مربیان کودکستان و کلاس های پایین دبستان به طور استثنایی خلاق هستند.آزمایش های استعداد نشان می‌دهد که ۵۸ درصد این مربیان در زمینه قدرت تصور خلاق در مقایسه با سایر حرفه ها به نحوی غیر عادی برترند.

۲) بازی های فکری ،حل معما و جدول

بعضی بازی ها به پرورش قدرت تصور کمک نموده و بعضی ‌به این استعداد کمک نمی کنند . خلاقیت به مقدار زیادی بستگی به نحوه ی بازی دارد . توماس ادیسون بر طبق گفته فرزندش چارلز ، به حل معما به عنوان تمرین در خلاقیت اعتقاد زیادی داشت .برای آن ها لازم است مغز خود را مجبور به کار خلاق کنیم و این خود ، خلاقیت ما را به نحو بارزی پرورش می‌دهد.

۳)سرگرمی ها و هنرهای زیبا

کارهای دستی برای ما از نظر خلاقیت دارای اثر زیادی می‌باشد ، در صورتی که خودمان هم طرح را به وجود آوریم و هم آن را اجرا کنیم.( سبد سازی ،تکه دوزی ،منبت کاری ،فلزکاری ، مدل سازی و …) به همان ترتیب تبدیل وسایل خراب و بی مصرف به اشیای مفید یا تزئینی برای خلاقیت بسیار مؤثر است .

اما نتیجه ی خلاقی که از یک هنر به دست می آوریم بستگی به چگونگی اجرای آن دارد.

۴) خلاقیت با مطالعه پیشرفت می‌کند .

چنان که فرانسیس بیکن فیلسوف و نویسنده انگلیسی قرن شانزدهم اظهار داشته است ، مطالعه انسان را کامل می‌کند ، مطالعه قدرت تصور را تغذیه می‌کند .

پربارترین نوع خواندن عبارت از خواندن بیوگرافی است . زندگی هر کس که ارزش انتشار داشته باشد ممکن نیست حاوی رکورد الهام بخشی از ایده های ابداعی نباشد .

یادداشت برداری در حین مطالعه ، تمرین خلاقیت بسیار بهتری به وجود می آورد.از محاسن این کار آن است که در ما انرژی بیشتری القا می‌کند .

۵) نویسندگی به عنوان یک تمرین خلاقیت .

با نویسندگی می توان به نحو بارزی قدرت تصور را پرورش داد. بعضی متخصصان خلاقیت تأکید دارند که (( تمرین نویسندگی جز جدانشدنی هر کوشش واقعی برای بهره وری مغزی است )).(اسبورن،۱۳۷۵)

اصول تورنس^[۷۴]

تورنس (۱۹۶۲) ، بیست اصل برای توسعه تفکر اخلاق از طریق تجربه های مدرسه ارائه می‌دهد:(حسینی،۱۳۷۸)

۱- تفکر خلاق را با ارزش بدانید.

۲- بچه ها را به محرک های محیطی حساس تر سازید.

۳- دست کاری اشیا و عقاید را تشویق کنید.

۴- چگونگی آزمایش منظم عقاید را یاد دهید.

۵- تحمل عقاید تازه را توسعه دهید .

۶- از تحمیل یک الگوی خاص اجتناب کنید .

۷- در کلاس جوی خلاق ایجاد کنید.

۸- به کودکان یاد بدهید تفکر خلاق خویش را ارزشمند بداند.

۹- مهارت هایی را به منظور اجتناب از بدآموزی همسالان آموزش دهید.

۱۰- اطلاعات لازم راجع به فرایند خلاق را ارائه دهید.

۱۱ – احساس ضعف در برابر شاهکارها را دور کنید.

۱۲- یادگیری خود را تشویق و ارزیابی کنید.

۱۳- خار در پا ایجاد کنید . ( توجه دانش آموزان را به یافته های بحث برانگیز جلب کنید).

۱۴- برای تفکر خلاق ضرورت هایی ایجاد نمایید.

۱۵- موقعیت هایی برای فعالیت و فرصت هایی برای آرامش ایجاد کنید.

۱۶- برای رسیدن به عقاید ،منابع قابل دسترسی فراهم کنید .

۱۷- عادت رسیدن به کاربرد کامل عقاید را تشویق کنید .

۱۸- انتقاد سازنده را توسعه دهید ، نه فقط انتقاد کردن را .

۱۹- کسب شناخت در رشته‌های مختلف را تقویت کنید .

۲۰- معلمانی با روح حادثه جویی باشید.

راه کارهایی برای تسهیل خلاقیت و نوآوری:(وایلز،۱۳۷۷)

شاید یکی از مهمترین عوامل تسهیل و تقویت مدیریت ،توان خلاقیت و نوآوری در سازمان ، ساختار مناسب و تشکیلات متناسب با اهداف مورد نظر می‌باشد. یکی از عوامل توسعه وتقویت قدرت خلاقیت و نوآوری در سازمان هدایت ، پشتیبانی و تشویق کسانی است که از خود ، نظر و اندیشه‌های خلاق بروز می‌دهند.

هر گاه مدیران عالی سطوح و سیاست گذران سازمان ، خود به خلاقیت و نوآوری به عنوان فعالیت های ضروری و حیاتی باور و اعتقاد نداشته باشند، هیچ فعالیتی در این زمینه دوام و بقا نخواهد یافت.

ایجاد هسته‌های پژوهشی و نوآوری در سازمان نیز می‌تواند کار نوآوری را تسهیل و تسریع کند.

یکی از اندیشمندان مدیریت در زمینه عوامل مؤثر بر خلاقیت و نوآوری به چهار دسته از عوامل اشاره دارد که عبارتند از :

الف) به کارگیری و جذب نیروهای خلاق و نوآوری در سازمان

ب) امکانات مناسب تحقیقاتی و مالی برای کوشش های نوآوران

ج) آزادی عمل کافی در انجام فعالیت ها و تلاش های خلاق

د) به کارگیری نتایج حاصل از فعالیت های خلاق و دادن پاداش مناسب به افراد خلاق

هر گاه سیستم سازمانی با اتکا ‌به این عوامل طراحی شود خلاقیت و نوآوری در سازمان توسعه و گسترش یافته و تقویت می شود .

راه کارهایی برای افزایش قدرت خلاقیت و ابتکار افراد:(وایلز،۱۳۷۷)

مدیران آموزشگاه ها ‌به این نکته به خوبی پی برده اند که هر تغییری در برنامه های آموزشگاه ها باید از یک یک معلمان سرچشمه بگیرد و مورد قبول آنان باشد.

اگر داشتن برنامه بهتری مطلوب آموزشگاه است برای تأمین آن باید چنان محیطی در آموزشگاه ایجاد گردد که اسباب پرورش قدرت ابتکار معلم فراهم شود و او بتواند روش کار خویش را بهتر نموده و در انجام دادن کارهای معلمی ،وظیفه رهبری به عهده بگیرد .

رهبری آموزشی پدیده ای است که از معلم خلاق و با ابتکاری که در راه رشد و کمال شغلی است و در بهتر کردن روش کار خویش می کوشد ظاهر می شود .

خلاقیت و ابتکار در حقیقت محصول آزمایش و تجربه است ، آزمایش و تجربه نیز مراحلی بدین شرح دارد:

– طرح و مقدمات کار

– آزمایش امر تازه

– تجدید نظر در آن.

به کار بستن روش های نو و تازه به قدرت شهامت خاص نیاز دارد زیرا بسیاری از معلمان از ترک روش معمول و جاری کار که بدان خو گرفته اند اکراه دارند و اگر مدیر آموزشگاه به ایشان یاری لازم را ننمایند شیوه های نو و عقاید تازه را به کار نخواهند بست .

برای پرورش قدرت خلاقیت و ابتکار در معلمان ، مدیر باید مسائل سه گانه زیر را حل کند:

الف ) چگونه می توان به معلم کمک کرد تا مقصود و منظور از کار خویش را به روشنی و وضوح احساس نماید ؟

ب) چگونه می توان بر رغبت و میل معلمان به استفاده از روش ها و فنون تازه ی کار افزود ؟

ج) چگونه می توان آسودگی خاطر بیشتر برای معلمان در موقع ایجاد تغییر در برنامه ها حاصل نمود ؟

نخستین راه در پرورش قدرت ابتکار معلمان ، عبارت از بررسی هدف های آموزشگاه و تجدید نظر در آن ها در قالب ارزش های اساسی و مورد قبول گروه است . وقتی را که مدیر آموزشگاه و معلمان به طور گروهی برای رسیدن به هدف ترتیبی مشترکی صرف می‌کنند ،سبب تحریک و بروز قدرت ابتکار خواهد شد .