۴-۳-۴-۴) آراستگی ظاهری: اشاره دارد به توجه خادم به نمایش ظاهری مناسب در عرصه خدمتگزاری که تأکید آن از پوشش مرتب و پاکیزه گرفته تا برخورداری از نحوه تعامل گشوده ادامه می یابد. که در ادبیات ارتباطی در زمره سبک ارتباطی سرزنده^[۱۶۶] قرار می گیرد. سبک ارتباطی سرزنده، نشان­دهنده رفتارهای غیرکلامی فعال شامل ارتباط چشمی، حالات چهره، حرکات و اشارات بدن به منظور اغراق یا کم اهمیت جلوه دادن یک پیام می­باشند (نورتون، ۱۹۷۸). در یک محیط خدماتی، رفتار غیر کلامی صحیح، معمولاً به ابراز واکنش­های مثبت، ادب و احترام مربوط می­ شود و بنابراین ادب و نزاکت را به دیگر پیام دهندگان نشان می­دهد (وبستر و ساندارام، ۲۰۰۹). پیرامون آراستگی ظاهری یکی از خادمین بیان می دارد:
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

“خادمان خیلی خوش برخورد، خوش تیپ، خوش نما و خوش بو جلوی زائر ظاهر بشود با لبخند و با تعارفات معقول و خوش برخورد خوشامد بگویند.
خادم دیگری نیز این طور می گوید:
“زائر دوست دارد که با بهترین شیوه و با خوشرویی با او رفتار بشود. لذا دیدیم گاهی که یکی از خادمین با چهره ای عبوس در مقابل زائر حاضر می شود، زائرین یه چیزی گفتن.
۴-۳-۴-۵) صداقت و درستکاری: شکل گیری رفتارخادمانه خادمان جز در در گرو پای بندی آنان، به راستی در کردار و گفتارشان نیست. نمی شود کسی ادعای خادم بودن نماید ولی به مخدوم خود خیانت نماید. پیرامون این مقوله یکی از خادمان چنین می گوید:
“یکی از خادمان برجسته صداقتش این بود که من اصلا ازش خلاف ندیدم. امکانات، بودجه و مالی که برای زائر اختصاص داشت را تماما خرج خود زائر می کرد. امکانات زائر مربوط به زائر است و امانت نزد خادمین و تا آخرین ذره باید به زائر ارائه گردد.”
خادم دیگری نیز می گوید:
“خادم باید خدمتش صادقانه و به دور از دوز و کلک باشد.”
در مجموع به صورت کلی می توان ویژگی های رفتار خادمانه خادمان را در قالب شکل ۴-۱ ترسیم کرد:
شکل۴-۱ الگوی مفهومی ویژگی های رفتار خادمانه
نوع دوستی
همدلی
پرهیز از تبعیض
دلسوزی خدمت
ایثار و فداکاری
تکریم زائر
جاذبه ارتباطی
جستجوگر خدمت
عمل فرانقشی
ترویج معنویت
صیانت و دفاع
حمایت اطلاعاتی
پیگیری
وظیفه شناسی
همکاری شغلی
توانمندی تخصصی
ایده پردازی و خلاقیت
اطاعت متعهدانه
ملاحظات فرهنگی
دلبستگی به خدمت
تواضع و فروتنی
معرفعت افزایی
تاب آوری
صداقت و درستکاری
رفتار انسان دوستانه
رفتار خودسازانه
رفتار
خادمانه
رفتار پیش قدمانه
رفتار وظیفه گرایانه
بخش دوم: عوامل مؤثر بر رفتار خادمانه
نتیجه تحلیل محتوای عوامل مؤثر بر رفتار خادمانه نیز در چهار مضمون کلی عوامل هیجانی، عوامل شناختی، زمینه شخصی(سرشتی، محیط ساخته) و زمینه مرتبط با نقش قابل شرح است.
۴-۴-۱) عوامل هیجانی؛ این دسته از عوامل اشاره به هیجانات، احساسات، عواطف و حالات درونی خادمین پیرامون خدمتگزاری به زائرین دارد که بعضاً از ضمیر ناخودآگاه و غیرارادی در آن موقعیت بروز پیدا می کند و به لحاظ پایداری، اغلب بروز آن تابع شرایط است. یافته های تحقیق نشان می دهد که عوامل هیجانی اثرگذار بررفتار خادمانه خادمان در طول دوره خدمتشان در عمره مفرده عبارتند از: عشق و علاقه، تمایل به خدمتگزاری، سرفرازی معنوی و احساس معنویت.
۴-۴-۱-۱) عشق و علاقه: میزان شوق و اشتیاقی که خادم از سر تمایل باطنی و علاقه درونی برای خدمتگزاری به زائرین از خود نشان می دهد، محرک تأثیرگذاری بر شکل گیری رفتارهای خادمانه و نحوه خدمتگزاری او به زائرین می شود. در این خصوص یکی از خادمین چنین بیان می کند:
“بر خلاف یک کارمند، کار خادم یک تکلیف نیست که بااکراه انجام دهد، بلکه از عشق و علاقه اش است که هر چیزی که پیش می آید، می رود و انجامش می دهد.”
و یا در جای دیگر مصاحبه ها آمده است:
“خدمت به زائرین و درگاه پروردگار اینها را یک جوری عاشق اون کار کرده که در خدمت کردن شان موفق ترند.”
۴-۴-۱-۲) تمایل به خدمتگزاری: میزان نهادینه شدن ارزش و جایگاه خدمت کردن در آستان خداوندی در درون و سرشت شخص خادم، مبیّن تمایل خدمتگزاری او خواهد بود که هرچه این تمایل نهادینه تر باشد، خادم رغبت و شوق بیشتری برای خدمتگزاری مؤثر در برابر زائرین خواهد داشت. پیرامون این مقوله یکی از خادمان چنین می گوید:
“اصلا خدمتگزاری باید درفطرت فرد وجود داشته باشد چرا که اگر در فطرتش این احساس نباشد، نمی تواند وظایفش را پیاده کند.”
یکی دیگر از خادمین نیز بیان می کند:
“خادم در این مسیر اول باید انگیزه خدمت داشته باشد. یعنی بنا داشته باشه که در این راه ارائه خدمت بکنه. بخش جزیی اش مادی است. ولی بخش اهمش روحی روانی است.”
و یا در جای دیگری اشاره شده است :
“اینها تو خونشون خدمتگزاری در این آستان نقش بسته است.”
۴-۴-۱-۳) سرفرازی معنوی: ادراک خادم نسبت به جایگاه ارزشی مخدوم و خدمت به او، احساسی را در درونش شکل می دهد که در مقایسه با کسانی که این توفیق خدمتگزاری را ندارند، حس مباهات دارد. چنین احساسی انگیزه های خدمتگزاری بهتر و بروز رفتار خادمانه را برای زائرین برمی انگیزاند. در این زمینه یکی از خادمین می گوید:
“همین که انسان برگزیده می شود برای خدمتگزاری به زائرین، غرور خاصی آدم را می گیرد. خادمی که اومده اینجا برای خدمت، می تونسته بره کارهای دیگری انجام بده، ولی افتخار می کند که خادم ]اهل بیت[ شده است و این برایش یک سکوی افتخارآمیز است.”
خادم دیگری نیز پیرامون سرفرازی معنوی بیان می کند: