جدول شماره(۲-۲) پیوستار نشانه ای وجدان کار ضعیف و قوی (رفیعی، ۱۳۷۹،ص۴۸) ۳۸

جدول (۲-۳) نظریه جیسون ۵۶

جدول (۲-۴) مدل گاورین ۵۶

جدول (۲-۵) نظریه کیت اسمیت ۵۷

جدول (۲-۶) نظریه پارسومان ۵۷

جدول (۲-۷) نظریه پیتر سنگه ۵۷

جدول ۳-۱ : ارتباط سوالات پرسشنامه با متغیر‌های تحقیق ۸۳

جدول ۳-۲: ضریب آلفای کرونباخ ۸۶

جدول(۴-۱): توزیع فراوانی نمونه از نظر سطح تحصیلات ۸۹

جدول(۴-۲): توزیع فراوانی نمونه از نظر جنسیت ۹۰

جدول(۴-۳): توزیع فراوانی نمونه از نظر سن ۹۲

جدول(۴-۴): میانگین مؤلفه های وظیفه شناسی ۹۳

جدول(۴-۵): میانگین متغیرهای وظیفه شناسی و رضایت ارباب رجوع ۹۴

جدول( ۴-۶ ): نتیجه آزمون همبستگی برای فرضیه اصلی ۹۶

جدول(۴- ۷): نتیجه آزمون همبستگی برای فرضیه فرعی اول ۹۷

جدول(۴- ۸): نتیجه آزمون همبستگی برای فرضیه فرعی دوم ۹۸

جدول(۴- ۹): نتیجه آزمون همبستگی برای فرضیه فرعی سوم ۹۹

جدول(۴- ۱۰): نتیجه آزمون همبستگی برای فرضیه فرعی چهارم ۱۰۰

جدول (۴-۱۱) : نتیجه آزمون تحلیل واریانس فریدمن برای رتبه بندی مؤلفه‌ های وظیفه شناسی ۱۰۱

جدول (۴-۱۲): معنی داری آزمون فریدمن برای رتبه‌بندی مؤلفه‌ های وظیفه شناسی ۱۰۱

فهرست نمودارها

نمودار (۴-۱): توزیع فراوانی نمونه از نظر سطح تحصیلات ۹۰

نمودار(۴-۲): توزیع فراوانی نمونه از نظر جایگاه سازمانی ۹۱

نمودار (۴-۳): توزیع فراوانی نمونه از نظر سن ۹۲

نمودار(۴-۴): میانگین مؤلفه های وظیفه شناسی ۹۴

نمودار(۴-۵): میانگین متغیرهای وظیفه شناسی و رضایت ارباب رجوع ۹۵

فهرست اشکال

(شکل ۱-۱): چارچوب مدل مفهومی از تحقیق ۸

شکل (۲-۱) چگونگی شکل گیری شخصیت آدمی (رضاییان،۱۳۷۹،صص۱۹۸-۱۹۹) ۱۶

شکل(۲-۲) ۴ گروه مشتریان Error! Bookmark not defined.

شکل (۲-۴) مدل سوئدی رضایت مندی مشتری ۶۶

شکل(۲-۵) مدل شاخص رضایت مشتری در آمریکا ۶۶

شکل (۲-۶) مدل شاخص رضایت مشتری اروپا ۶۸

چکیده:

در هر سازمانی نیروی انسانی بزرگترین سرمایه است و نقش مؤثری در عملکرد سازمانی به عهده دارد. بسیاری از مردم به طور اعم و مسئولان به طور اخص، وجدان کار را به احساس مسئولیت، تعهد و تقید فرد نسبت به وظایف و مسئولیت های محوله تعبیر می‌کنند. یکی از شاخص های وجدان کاری خدمت به ارباب رجوع و انجام دادن هر چه بهتر کار او است تا در نهایت رضایت ارباب رجوع حاصل شود.

این پژوهش در پی آن است تا رابطه وظیفه شناسی یا به تعبیری وجدان کاری کارکنان را با رضایت ارباب رجوع در سازمان صنعت و معدن تجارت استان قم را بررسی کند. سئوال اصلی این تحقیق آن است که آیا تأثیری بین وظیفه شناسی و وجدان کاری کارکنان بر رضایت ارباب رجوع در سازمان صنعت و معدن وجود دارد؟

بین وجدان کاری کارکنان از جمله عوامل (تعهد کاری، اخلاق کاری، مسئولیت پذیری و نظم و انضباط) با رضایت ارباب رجوع در سازمان صنعت و معدن تجارت رابطه معنادار مثبت وجود دارد.

این تحقیق به روش توصیفی پیمایشی و از نوع همبستگی می‌‎باشد. در این تحقیق نمونه ای به حجم ۱۰۶ نفر از بین ۱۴۰ نفر نظر ارباب رجوع در رابطه با وظیفه شناسی و وجدان کاری کارکنان ( در رابطه با هر یک از کارکنان) پرسشنامه ای توزیع گردید وسپس اطلاعات مورد نظر جمع‌ آوری شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان دادکه بین تعهد کاری کارکنان و رضایت ارباب رجوع در سازمان صنعت و معدن تجارت استان قم رابطه معناداری وجود دارد. بین اخلاق کاری کارکنان و رضایت ارباب رجوع در سازمان صنعت و معدن تجارت استان قم رابطه معناداری وجود دارد.بین مسئولیت پذیری کارکنان و رضایت ارباب رجوع در سازمان صنعت و معدن تجارت استان قم رابطه معناداری وجود دارد.بین نظم و انضباط کارکنان و رضایت ارباب رجوع در سازمان صنعت و معدن تجارت استان قم رابطه معناداری وجود دارد.

و در نهایت بین وظیفه شناسی (وجدان کاری) کارکنان و رضایت ارباب رجوع در سازمان صنعت و معدن تجارت استان قم رابطه معناداری وجود دارد.

واژگان کلیدی:

وظیفه شناسی، وجدان کاری، رضایت ارباب رجوع

فصل اول

کلیات تحقیق

۱- ۱) مقدمه

در هر سازمانی نیروی انسانی بزرگترین سرمایه است و نقش مؤثری در عملکرد سازمانی به عهده دارد. ‌بنابرین‏ توجه به پرورش نیروی انسانی و به تبع شکل گیری وجدان کاری از اهمیت بالایی برخوردار است. به عبارتی چنان چه در فرد این وجدان کاری به وجود آید رضایت مندی شغلی ایجاد می‌گردد، عملکرد، اثربخشی، و کارایی او افزایش می‌یابد. وجدان و شکل گیری مناسب آن در سازمان یا محیط کار می‌تواند در پیشبرد اهداف آن سازمان بسیار مفید و مؤثر باشد (سعیدی و حسین آبادی،۱۳۸۹،ص۴۶).

طی چند دهه گذشته رویکرد سازمان های دولتی به مقوله های کارایی و اثربخشی نیز دچار دگرگونی بنیادی شده است. رویکردهای جدید بر خلاف رویکردهای سنتی، شاخص های مختلفی را که به طور عمده غیر مالی هستند، مورد توجه قرار داده‌اند. یکی از شاخص های اصلی، که سایر شاخص ها را تحت الشعاع خود قرار داده، ((کسب رضایت ارباب رجوع)) است. توفیق در تحقق این مهم زمانی حاصل می شود که سازمان بکوشد با شناسایی نیازهای واقعی خدمت گیرندگان، تصویر شفاف و روشنی از کم و کیف خدمات قابل ارائه به دست آورده و با منطبق کردن رفتار خود با نیازهای مخاطبان، امکان افزایش رضایت آنان را فراهم آورد (محمدی فر و همکاران،۱۳۹۰،ص۱۲۰).

از این رو تحقیق و پژوهش درباره رابطه بین این مفاهیم، از ضرورت های عملی، تحقیق های امروزی است تا بتوانیم به الگویی کارآمد دست یابیم.

۱- ۲) بیان مسئله

در این تحقیق منظور ما از وظیفه شناسی، وجدان کاری می‌باشد. زیرا با مطالعاتی که صورت گرفت دیدیم وظیفه شناسی را با وجدان کاری توصیف می‌کنند. وظیفه شناسی یکی از شاخص های مدل Big 5 می‌باشد؛ که در رابطه با شخصیت افراد می‌باشد.

وظیفه شناسی (با وجدان بودن) که ((تمایل به موفقیت)) نیز نامیده شده است. فرد با وجدان و وظیفه شناس، فردی هدفمند، با اراده و مصمم است (فقیهی پور و همکاران، ۱۳۸۹،ص۱۴۵).

وجدان کاری، یکی از ابعاد مهم وجدان است که منظور از آن احساس مسئولیت و تعهد همه جانبه درونی فرد نسبت به کارهایی است که بر عهده اوست. به بیان دیگر منظور از وجدان کاری، رضایت قلبی، تعهد و التزام عملی نسبت به وظیفه هایی است که قرار است انسان آن ها را انجام دهد (سعیدی و حسین آبادی، ۱۳۸۹، ص۴۹).

در بسیاری از تحقیقات انجام شده وجدان کاری به مثابه ی عامل اصلی و مؤثر بر افزایش بازدهی و عملکرد نیروی انسانی مورد بررسی قرار گرفته است (ساروخانی و طالبیان،۱۳۸۱،ص۱۶۳). بسیاری از مردم به طور اعم و مسئولان به طور اخص، وجدان کار را به احساس مسئولیت، تعهد و تقید فرد نسبت به وظایف و مسئولیت های محوله تعبیر می‌کنند (رفیعی،۱۳۷۹،ص۴۷)

فصل اول: در این فصل از گزارش به طوری که مذکور افتاد کلیات تحقیق مشتمل بر مقدمه کلی، بیان موضوع، بیان مسئله، اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف، پرسش ها و فرضیات تحقیق، روش کلی و قلمرو تحقیق و نهایتاً تعریف عملیاتی واژه ها و ساختار کلی گزارش تحقیق پرداخته شده است.

فصل دوم: نظریه­ های پیرامون موضوع پژوهش و مبانی نظری ‌در مورد متغیرهای پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه، پیشینه پژوهش­های قبل در دو بخش پژوهش­های داخلی و پژوهش­های خارجی ارائه شده و در نهایت مدل تحلیلی پژوهش ارائه شده است.

فصل سوم: این فصل از گزارش تحقیق به متدولوژی یا روش شناسی تحقیق اختصاص یافته است. در ابتدا روش تحقیق، جامعه، نمونه آماری، کفایت حجم نمونه و روش نمونه گیری مطرح و در ادامه روش ها و ابزار گردآوری داده ها، پایایی و اعتبار ابزار تحقیق و در نهایت روش و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها مشتمل بر روش های آماری و غیرآماری، مدل تحقیق و اجزای آن و نهایتاً نرم افزارهای مورد استفاده در پردازش داده ها مطرح شده است.

فصل چهارم: این فصل از گزارش تحقیق به تحلیل توصیفی و استقرایی داده های به دست آمده از نمونه تصادفی مورد بحث قرار گرفته است. پس از مقدمه و بیان ساختار فصل، توصیف جامعه و نمونه آماری مطرح سپس به توصیف یافته های تحقیق بر مبنای شاخص های آماری پرداخته شده است. در ادامه پیش فرض های استفاده از روش رگرسیون خطی مرکب مبتنی بر تحلیل داده های تابلویی به عنوان روش تعیین ارتباط بین متغیرها مشتمل بر نرمال بودن توزیع متغیرها و باقی ‌مانده‌ها، استقلال خطی متغیرهای مستقل و خطاهای در برآورد رابطه بین متغیرها، ثبات واریانس ها و نوع تحلیل تابلویی مورد استفاده، تشریح گردیده اند. در انتهای فصل بر مبنای استفاده از رگرسیون خطی مرکب مبتنی بر تحلیل داده های تابلویی به برآورد پارامترها، بین رابطه ریاضی بین متغیرها، تفسیر نوع ارتباط بین متغیرها، تعمیم رابطه برآوردی و اعتبار سنجی رابطه برآوردی پرداخته شده است.

فصل پنجم: این فصل از گزارش تحقیق به تلخیص یافته ها، نتیجه گیری و پیشنهادهای محقق اختصاص یافته است. در ابتدا پس از بیان مقدمه و ساختار فصل، خلاصه ای از یافته ها و مقایسه نتایج با تحقیقات مشابه مطرح و در ادامه نتیجه گیری پیرامون رد یا قبول فرضیات تحقیق مبتنی بر تحلیل یافته ها به شرح فصل ۴ پرداخته شده است. در ادامه پیشنهادهای محقق مبتنی بر نتایج تحقیق در دو بخش کاربردی و پیشنهاد برای تحقیقات آتی بیان شده و نهایتاً محدودیت هایی که اعتبار یا تعمیم نتایج به دست آمده از تحقیق را با تردید مواجه می‌سازد، عنوان شده است.

طی نمودار شماره ۱-۱ نمایی از ساختار گزارش تحقیق مبتنی بر محتویاتی که طی بندهای فوق بدان پرداخته شده، تصویر نموده است:

نمودار شماره ۱-۱: ساختار گزارش تحقیق

فصل پنجم

فصل دوم

فصل اول

ارائه مدل مفهومی

مبانی نظری و پیشینه پژوهش

یافته ­های پژوهش، ارائه پیشنهادات و محدودیت­ها

کلیات پژوهش

فصل چهارم

فصل سوم

روش شناسی پژوهش

وارد کردن داده ها به نرم افزار و تحلیل نتایج

منابع و مآخذ

به دست آوردن نتایج

منابع فارسی

منابع انگلیسی

فصل دوم

مبانی نظری و پیشینه تحقیق

۲-۱٫مقدمه

طی فصل اول کلیات تحقیق در ارتباط با مقدمه کلی تحقیق، تبیین موضوع تحقیق، اهمیت و ضرورت انجام تحقیق حاضر، بیان مسئله تحقیق، اهداف کاربردی تحقیق، پرسش های تحقیق، فرضیات تحقیق، تعریف عملیاتی واژه ها، روش کلی یا نوع تحقیق، قلمرو تحقیق در ابعاد مختلف و نهایتاً ساختار گزارش تحقیق مورد بحث قرار گرفته است.

در این فصل به مبانی نظری و پیشینه تحقیق اشاره شده است. در ابتدا به مفاهیم و تعاریف اساسی در ارتباط با متغیرها اشاره کرده و در ادامه به مدل ها و روش های مورد استفاده پرداخته شده است. پس از آن پیشینه تحقیق در ارتباط با تحقیقات مرتبط یا مشابه انجام شده مورد بحث قرار گرفته و در نهایت مدل مفهومی تحقیق بر مبنای ادبیات تحقیق، تدوین گردیده است. در ارتباط با تحقیقات مشابه یا مرتبط، روش تحقیق مذبور و نتایج حاصل از آن، مورد بحث قرار گرفته است.

نقش اصلی گزارشگری مالی انتقال اثربخش اطلاعات مالی به افراد برون سازمانی به روشی معتبر و به موقع است (هیات استانداردهای حسابداری مالی ۱۹۸۴). برای انجام این مهم مدیران از فرصت هایی برای اعمال قضاوت در گزارش گری مالی برخوردار شده اند. البته مدیران می‌توانند از دانش خود درباره فعالیت های تجاری برای بهبود اثربخشی صورت های مالی به عنوان ابزاری برای انتقال اطلاعات به سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان بالقوه استفاده نمایند. با این حال چنانچه مدیران برای گمراه کردن استفاده کنندگان صورت های مالی (درون سازمانی و برون سازمانی) از طریق اعمال اختیارات خود در زمینه گزینش های حسابداری در گزارش های مالی انگیزه هایی داشته باشند احتمال می رود مدیریت سود رخ دهد. از طرف دیگر کیفیت حسابرسی، یکی از موضوعات با اهمیت در حوزه حسابرسی و بازار سرمایه است. به منظور شناخت مفاهیم و ابعاد مختلف کیفیت حسابرسی، مطالعات گوناگونی توسط محققان انجام شده است تا رابطه بین کیفیت حسابرسی و متغیرهای دیگر کشف شود. از آن جا که کیفیت حسابرسی در عمل به سختی قابل مشاهده است، تحقیقات در این زمینه همواره با مشکلات زیادی روبرو بوده است.

۲-۲٫مبانی نظری

۲-۲-۱٫جریان نقد عملیاتی

جریان نقد عملیاتی، وجه نقد ایجاد شده در نتیجه عملیات شرکت است که معمولاً با کسر شدن همه ی هزینه های عملیاتی از درآمدها به دست می‌آید، اما مجموعه ای از تعدیلات بر روی سود خالص صورت می‌گیرد یکی از روش های محاسبه ی جریان نقد عملیاتی به شرح زیر است: (ثقفی و هاشمی ۱۳۸۳).

مالیات ها – هزینه استهلاک + سود قبل از بهره و مالیات = جریان نقد عملیاتی

روش های دیگری هم برای محاسبه ی جریان نقد عملیاتی وجود دارد. صورت جریان وجه نقد تهیه شده ‌بر اساس اصول پذیرفته شده ی حسابداری آمریکا با سود بعد از مالیات و اقلام استثنایی آغاز می‌گردد و سپس تعدیلاتی بابت هزینه استهلاک دارایی‌های ثابت، سود (زیان) غیرعملیاتی فروش دارایی های ثابت، تغییرات سرمایه در گردش، تغییرات بهره ی پرداختنی و مالیات بر درآمد پرداختنی و درآمد سرمایه گذاری انجام می شود. در حالی که صورت جریان وجه نقد بر اساس استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی با سود قبل از مالیات و اقلام غیرمترقبه و بر اساس استانداردهای حسابداری ایران با سود عملیاتی آغاز می شود. (ثقفی و هاشمی ۱۳۸۳).

۲- دومین ویژگی اختصاصی بودن اقدامات پیشگیرانه است. ‌به این معنا باید هدف اولیه و اصلی ما از تدابیر پیشگیرانه واقعا پیشگیری باشد در حالی که هدف اولیه مجازات اول سزادهی و بعد اصلاح و درمان است.

۳- سومین ویژگی تدابیر باید باعث کاستن آثار و شدت جرم شود. ما در این مرحله از پیش‌گیری تلاش می‌کنیم اندیشه مجرمانه را قطع کنیم کاری کنیم که اشخاص موقعیت محقق کردن اندیشه مجرمانه را نداشته باشند ‌بنابرین‏ این اقدامات گاهی جنبه کنش یا پیشین یا جنبه واکنش یا پسین دارند .

۴- مورد چهارم: باید عوامل خطر آفرین و محیط اجتماعی در پیشگیری مورد توجه قرار بگیرند، در دهه های اخیر، سیاست جنایی کشورهای مختلف عرصه ی تقابل میان دیدگاه های قدیمی سزاگرایانه و رویکرد های بازپرورانه بوده است. سزاگزایی در واقع «عبرت آموزی و بازدارندگی حاصل از مجازات» است و بازپروری «تلاش برای اصلاح مجرمان و بازگرداندن آنان به جامعه». نقطه اشتراک این دو دیدگاه، مداخله آن ها پس از ارتکاب جرم بود. با این حال ظهور دیدگاه سومی به نام «پیشگیری»، سیاست ها و برنامه های نظام عدالت کیفری را کاملا متحول کرد. نقطه تمایز این دیدگاه نسبت به دیدگاه های قدیمی، قدم گذاشتن به مراحل پیش از ارتکاب جرم است. ‌به این ترتیب برنامه ریزی برای کنترل جرم، پیش از وقوع جرم صورت می‌گیرد و نقطه ی تمرکز پلیس و دستگاه قضایی به «پیش‌بینی امکان ارتکاب جرم در آینده و تلاش برای مهار آن» معطوف می شود. این دیدگاه نوین طی سه دهه اخیر در بسیاری کشورها به اجرا گذاشته شده و اثر بخشی نتایج آن موجب گسترش آن در سیاست های کیفری جوامع پیشرفته ی جهان شده است. در واقع یکی از تفاوت های عمده تدابیر پیشگیرانه با برنامه های سزاگرایانه و بازپرورانه، اختلاف در یافته های حاصل از مطالب اثربخشی این برنامه ها است. همچنین مطالعه هزینه های مادی و معنوی وقوع جرم نشان داد، هزینه برنامه های مؤثر پیشگیرانه بسیار کمتر از زیانی است که جرم به لحاظ مادی به جامعه وارد می‌سازد، که البته باید ‌به این هزینه ها هزینه ی معنوی جرم را نیز اضافه کرد. به همین دلیل است که امروزه سیاست های پیشگیرانه گذشته از ویژگی های کنترلی و بازدارنده، به لحاظ اقتصادی نیز قابل توجیه تر به نظر می‌رسند، به خصوص آنکه مکانیزم های ارزیابی به طور فعال دردل این سیاست ها و برنامه ها گنجانده شده اند و ‌به این ترتیب برنامه هایی که از کارایی یا اثر بخشی لازم برخوردار نباشند بلافاصله کنار گذاشته می‌شوند. ‌بنابرین‏ بودجه محدود نظام عدالت کیفری تنها به اقداماتی اختصاص پیدا می‌کند که ارزیابی های علمی و مدرک محور، اثربخشی آن ها را تأیید می‌کنند.خبرگان قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، با قرار دادن وظیفه پیشگیری از جرم بر عهده قوه قضائیه در اصل ۱۵۶ این قانون، نشان دادند که به خوبی از اهمیت این رویکرد نوین جرم شناختی آگاهی داشته و به حای یک نظام حقوقی منفعل خواهان یک نظام عدالت کیفری پیشرو و فعال هستند. با این حال نگاهی به گذشته نشان می‌دهد که در طول سال های گذشته، تنها گام های اندکی حهت نهاد سازی بستر سازی پیشگیری در دستگاه قضا، پلیس و نیز جامعه برداشته شده است. شاید «تشکیل پلیس پیشگیری» و سپس «معاونت اجتماعی و پیشگیری از جرم قوه قضائیه» را بتوان مهم ترین اقدامات نهادی صورت گرفته در این خصوص معرفی کرد. گذشته از مشکلات ساختاری در کشور ما، نبود آموزش نیز مانعی جدی برای پیشبرد اهداف و برنامه های پیشگیری از وقوع و تکرار جرم است. بی تردید «آموزش» از مؤلفه‌ های اساسی و تاثیرگذار در کارآمد سازی سیاسیت ها و برنامه های پیشگیری در جامعه است. این آموزش دو گروه مختلف را دربر می‌گیرد، از یک سو مقامات رسمی، قضات، ضابطین و در یک کلام نیروهای نظام عدالت کیفری و از سوی دیگر، شامل آموزش عمومی و همگانی می شود. نبود آموزش در سطح اول، پیشگیری را تبدیل به یک عنصر نمادین و فاقد کاربرد می‌سازد و در سطح دوم، یعنی عموم مردم، منجر به کاهش مشارکت عمومی و در نتیجه افزایش هزینه پیشگیری و کاهش کارایی آن می شود. همان گونه که لایحه ی در حال تصویب «پیشگیری از وقوع جرم» نیز مشعر بر آن است، پیشگیری از جرایم و آسیب های اجتماعی جز با مشارکت فعال تمام قوای کشور امکان پذیر نیست. در این راستا معاونت اجنماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه در یک برنامه ملی با مشارکت تمام مسئولین ذیربط ، با هدف آموزش و تمرین کار دسته جمعی برای پیشگیری، اقدام به برگذاری کارگاه علمی – کاربردی مدیریت پیشگیری از جرم و آسیب های اجتماعی نمود و با تقسیم بندی کشور به هفت منطقه و با میزبانی مشهد، تبریز، کرمانشاه، اصفهان، اهواز، شیراز و تهران تمام استان های کشور در این کارگاه مشارکت یافتند. (محمد نسل، ۱۳۹۱: ۵۱)

در فرهنگ معین، پیش گیری (prevention ) در لغت به معنای جلوگیری، دفع، منع سرایت مرض از پیش، تقدم به حفظ، صیانت، حفظ صحت، جلو مرض گرفتن» آمده است. (معین: ۹۳۳) این واژه در فرهنگ لغت انگلیسی «رندم هوس» مانع شدن از اینکه چیزی رخ دهد، معنا گردیده است(Raando hous: 1999) و در زبان عربی کلمه « الوقایه» تداعی کننده آن است .

از نظر ریشه شناسی، کلمه پیش گیری دارای دو بعد است:۱- به معنی «پیش دستی کردن، پیشی گرفتن و به جلوی چیزی رفتن» و ۲- به معنی «آگاه کردن ، خبر چیزی را دادن و هشدار دادن» است. اما در جرم شناسی پیش گیرانه ، پیش گیری در معنی نخست آن مورد استفاده قرار می‌گیرد، یعنی با بهره گرفتن از فنون مختلف از وقوع بزهکاری جلوگیری کردن است و هدف از آن، به جلوی جرم رفتن و پیشی گرفتن از بزهکاری است. در مفهوم پیشگیری و مصداق های آن دو جهت گیری کلی دیده می شود. برخی از جرم شناسان مفهوم وسیعی برای پیشگیری قائل شده و گروهی دیگر پیش گیری را در مفهوم محدود و مضیق به کار می‌برند. هر یک از این دو را به طور مختصر توضیح می‌دهیم :

مطابق مفهوم موسع ، انجام هر اقدامی که علیه جرم بوده و آن را کاهش دهد ، پیشگیری محسوب می شود. ‌بر اساس این برداشت انواع تدابیر کیفری و غیر کیفری چه مربوط به قبل و چه مربوط به بعد از وقوع جرم ، پیشگیری محسوب می‌شوند. به همین دلیل در این تعبیر ، حتی تعقیب و دستگیری بزهکاران ، اعمال مجازات یا تعلیق اجرای آن ، الزام آنان به جبران خسارت مجنی علیه و فردی کردن مجازات توسط قاضی نیز ، پیشگیری به شمار می‌آیند. لذا این مفهوم طیف وسیعی از اقدامات کیفری و غیر کیفری را در بر می‌گیرد. (نجفی ابرندآبادی،۱۳۸۳:۷۳۷)

اما در مفهوم مضیق، پیشگیری به مجموعه وسایل و ابزارهایی اطلاق می شود که جامعه برای مهار بهتر بزهکاری از طریق حذف یا محدود کردن عوامل جرم زا یا از طریق اعمال مدیریت مناسب نسبت به عوامل محیط فیزیکی و محیط اجتماعی موجد فرصت های جرم ، مورد استفاده قرار می‌دهد (همان: ۷۴۰) به عبارتی دیگر در این رویکرد پیشگیری از کیفر جدا شده است و صرفا ناظر به تدابیر و اقدامات غیر قهرآمیز است .

برخی از جرم شناسان هم مفهوم پیشگیری را به دو قسم مفهوم عام وخاص تقسیم کرده‌اند :

تحقیقات داخل:

سیف نراقی و نادری (۱۳۸۰)، در بین عواملی که در پرورش شخصیت سالم در نوجوانان مؤثر اند ، تاثیرات متقابل نوجوان و والدین و نحوه برخورد والدین و نوجوان را از مهمترین و بنیادی ترین می دانند و در این زمینه توانمند ساختن خانواده به ویژه مادران را در پیشگیری و یا درمان مشکلات رفتاری به عنوان نقشی سازنده و اساسی بر می شمارند.

صدیقه زرشکن زمانپور (۱۳۸۰)، که در بررسی رابطه رضایت زناشویی مادر با سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر پایه پنجم شهر تهران ‌به این نتیجه رسید که بین رضایت زناشویی مادر و سازگاری اجتماعی کودک رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد و نیز بین رضایت زناشویی مادر و پیشرفت تحصیلی و نمره ادبیات فرزند رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، همچنین رابطه مثبت و معنی داری بین سازگاری اجتماعی کودک و پیشرفت تحصیلی او وجود دارد. یافته های فرعی پژوهش نشان داد بین سازگاری اجتماعی کودک و نمره ادبیات ریاضی کودک نیز رابطه مثبت و معناداری وجود دارد ولی بین متغیر رضایت زناشویی مادر و نمرات ریاضی کودک رابطه معناداری مشاهده نگردید.

سید رامین قاسمی کزمه (۱۳۸۸)، که در بررسی بررسی ارتباط بین آزاردیدگی در خانواده و مشکلات رفتاری در دانش‌آموزان دبیرستانی شهر کرمانشاه ‌به این نتیجه رسید که بین آزاردیدگی دانش آموزان در خانواده و مشکلات رفتاری آنان رابطه معناداری وجود دارد.

خداپناهی (۱۳۷۲)، در پژوهشی نشان داد عامل تهییج طلبی در تحکیم روابط زناشویی و سازگاری در ازدواج نقش مهمی دارد.

ترخان (۱۳۸۵)، در برسی خود ‌در مورد تاثیر پرخاشگری والدین بر سلامت روانی فرزندان نشان داد که کاهش رفتارهای پرخاشگرانه والدین موجب بهبود علائم افسردگی و کارکرد اجتماعی فرزندان گردیده است.

یاسینیان (۱۳۸۷)، در تحقیقی با عنوان ،بررسی رابطه تعارضات والدین و مشکلات رفتاری پسران ده تا دوازده ساله شهرستان دماوند که ۶۰۰ نفر از دانش آموزان پسر دبستانی را مورد بررسی قرار داد . نتایج نشان می‌دهد بین متغیر های افسردگی ، پرخاشگری ، مسئولیت پذیری ، گوشه گیری ، زورگویی ، دروغ گویی و ضعف درسی با تعارضات والدین رابطه معنادار وجود دارد .

نیلچیان و ثنایی ذاکر (۱۳۷۸) ، در پژوهشی با عنوان رضایت زناشویی با پیشرفت تحصیلی نشان داد که رابطه معنادار و مثبت بین آن ها وجود دارد .

افشاری ، محمود نیا و نوابی نژاد (۱۳۸۱)، در تحقیقی با عنوان بررسی رابطه رضایت زناشویی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر پایه پنجم شهر تهران نشان دادند رابطه مثبت و معناداری وجود دارد .

قاسمی(۱۳۸۸)، در پژوهشی با عنوان بررسی رابطه بین میزان رضایت زناشویی والدین و میزان اضطراب فرزندان نوجوان نشان دادند با افزایش تعارض زناشویی عزت نفس دانش آموزان کاهش یافته و موجب افزایش اضطراب در آن ها می شود.

تحقیقات خارج:

کابلینسکی ، کاوالانکا و رندولف (۲۰۰۶)، در پژوهشی که در ارتباط با نقش والدین در مشکلات رفتاری کودکان و نوجوانان انجام دادند ، نشان داد که نقش والدین ، سبک زندگی ، تعارضات خانوادگی و افسردگی مادر در پیش‌بینی مشکلات رفتاری کودکان و نوجوانان مؤثر است ، در مادرانی که از تجارب بهتری در پرورش کودکان و نوجوانان خود بهره مند بودند و افسردگی کمتری داشته و سعی در رفع تعارضات خانوادگی داشتند ، مشکلات رفتاری کمتری مشاهده شده است .

رزیتا نیلچیان (۱۳۷۸)، که دربررسی همبستگی پیشرفت تحصیلی فرزندان دختر پایه دوم راهنمایی با میزانرضایت زناشویی مادران ‌به این نتیجه رسید که : بین پیشرفت تحصیلی فرزندان دختر با رضایت زناشویی مادران آن ها همبستگی وجود دارد به عبارت دیگر، با افزایش میزان رضایت زناشویی مادران، پیشرفت تحصیلی فرزندان آن ها نیز افزایش می‌یابد.

پترسون و همکاران (۲۰۰۷)، در نوجوانان نیوزیلند نشان داد که مشکلات رفتاری نوجوانان به طور معنا داری با تعداد افراد خانواده تحصیلات مادران و موقعیت فرهنگی آنان مرتبط است.

پترسون (۱۹۸۲)، در تحقیقی نشان داد ، تداوم پرخاشگری در کودکان ناشی از تعامل های نا مناسب والدین با یکدیگر است .

دیویس و کامینگ (۱۹۹۴)، در پژوهشی نشان داد که بین آشفتگی نوجوانان با از هم پاشیدگی خانواده دابطه معنا داری وجود دارد .

ماتسون (۱۹۷۴) در پژوهشی نشان داد با افزایش تعارضات زناشویی عزت نفس کودکان کاهش پیدا می‌کند.

سترمن و میشل (۱۹۹۵)، در پژوهشی با عنوان بررسی رابطه سازگاری زناشویی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پرداخت که نتایج نشان داد بین سازگاری زناشویی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد .

فلاهرتی و مسترز(۲۰۰۰)، در پژوهشی نشان دادند ادراک نوجوانان از تعارضهای والدین خود رابطه مثبت با افزایش اضطراب ، افسردگی و واکنش های روان تنی آن ها دارد .

1. 1. – ۱- trenholm&jansen ↑

1. 1. – ۲- albert ellis ↑

1. 1. ۱- wagen seller ↑

1. 1. ۲- Kristofferson & merlot ↑

1. 1. ۱- walchak ↑

1. 1. ۲- ruttle ↑

1. 1. ۱- batter &winne ↑

1. 1. ۲- brown &percy ↑

1. 1. ۱- kauffman ↑

1. 1. ۲- tankersley&landrum ↑

1. 1. ۳-danken&forness ↑

1. 1. ۴- alanwaker ↑

1. 1. ۱- birk head ↑

1. 1. ۲- campbell ↑

1. 1. – dannelly ↑

1. 1. ۱- ruttle&shirtcliff& fisher ↑

1. 1. ۲- council for exceptional children ↑

1. 1. ۱- spanier ↑

1. 1. ۲ – Dyadic Adjustment Scale ↑

1. 1. ۳- achenbach ↑

1. 1. ۴- Youth Self-Report ↑

1. 1. ۱-elson ↑

1. 1. ۱-volf ↑

1. 1. ۲-Felman ↑

1. 1. ۳-rolin ↑

1. 1. ۴-hotson ↑

1. 1. ۵-vangelisti ↑

1. 1. ۶-winch ↑

1. 1. ۱-beak ↑

1. 1. ۲-blach ↑

1. 1. ۳-broderick ↑

1. 1. ۱-wigen ↑

1. 1. ۲-modi ↑

1. 1. ۳-mishel ↑

1. 1. ۴-hargi ↑

1. 1. ۱-vangelisti ↑

1. 1. ۱-blach ↑

1. 1. ۱-blom ↑

1. 1. -Fowres ↑

1. 1. -Olsin ↑

1. 1. -Sinha ↑

1. 1. -gualily of life ↑

1. 1. -Compensation Theory ↑

1. 1. -Spill over Theory ↑

1. 1. -as camp ↑

1. 1. -kaslow ↑

1. 1. -Ballard ↑

1. 1. -Grief ↑

1. 1. -Spanner ↑

1. 1. -jung ↑

1. 1. -bellman ↑

1. 1. -Scam ↑

1. 1. -Varying ↑

1. 1. -Paten ↑

1. 1. -Covance ↑

1. 1. -Beenak ↑

امید است به ثمر رسیدن نتیجه این پژوهش بتواند در حل پاره ای از مشکلات دانش آموزان با مشکل اختلال یادگیری دیکته مؤثر واقع شود.

۱-۳ اهداف پژوهش

۱-۳-۱ هدف اصلی

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش ادراک دیداری- حرکتی و حافظه فعال بر بهبود عملکرد نوشتن دیکته در بین دانش آموزان دختر و پسر پایه دوم و سوم ابتدایی شهر کرمانشاه با اختلال یادگیری دیکته در سال تحصیلی ۹۲-۹۳ انجام گرفته است.

۱-۳-۲ اهداف فرعی

• • تعیین میزان اثربخشی برنامه های تقویت ادراک دیداری- حرکتی و حافظه فعال بر اختلال یادگیری دیکته

• • تعیین میزان اثربخشی برنامه های تقویت ادراک دیداری- حرکتی و حافظه فعال بر همسانی آوایی

• • تعیین میزان اثربخشی برنامه های تقویت ادراک دیداری- حرکتی و حافظه فعال بر جانشین سازی حروف

• • تعیین میزان اثربخشی برنامه های تقویت ادراک دیداری- حرکتی و حافظه فعال بر خطاهای زنجیره ای

• • تعیین میزان اثربخشی برنامه های تقویت ادراک دیداری- حرکتی و حافظه فعال بر حذف کلمه و آوا

• • تعیین میزان اثربخشی برنامه های تقویت ادراک دیداری- حرکتی و حافظه فعال بر دقت

• تعیین میزان اثربخشی برنامه های تقویت ادراک دیداری- حرکتی و حافظه فعال بر نارسا نویسی

۱- ۴ فرضیه های پژوهش

• • برنامه های تقویت ادراک دیداری- حرکتی و حافظه فعال بر اختلال یادگیری دیکته مؤثر است.

• • برنامه های تقویت ادراک دیداری- حرکتی و حافظه فعال عملکرد همسانی آوایی را بهبود می بخشد.

• • برنامه های تقویت ادراک دیداری- حرکتی و حافظه فعال عملکرد جانشین سازی حروف را بهبود می بخشد.

• • برنامه های تقویت ادراک دیداری- حرکتی و حافظه فعال عملکرد خطاهای زنجیره ای را بهبود می بخشد.

• • برنامه های تقویت ادراک دیداری- حرکتی و حافظه فعال عملکرد حذف آوارا بهبود می بخشد .

• • برنامه های تقویت ادراک دیداری- حرکتی و حافظه فعال عملکرد دقت را بهبود می بخشد .

• برنامه های تقویت ادراک دیداری- حرکتی و حافظه فعال بر نارسا نویسی تأثیر گذار است .

۱- ۵ تعاریف نظری متغیر ها

۱-۵- ۱تعریف نظری ادراک دیداری – حرکتی

ادراک، فرایند بازشناسی و تفسیر اطلاعات حسی است. ادارک دیداری به معنی دیدن اشیا ء و تفسیر آن چه دیده شده است به طوری که قابل درک باشد و همچنین توانایی پردازش اطلاعات بینایی و ایجاد حس بینایی می‌باشد، که شامل تمیز دیداری ، حافظه دیداری، اکمال دیداری، تمیز شکل از زمینه، ثبات شکل، وضعیت در فضا و ادارک عمق می‌باشد. (بندر،۲۰۰۱ ). هماهنگی دیداری – حرکتی عبارت است از توانایی ادغام حرکات بدن با دید که در فعالیت های نوشتن ضروری می‌باشد ( احمدی و براتیان، ۱۳۸۱ ) .

۱-۵-۲ تعریف نظری حافظه فعال

“حافظه فعال” بخشی از نظام حافظه انسان است که اطلاعات را به طور موقت در حالت فعال نگه می‌دارد تا بتوان بر روی آن ها عملیات دیگری انجام داد ( لوئیس و کارپندال، ۲۰۰۹ ) .

ظرفیت حافظه فعال تحت عنوان فضای کاری برای پردازش اطلاعات می‌باشد که هم در میزان پردازش اطلاعات هم زمان و هم در ذخیره اطلاعات نقش مهمی را ایفا می کند ( بدلی، ۱۹۹۹).

۱-۵-۳ تعریف نظری اختلال دیکته

اختلال یادگیری دیکته عبارت است از وجود مشکلاتی در درست نوشتن و توالی درست حروف الفبا برای یک کلمه گفته شده که ممکن است ناشی از نواقص دیداری، شنیداری، عوامل محیطی و انگیزشی، وجود کاستی هایی در آوا شناسی، کاستی هایی در حافظه دیداری، کاستی های ادراکی و اشتباهات تلفظی باشد ( کرک و چالفانت ^۱، ۱۹۸۴ ).

بر اساس فرم تجدید نظر شده ویرایش چهارم راهنمای آماری و تشخیص انجمن روانپزشکی آمریکا مشخصه اصلی آن این است که املا نویسی کودک با در نظر گرفتن ظرفیت هوشی و سطح آموزش به میزان چشم گیری پایین تر از حد انتظار است ( سادوک و سادوک، ۲۰۰۳ ).

۱-Kerk & Chalfant

۱-۶ تعاریف عملیاتی متغیرها

۱-۶-۱ تعریف عملیاتی ادارک دیداری – حرکتی

در پژوهش حاضر با توجه به نمرات کسب شده در آزمون بندر – گشتالت دانش آموزانی که حداقل ۱ سال و حداکثر ۲ سال و ۹ ماه در رشد ادراک دیداری – حرکتی تأخیر دارند را شامل می شود.

۱-۶-۲ تعریف عملیاتی حافظه فعال

در این پژوهش با توجه به نمرات کسب شده بر حسب سن زمانی در خرده مقیاس حافظه فعال آزمون استنفورد – بینه، دانش آموزانی که حداقل ۱ سال و حداکثر ۲ سال و ۱۱ ماه در رشد حافظه فعال تأخیر دارند را شامل می‌شوند.

۱-۶-۳ تعریف عملیاتی اختلال دیکته

در این پژوهش دانش آموزانی که در آزمون دیکته حداقل ۲۰ درصد کلمات را نادرست نوشته اند و حداقل ۱ انحراف معیار پایین تر از دانش آموزان هم پایه خود عمل کرده‌اند را شامل می شود.

فصل دوم: پیشینه پژوهش

۲- الف: مبانی نظری

۲-الف-۱ تاریخچه ناتوانی های یادگیری

تا اواسط سال ۱۹۶۰ میلادی ناتوانی های یادگیری در زمره ناتوانی های خاص به شمار نمی آمد. ناتوانی یادگیری همواره یکی از بحث برانگیزترین حیطه ها بوده است، به طوری که دستخوش تحولات بسیاری شده است. به تدریج با توجه به اهمیت این گروه از ناتوانی ها، روش های ارزیابی نیز رشد یافتند و افراد واجد شرایط بیشتری شناسایی شدند، به طوری که در سال ۱۹۷۵ میلیون ها دانش آموز با ناتوانی یادگیری شناسایی و در مدارس و کلنیک ها از سوی آموزگاران، روان شناسان و روان پزشکان درمان شدند(کولیس ^۱،۱۹۸۹؛ لیون، ۱۹۹۶).

شاید تاکنون با کودکانی مواجه شده اید که از وضعیت جسمانی و هوش بهنجار برخوردارند، به خوبی صحبت می‌کنند، با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند و از مهارت های خودیاری^۲ برخوردارند ولی عملکرد تحصیلی آن ها با آنچه انتظار می رود، تفاوت چشمگیری دارد. این کودکان در مدرسه مشکلات خواندن، نوشتن و ریاضی دارند. اغلب آن ها ویژگی های مربوط به عقب ماندگی ذهنی^۳ ، اختلالات هیجانی^۴، ناتوانی های جسمانی یا معلولیت های حسی را نشان نمی دهند و محرومیت محیطی ندارند. والدین این کودکان از متخصصان مختلفی مانند روان شناسان،گفتار درمانگران، روان پزشکان و پزشکان اطفال کمک های گوناگونی را طلب می‌کنند. مشکلات اصلی این کودکان در مدرسه ظاهر می شود. آن ها در بدو ورود به مدرسه مشکل قابل ملاحظه ای ندارند ولی به تدریج در می‌یابند که با سایر همکلاسی های خود تفاوت دارند و دچار احساس حقارت و ناامیدی می‌شوند.از سوی دیگر، سرزنش های معلمان و خانواده، مشکلات فرد را پیچیده تر می‌کند.

۱-Coles

۲-self – help skills

۳-mental retardation

۴-emotiohal disorders