«اتحادیه اروپا به عنوان یک قدرت هنجاری: چگونه میتواند این باشد؟^[۲۳]» مقالهای است از هلن سورسن (۲۰۰۶ a) در مجله سیاست عمومی اتحادیه اروپا^[۲۴] به چاپ رسیده است. نگارنده در این مقاله به بررسی قدرت هنجاری یا قدرت مدنی (غیرنظامی) اتحادیه اروپا در نظام جهانی میپردازد. نگارنده با ورود به مباحث سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با در نظر گرفتن قدرت هنجاری به تجزیه و تحلیل نقشی بین المللی اتحادیه اروپا میپردازد. از نظر مشاهدات تجربی سورسن، در مورد سیاست اتحادیه اروپا در ترویج دموکراسی، مقدمهای از جملات حقوق بشری در موافقتنامههای تجاری، تأکید بر تشویق همکاریهای منطقهای و تمرکز بر تقویت نهادهای بین المللی به خوبی نشان دهنده تمایز سیاست خارجی اتحادیه اروپا با سایر قدرتهای بزرگ است.
«قدرت هنجاری اتحادیه اروپا در یک جهان چندقطبی^[۲۵]» مقالهای است از دانیل فیوت^[۲۶] که در کنفرانس دوسالانه انجمن مطالعات اتحادیه اروپا^[۲۷] در سال ۲۰۱۱ در شهر بوستون ایالات متحده ارائه گردیده است. فیوت در این مقاله به بررسی تغییرات احتمالی که قدرت هنجاری اتحادیه اروپا در نظم آینده چندقطبی جهان میآورد، میپردازد. وی معتقد است اگر نظم جهان به سمت چند قطبی شدن با بازی دولتهایی چون ایالات متحده، چین، هند و برزیل و بازی بازیگرانی چون اتحادیه اروپا، چه عواقبی میتواند برای نظریه قدرت هنجاری اتحادیه اروپا داشته باشد.

دیمیتریس بوریس^[۲۸] مقالهای با عنوان «محدودیتهای قدرت هنجاری اتحادیه اروپا: بررسی رکن سوم مشارکت یورو ـ مدیترانه^[۲۹]» در سال ۲۰۱۱ در فصلنامه دیدگاه سیاسی^[۳۰] به چاپ رسانده است. هدف از این مقاله بررسی مفهوم قدرت هنجاری اتحادیه اروپا (NPE) که توسط مانرس در سال ۲۰۰۲ ارائه شده میباشد. نگارنده برای ارزیابی محدودیتهای قدرت هنجاری اروپا بر رکن سوم (اجتماعی و فرهنگی) مشارکت یورو ـ مدیترانه تأکید میکند. این رکن سوم از دو جنبه مورد بررسی قرار میگیرد. نگارنده معتقد است مفهوم قدرت هنجاری اتحادیه اروپا به اندازه کافی به فهم ماهیت اتحادیه اروپا کمک میکند.
«دیپلماسی ملایم (دوستانه) ما شنیده خواهد شد^[۳۱]» عنوان مقالهای از کاترین اشتون مسئول جدید سیاست خارجی و امنیت اتحادیه اروپا است که در سال ۲۰۰۹ و پس از انتخاب به این سمت در تایمز انگلیس به چاپ رسیده است. هدف اصلی از نگارش این مقاله توسط خانم اشتون در واقع تشریح برنامههای کاری و اهداف اتحادیه اروپا بوده است. اشتون در این مقاله اظهار داشته است که «اتحادیه اروپا به خاطر دفاع از ارزش‌هایی نظیر دموکراسی و حقوق بشر و تأکید بر حکومت قانون در سطح بین‌المللی از اعتبار فراوانی برخوردار است. در زمینه مسائل مهم جهانی مثل محیط زیست، مبارزه با فقر، بحران و جنگ‌های منطقه‌ای و تروریسم ما مواضع روشنی داریم و تعهدات خود را اثبات کرده‌ایم.» کاترین اشتون همچنین در مورد مضامین و محورهای سیاست خارجی اتحادیه اروپا می‌نویسد که «این اتحادیه باید در مناطق مهم بحران و جنگ نقش جدی ایفا کرده ولی در عین حال باید سیاست موثر و هوشمندانه‌ای نیز برای تأمین امنیت اروپا داشته باشد. او می‌افزاید که از روش‌های تازهای برای مهار و مدیریت بحرانها استفاده خواهد کرد و توانایی‌های نظامی و غیرنظامی (مدنی) اتحادیه اروپا را به شکل بهتری در خدمت این اهداف بکار خواهد برد.» این سخنان یک مقام عالیرتبه اتحادیه و همچنین تحولات صورت گرفته در نقشپذیری اتحادیه در مسائل و بحرانهای امنیتی بین المللی نشان از این واقعیت دارد که اتحادیه از طریق صلحبانی و از بین بردن عوامل ضد امنیت خارجی در بیرون از مرزهای خود به دنبال ایجاد امنیت در درون میباشد. این مقاله از این جهت که اولاً توسط یک مسئول با نفوذ در اتحادیه اروپا نوشته شده است و از طرفی به تشریح برنامههای اتحادیه اروپا در مقابله با بحرانهای بین المللی پیشرو میپردازد بسیار مفید است.
یکی دیگر از مقالات مرتبط با قدرت هنجاری^[۳۲] اتحادیه اروپا مقالهای است با عنوان «اتحادیه اروپا و اجلاس جهانی توسعه پایدار: قدرت هنجاری اروپا در عمل^[۳۳]» از سیمون لایتفوت^[۳۴] و جان بورچل^[۳۵] میباشد که در سال ۲۰۰۵ در مجله مطالعات بازار مشترک^[۳۶] به چاپ رسیده است. نگارندگان در این مقاله به دنبال بررسی مفهوم قدرت هنجاری اتحادیه اروپا در نقشی که این اتحادیه در اجلاس جهانی توسعه پایدار (که در سال ۲۰۰۲ برگزار گردید) هستند. نگارندگان در بررسی این موضوع دو دغدغه اصلی دارند؛ نخست بررسی تعهد اتحادیه اروپا به توسعه پایدار است و دوم، بالا بردن پرسشهای مهم نظری برای گسترش مرزهای مفهوم قدرت هنجاری اروپا مورد نظر ایان مانرس^[۳۷].
ایان مانرس از جمله نظریهپردازانی فعالی است که در خصوص قدرت هنجاری اروپا نظریهپردازی کرده است. او در مقالهای با عنوان «قدرت هنجاری اروپا: تناقض در شرایط^[۳۸]» که سال ۲۰۰۲ در فصلنامه مطالعات بازار مشترک^[۳۹] به چاپ رسیده است به بررسی قدرت هنجاری اروپا میپردازد. این مقاله در واقع پاسخی است به مقاله هدلی بول (۱۹۸۲) با عنوان «قدرت مدنی اروپا: تناقض در شرایط^[۴۰]» میباشد. در واقع مانرس در این مقاله بر خلاف بول که تأکید را بر قدرت نظامی قرار میدهد و قدرت مدنی (غیرنظامی) را ذیل قدرت نظامی دارای اهمیت میداند و نهایتاً نتیجه میگیرد که اروپا یک بازیگر در امور بین المللی نیست، بر قدرت هنجاری اتحادیه اروپا تأکید دارد و بدین منظور مباحث خود را ذیل لغو مجازات اعدام سازمان میدهد.
مانرس (۲۰۰۶ a) همچنین در مقالهای با عنوان «اتحادیه اروپا: قدرت هنجاری و سیاست خارجی اخلاقی^[۴۱]» که در کتاب بازاندیشی در سیاست خارجی اخلاقی: مشکلات، امکانات و پارادوکس^[۴۲] با ویراستاری دیوید چاندلر^[۴۳] و وولکر هینس^[۴۴] مباحث مربوط به قدرت هنجاری اتحادیه اروپا را پی میگیرد. وی در این مقاله به نوعی به دنبال فرار از آنچه که به عنوان قدرت اخلاقی یا قدرت نرم در برابر قدرت هنجاری مطرح است میباشد. مانرس با تشریح مفهوم قدرت هنجاری، در پی واکاوی این مفهوم در برابر سیاست خارجی اخلاقی میباشد.
«اخلاق هنجاری اتحادیه اروپا»^[۴۵] مقاله دیگری از ایان مانرس است که در سال ۲۰۰۸ در فصلنامه امور بین المللی^[۴۶] به چاپ رسیده است. مانرس در این مقاله مدعی است که اتحادیه اروپا همیشه یک قدرت هنجاری در سیاست جهانی خواهد بود. این ادعایی است که نویسنده در طول مقاله دنبال میکند. هدف کلی مانرس تجزیه و تحلیل قدرت هنجاری اتحادیه اروپا در سیاست جهانی است.
«رقابت قدرت هنجاری؟ اتحادیه اروپا، روسیه و مسئله کوزوو^[۴۷]» مقالهای است از جان استینکول^[۴۸] که در سال ۲۰۱۰ (مقالات دیپلماسی اتحادیه اروپا) نگارش شده است. یکی از نقاط قوت این مقاله بررسی قدرت هنجاری بر اساس چارچوب تئوریک سازهانگاری است. وی در این مقاله ضمن تجزیه و تحلیل مفهوم قدرت هنجاری، اینکه قدرت هنجاری منجر به رقابت بین بازیگران بین المللی میشود را فرض گرفته است. همچنین هنجارهای اتحادیه اروپا که امکان دارد منجر به درگیری شود نیز در این مقاله بررسی شده است. نگارنده با رویکردی سازهانگارانه به مطالعه تعامل میان اتحادیه اروپا و روسیه در مسئله کوزوو میپردازد و استدلال میکند که اتحادیه اروپا و روسیه در مسائلی مانند تفسیر حاکمیت، قوانین بین المللی و چندجانبهگرایی در تضاد هستند که همین منجر به رقابت قدرت هنجاری بیشتر در کوزوو شده است.
«اتحادیه اروپایی و سیاست خارجی هنجاری»، عنوان مقالهای است از خلیل شیرغلامی که در فصلنامه سیاست خارجی در سال ۱۳۸۶ به چاپ رسیده است. این مقاله در خصوص مفهوم سیاست خارجی هنجاری تأملاتی دارد. در این مقاله نگارنده سعی دارد با توجه به تعریفی که از بازیگر هنجاری و شاخصه های آن به عنوان بازیگری که اهداف، ابزارها و نتایج سیاستهای آن هنجاری است، ارائه میدهد، بگوید که اتحادیه اروپایی یک بازیگر هنجاری کامل نیست و در بسیاری از موضوعات و سیاستهای خود، نه تنها سیاست هنجاری را اتخاذ نکرده، بلکه در قالب سیاستهای کاملاً غیرهنجاری رفتار نموده است.
در حوزه آثار که به طور کتاب نگاشته شدهاند (بیشتر مجموعه مقالاتی هستند که ویراسته شدهاند) اتّحادیه اروپا؛ هویت، امنیت و سیاست است که به اهتمام دکتر سید عبدالعلی قوام و دکتر داوود کیانی در سال ۱۳۸۹ توسط پژوهشکده مطالعات راهبردی به چاپ رسیده است. این کتاب که یکی از آثار مهم داخلی در حوزه اتحادیه اروپاست، از آنجا دارای اهمیت است که مجموعه مقالاتی از اساتید مهم رشته روابط بینالملل است. بدون شک، اتحادیه اروپا توانسته است تا عناصری از هر دو دسته نهادهای بین‌الدولی و فراملی را در خود با هدف ایجاد وحدت در اروپا، ماندگاری سازگاری صلح حاصل پس از جنگ جهانی دوم در این قاره و تولید رفاه برای شهروندان اروپایی جای دهد. حیات سیاسی اتحادیه اروپا به دو دوره متمایز دوران جنگ سرد و پس از آن و یا قبل و پس از معاهده، ماستریخت قابل تقسیم‌بندی است. کتاب حاضر اثری مهم در زمینه معرفی، تحلیل و ارزیابی اتحادیه اروپا و فرایند همگرایی در آن به زبان فارسی است و تلاش کرده تا در سپهرهای مهمی چون هویت، امنیت، جامعه‌شناسی، حقوق و سیاست خارجی به واکاوی این اتحادیه بپردازد.
کتابی فارسی دیگری که رابطۀ اتحادیه اروپا و تحولات سیاست بینالملل را تبیین مینمایند؛ کتابی است با عنوان اتحادیه اروپا و سیاست بینالملل زیر نظر دکتر محمود واعظی و گردآوری دکتر داوود کیانی، محصول گروه پژوهشی سیاست خارجی پژوهشکده تحقیقات استراتژیک که جهتگیری مشخصی را برای پژوهش پیشرو میگشاید. از منظر نگارندگان این کتاب، در حقیقت، روند همگرایی اقتصادی و سیاسی موجود میان دول اروپایی عضو این اتحادیه، در مباینت با اصول و قواعد حاکم بر سیاست بین‌الملل که از بافت رئالیستی برخوردار هستند، به سر می‌برد. در بخش همگرایی اقتصادی، اتحادیه اروپا توانسته است در مقام یک قدرت جهانی ظاهر شده و به واسطه این جایگاه، نقش مؤثر و تعیین‌کننده‌ای در نظام تصمیم‌گیری بین‌المللی در قلمرو اقتصاد داشته باشد. اکنون اتحادیه اروپا بزرگ‌ترین معامله‌گر تجاری جهانی است. بر اساس آمار ارائه شده این کتاب، در سال ۲۰۰۵، فروش خارجی محصولات این اتحادیه به ۲/۷۹۰ تریلیون دلار و کسری تجاری آن به ۱۳۴ میلیارد دلار رسید. این در حالی است که در همان سال، کل تجارت خارجی آمریکا ۲/۶۳۷ تریلیون دلار و کسری تجاری آن ۸۴۰ میلیارد دلار بوده است. در حقیقت، ۲۰ درصد از واردات و صادرات جهانی به اتحادیه اروپا تعلق داشته و بیش از ۷۰ درصد از کل مبادلات تجاری اتحادیه با اعضای آن صورت می‌پذیرد. علاوه بر این، اتحادیه اروپا در بیشتر مرزهای بین‌المللی نظیر صندوق بین‌المللی پول، بانک جهانی و سازمان تجارت جهانی، نه تنها دارای حق وتو بوده بلکه در سیاست‌گذاری آنها نیز نقش تعیین‌کننده‌ای بر عهده دارد. از زمان ورود یورو به عرصه تجارت جهانی، این پول واحد اروپایی توانسته است به دومین ارز ذخیره رایج بین‌المللی تبدیل گردد و حتی تا اندازه‌ای از مزیت دلار در معاملات جهانی بکاهد.
همچنین در این کتاب بدین موضوع پرداخته میشود که به موازات توانمندتر شدن تدریجی نفوذ و قدرت اقتصادی اتحادیه اروپا در نظام بین‌الملل، این اتحادیه خصوصاً پس از معاهده ماستریخت در سال ۱۹۹۲، گام بلندی را برای تبدیل شدن به یک بازیگر سیاسی مؤثر در سیاست بین‌الملل برداشته است. اتحادیه اروپا در دوره جنگ سرد همواره نیم نگاهی به بازیگری در عرصه سیاست بین‌الملل داشته است، امّا شرایط دوقطبی جهان و قدرت بالای آمریکا مانع از بازیگری فعال آن اتحادیه در قلمرو سیاست بین‌الملل گردید. رویدادهای مهمی چون فروپاشی نظام دوقطبی، خروج کشورهای اروپای شرقی و مرکزی از حاکمیت سیاسی شوروی، وحدت دو آلمان و نیز بحران‌های منطقه‌ای همچون تحولات بالکان و جنگ دوم خلیج‌فارس، شرایط حاکم بر نظام بین‌الملل را دگرگون ساخت و بستری فراهم نمود تا زمینه فعالیت سیاسی اتحادیه اروپا در عرصه بین‌الملل بیش از پیش فراهم شود. به همین جهت اتحادیه اروپا در دهه ۱۹۹۰، گام‌های جدی‌ای را به سوی وحدت سیاسی برداشت. از آن زمان تاکنون اتحادیه اروپا در قالب چارچوب‌هایی نظیر سیاست خارجی و امنیتی مشترک (CFSP) و سیاست دفاعی و امنیتی اروپایی (ESDP)، تلاش نموده است تا علاوه بر هویت ژئواکونومیک و ژئوکالچرال خود، به یک هویت ژئوپولیتیکی نیز دست یابد. در مقالات این کتاب در خصوص رابطه اتحادیه اروپا با سایر قدرتها نیز مطالب مفیدی ذکر شده است؛ فصل سوم، چهارم و پنجم به ترتیب به روابط دوجانبه این اتحادیه با روسیه ، ایالات متحده امریکا و چین اختصاص یافته است که بر اساس آن، اتحادیه اروپا در چارچوب سیاست «مشارکتی» خود سعی دارد تا با کشورها و مناطقی که در محیط فوری و پیرامونی آن اتحادیه قرار ندارند، روابط دوجانبه‌ای را بر مبنای توسعه روابط اقتصادی و سیاسی برقرار نماید.
در ارتباط با مفهوم‌پردازی پیرامون جایگاه اتحادیه اروپا به عنوان یک بازیگر بین‌المللی و تعریف سرشت قدرت اروپا، اتفاق‌نظر چندانی بین نظریه‌پردازان روابط بین‌الملل به چشم نمی‌خورد. برخی از نظریه‌پردازان بر این باورند که مفاهیم قدرت مدنی و قدرت نرم‌افزارانه اروپایی نشان از ضعف بنیادی ژئوپولیتیک اتحادیه در صحنه بین‌الملل است. با وجود این، عده‌ای دیگر از تحلیل‌گران سیاست اروپایی معتقدند که خصیصه مدنی (غیرنظامی) قدرت اروپا عامل اصلی نفوذ و گسترش ارزش‌ها و هنجارهای اروپایی در صحنه سیاست جهانی می‌باشد. با این همه، بدیهی است که ماهیت قدرت اروپا تحت تأثیر همگرایی فراملی با ماهیت سنتی قدرت در نظام بین‌الملل، که دولت ملی محور است، تفاوت‌ها و تمایزاتی دارد. بر این اساس، اروپا هنوز بین دو قدرت سخت و نرم و نیز رهیافت‌های یکجانبه‌گرا و چندجانبه‌گرا در نوسان به سر می‌برد.
در این کتاب همچنین به یکی از مهمترین بحرانهای دهه اول هزاره سوم یعنی بحران عراق در سال ۲۰۰۳ و تأثیر آن بر اتحادیه اروپا را نیز بررسی نموده است. در این کتاب آمده است ایجاد دو دستگی میان دول اروپایی که منجر به مطرح شدن ایده اروپای جدید در مقابل اروپای قدیم گردید، یک نمونه آشکار در این رابطه می‌باشد. به طور کلی پژوهش حاضر قصد دارد تا ضمن بررسی ماهیت وحدت سیاسی و نظام تصمیم‌گیری اتحادیه اروپا، به تحلیل و ارزیابی جایگاه و وزن بین‌المللی این اتحادیه از رهگذر مطالعه روابط این اتحادیه با قدرت‌های برتر و بزرگ نظام بین‌الملل نظیر آمریکا، روسیه و چین بپردازد. در حقیقت، این پژوهش در پی آن است که دریابد اتحادیه اروپا در عرصه سیاست خارجی با چه تنگناهای حقوقی، سیاسی، اجتماعی و سازمانی روبروست؟ و اینکه رفتار ثبات خارجی اتحادیه اروپا در نظام بین‌الملل تابع یک الگوی مشخص، منسجم و یا واحدی است؟
سیاست خارجی و امنیتی مشترک اتحادیه اروپا عنوان کتاب دیگری از پژوهشکده تحقیقات استراتژیک در ارتباط با اتحادیه اروپا است. در این کتاب آمده است، تدوین یک سیاست خارجی و امنیتی مشترک توسط اتحادیه اروپا به دلیل ماهیت مناقشه‌برانگیز آن با دشواری‌های فراوان روبرو بوده است. حساسیت این مسأله بیشتر از آنجا ناشی می‌شود که این حوزه در ارتباط مستقیم‌تری با واگذاری حاکمیت قرار می‌گیرد. کسانی که در اروپا دیدگاه مساعدی نسبت به ایجاد یک فدراسیون اروپایی ندارند، شدیداً با ایده سیاست خارجی و امنیتی مشترک به مخالفت می‌پردازند. در واقع، رهبران اتحادیه اروپا در گام برداشتن در این مسیر از دو سو تحت فشار قرار دارند. از یکسو، برای دولت‌های عضو اتحادیه کاملاً روشن است که دستیابی به قدرت و نفوذ بیشتر در جهان تنها زمانی میسر خواهد بود که آنها نه به ‌طور مستقیم و جداگانه بلکه به صورت گروهی عمل کنند. از سوی دیگر، این نگرانی در میان دولت‌ها وجود دارد که اتخاذ سیاست مشترک در حوزه امور خارجی و امنیتی با آزادی عمل آنها برای اقدام در جهت منافع ملی تعارض پیدا می‌کند. در جریان همگرایی منطقه‌ای در اروپا به تدریج نیاز به تدوین سیاست‌های مشترک در حوزه اقتصاد خارجی احساس شد و منطق تسری، روند همگرایی را به سمت دیگر حوزه‌ها (جز اقتصاد) سوق داد. اما آنچه سبب شد تا همگرایی سیاسی اروپایی جان تازه‌ای بگیرد، بروز برخی مسائل مهم و بحران‌هایی بود که پس از پایان جنگ سرد در مناطقی به وجود آمد که به نوعی با منابع و امنیت اروپا مرتبط می‌شد و می‌توانست قاره اروپا را دستخوش بی‌ثباتی و ناامنی نماید. در ارتباط با بحران‌هایی مانند بالکان و جنگ آزادسازی کویت، ضعف سیاسی اروپا بیش از پیش آشکار شد. اتحادیه اروپا گرچه یک غول اقتصادی به شمار می‌رفت، اما فاقد سازوکارهای سیاسی لازم و نیز نیروی نظامی برای ایفای نقش در بحران‌ها بود. از سوی دیگر اجماع‌سازی در داخل اتحادیه برای پرداختن به مسائل خطیر سیاست خارجی و تصمیم‌گیری واحد در این زمینه بسیار دشوار بود. در هر حال این پژوهش که با هدف آشنا ساختن خوانندگان با زمینه‌های شکل‌گیری، سیر تکاملی، سازوکارها و تحولات مربوط به سیاست‌های خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا تدوین شده است، تلاش دارد تا چالش‌ها، موانع و نیز فرصت‌هایی را بررسی کند که پیش روی سیاست خارجی و امنیتی مشترک اتحایه اروپا قرار دارد. اروپایی که مایل است به عنوان یک قطب در صحنه معادلات بین‌المللی نقش ایفا کند، اما از یکسو ملاحظات خاص ملی و از سوی دیگر برتری‌طلبی ایالات متحده آمریکا به ویژه در دوران بوش و تأکید بر نقش ناتو موانعی عمده بر سر راه دستیابی به این هدف به وجود می‌آورند.
اتحادیه اروپا از آغاز تا امروز کتابی است از احمد نقیبزاده و اتحادیه اروپایی کتابی از دکتر سعید خالوزاده هست که این دو کتاب، تحولات، پیشینه، ساختار و مسائل پایهای اتحادیه اروپا را بررسی مینمایند.
علاوه بر کتاب و مقالات، نشستها و سیمنارهای مختلفی به بررسی نقش و جایگاه اتحادیه اروپا در نظام بینالملل پرداخته است. یکی از مهمترین این نشستها با عنوان “گسترش اتحادیه اروپا: پیامدهای آن برای سیاست بین‌الملل، قاره اروپا و ایران” در مرکز تحقیقات استراتژیک برگزار گردید که گروه مطالعات اروپا و آمریکا آن را ترتیب داده بودند و نتایج حاصل از آن به صورت مقالهای مجزا درآمد. این نشست گسترش اتحادیه اروپا را در چهار محور زیر مورد بررسی قرار داد:
– اثرات گسترش اتحادیه اروپا بر عرصه سیاست بین‌الملل و خصوصاً بر رقابت اروپا و آمریکا در عصر مابعد جنگ سرد؛
– گسترش اتحادیه اروپا از منظر چشم‌اندازهای درون اتحادیه‌ای؛
– نقش و منافع آمریکا در گسترش اتحادیه به دنبال گسترش ناتو؛
– پیامدهای گسترش اتحادیه اروپا بر روند مناسبات ایران و اتحادیه اروپا.
د) روش پژوهش و گردآوری داده ها:
روش پژوهش در این پایان نامه به صورت راهبرد قیاسی (فرضیه مشتق از نظریه قدرت هنجاری) خواهد بود و همچنین از طریق منابع کتابخانهای و استفاده از اسناد و متون تاریخی، منابع اینترنتی و مصاحبههای نیمهساختمند به گردآوری داده ها خواهیم پرداخت.
ذ) موانع، مشکلات و محدودیت های تحقیق:
گستردگی اتحادیه اروپا متشکل از ۲۷ عضو، اولین مانع و محدودیت اصلی پژوهش حاضر به حساب میآید به طوری که حجم وسیعی از داده ها را به دست میدهد. برقراری ارتباط معنایی مناسب میان دیدگاه های مختلف این اعضاء امری مشکل است. پژوهش حاضر ضمن توجه به این مهم باید ویژگیها و ارزشهای هنجاری این اتحادیه و اعضای آن را در گستره زمانی مشخص بررسی نماید که بر محذوریات تحقیق میافزاید. علاوه بر این با توجه به روز بودن عنوان تحقیق و همچنین گستردگی بحث در خصوص ویژگیهای فرهنگی و هنجاری این اتحادیه و بررسی تأثیر آن بر نقش و جایگاه جهانی این اتحادیه بر پیچیدگی و لزوم برقراری انسجام معنایی میان آنها افزوده است.
ر) سازماندهی تحقیق:
پژوهش حاضر علاوه بر کلیات مربوط به پژوهش، نتیجهگیری پایانی و فهرست منابع و مراجع کتابنامه، مشتمل بر پنج فصل

تساوی‌گرای هویتی
موضوع
تعداد قوانین مصوب مجلس ششم
تعداد طرح‌ها و لوایح ناتمام مجلس ششم

اجتماعی
۲
۴

خانوادگی
۴
۳

سیاسی
–
۱

تفاوت‌محور جنسیتی
اجتماعی
۳
۴

خانوادگی
۴
۱

سیاسی
–
–

فصل چهارم:

جای‏گاه زن در مصوبات و مباحثات مجلس هفتم

درآمد

در این فصل بنا داریم ابتدا جای‏گاه زن را در مصوبات مجلس هفتم و نظرات و دیدگاه‌های موافقان و مخالفان طرح‌ها و لایحه‌های پیشنهادی به مجلس در حوزه زنان، مورد بررسی قرار داده و ببینیم نگرش و دیدگاه غالب بر مبنای دسته‌بندی مذکور چه بوده و این طرح‌ها و لایحه‌ها بر چه مبنایی به تصویب رسیده‌اند و چه اهدافی از تصویب آن‌ها مدنظر قانون‌گذاران بوده است؟
در ادامه سعی خواهیم کرد با توجه به دو فصل قبل بررسی کنیم ببینیم که آیا این مصوبات موید منظور نظر قانون اساسی و رهبر انقلاب بوده‌اند؟ و آیا این مجلس گامی در راستای بهبود وضعیت زنان و خلاء های قانونی برداشته است یا نه؟ و این خلاء ها کجاها مشهودتر بوده است؟برای این منظور سعی شده است مشروح مذاکرات مجلس ششم اختصاصاً در حوزه زنان مورد بررسی قرار گیرد.

گفتنی است صرفاً طرح‌ها و لوایحی مورد بررسی قرار گرفته‌اند که به تصویب مجلس رسیده‌اند و سایر طرح‌ها و لوایح مسکوت یا مسترد شده از سوی مجلس تنها با عنوان اسم برده شده‌اند، چرا که قدرت و موفقیت هر مجلسی را از قوانینی که به تصویب رسانده‌اند می‌توان محک زد. مصبات و طرح‌ها و لوایح، بر مبنای همان دو دیدگاه مذکور تقسیم‌بندی شده و سپس بر مبنای سه محور موضوعی اجتماعی- فرهنگی، خانوادگی و سیاسی طبقه‌بندی شده‌اند. گفتنی است گاهی طرح‌ها و لوایح پیشنهادی به قدری بدیهی و قابل درک بوده و اتفاق نظر عموم مجلسیان در مورد آن‌ها وجود داشته و به قدری فوریت آن‌ها درک شده که در همان شور اول یا بعضاً در شور دوم بدون فوت وقت یا مخالفی به تصویب رسیده‌اند لذا موافقان و مخالفان به چانه زنی با یک‏دیگر نپرداخته‌اند از این جهت برای برخی مصوبات ما نظرات مخالفی نداشته و نظرات موافقان از چندین سطر تجاوز نکرده است.

گفتار نخست: دیدگاه تساوی‌گرای هویتی

در این مبحث بر قوانین و مصوبات و طرح‌ها و لوایحی که در آن‌ها بر زن جدای از خانواده توجه شده و شخصیت مستقل زن مورد تأکید می‌باشد، توجه شده است.

۱. قوانین و مصوبات

در این گفتار طرح‌‌ها و لوایحی که به مجلس وصول شده و طی شور‌های اول و دوم مورد بررسی قرار گرفته و موافق و مخالف در موردشان به چانه‌‌زنی پرداخته و در نهایت با اکثریت آراء در موردشان توافق حاصل شده و به تصویب رسیده‌اند، بررسی شده‌اند.

۱.۱.قوانین و مصوبات اجتماعی- فرهنگی

در این بند به موادی که زن را در حوزه اجتماع و فرهنگ حمایت کرده‌اند پرداخته شده است.

الف) تصویب طرح دوفوریتی پرداخت مستمری به فرزندان زنان متوفی مشمول قانون تأمین اجتماعی و سایر صندوق‌های بازنشستگی^[۲۱۰]

۷۴/۰
۹۴/۰

–
–
–

۲/۴
۲/۸
۸/۱۱

۹۶
۹۶
۹۶

گلوکز غیر پیوسته( بیوراکتور)
گلوکز نیمه پیوسته( ثابت)
گلوکز نیمه پیوسته (پله ای)

۳-۱۳- آزمایشهای تشخیصی جهت تایید بیوپلیمر تولید شده
۳-۱۳-۱- طیف سنجی مادون قرمز (FT-IR)
مهمترین قسمت عملی این طیف ناحیه بین cm^-1 ۵۰۰ و cm^-14000 می باشد. تابش مادون قرمز توسط مولکول آلی جذب و انرژی جذب شده به ارتعاشات مولکولی تبدیل می شود که این عمل جذب کوانتائی است. اگر چه طیف مادون قرمز مشخصه تمامی ساختمان مولکولی یک ترکیب است ولی بعضی از گروه های آلی صرف نظر از سایر قسمتهای ترکیبی که در آن واقعند، دارای فرکانس مشخص می باشند . همانطور که در شکل ۳- ۳۷ مشاهده می شود طیف ثبت شده دارای دو باند جذبی قوی در cm^-1 ۱۲۵۰ و cm^-1 ۱۷۵۰ می باشد که به ترتیب نشان دهنده گروه های C=O و C-O در استر می باشند.البته در این طیف گروهH C- در فرکانس cm^-1 ۳۰۰۰ و گروه الکلی O-H در فرکانس cm^-1 ۳۴۰۰ نیز بطور واضح مشخص میباشد. نمونه طیف استاندارد در شکل ۳-۳۸ و نمونه های طیف مربوط به بیوپلیمر های تولید شده که در پیوست آورده شده است، تاییدی بر تولید کوپلیمر در تحقیق حاضر می باشد پلی هیدروکسی بوتیرات/ هیدروکسی والرات می باشد.
شکل ۳-۳۷- طیف FT- IR از نمونه پلی هیدروکسی بوتیرات/هیدروکسی والرات تولید شده
شکل ۳-۳۸- طیف FT- IR از نمونه استاندارد تهیه شده پلی هیدروکسی بوتیرات/هیدروکسی والرات
۳-۱۳-۲- طیف سنجی رزونانس مغناطیسی هسته ای (NMR)
اصولاٌ NMR شکل دیگری از طیف سنجی جذبی است. عمل جذب بستگی به حالت هسته در ملکول دارد. منحنی تغییر فرکانس های پیک های جذبی بر حسب شدت آنها طیف NMR را ایجاد می کند. هر دو تکنیک ^۱H و ^۱۳C
تعداد هسته های به شکل شیمیائی غیر معادل ( هیدروژن های غیر معادل یا کربن های غیر معادل ) را به ما می دهند و همچنین اطلاعاتی را در مورد محیط اطراف هسته و وضعیت جفت شدن اتمها، اتم های ضمیمه و غیره در اختیار ما می گذارند. برای تشخیص حضور کوپلیمر به دست آمده از اسپکتروفتومتری رزونانس مغناطیس هسته – پروتون

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(^۱HNMR ) استفاده شد. شکل ۳-۳۹ طیف ^۱HNMRبه دست آمده را نشان می دهد.طیف مذکور حاصل حضور پیک های شاخص در موقعیت های شیمیائی مختلف به دست آمده می باشد که باتوجه به منابع دیگر مرتبط با تولید کوپلیمر PHB/HB که در پیوست آورده شده است تولید کوپلیمر مذکور را تایید می کند.
شکل ۳-۳۹- طیف ^۱HNMR حاصل از کوپلیمر پلی هیدروکسی بوتیرات/ هیدروکسی والرات
طیف ^۱۳CNMR با بهره گرفتن از اسپکتروسکوپی در دمای ۱۲۰ درجه سلسیوس و با سرعت چرخش ۳-۴ هرتز و پهنه ۴۰۰ هرتز به دست آمده است. در شکل ۳-۴۰ طیف رزونانس مغناطیس هسته ای برای کربن نشان داده شده است. انواع مختلف کربن موجود در کوپلیمر PHB/HV در این طیف مشخص می باشد .شماره های ۱الی ۹ بیان گر گروه های مختلف کربنی موجود می باشند که با توجه به طیف های مطالعات دیگر بر روی PHB/HV که در پیوست ارائه شده است حضور کوپلیمر تایید می شود.
شکل ۳-۴۰- طیف ^۱۳CNMR حاصل از کوپلیمر تولید شده پلی هیدروکسی بوتیرات/ هیدروکسی والرات
۳-۱۴- نتایج بررسی امکان استفاده از بیوپلیمر تولید شده در نانوکامپوزیتها
از اهداف مورد نظر در این پروژه امکان استفاده از بیوپلیمر تولید شده در این تحقیق در ساختار نانوکامپوزیتهای پلیمری زیست تخریب پذیر بوده است. لذا با بهره گرفتن از روش توزیع در حلال که در فصل گذشته توضیح داده شد اقدام به تهیه نانوکامپوزیت پلی هیدروکسی بوتیرات هیدروکسی والرات/ هیدروکسی اپتایت شد.علت استفاده از کوپلیمر پلی هیدروکسی بوتیرات/ هیدروکسی والرات ، قابلیت آن در دریافت نانوذرات وتثبیت آنها و نیز خواص مکانیکی بهتر نسبت به پلی هیدروکسی بوتیرات بوده است . کوپلیمر به دست آمده از فرایند بیولوژیکی دارای خلوص نسبتا قابل قبولی بود که آزمایشهای کیفی انجام شده توسط طیف FT- IR و NMR ارائه شده در شکلهای ۳- ۳۷ ،۳- ۳۸ ، ۳-۳۹ و ۳-۴۰ تایید این مسئله می باشد شکل ۳- ۴۱ نیز

۲-۳ انرژی در نظریات اقتصادی
در بخش تولید، تا چند دهه گذشته تاکید علم اقتصاد بر دو عامل تولید کار و سرمایه بوده است. سرمایه نیز تا قبل از انقلاب صنعتی بیشتر به زمین اطلاق می‌شده است علت این امر تسلط بخش‌های کشاورزی بوده بطوریکه کشاورزی ۹۰-۸۰ درصد تولیدات را به خود اختصاص می‌داده است. از این رو تابع تولید به شکل زیر بوده است.
Q= مقدار تولید
L= نیروی کار Q=F(L,K)
K= زمین
با ظهور انقلاب صنعتی و تغییر فرایند تولید، مواد اولیه نیز به جرگه عوامل مهم تولید درآمد و در بررسی‌های اقتصادی مورد توجه قرار گرفت. خصوصاً برخی از مواد اولیه نظیر پنبه و الیاف طبیعی در صنعت نساجی، سنگ آهن و ذغال‌سنگ در صنعت فولاد می‌توان نام برد. بنابراین تابع تولید به شکل زیر تغییر نمود:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

Q= مقدار تولید
L= نیروی کار Q=F(L,K,M)
K= سرمایه
M= مواد اولیه
در هر دو دوره قبل و بعد از انقلاب صنعتی، یکی از عوامل مهم تولید از لحاظ طبیعی و فیزیکی، انرژی بوده است که به دلیل فراوان بودن آن کمتر مورد توجه اقتصاددانان قرار می‌گرفت.
اما از دهه ۱۹۷۰ میلادی و بعد از افزایش قیمت نفت خام و ظهور بحران در اقتصاد جهانی مسئله انرژی و کمیابی آن به شدت مورد توجه قرار ‌گرفت. بطوریکه در تابع تولید عامل انرژی نیز لحاظ گردید.
Q= مقدار تولید
L= نیروی کار
K= سرمایه Q=F(L,K,M,E)
M= مواد اولیه
E= انرژی
همان‌طور که ملاحظه می‌شود بعد از انقلاب صنعتی، سه عامل نیروی کار، زمین و سرمایه عموماً به عنوان عوامل تولید مطرح می‌باشند و بعد از بحران انرژی، برخی از اقتصاددانان و نظریه پردازان توسعه، انرژی را نیز به عنوان یکی از عوامل تولیدی می‌دانند. البته این اهمیت عمدتاً ناشی از افزایش قیمت انرژی و موضوع کمیابی آن مورد توجه نیست. بلکه این قبیل اقتصاددانان معتقدند که هر یک از عوامل کار، زمین و سرمایه برای تولید و نگهداری فرد نیاز به انرژی دارند. برخی از اقتصاددانان نظیر کلیوند^[۵] (۱۹۸۴) اهمیت بیشتری برای انرژی در تولیدات اقتصادی مطرح می‌کنند و انرژی را به عنوان عامل اصلی و مقدم بر سایر عوامل می‌‌‌دانند. طرفداران نظریه فوق بحث‌های خود را عموماً با فرض مهم‌تر بودن انرژی نسبت به سایر عوامل شروع کرده و سهم کمتری برای سایر عوامل تولید قائلند. از طرف دیگر اقتصاددانان نئوکلاسیک مانند برنت^[۶] (۱۹۷۸) معتقدند که انرژی به عنوان عامل مهم در رشد اقتصادی نیست و به عقیده استرن^[۷] (۱۹۹۳) نتایج نئوکلاسیک‌ها قویاً متاثر از این عقیده است که آنها فرض می‌کنند انرژی می‌تواند از راه های مشخص بر رشد اقتصادی تاثیر بگذارد و این فرض ساختار تحقیقات تجربی آنان را تحت تاثیر قرار داده است. تحقیقات وی مبنی بر تعیین رابطه بین انرژی و رشد اقتصادی در آمریکا حاکی از آن است که بین مصرف نهایی انرژی و رشد اقتصادی رابطه معنی‌داری وجود دارد به طوری که مصرف نهایی انرژی به عنوان یکی از عوامل مهم در تولید ناخالص داخلی است.
اما بر خلاف نظریات فوق اقتصاددانانی کینزینی (به شکل تلویحی) عامل انرژی را در کنار سایر عوامل قرار داده و تاثیر ناشی از افزایش قیمت آن موجب اختلال در تولید و کاهش عرضه کل و اشتغال را بدنبال دارد، مطرح می‌نمایند.
۲-۴ تقاضای انرژی در بخش‌های مختلف اقتصادی
آمارها نشان می دهد که بخش خانگی و تجاری سهم عمده‌ای در تقاضای انرژی را دارا است. بخش حمل و نقل دومین مصرف‌کننده بزرگ انرژی نهایی است. همانطور که انتظار می‌رود، تقریباً تمام مصرف این بخش را فرآورده‌های نفتی تشکیل می‌دهند اما در سالهای اخیر برخی وسایل نقلیه از گاز طبیعی فشرده (CNG) و (LNG) استفاده می‌کنند. در برخی مناطق شهری مانند تهران، مقداری برق برای مصرف قطارهای برق مصرف می‌شود. بخش صنعت سومین مصرف‌کننده عمده انرژی در ایران است.
در مجموع بزرگ‌ترین مصرف‌کننده انرژی نهایی بخش خانگی و تجاری است که ظرفیت قابل توجهی برای جایگزینی گاز طبیعی به جای فرآورده‌های نفتی دارد. با یک سیاست مناسب قیمت‌گذاری CNG می‌تواند در بخش حمل و نقل اقتصادی شده و فرصت‌های فوق‌العاده‌ای برای صرفه‌جویی فرآورده‌های نفتی ایجاد کند. اگرچه سهم گاز طبیعی در بخش صنعت بالاست، همچنان موارد و فرصت‌هایی برای جایگزینی و استفاده گاز طبیعی با قیمت‌های ارزان و مناسب وجود دارد.
۲-۵ انرژی و سایر شاخص‌های اقتصادی
انرژی به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تولید و همچنین به عنوان یکی از ضروری‌ترین محصولات نهایی، از نظر اقتصادی دارای اثرات قابل توجهی است. مسلماً بررسی تمامی این اثرات در بخش حاضر امکان‌پذیر نخواهد بود. بنابراین در این بخش تنها برخی از مباحث مهم و اقتصاد به اختصار مورد بررسی قرار می‌گیرند. این موضوعات عبارتند از: مصرف سرانه و شدت انرژی، مصرف انرژی و رشد اقتصادی، شاخص‌ بهره‌وری انرژی و اثرات تورمی افزایش قیمت انرژی.
۲-۶ مصرف سرانه و شدت انرژی
به طور کلی افزایش کارایی و بهره‌وری عوامل تولید از جمله انرژی، می‌تواند موجب افزایش رشد اقتصادی و رفاه اجتماعی شود. بنابراین از طریق بهبود تکنولوژی‌های تبدیل و مصرف انرژی می‌توان کارایی و بهره‌وری انرژی را افزایش داد. اگرچه معمولاً در مقایسه بین کشورها – از نظر سرانه مصرف انرژی – بالابودن مصرف نشانه توسعه یافته‌تر بودن یک کشور است، اما بایستی متذکر شد که عموماً این مصرف بالاتر با تولید ملی بیشتری نیز همراه است. از طرف دیگر تجربه کشورهای پیشرفته نشان داده که می‌توان با افزایش کارایی فن‌آوری‌های تولید و مصرف انرژی، ضمن ثابت نگه داشتن و حتی کاهش مصرف، توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی بالاتری به وجود آورد. در این ارتباط موضوعی که در مورد ایران بایستی مدنظر قرار گیرد این است که فراوانی نسبی منابع انرژی باعث شده که مصرف سرانه و شدت انرژی (در مقایسه با کشورهایی با ساختار مشابه و منابع انرژی کمتر)، بالاتر است. به عبارت دیگر تولید کالاهای انرژی‌بر، تا حدودی بالا بودن مصرف سرانه و شدت انرژی در ایران را توجیه می‌کند.
شاخص مهم دیگر برای ارزیابی نحوه استفاده از انرژی در سطح کلان کشور، شدت انرژی است. شدت انرژی نشان می‌دهد که برای تولید مقدار معینی از کالاها و خدمات، چه میزان انرژی به کار رفته است. برای محاسبه شدت انرژی می‌توان مصرف نهایی داخلی انرژی را بر تولید ناخالص داخلی تقسیم نمود.
برای تحلیل شدت انرژی در ایران توجه به الگوی بخش مصرف انرژی می‌تواند مفید باشد.
۲-۷ مصرف سرانه انرژی و رشد اقتصادی
در مورد نقش مصرف انرژی بر رشد اقتصادی مطالعات زیادی (در جهان) انجام شده است. بر اساس نتایج برخی از این تحقیقات، اگر چه در طول چند دهه اخیر مقدار انرژی مصرف شده برای هر واحد محصول تولید شده (یعنی شدت انرژی) کاهش یافته، ولی این بدان معنا نیست که نقش انرژی به عنوان یک نهاده تولید، در تولید کالاها و رشد اقتصادی کاهش یافته است. علاوه بر افزایش کارایی فن‌آوری‌های تولید و مصرف انرژی- که مورد اشاره قرار گرفت- دلایل اصلی کاهش شدت انرژی طی دهه‌ های گذشته کاربرد بیشتر سوخت‌های با کیفیت بالاتر و نیز استفاده بیشتر از الکتریسیته به جای سوخت‌های با کیفیت پایین‌تر مثل زغال‌سنگ و چوب بوده است. اگر این تغییر ترکیب در استفاده از منابع انرژی مورد توجه قرار گیرد، می‌توان پی‌برد که رابطه قوی بین سطح فعالیت‌های اقتصادی (رشد اقتصادی) با مصرف انرژی وجود دارد.
اگر چه عواملی مثل جایگزینی انرژی با سایر نهاده‌های تولید، بهبود فن‌آوری‌ها، تغییر ترکیب منابع انرژی (از منابع از انرژی با کیفیت بالاتر به جای منابع با کیفیت کمتر) و تغییر ترکیب کالاهای تولیدی (از کالاهای انرژی‌بر به سمت کالاها و خدماتی که نیاز کمتری به مصرف انرژی دارند) می‌تواند تا اندازه زیادی موجب کاهش مصرف و شدت انرژی شده و از این رو موجب تضعیف رابطه رشد اقتصادی و مصرف انرژی شود، اما به هر حال بایستی قبول کرد که این عوامل تنها تا حد معینی قادر هستند که وابستگی رشد اقتصادی به مصرف انرژی را کاهش دهند. بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که شدت انرژی مخصوصاً برای کشورهای پیشرفته به مقدار چشمگیری کاهش یابد، مگر اینکه تحولات غیرمنتظره‌ای در پیشرفت فن‌آوری‌ها و یا کشف منابع جدید انرژی رخ دهد.
اگر انرژی را همانند سایر عوامل تولید (همچون نیروی کار و سرمایه) در چارچوب تابع تولید در نظر بگیریم، آن‌گاه معلوم است که افزایش مصرف انرژی سطح تولید را افزایش می‌دهد. به عبارت دیگر ارتباط مصرف انرژی و رشد اقتصادی در قالب تابع تولید، که رابطه فنی میان سطح تولید با مقدار مصرف هریک از نهاده‌ها را نشان می‌دهد، قابل بررسی است. با توجه به توضیحات فوق، آمار و اطلاعات موجود در مورد کشورهای پیشرفته و در حال توسعه نشانگر آن است که در مراحل اولیه توسعه اقتصادی ضریب انرژی (نسبت نرخ رشد مصرف انرژی به نرخ رشد اقتصادی) بالا بوده و بیشتر از واحد است. سپس به تدریج همراه با رشد اقتصادی ضریب انرژی کاهش یافته و به سمت واحد و یا حتی کمتر از آن میل می‌کند.
به هر حال اطلاعات فوق مؤید این نکته است که در مورد کشورهای پیشرفته در مقایسه با کشورهای در حال توسعه، شدت انرژی پایین ولی مصرف سرانه انرژی بالاتر است. به طور کلی می‌توان گفت که همراه با صنعتی شدن و کاهش اهمیت نسبی بخش کشاورزی (با انرژی‌بری کمتر) و افزایش اهمیت نسبی بخش صنعت و حمل و نقل (با انرژی‌بری بیشتر) و نیز همراه با جانشینی سوخت‌های تجاری به جای سوخت‌های غیرتجاری، رشد مصرف انرژی از رشد تولید ناخالص داخلی پیشی گرفته و نهایتاً ضریب انرژی افزایش می‌یابد. برعکس زمانی که تغییرات ساختاری کندتر شده و به تدریج تثبیت می‌شود، و سهم بخش‌های مختلف اقتصادی (کشاورزی، تجاری، صنعت، حمل و نقل و…) از تولید ناخالص داخلی حالت باثباتی پیدا می‌کند، و نیز قسمت اعظم مصرف انرژی از سوخت‌های تجاری تامین می‌شود، ضریب انرژی کاهش یافته و به سمت واحد میل می‌کند. حتی ممکن است که ضریب انرژی در مراحل بعدی به کمتر از یک دهم برسد.
۲-۸ شاخص بهره‌وری انرژی
شاخص بهره‌وری انرژی از تقسیم ارزش محصول به مقدار انرژی مصرفی به دست می‌آید (عکس شدت انرژی). برای محاسبه بهره‌وری انرژی در سطح ملی می‌توان تولید ناخالص داخلی را بر مقدار مصرف نهایی انرژی تقسیم نمود.
۲-۹
اثرات تورمی افزایش قیمت انرژی
در مورد اثرات تورمی افزایش قیمت انرژی دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد که از جمله می‌توان به برخی از آنها به شرح زیر اشاره نمود:
افزایش قیمت انرژی به دلیل افزایش هزینه‌های تولید می‌تواند موجب انتقال منحنی عرضه کل اقتصاد به سمت بالا شده و همزمان باعث افزایش بیکاری و تورم شود. چنین پدیده‌ای که در اقتصاد تحت عنوان پدیده تورم- رکودی نام‌گذاری شده در دهه هفتاد و در پی افزایش ناگهانی و شدید قیمت‌های انرژی در اکثر کشورهای صنعتی به وقوع پیوست.
اگر قبول کنیم که تورم منشأ پولی داشته و بنابراین با حجم پول و نقدینگی ارتباط دارد، آنگاه افزایش قیمت انرژی فقط از این دیدگاه که هزینه‌های تولید در اقتصاد را تغییر می‌دهد بر تورم اثر می‌کند، با این حال باید توجه کرد که افزایش قیمت انرژی قیمت‌های نسبی در اقتصاد را تغییر داده و لذا سطح عمومی قیمت‌ها را تغییر می‌دهد.
در اینجا با بهره گرفتن از جدول داده- ستاده انرژی سال ۱۳۷۳ و با توجه به مدلی که در همین ارتباط توسط دفتر برنامه‌ریزی انرژی توسعه یافته، اثرات تورمی افزایش قیمت انرژی محاسبه شده است. افزایش مزبور از دو طریق بر سطح قیمت‌ها اثر می‌کند:
افزایش قیمت انرژی مستقیماً هزینه انرژی خانوارها را افزایش می‌دهد.
افزایش قیمت انرژی باعث افزایش هزینه تولید (و به تبع قیمت) کالاها و خدمات در بخش‌های تولیدی شده و از این طریق هزینه‌های مصرفی خانوارها را افزایش می‌دهد.
۲-۱۰ پیشینه تحقیق
در این بخش مطالعات در زمینه تحقیق در قالب مطالعات اقتصاد ایران و سایر کشورها ارائه می‌شود.
۲-۱۰-۱ تحقیقات داخلی
تجزیه و تحلیل نقش انرژی در اقتصاد کلان در طی سالهای ۷۸-۱۳۵۰ (عسگری، ۱۳۸۲)
هدف از این مطالعه تجزیه و تحلیل نقش انرژی در اقتصاد کلان جمهوری اسلامی ایران در طی سالهای ۷۸-۱۳۵۰ با بهره گرفتن از روش‌های خودهمبستگی برداری، همگرانی، مدل‌های تصحیح خطابرداری و متغیرهای تولید ناخالص داخلی، سرمایه‌گذاری کل، اشتغال کل و مصرف کل انرژی در کوتاه‌مدت و بلندمدت است. کلیه متغیرهای به کار رفته در مطالعه به صورت لگاریتمی و به قیمت ثابت سال ۱۳۶۹ می‌باشند. جهت بررسی رفتار پویای مدل از تابع واکنش ضربه‌ای، تجزیه واریانس، معیار پایداری و آزمون جدید علیت گرانجر استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهند که تغییرات در اشتغال و سرمایه‌گذاری باعث تغییر در تولید ناخالص داخلی می‌شود و تغییرات در مصرف انرژی سبب تغییرات در اشتغال می‌شود. از طرفی تغییرات در تولید ناخالص داخلی، اشتغال و سرمایه‌گذاری باعث تغییر در مصرف انرژی می‌شود. همچنین تغییرات در تولید ناخالص سبب تغییر در سرمایه‌گذاری می‌شود.

ازالگوﺑﻨﺪیمتنهاﻧﯿﺰدرﻣﺨﻔﯽﮐﺮدناﻃﻼﻋﺎتاﺳﺘﻔﺎدهﻣﯽﺷﺪ. ﺑﻮﺳﯿﻠﻪﺗﻨﻈﯿﻢﮐﺮدنﻣﮑـﺎنﺧﻂﻫﺎوﮐﻠﻤﻪﻫﺎﻣﺘﻦراﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاریوازوﺳﺎﯾﻠﯽﻣﺎﻧﻨﺪﺳﻮزنﻧﯿﺰﺑﺮای ﻣﺸﺨﺺﮐﺮدنﻟﻐﺎتﻣﻮردﻧﻈﺮﻧﯿﺰاﺳﺘﻔﺎدهﻣﯽﺷﺪ.
ﻫﻤﺎنﻃﻮرﮐﻪﺑﻪﺧﺎﻃﺮﭘﯿﺸﺮﻓﺖﺗﮑﻨﻮﻟﻮژیﻣﺨﻔﯽﮐﺮدناﻃﻼﻋﺎتﺑﺪونﻧﻤﺎﯾﺎنﺷﺪنﺑﺎﺣﺠﻢزﯾﺎدیاﻧﺠﺎمﻣﯽﮔﺮﻓﺖﻋﻠﻢﭘﯿﺪاﮐﺮدنﻣﺘﻮنﻣﺨﻔﯽﻧﯿﺰدرﺣﺎلﭘﯿﺸﺮﻓﺖﺑﻮد. ﻣﺴﺌﻮل اف بی آی^[۲۰] ﻧﺴﺒﺖﺑﻪاﺧﺘﺮاعمیکرودات^[۲۱] ﺑﻮﺳﯿﻠﻪآﻟﻤﺎﻧﯽﻫﺎﭼﻨﯿﻦﺗﻌﺒﯿـﺮیداﺷـﺖ،ﻋﮑﺲﻫﺎیﺑﺴﯿﺎرﮐﻮﭼﮑﯽﺑﻮدﻧﺪﮐﻪاﻃﻼﻋﺎتﻣﺨﺘﻠﻔﯽﻣﺎﻧﻨﺪعکسوﻣﺘﻦرادرﺧﻮدﺟﺎیﻣﯽدادﻧﺪ،اﯾﻦﻋﮑﺲﻫﺎدراﻧﺪازهﯾﮏﻧﻘﻄﻪﺑﻮدﻧﺪﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦﻣـﯽﺗـﻮانﺑـﺎآﻧﻬـﺎﯾﮏﻣﺘﻦﺳﺎدهﻧﻮﺷﺖ، ﻣﺜﻼ ً دررویﺧﻄﻮطﯾﮏﮐﻠﻤﻪﻣﯽﺗﻮاناﻃﻼﻋﺎتزﯾﺎدیﻗﺮارداد.
درﺣﻘﯿﻘﺖﻓﻀﺎیﻓﺮﺳﺘﺎدنﻣﺘﻦﻫﺎﺑﻪاﯾﻦروشﻫﺎآﻧﭽﻨﺎنﺑﻮدﮐـﻪﻣﺤـﺪودﯾﺖﻫـﺎیزﯾـﺎدی ﺑﺮایارﺳﺎلﻣﺘﻦوﺣﺘﯽﻋﮑﺲاﻋﻤﺎلﻣﯽﺷﺪ،ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎﯾﯽﮐﻪاﻣﺮوزﺑﺴﯿﺎرﺑﯽﻣﻌﻨﯽﻣﯽﺑﺎﺷـﻨﺪ. درآﻣﺮﯾﮑﺎﭘﺴﺖﺷﻄﺮﻧﺞ،ﻧﻘﺸﻪﻫﺎیﺑﺎﻓﻨﺪﮔﯽ،ﺗﮑﻪﻫﺎیروزﻧﺎﻣﻪوﺣﺘﯽﻧﻘﺎﺷـﯽﮐﻮدﮐـﺎنﻣﻤﻨـﻮعﺑﻮد، ﺣﺘﯽﻓﺮﺳﺘﺎدنﮔﻞدراﻧﮕﻠﺴﺘﺎنوآﻣﺮﯾﮑﺎﻣﻤﻨﻮعﺷﺪ.
بعدها با ورودﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﻫﺎ به عرصه تکنولوژی،پنهان نگاری پیشرفتشگفت انگیزیکرد. روشﻫـﺎیﻗـﺪﯾﻤﯽ مخفی سازی دادههادرﻋﮑﺲو متن، با تغییرروش های محاسباتی کامپیوتریروشهای دﯾﮕﺮپنهان نگاریتولید شد(پولیمنیا و همکاران، ۱۹۹۲).

1. 1. تعریف رمزنگاری

در رمزنگاری، وجود اطلاعات یا ارسال شدن پیام به هیچ وجه مخفی نمی‌باشد، بلکه ذخیره اطلاعات یا ارسال پیام مشخص است، اما تنها افراد مورد نظر می‌توانند اطلاعات اصلی را بازیابی کنند. بالعکس درپنهان‌نگاری، اصل وجود اطلاعات یا ارسال پیام محرمانه، مخفی نگاه داشته می‌شود و غیر از طرف ارسال‌کننده و طرف دریافت‌کننده کسی از ارسال پیام آگاه نمی‌شود.
در رمزنگاری محتویات یک متن به صورت حرف به حرف و در بعضی موارد بیت به بیت تغییر داده می‌شود و هدف تغییر محتوای متن است نه تغییر ساختار زبان‌شناختی آن. در مقابل کدگذاری تبدیلی است که کلمه‌ای را با یک کلمه یا نماد دیگر جایگزین می‌کند و ساختار زبان‌شناختی متن را تغییر می‌دهد.
۱-۴-تفاوت رمزنگاریوپنهان نگاری
روشهایپنهاننگاریورمز نگاریﺑﺎﻫﻢشباهت زیادی دارند. درﺣﻘﯿﻘـﺖﻓﻠﺴﻔﻪپنهان نگاریاﯾﻦاﺳﺖﮐﻪﭘﯿﻐﺎمبه گونهای مخفی شودﮐـﻪﮐـﺴﯽﻣﺘﻮﺟـﻪﺣـﻀﻮرآنﻧﺸﻮددرﺣﺎﻟﯽﮐﻪدررمزنگاریﻫﺪفﺗﻐﯿﯿﺮﭘﯿﻐﺎمﺑﻪگونهایاﺳﺖﮐﻪﺑﺮایﺷـﺨﺺدﯾﮕـﺮیﻧﺎﻣﻔﻬﻮمﺑﺎﺷﺪواﯾﻨﮑﻪﮐﺴﯽﻣﺘﻮﺟﻪﭘﯿﻐﺎمﺑﺸﻮدﯾﺎﻧﻪاﻫﻤﯿﺘﯽﻧﺪارد.
به طوری که در باب پنهان سازی میگویند: هدف پنهانسازی این است که پیامی را در یک پیام دیگر بیخطر به روشی ذخیره کند که دشمن پی به وجود پیام اولی در پیام دوم نبرد.برتری پنهانسازی هم در این است که میتوان پیامی را فرستاد بدون اینکه کسی بفهمد پیامی فرستاده شده است.
به طور معمول در رمزنگاری درک میشود که فرستنده و گیرنده در حال رد و بدل کردن اطلاعاتی هستند که نمیخواهند شخص سومی از آن خبردار باشد.
پنهاننگاری دارای عیب هایی نیز می باشد. به طور مثال ، برای فرستادن چند بیت احتیاج به فرستادن تعداد بسیار زیادی بیت بدون اطلاعات هستیم و سربار آن زیاد است یا اینکه به محض فاش شدن الگوریتم یک روش،دیگر از آن نمی توان در مخفی کردن اطلاعات استفاده کرد، یک تفاوت مهم دیگر در آن است که پنهانسازی حتما به میزبانی یک محیط ثانویه (تکرسانه یا چندرسانهای) نیاز دارد؛ در حالی که در رمزنگاری اینطور نیست.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در رمز نگاری برای جلوگیری از دسترسی غیر مجاز به محتوای پیام از مخدوش نمودن آن استفاده میشود. بطوریکه این پیام مخدوش وغیر قابل درک شده توسط شخص مجاز و با بهره گرفتن از یک کلید سری قابل بازسازی است و اطلاعات به راحتی استخراج میشوند. لیکن همین امر برای شخص غیر مجازی که به اطلاعات رمز شده و الگوریتم رمز نگاری دسترسی دارد بدون داشتن کلید ناممکن است. ارسال پیام رمزشده روی کانال عمومی صورت می پذیرد و همین امر موجب شکل گیری موج عظیمی ازحملات مختلف روی این سیستم شده است؛ بطوریکه می توان گفت جنگ سختی میان طراحان الگوریتم های رمز نگاری از یک طرف و تحلیل گران این الگوریتم ها ازطرف دیگر همواره وجود داشته و دارد.
طراحان برای افزایش محافظت از محرمانه بودن پیام، سعی درپیچیده ترکردن الگوریتمها برای مقاومت در برابر حملات مختلف را دارند و تحلیل گران با نبوغ و استفاده از نقاط ضعف الگوریتمها راه های نفوذ را جستجو میکنند.
اگر ما بتوانیم بگونهای احتمال انجام شدن تحلیل روی الگوریتم را کاهش دهیم؛ این کار منجر به افزایش در محافظت از محرمانگی و تمامیت پیام میشود. ایدهی استفاده از نهان نگاری اطلاعات راهی است در جهت رسیدن به هدف فوق که در سال ١٩٨٣ توسط سیمونز تحت عنوان مسئله زندانیان مطرح شد. آلیس وباب زندانی هستند وبرای طرح نقشه فرار الیس میخواهد پیامی را برای باب ارسال کند. ارتباط آلیس وباب از طریق ارسال ودریافت نامه هایی با محتوای مجاز که توسط ویلی زندانبان چک می شود ممکن می شود. بدیهی است درصورتیکه ویلی ارسال پیامی را غیر مجاز تشخیص دهد به سرپرست زندان اطلاع خواهد داد و این موجب قطع ارتباط آلیس وباب خواهد شد بنابراین آلیس باید پیام خود را در قالب یک پیام عادی و پنهان شده درآن برای باب ارسال نماید طوریکه سوءظن ویلی برانگیخته نشود وباب هم قادر به فهم کامل پیام الیس باشد.
در نهان نگاری میتوان پیام را قبل از درج داخل میزبان با بهره گرفتن از الگوریتمهای رمز نگاری به صورت رمز در آورد و سپس عمل پنهانسازی را انجام داد، بطوریکه می توان گفت با بهره گرفتن از پنهانسازی در حقیقت سه لایه حفاظتی بسیار محکم در دسترسی به پیام ایجاد خواهد شد: اول اینکه وجود ارتباط نامحسوس است و این هدف اصلی در پنهانسازی است، بنابراین گذشتن از اولین مانع کار چندان سادهای نخواهد بود در صورتیکه وجود اطلاعات دریک میزبان مورد سوءظن واقع شود؛ مرحله دوم پیداکردن الگوریتم پنهانسازی است. طوریکه باید جا و ترتیب پنهان شدن اطلاعات معلوم شود.
لیکن در این مرحله نیز چون از یک کلید بنامکلید استگوبرای درج پیام استفاده شده دانستن این کلید ضروری است و بنابراین گذشتن از این مرحله نیز با دشواری همراه خواهد بود. چنانچه دو مرحله قبلی با موفقیت پشت سر گذاشته شوند؛ اکنون به متن رمزی دسترسی پیدا شده است که تازه در این مرحله مسائل مربوط به رمزنگاری مطرح میگردند(پاتریک کومار وپاچری، ۲۰۱۲).

1. 1. تعریف نهان نگاری

نهان نگاری یا واترمارکینگ دیجیتال^[۲۲] شاخه ای از علم پنهان نگاری است با این تفاوت کهﺣﺠﻢﺑﺴﯿﺎراﻧﺪﮐﯽازدادهﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖﺑﻪﻧﺤﻮیدررﺳﺎﻧﻪﭘﻨﻬﺎنﺷﻮﻧﺪﮐﻪدرﻣﻘﺎﺑﻞاﻧﻮاعﺗﻐﯿﯿﺮاترﺳﺎﻧﻪازﺧﻮدﻣﻘﺎوﻣﺖﻧﺸﺎندادهوﺣﺪاﻗﻞﺧﺮاﺑﯽدرآﻧﻬﺎﭘﯿﺶآﯾد.
به دلیل شباهت زیاد نهان نگاری به پنهان نگاری کلیه ی اصطلاحات ذکر شده در پنهان نگاری در اینجا نیز کاربرد دارد.
۱-۵-۱-تاریخچه نهان نگاری
نهان نگاری شاخهای از فرایند پنهان نگاری محسوب میشود که نخستین بار در سال ۱۹۹۶ جهت حفاظت کپیرایت و جلوگیری از تکثیر غیر قانونی اطلاعات معرفی شد(پراسادوآلا ۲۰۰۴).
۱-۵-۲- تفاوت پنهان نگاری و نهان نگاری
تفاوت در آن است که در پنهان سازی تناسب موضوع و محتوا میان رمز و میزبان الزامی نیست. محتوای رمز و میزبان میتواند کاملا مستقل از هم باشند اما در نهان نگاری محتوای رمز و میزبان بایستی مرتبط با هم باشند و همچنین در پنهان سازی آنچه که مهم است پیامی است که داخل میزبان پنهان شده است و میزبان در حقیقت سدی است برای محافظت از پیام لیکن در نهان نگاریآنچه که مهم است میزبان است و پیام برای محافظت از میزبان داخل آن درج شده است. یکی از خصوصیات ضروری نهان نگاری داشتن مقاومت بسیار بالا است طوری که به هیچ وجه قابل تفکیک از میزبان نباشد و از بین بردن آن منجر به از بین رفتن میزبان شود.
مثلا می توان در یک فایل حاوی اطلاعات گذرنامه اشخاص، از مشخصات ظاهری فرد نظیر اثر انگشت،رنگ چشم یا طرح عنبیه بعنوان واترمارک ضمیمه به فایل اصلی استفاده کرد.در فایل تولیدات یک مرکزعلمی میتوان از اطلاعات کپی رایت آن مرکز، لیست مشتری ها، طرح لوگوی مرکز، تاریخ و نظایرآن بعنوان واترمارک استفاده کرد.
۱-۵-۳-محیط میزبان
محیط ورسانه های گوناگونی میتوانند میزبان( حامل واترمارک) باشند.محیط میزبان میتواند از نوع رسانه های دیجیتالی یا غیر از آن باشد.
موارد متداول تر به قرار زیر هستند :
رسانه تصویر ساکن، رسانه تصویر متحرک، رسانه صوتی، رسانه متنی، فایل سرآیند، نرم افزار،سخت افزار،فایل سیستم، دیسک، ژنوم، بسته های جاری در شبکه. این میزبان ها از الگوریتمهای مختلفی برای نهان نگاری استفاده میکنند(مانیکاندان ومیاپان، ۲۰۱۲).
۱-۶-طرح کلی الگوریتم های نهان نگاری
اگر اجزای مورد نیاز برای الگوریتم نهان نگاری را به صورت زیر بیان کنیم، میتوانیم عملیات پنهان سازی را به صورت نمادین نشان دهیم.

• • رسانه پوشاننده©

• • پیام مخفی شده که میتواند متن ساده، متن رمز شده و یا هر نوع دیگری از داده باشد.(M)

• • تابعاستگو (F(s)) و معکوس آن (F(s)^-1)

• • یک کلید استگو اختیاری (Secret Key) یا رمزی که ممکن است برای مخفی کردن یا پیدا کردن پیام استفاده شود.

تابع استگو،فایل میزبان و پیامی که باید مخفی شود همراه با یک کلید رمز(اختیاری) را دریافت میکند و پس از اعمال نهان نگاری در فایل میزبان، فایل استگو (S) را تولید می کند.این طرح در شکل(۱-۱)نشان داده شده است(مونیکا پاتل، ۲۰۱۲).
Secret Key
تابع تشخیص نهان (F(s)^-1) نگاری
F(S)
تابع نهان نگاری
F(S)
M M
S
C C
شکل۱-۱:طرح کلی الگوریتم های نهان نگاری
۱-۷-آنالیزهای لازم جهتانتخاب روش نهان نگاری