای شرکا بلکه برای جامعه وسیع تر نیز کارکردی خواهد بود. احساسی از نظم و امنیت را به وجود می آورد و تعاون و همکاری را تقویت و ترویج می نماید همچنین تجارب رضایت بخشی را فراهم می نماید که قابلیت اعتماد را افزایش می دهد و موجب ظهور فرهنگ اعتماد می شود. (زتومکا، ۱۳۸۶: ۱۸۹-۱۸۷)
-به اعتقاد«کلاوس اوفه»مهم ترین کارکرد اعتماد این است که بین سه ابزار عمده ایجاد نظم اجتماعی در جوامع مدرن هماهنگی برقرار می کند.این سه ابزار عبارتنداز:پول در اقتصاد،اقتدار سیاسی دموکراتیک در سیاست ودانشی که از مشاهده نظام مند،کنترل وپژوهش در زمینه فعالیت های اجتماعی و غیر اجتماعی برگرفته شده است.می توان گفت که اگر تنها بتوان از اعتمادی که سرچشمه همکاری اجتماعی است صیانت کرد و آن را فعال کرد،می توان کیفیت نظم اجتماعی و کارایی استفاده از ابزار قدرت،پول و دانش رابه شدت افزایش داد.(اوفه، ۱۳۸۹: ۲۰۵ -۲۰۴)
۲.۵.۳عوامل ایجاد کننده و از بین برنده فرهنگ اعتماد:
زتومکا پنج وضعیت کلان- جامعه ای را تامین کنندگان فرهنگ اعتماد می داند:
۱- همبستگی هنجاری و متضاد آن، هرج و مرج هنجاری و یا به تعبیر دورکیم نابسامانی است. هنجارها شامل قانون، اخلاقیات و رسوم- شالوده مستحکم حیات اجتماعی را فراهم کرده، و اجرای کارآمد آنها سرشت الزام آورشان را تضمین می کند. این هنجارها، حیات اجتماعی را آسان تر، ایمن تر، منظم تر و قابل پیش بینی تر می سازد، چرا که طرح های ثابتی وجود دارد که نشان می دهند مردم باید چه کار بکنند و چه کار خواهند کرد. یک چنین نظم هنجاری درحیات اجتماعی، احتمال اینکه سایر مردم انتظارات ما را برآورده کنند را افزایش می دهد. احساس امنیت و قطعیت وجودی، شروط اعتماد پیش بینانه را تقویت می کند. هنجارهای قابل اجرایی هم وجود دارند که تناسب و ارتباط مستقیم تری با اعتماد داشته و مستلزم صداقت، وفاداری و عمل دوسویه می باشند. حضور این هنجارها احتمال یک چنین رفتاری را بالا برده، و به ما این اطمینان را می دهند که شروط ما نسبت به تعهد به ارزش ها و همچنین اعتماد برانگیزنده محقق شوند.
درحالت نابسامانی، کنش های افراد حساب نشده، و از طریق محرک هایی همچون هوس، انگیزه های پولی و منافع خودخواهانه صورت می گیرند. در چنین حالتی، هیچ چیز قابل پیش بینی نمی باشد، مگر رفتارهای خودخواهانه و دارای نفع شخصی. احساس عدم امنیت وعدم قطعیت، سبب امتناع و سرباز زدن از اعتماد پیش بینانه می شود (به استثنای اعتماد ابزاری، که برپایه انتظارات ازکارایی صرف می باشد). مردم هرگونه اندیشه روشن راجع به تعهدات الزام آور را از دست داده، و هیچ مراقبت و کنترلی برای اجرای این تعهدات وجود ندارد. و هیچکس هم اعتقادی به این ندارد که واگذارکردن چیزها به دیگران، اعتماد متقابل را برانگیزاند. نابسامانی، شبکه و زنجیره هنجاری حیات اجتماعی را سست می گرداند.
۲- پایداری نظم اجتماعی، و متضاد آن، تغییر بنیادی است. اگر شبکه گروه ها، انجمن ها، نهادها، سازمانها و نظام ها بادوام، پایدار و مستمر باشند می توانند مرجع محکمی را برای زندگی اجتماعی، احساس امنیت، حمایت و آسایش فراهم کند. احتمال پیش بینی رفتارهای روزمره ای را که مردم انجام می دهند، فراهم می کند در نتیجه برآوردن تعهدات و دوسویه بودن اعتماد چندان به عنوان وظیفه تلقی نمی شود. بلکه بیشتر یک پاسخ بدون مسئله و عادی جلوه می کند.
تغییر اجتماعی در صورتی با اعتماد سرسازگاری داردکه به صورت تدریجی، منظم و پیش بینی پذیر، با آهنگی کند و در جهت هماهنگ به پیش برود وضعیت کاملاً مغایر با این حالت، در دوره های تغییر اجتماع سریع و بنیادی، اتفاق می افتد. بی ثباتی، بافت وجودی حیات اجتماعی را سست می کند. در وضعیت بی ثباتی مردم ناگهان با یک نظم اجتماعی کاملاً بازسازی شده یعنی وجود گروه ها، انجمن ها، نهادها، سازمان ها ونظام های جدید بازآفرینی شده مواجه می شوند. عادات کهن و الگوهای مرسوم کنش دیگر کفایت نمی کنند. احساس یگانگی، ناامنی، بی قراری و تشویش بالا می گیرد. رفتار روزمره و نیز چشم اندازهای طولانی تر زندگی، پایداری و ریشه خود را از دست می دهند. تحت چنین شرایطی، احتمال عدم تصویب انتظارات ما از کنش های دیگران و از نقض اعتماد پیش بینانه بیشتر می شود.
۳- شفافیت سازمان اجتماعی، و متضاد آن رازداری گسترده سازمان می باشد. دسترسی به اطلاعات راجع به کارکرد، کارآیی، سطوح پیشرفت، و نیز ناکامی ها و آسیب شناسی های گروه ها، انجمن ها، نهادها، سازمان ها و نظام ها نوعی احساس امنیت و پیش بینی پذیری به وجود می آورد. اگر ساختار، علت وجودی، اصول فعالیت، صلاحیت و نتایج این سازمان ها قابل مشاهده باشند- آزادانه گزارش شوند، برای نظارت و بازبینی در دسترس باشند، و درک آنها آسان باشد- آنگاه مردم حاضر خواهند بود به گونه ای معتمدانه با آنها ارتباط برقرار نمایند. از طرف دیگر، اگر اصول فعالیت این سازمان مبهم باشد، درک آنها دشوار باشد، از نظر مخفی بمانند، و با پوششی از رازداری احاطه شوند درآن صورت این تصور پیش می آیدکه یک چیز بدیمن و تهدیدآمیزی وجود دارد که پنهان و مخفی نگه داشته می شود. شایعات، خبرچینی ها و جاسوسی شروع به فعالیت کرده و برشمار آنها افزوده می شود، و مردم نیز نسبت به اعتماد کردن تردید پیدا می کنند.
۴- انس و آشنایی با محیط و یا متضاد آن بیگانه بودن محیطی استکه مردم در آن دست به کنش می زنند. منظور از این محیط «جهان زندگی» است که به صورت طبیعی، فنی و تمدنی مردم را احاطه کرده است. این محیط مولفه های چندی را چون ناظر و وضعیت طبیعی، معماری، مسائل و امور داخلی کشور، طرح ها، رنگ ها، ذائقه ها، بوها، تصاویر و جراین ها را دربر می گیرد. پشتوانه منطقی تاثیر این عامل ساختاری بر اعتماد مشابه آن مورد پیشین یعنی ثبات است این عامل نیز به عادات و رفتار مرسوم مربوط می شود، چز این که مردم خود را در محیط جدید، متحول شده و تغییر یافته ببینند تا محیط های قدیمی و تغییر نیافته، پس این عامل به موقعیت ها اشاره دارد. احساس انس نسبت به محیط داشتن باعث اعتماد می شود. این نوع احساس موجب احساس اطمینان، پیش بینی پذیری و راحتی و آرامش می شود. از طرفی دیگر، هنگامی که محیط به کل متفاوت، بیگانه و ناآشناست، ممکن است بر میزان عدم اطمینان و اضطراب افزوده شود. در چنین حالتی، مردم احساس تهدید کرده و با تردید و بی اعتمادی از خود واکنش نشان می دهند.
۵- پاسخگویی به سایر مردم و نهادها، و متضاد آن خودسری و عدم مسئولیت پذیری می شود. اگر یک مجموعه غنی، قابل دسترس و نهادهایی با کارکرد مناسبی وجود داشته باشد که استانداردها را تعیین کند و بازبینی ها و کنترل های لازم نسبت به رفتار مردم را به عمل بیاورد، درآن صورت خطر سوءاستفاده تخفیف یافته و انتظام رویه ها نیز تضمین خواهد شد. اگر مردم موقعی که حقوق آنها به رسمیت شناخته نشده و یا تعهدات دیگران نسبت به آنها ندیده گرفته شده است، بتواند در مقام حل مشکل به چنین نهادهایی متوسل شوند، درآن صورت به نوعی بیمه و یا به گزینه حامی و پشتیبان دست می یابند و درنتیجه احساس امنیت بیشتری خواهند کرد. از طرف دیگر فقدان و یا عدم کارایی چنین سازمان هایی در قبال پاسخگویی هیچ کس نمی تواند مطمئن باشد که آیا دیگران در صدد ضرر رساندن به منافع آنها هستند و یا خیر، واگر به فرض چنین اتفاقی افتاد آیا هیچ سازمان و مقام برتری هست که برای دادخواهی به آن مراجعه کنند یا خیر. نظریه این که داوران قابل اعتمادی وجود ندارد یا دسترسی به آنها میسر نمی باشد، و یا اینکه به گونه ای بارز مغرض و ناعادلانه می باشند- درآن صورت مردم احساس عجز و ناتوانی می کنند و درنتیجه، تردید وبی اعتمادی به صورت یک پاسخ طبیعی نمود پیدا خواهد کرد. (زتومکا، ۱۳۸۶: ۲۲۳-۲۱۶)
کنشگران از دو ویژگی برخوردارندکه احتمالا بیشترین تاثیررا در تولیدعمل اعتماد دارد.
۲.۵.۳.۱نشانگان شخصیتی وخلقیات اجتماعی:
دسته نخست،ویژگی های شخصیتی افراد است که ارتباط غیر مستقیمی با متغیرهایی چون آمادگی اعتماد کردن بیشتردر قالب فعال گرایی بجای انفعال گرایی عام،خوش بینی بجای بدبینی،جهت گیری معطوف به آیندهبجای جهت گیری معطوف به حال داشتن ویا سنتی گرا بودن،آرزوهای بلند داشتن بجای ارزوهای در سطوح پایین،جهت گیری معطوف به کسب موفقیت بجای جهت گیری معطوف به دنباله روی،وانگیزه نوآورانه بجای همنوایی و تقلید دارد.
نشانگان متضادی که به ظهور فرهنگ بی اعتمادی کمک می کند عبارتند ازویژگی هایی چون انفعال گرایی ،حال گرایی،سطوح پایین آرزوها،جهت گیری تقلیدی و همنوایی ویژگی هایی هستند که با بی اعتمادی وبد گمانی همراه می باشند.از آنجایی که چنین نشانگان شخصیتی سهیم در ظهور فرهنگ اعتماد هستند،آنها نمی توانندمقطعی،پراکنده ویا منحصر به فرد باشند،بلکه باید برای یک جامعه معین(یک اجتماع یا گروه)گسترده،عام و عادی باشند.به محض اینکه این نشانگان پخش شوند،یک فرایند خود تقویتی شروع به کار می کند:نشانگان از طریق تقلیدوهمانندسازی وتایید متقابل افزایش می یابند.این نشانگان شخصیتی پیچیده با پخش شدن در یک جامعه،به پدیده نظم کلان-جامعه ای تبدیل می شوند که می توان ازآنها تحت عنوان خلقیات اجتماعی یاد کرد.
به طور مثال انفعال گرایی در جامعه ایران به صورت زیر به کاهش اعتماد می انجامد:
شرایط و رویدادهای مختلف تاریخی،اجتماعی و طبیعی موجب شده اند که بسیاری از مردم ایران گرایش بیشتری به پذیرش مقدرات ،تسلیم در برابر حوادث و قبول وضع موجود باشند(تقدیر گرایی)راجرز تقدیر گرایی را به درجه ای از درک فرد نسبت به عدم توانایی اش در مورد کنترل آینده تعریف کرد.تقدیر گرایی به انفعال گرایی می انجامد که پیامد آن پذیرش وضع موجود و کاهش قدرت اراده و به دنبال آن عدم تمایل به تغییر و مشارکت می باشد.(موسوی،۱۳۹۱: ۱۶۰)
کاهش مشارکت ،کاهش اعتماد به نفس ،کاهش انگیزه برای تغیییر و کاهش اعتماد متقابل از عوارض انفعال گرایی است.از موارد دیگری که به انفعال گرایی می انجامد می توان از فرهنگ سیاسی تابعیت نام برد.در فر هنگ سیاسی تابعیت ،رفتارهای سیاسی افراد،ترکیبی از فرصت طلبی ،انفعال و کناره گیری ،اعتراض سر پوشیده و ترس است.چنین فرهنگی،توانایی افراد در همکاری و اعتماد به یکدیگر را تضیعیف می کند.در فرهنگ تابعیت،مردم انتظار دارند که حکومت همه کارها را انجام دهد.با این حال نسبت به حکام سیاسی و وعده و وعید آنها احساس بی اعتمادی وجود دارد.در فرهنگ سیاسی تابعیت،فرد می کوشد تا به هر نحوی که شده رضایت حاکم را به دست آورد و به حریم او نزدیک شود.از اینجاست که فضای فرصت طلبی و چاپلوسی گسترش می یابد.در این نوع فرهنگ سیاسی،فرصت طلبی و فرد گرایی منفی و ترس آلود رواج می یابد: درعین حال اعتراض به حکومت نیز گاهی صورت می گیرد.این اعتراض اغلب به دو شکل است:یکی اعتراض از موضع اخلاقی بر ضد فرصت طلبی و قدرت پرستی،که نمونه آن را می توان در اعتراضات پنهانی و خصوصی یافت.این گونه اعتراض معمولا به عزلت گزینی و انفعال کامل سیاسی می انجامد.نوع دوم،اعتراض ناگهانی و عصبی که پس از برهه ای کوتاه ،دوباره جای خود را به اطاعت و تابعیت محض می دهد.(بشریه،۱۳۷۵ :۷۷)
۲.۵.۳.۲سرمایه شخصی وجمعی:
دسته دوم،منابع و دارایی هایی است که افراد در اختیار دارند.برخورداری از ثروت ،سطح تحصیلات،شغل مطمئن،کثرت و تعداد نقش های اجتماعی،قدرت، آموزش ،شبکه های اعتماد اجتماعی یا اتصالات ،خانواده خوش بنیه(پایگاه اقتصادی-اجتماعی بالا) باور مذهبی مهم ترین عوامل دسته دوم هستند که در ایجاد فرهنگ اعتماد دو سویه موثر هستند.در ادامه موارد گفته شده در بالا مورد بررسی قرار می گیرد.(زتومکا ، ۱۳۸۶ : ۲۲۷-۲۲۳)
شغل مطمئن:موقیعت شغلی باثبات و قابل اطمینان نیزاز اهمیت محوری برخوردار است.چرا که شخص ممکن است در نتیجه دستیابی به یک چنین موقیعت شغلی با ثبات و قابل اطمینانی،جهت گیری مورد اعتماد تری را نسبت به جهان پیشه کند.

۲-روش ارجاع به مواد قانونی……………………………………………………………………………………………….۸۰
ب:منافع مورد حمایت………………………………………………………………………………………………………….۸۲
۱-نظام سیاسی…………………………………………………………………………………………………………………….۸۲
۲- اعتبار کشور …………………………………………………………………………………………………………………..۸۵
۳ ـ نظام اقتصادی کشور ………………………………………………………………………………………………………۸۷
گفتار دوم : ارزیابی وتحلیل سیاست کیفری ایران و لبنان ………………………………………………………….۸۹
الف) تحلیل سیاست کیفری ایران در قبال اصل صلاحیت واقعی…………………………………………………۸۹
۱ـ تحلیل موضع ایران براساس موازین حقوق بین المللی …………………………………………………………۸۹
۲-تحلیل سیاست کیفری ایران براساس موازین شرعی …………………………………………………………….۸۹
ب:تحلیل و ارزیابی حقوق لبنان…………………………………………………………………………………………….۹۳
نتیجه گیری و پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………۹۵
الف :نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………۹۵
ب: پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………..۱۰۱
منابع و ماخذ…………………………………………………………………………………………………………………….۱۰۳
چکیده
موضوع این تحقیق اصل صلاحیت واقعی در حقوق ایران و لبنان می باشد. به موجب اصل صلاحیت واقعی هرگاه جرمی در خارج از کشور رخ داده باشد باید در خصوص قوانین کیفری حاکم بر جرم به منافع ملی و حاکمیت آن کشور توجه کرد.چنانچه حاکمیت یک کشورومنافع آن به خطر افتاده باشدقوانین آن کشور اجرا خواهد شد تا امنیت باز گردد. این پایان نامه مشتمل بر دو فصل است .فصل نخست به مفاهیم ،پیشینه ،مبانی و خصوصیات اصل صلاحیت واقعی اشاره دارد و در فصل دوم هم به شرایط ،منافع مورد حمایت و ارزیابی سیاست کیفری ایران و لبنان در قبال اصل صلاحیت واقعی پرداخته شده است. در حقوق لبنان جعل برخی اسناد مانند گذرنامه و روادید لبنانی در حقوق جزای لبنان مشمول صلاحیت واقعی است ولی در حقوق ایران ،چنین مقرراتی مشاهده نمی شود و فقط به جعل اسکناس و اسناد تعهد آور بانکی اشاره شده است.که یکی از انتقادات وارده بر سیاست کیفری ایران است.
کلید واژه ها :صلاحیت ،صلاحیت واقعی ، منافع مورد حمایت ، جرم
مقدمه:
حاکمیت ملی همواره مهمترین ارزش برای ملت ها بوده و حکام برای حفظ قدرت و حاکمیت خود و خطراتی که جرایم علیه امنیت می توانند برای حاکمیت و استقلال ایجاد نمایند از قدیم الایام مقررات سختی برای برخورد با این دسته از مجرمین وضع نموده اند. جرایمی که ضرر و نتیجه سوء آن مستقیما متوجه مصالح عالیه مملکتی و نهایتا آرامش و آسایش عمومی من حیث المجموع می باشد.گرچه عواقب این قبیل جرایم خواه ناخواه به طور غیر مستقیم منافع خصوصی و شخصی فرد یا افراد معینی را ممکن است به خطر بیندازد ، ولی در واقع هدف و مجنی علیه مستقیم مرتکبین جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی دولت و حاکمیت است.به عبارت دیگر در جرایمی مانند قتل و سرقت و اتلاف مال غیر وصدمه علیه تمامیت جسمانی و یا اموال افراد معینی مستقیما در معرض ضرر و زیان قرار می گیرد و اضرار جامعه و مصالح عمومی در درجه دوم اهمیت قرار داشته و جنبه فرعی دارد. بعلاوه،توسعه ارتباطات و نیز توسعه و پیشرفت وسایل حمل و نقل ،این امکان را که هر روزه جرائم زیادی در خارج از قلمرو حاکمیت دولتها توسط اتباع آنها ،یا علیه آنها ،یا علیه منافع عالیه آنها ارتکاب یابد ،فراهم آورده است.امروزه بر خلاف گذشته میلیونها انسان هر روز به منظور رفع نیازهای علمی،اقتصادی فرهنگی و … از مرزهای کشور خود گذشته و به کشورهای دیگر مسافرت می کنند.بدیهی است در این صورت فرض ارتکاب جرم توسط این افراد یا علیه این افراد که تبعه کشوری بوده و در کشور دیگری بسر می برند ،فرضی بسیار بدیهی است. ولی در جرایم علیه امنیت عمومی حفظ استقلال و تامین مصالح عمومی در درجه اول اهمیت قرار دارد. به دلایل فوق و اهمیت و خطر فراوان جرایم علیه امنیت دولتها گاهی از اصول پذیرفته شده حقوق جزا عدول می کنند .طبق اصل سرزمینی بودن قوانین کیفری که در ماده ۳ قانون مجازات اسلامی هم به آن اشاره گردیده است .قوانین جزایی نسبت به کلیه ساکنین کشور اعم از اتباع داخلی یا خارجی قابل اجراست ولی در خارج از سرحدات کشور نفوذ و تاثیری ندارد. طبق اصل سرزمینی بودن قوانین کیفری قاضی دادگاه صلاحیت رسیدگی به کلیه جرایمی را دارد که در خاک ایران به ارتکاب رسیده است. آری مقررات حقوق جزا به دلیل ارتباط مستقیمی که با مفهوم حاکمیت ملی دارند تنها در محدوده مرزهای یک کشور و نسبت به اعمالی که در این محدوده ارتکاب می یابند اعمال می شوند. اما این اصل همیشه نیز یک اصل پذیرفته شده ای نیست که دولتها همیشه و بدون هیچ چون و چرایی خود را مکلف به تبعیت از آن نمایند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

این اصل در جرایم علیه مصالح عمومی کشور استثناء خورده است.دولتها نسبت به مجرمینی که با برهم زدن امنیت ملی و یا اقداماتی که تمامیت ارضی و استقلال کشورشان را به مخاطره بیندازند به شدت مبارزه کرده و با شناختن صلاحیت کیفری به نام « اصل صلاحیت واقعی قوانین کیفری » برای خود با آنها برخورد می کنند.هرچند که از اصل صلاحیت سرزمینی قوانین کیفری فاصله بگیرند.در این تحقیق بررسی و تفحص در مورد موضوع اصل صلاحیت واقعی در ایران و لبنان است. مبنای ایجاد اصل صلاحیت واقعی ماهیت جرم ارتکابی است . به این صورت که در مواردی ممکن است جرم ارتکابی در خارج از قلمرو حاکمیت یک کشور ،علیه منافع حیاتی و اساسی آن کشور باشد که در این صورت کشورها ،دادگاههای داخلی خود را صالح به رسیدگی می دانند با این اوصاف در این تحقیق در بخش های گوناگون به بحث از اصل صلاحیت واقعی در حقوق کیفری در ایران و لبنان پرداخته خواهد شد.
الف)اهمیت تحقیق:
رفع تعارض بین دو محکمه وقتی هر دو محکمه در داخل خاک مملکت باشند،چندان مشکل نیست، چه صرفنظر از آنکه قواعد مربوط به صلاحیت در قانون آیین دادرسی قید گردیده و با مراجعه به آن می توان رفع اختلاف نمود،اصولا در این قبیل موارد دادگاههای بالاتر و دست آخر دیوان عالی کشور دخالت نموده و با رای خود دادگاه صالح را تعیین می نماید . ولی وقتی قسمتی از جرم در داخل یک مملکت و قسمت دیگر آن در خارج از مملکت اتفاق افتاده باشدو بعبارت دیگر دادگاههای کشورهای مختلف خود را صالح برای رسیدگی بدانند رفع اختلاف بمراتب مشکل تر است و لذا این موضوع اهمیت پیدا می کند چه دادگاهی صلاحیت رسیدگی به جرم را دارد. از آنجا که هر کشوری درصدد حفظ ثبات و اعمال قدرت و حاکمیت خویش است، گاه مصلحت حفظ نظام در آن کشور اقتضا می‌کند که با هرگونه عملی که ثبات و بقای آن کشور را به خطر می‌اندازد،به مقابله برخیزد . چنانچه عمل مزبور در بیرون از مرزهای آن کشور واقع شود، تکلیف چیست؟ اگر محاکم داخلی بخواهند به این جرم رسیدگی نمایند با اصل صلاحیت سرزمینی در تنافی خواهد بود. بنابراین در جهت مصلحت حفظ نظام، اصل صلاحیت واقعی تاسیس شد که تخصیص و استثنائی بر اصل سرزمینی بودن قوانین کیفری محسوب می گردد.
همه ی دولتها برای حفظ حاکمیت ملی و اقتدار خود و برای جلوگیری کردن از تهدیداتی که ارزش های مملکت را به خطر بیندازند قوانین سخت و سنگینی وضع می کنند که گاهی در تعارض آشکار با اصول اولیه حقوق جزا می باشد. اصل صلاحیت واقعی در حقوق جزا یکی از قواعدی است که مورد پذیرش نظامهای حقوقی دنیا است. طبق این اصل کشور ها حق تعقیب و محاکمه اتباع خارجی که در خارج از نظام حقوقی کشور جرایمی را علیه امنیت کشور انجام می دهند پیدا می کنند هرچند که چنین شخصی تبعه کشور شان نباشد . هرچند این مساله قدمت چندانی ندارد ولی باید این نکته را اضافه کرد که با وجود بزهکارانی که خارج از مرزهای کشور بر علیه مملکتی مرتکب جرم می شوند و منافع دولت ها را به خطر می اندازند و چنین فردی تابعیت مملکت مورد نظر را ندارد پس چه باید کرد؟آیا دولت میتواند فرد خاطی را مجازات ننماید؟ مسلما خیر! اصل صلاحیت واقعی مباحث مربوط به این موضوع را بررسی می کند. در جرایم علیه امنیت عمومی حفظ استقلال و تامین مصالح عمومی در درجه اول اهمیت قرار دارد. به سبب اهمیت و خطر فراوان جرایم علیه امنیت، دولت‌ها گاهی از اصول پذیرفته شده حقوق جزا عدول می‌کنند. اصل صلاحیت واقعی در چنین موقعیتی یاریگر دولت‌هاست. متاسفانه با تمام سعی محقق و جستجوی وی در این زمینه در منابع موجود چندان توفیقی در جمع آوری اطلاعات کامل و جامع در خصوص اصل صلاحیت واقعی بخصوص در حقوق لبنان حاصل نشد ، لذا یکی دیگر از ضرورتهای تحقیق در این زمینه تبیین می شود.باشد که این مقوله ناچیز سر آغازی برای پژوهش های گسترده تر وکامل تر از سوی مجامع علمی کشور باشد.
ب) اهداف تحقیق:
هدف از ارائه این تحقیق ،بررسی اصل صلاحیت واقعی در حقوق کیفری ایران و لبنان است.که در هر دو کشور با تفاوتهای اندک این اصل پذیرفته شده است.
اهداف نظری
۱-تبیین ارکان صلاحیت واقعی در حقوق ایران و لبنان با توجه به تفاوتهای موجود
۲-پیدا کردن نواقص و مشکلاتی که سیاست کیفری ایران درارتباط با اصل صلاحیت واقعی دارد.
اهداف کاربردی
۱-بررسی تفاوتهای صلاحیت واقعی در حقوق ایران و لبنان در جهت یافتن قوانین و مقررات بهتر ۲-پیشنهاد به مجلس قانون گذاری برای تصویب قانون مناسب و افزایش معلومات و آشنایی هر چه بیشتر افراد با این مساله
۳-مشخص نمودن خلاهای قانونی موجود در زمینه شناخت بهتر صلاحیت واقعی ونشان دادن راهکارهایی برای پایان بخشیدن به اختلافات موجود در این زمینه
ج)روش تحقیق
در این نوشتار روش تحقیق روش کتابخانه ای و توصیفی با بهره گرفتن از منابع مختلف حقوقی بوده است مهمترین روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق بصورت استفاده از کتابخانه های حقوقی استفاده از مقالات و جزوات درسی اساتید مرتبط با موضوع بوده است .ابزار گرداوری اطلاعات هم فیش برداری و استفاده از شبکه های کامپیوتری بوده است.
د)پرسشهای تحقیق
۱)تفاوت ارکان صلاحیت واقعی در حقوق لبنان و ایران چیست؟
۲) نارسایی های سیاست کیفری ایران درارتباط صلاحیت واقعی کدام است؟
ه)فرضیه های تحقیق
۱)ارکان صلاحیت واقعی در حقوق ایران و لبنان دارای تفا وتهایی است ، جعل برخی اسناد مانند گذرنامه و روادید لبنانی در حقوق جزای لبنان مشمول صلاحیت واقعی است ولی در حقوق ایران ،چنین مقرراتی مشاهده نمی شود و فقط به جعل اسکناس و اسناد تعهد آور بانکی اشاره شده است.
۲)سیاست کیفری ایران برای اعمال اصل صلاحیت واقعی با نواقصی من الجمله عدم اشاره به شماره های مواد قانونی مشمول اصل صلاحیت واقعی و نپذیرفتن امکان محاکمه غیابی، روبرو است.
و)پیشینه تحقیق
با توجه به تفحص و جستجویی که بنده در این موضوع داشتم پایان نامه و مقاله ای در قالب این موضوع (بررسی تطبیقی صلاحیت واقعی )پیدا نکردم. ولی در رابطه با موضوع اصل صلاحیت واقعی مقالات و پایان نامه هایی وجود داشت .مثل رساله دکتری آقای حسن پوربافرانی که موضوع آن” جرائم ارتکابی در خارج از قلمرو حاکمیت”بود که در آن به مسائل مربوط به اصل صلاحیت واقعی اشاره شده است.در مقالات دیگری هم به طور جزیی به اصل صلاحیت واقعی اشاره شده است.که مطالب همگی ناقص و محدود بودند.
ز)سازماند هی تحقیق
این پایان نامه با راهنمایی های استاد گرامی در دو فصل به بحث و بررسی در رابطه با موضوع پرداخته شده است.فصل اول به مفهوم شناسی و سابقه تاریخی اصل صلاحیت واقعی در حقوق ایران و لبنان پرداخته شده است در مبحث دوم از فصل اول به مبانی و خصوصیات اصل صلاحیت واقعی اشاره شده است در فصل دوم هم شرایط،منافع مورد حمایت وارزیابی سیاست کیفری ایران و لبنان در قبال اصل صلاحیت واقعی در ایران و لبنان مورد توجه قرار گرفته است و در آخر هم نتیجه گیری و پیشنهادات ارائه شده است.
فصل نخست:مفهوم شناسی و سابقه تاریخی
مبحث نخست: مفهوم شناسی و سابقه تاریخی
در این مبحث دو گفتار مورد بررسی قرار خواهد گرفت .در گفتار اول به مفهوم شناسی صلاحیت و صلاحیت واقعی اشاره می شود و در گفتار دوم به پیشینه صلاحیت واقعی در حقوق ایران و لبنان پرداخته خواهد شد .
گفتار نخست:مفهوم شناسی
۱-طرح موضوع صلاحیت
یکی از مختصات مهم دولت،یا به عبارت دیگر بارزترین نمودار حاکمیت کشور صلاحیت آن است.صلاحیت عبارت است از اعمال اقتدار و تاثیر بر اشخاص و اموال واوضاع و احوال مربوط.اعمال اقتدار یعنی کشور مستقل با صلاحیت می تواند از راه اقدام اجرایی یا اقدام قضایی به اهداف ممکن خود برسد.در هر مورد مقامات شناخته شده کشور ،بر اساس نظام حقوقی در چار چوب قانون اساسی معین انتخاب یا منصوب می شوند،وظایفی را به عهده دارند،که باید آن را به انجام رسانند که طبعا بر موجودات اطرافشان به طرق مختلف اثر می گذارند.^[۱]
همه کشورها سعی دارند با هوشیاری از استقلال خود محافظت نمایند،از مداخله قدرت خارجی جلوگیری کنند،قدرت و توان خود را در برابر دیگران بزرگ جلوه دهند در مساله صلاحیت ماهیت حاکمیت دولت در درون مرز بر اشخاص و اموال مشاهده می شود عبارتی که در حقوق بین الملل در این خصوص بکار برده میشود،حاکمیت سرزمینی است . اگر دولت به معنی عام،قانونی وضع کند در صورتی که مطابق با شرایط قانون اساسی آن کشور باشد،به طور کلی در آن کشور و تنها در آن کشور لازم الاجرا خواهد بود. قانونی از مرجع صلاحیتدار کشور گذشته که افراد مشمول نظام وظیفه با پرداخت بیست میلیون ریال معاف می گردند،چنین قانونی فقط در داخل کشور مورد اطاعت قرار می گیرند.اما این قانون اثری در پاکستان و ترکیه ندارد.در جمهوری اسلامی دادگاهها آرایی صادر می کنند که به مورد اجرا در می آینددستگاه اداری از اقتداروصلاحیت اجرایی جهت اجرای ضوابط و قواعد قانونی برخوردار است.^[۲] اگرچه صلاحیت دولت مبتنی بر سرزمین است ولی می تواند بر مبنای دیگری مثل تابعیت هم استوار باشد . مثلا کسی که در لبنان مرتکب قتل شده،پس خود را به سوریه می رساند ،مرجع قضایی لبنان نمی تواند با اعزام مامور به سوریه او را مستقیما دستگیر و برای محاکمه به لبنان آورد ،بلکه باید ازمقامات سوری بخواهند که او را دستگیرو به لبنان اعزام دارند ،از طرف دیگر اگر قاتل در لبنان بماند حتی اگر معلوم شود که تابعیت مثلا عراق را دارد می توان او را دستگیر و محاکمه نمود.یک تبعه انگلیس متهم به قتل در خارج از این کشور را می توان در انگلیس محاکمه نمود،البته اگر در انگلیس یافت شود.^[۳]
صلاحیت ارتباط نزدیک با سرزمین دارد ولی منحصرا به آن پیوند ندارد. کشورهای بسیاری از صلاحیت محاکمه جرایمی که در خارج سرزمین شان اتفاق افتاده برخوردارند،در مقابل پاره ای اشخاص یا اموال با وجود وقوعشان در یک سرزمین،از صلاحیت سرزمینی مصون هستند. صلاحیت ابعاد گوناگونی دارد و تا اندازهای پیچیده و پر ابهام است. حقوق بین الملل سعی میکند در مواردی که صلاحیت دولت بر یک عامل خارجی برخورد میکند تعیین نماید که آیا آن کشور خاص صلاحیت حل و فصل یک اختلاف را دارد یا خیر و در صورتی که چنین صلاحیتی بر خوردار است قوانین هر کشوری باید اعمال گردد.