۱-۲-۱ اهداف اصلی:

به طور کلی اهداف این پژوهش عبارتند از:
– تعیین تناسب اراضی دشت ایذه برای گیاهان مورد ارزیابی اراضی واقع شده و استفاده از فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی در این خصوص.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

– امکان تهیه نقشه های موضوعی از عوامل موثر در ارزیابی تناسب اراضی با بهره گرفتن از سامانه اطلاعات جغرافیایی.
– تعیین کارامدترین مدل پارامتریک برای تخمین و پیش بینی عملکرد محصولات زراعی در واحدهای اراضی منطقه مورد مطالعه.

۱-۲-۲ اهداف فرعی:

– ارزیابی اقتصادی اراضی برای گیاهان زراعی مورد مطالعه.
– تعیین تناسب اراضی برای اهداف تولید شیر و گوشت در دام پروری های صنعتی منطقه.
– ارائه اثری مناسب از کشت گیاهان به کشاورزان منطقه برای تهیه حداکثر درآمد.

فصل دوم

مروری بر پیشینه موضوع

فصل دوم

مروری بر پیشینه موضوع

۲-۱ مقدمه

ارزیابی اراضی بدوأ از تفسیر نقشه های خاک و طبقه بندی خاک ها منشأ گرفته است. تفسیر واحد های خاک، خاک را به عنوان موضوع اصلی مورد مطالعه وتفسیر قرار می دهد. در حال که ارزیابی اراضی، اراضی را مورد توجه قرار می دهد. نقشه های منابع اراضی به تنهایی نمی توانند به عنوان راهنمایی مناسب جهت بهره وری مناسب اراضی مورد استفاده قرار گیرند. برای رسیدن به مرحله تصمیم گیری و مدیریت اراضی انجام مرحله پیشرفته تری لازم است که بین نیاز های مختلف استفاده مورد نظر با خصوصیات اراضی ارتباط برقرار کند، که این فرایند توسط ارزیابی اراضی صورت می پذیرد (ایوبی و جلالیان، ۱۳۸۵).

۲-۲ تعاریف

۲-۲-۱ تعریف ارزیابی اراضی

ارزیابی اراضی عبارت است از برآورد کارایی اراضی برای استفاده هایی که از قبل تعیین شده اند. ارزیابی اراضی براین مفهوم استوار شده است که انواع استفاده های مختلف دارای نیاز های متفاوتی هستند.

۲-۲-۲ اراضی

اراضی یا سرزمین همه اجزای محیط فیزیکی موجود در یک اکوسیستم را در بر می گیرد،به نحوی که این عوامل روی قابلیت و استعداد استفاده از اراضی تاثیر گذار هستند. تعریف اراضی فراتر از مفهوم خاک می باشد و در حقیقت یک مفهوم جغرافیایی، مشتمل بر ویژگیهای انسانی و فیزیکی می باشد.

۲-۲-۳ واحد اراضی

شامل بخشی از اراضی است که دارای خصوصیات و ویژگی های نسبتا یکسانی می باشد. مبنای اصلی جهت تعریف واحد اراضی این است که بیشترین مناسبت را با استفاده های تعریف شده داشته باشد. در نهایت بهتر است این واحد ها به عنوان واحد های مدیریتی و تصمیم گیری شناخته شوند چرا که دارای قابلیت یکسانی برای استفاده مورد نظر، نیاز عملیات اصلاحی مشابه و نیازهای مدیریتی یکسان می باشند .

۲-۲-۴ استفاده های اصلی از اراضی

شامل هر یک از اصلی ترین انواع استفاده هایی است که معمولا در مطالعات اجمالی و کیفی، مورد مطالعه و ارزیابی قرار می گیرند. این استفاده ها اغلب موضوع روش های مختلف ارزیابی و از جمله روش فائو می باشد. در این نوع استفاده به تعریف کلی از بهره برداری پرداخته می شود وجزئیات کاربری مورد توجه قرار نمی گیرد.

۲-۲-۵ تیپ های بهره وری از اراضی

شامل نوعی از استفاده های مختلف است که تفصیلی تر از استفاده های اصلی است و در مطالعات تفصیلی و کلی ، این نوع استفاده ها مورد ارزیابی قرار می گیرند. طبق تعریف، تیپ بهره وری از اراضی شامل یک سری از خصوصیات تکنیکی است که در یک محیط فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی مشخص وجود دارد.

۲-۲-۶ خصوصیات اراضی^[۲۰]

خصوصیات اراضی به ویژگی هایی از اراضی اطلاق می گردند که مستقیما قابل اندازه گیری یا براورد باشند. واحد های مجزا شده اراضی^[۲۱](LU) که در مطالعات منابع اراضی تعیین می شوند، معمولا بر حسب خصوصیات اراضی تفکیک می شوند.

۲-۲-۷ کیفیات اراضی^[۲۲]

کیفیات اراضی خصوصیات پیچیده ای از اراضی است که به تنهایی می تواند بر روی درجه تناسب اراضی برای یکی از انواع استفاده ها اثر داشته باشد. از کیفیات اراضی می توان به رطوبت قابل استفاده خاک، فرسایش پزیری و محدودیت سیل گیری اشاره کرد.

۲-۲-۸ احتیاجات نوع استفاده ومحدودیت ها

در ارزیابی استفاده از اراضی برای اینکه بتوان از اراضی به بهترین وجه برای یک استفاده خاص بهره برداری کرد، برخی خصوصیات و کیفیات اراضی باید دارای شرایط به خصوصی باشند. چگونگی این خصوصیات و کیفیات را احتیاجات می گویند و کمبود این کیفیات لازم در اراضی به عنوان محدودیت ها شناخته می شوند.

۲-۲-۹ عملیات اصلاحی اراضی

عملیاتی را که موجب تغیرات سودآور درکیفیت های اراضی شود عملیات اصلاحی اراضی نامیده می شود.

۲-۳ روش های ارزیابی اراضی

۲-۳-۱ روش های ارزیابی برای اراضی فاریاب

۲-۳-۱-۱ روش ارزیابی اداره آبادانی آمریکا

در سال ۱۹۵۱، الگویی برای ارزیابی توسط اداره آبادانی ایالات متحده آمریکا ارائه شد. بر اساس این روش، خاک به شش کلاس تقسیم می شود. از کلاس یک به کلاس شش به تدریج محدودیت مربوط به زمین و خاک افزایش یافته و قابلیت آبیاری کاهش می یابد (تامسون و کلی^[۲۳]، ۱۹۷۲).

۲-۳-۱-۲ روش ایرانی طبقه بندی قابلیت اراضی

این روش توسط موسسه تحقیقات خاک و آب کشور با همکاری فائو در سال ۱۹۷۰ به صورت نشریه ۲۰۵(ماهلر^[۲۴]، ۱۹۷۹) و نشریه ۲۱۲(ماهلر، ۱۹۷۰) منتشر و ارائه شده است.

۲-۳-۱-۳ روش پارامتریک^[۲۵]

این روش توسط سایز و ورهی^[۲۶] (۱۹۷۴) برای کشت آبی ارائه شد. این محققان ویژگی های فیزیکی، شیمیایی، وضعیت زهکشی و شیب را از جمله عوامل موثر در تناسب اراضی برای آبیاری می دانند. بر اساس حاصل ضرب ضرایب داده شده به عوامل مذکور یک شاخص قابلیت اراضی بدست می آید و از روی آن کلاس قابلیت آبیاری تعیین می گردد.

۲-۳-۱-۴ روش پارامتریک ارزیابی مناطق حارّه

این روش توسط سایز و فرانکارت^[۲۷] (۱۹۷۱) ارائه گردیده است. با بهره گرفتن از خصوصیاتی از جمله تکامل پروفیلی، بافت، عمق خاک، رنگ، اسیدیته، درصد اشباع بازی و میزان تکامل افقA، شاخص قابلیت اراضی محاسبه می گردد.

روش تعیین قابلیت فعلی و آتی اراضی

این روش توسط ریکوایر و همکاران^[۲۸](۱۹۷۰) ارائه شده، که در آن قابلیت های فعلی و آتی اراضی بر حسب نه فاکتور موثر در باروری خاک از جمله رطوبت، وضعیت زهکشی، عمق موثر خاک، ساختمان و بافت خاک، درصد اشباع بازی، غلظت املاح و میزان ماده آلی، تعیین می گردد.

۲-۳-۲ روش ارزیابی برای اراضی دیم

۲-۳-۲-۱ طبقه بندی قابلیت اراضی به روش وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا

در این سیستم سه نوع گروه بندی شامل کلاس، زیر کلاس و واحد اراضی وجود دارد. حداقل محدودیت در کلاس یک و حداکثر محدودیت در کلاس هشت می باشد. کلاس، تناسب کلی زمین را برای دیم کاری نشان می دهد (گیوی، ۱۳۷۶).

۲-۳-۲-۲ سیستم پارامتریک

این سیستم قابلیت فعلی و آتی اراضی را بر حسب باروری بیان می کند. در این سیستم ۹ عامل که در باروری نقش تعیین کننده دارند در نظر گرفته می شوند. این عوامل عبارتند از: رطوبت، وضعیت زهکشی، عمق موثر خاک، بافت و ساختمان، درصد اشباع بازی، غلظت املاح محلول، میزان ماده آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی رس و میزان کانی های حاوی کاتیون های بازی. بسته به میزان محدودیتی که هر یک از عوامل ایجاد می کنند درصدی بین ۰ و ۱۰۰ به آن ها اختصاص داده می شود. هرچه محدودیت یک عامل بیشتر باشد، درصد تخصیصی به صفر نزدیک تر می شود. شاخص باروری که خود به صورت درصد بیان می شود از حاصلضرب این درصدها به دست می آید. با بهره گرفتن از این شاخص، اراضی به ۵ کلاس عالی، خوب، متوسط، فقیر و خیلی فقیر طبقه بندی می شوند(گیوی، ۱۳۷۶).

۲-۳-۲-۳ طبقه بندی اراضی برای مناطق حارّه