فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
بحث و نتیجه گیری
همیاری و یاریگری در جامعۀ شهری ایران خود به خودی و اختیاری نیست، بلکه بر پایۀ قواعد اجتماعی سنتی موجود شکل میگیرد. این همیاری و یاریگری بر اثر نفوذ مذهب در بین اجتماع شهری حالت فعال داشته؛ به طوری که خود مردم دشواریهای اجتماعی را حل میکردند و مساجد، زورخانهها، بازار و قهوهخانه ها مرکز حل و فصل مشکلات اجتماعی بود.
نقش و نفوذ شبکه های خویشاوندی در جامعۀ شهری ایران بر کسی پوشیده نیست که
میتوانند در امر یاریگری و همیاری به یکدیگر دارای کارکردهای گوناگون باشند. بنابراین میتوان گفت که وقف، مسجد، گروه های خویشاوندی، محلات، بازار و اصناف همگی از عوامل مهمی هستند که هستۀ اصلی نهاد مشارکت و یاریگری جامعۀ شهری ایران بر حول آنها استوار است و اساس تعاون و رفتار شهرنشینان را تشکیل میدهد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در جامعههای سنتی نیروی مؤثر در هماهنگی زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی همانا گروه خویشاوندی است که به عنوان سازمانی همه کاره در سیاست، اقتصاد، آموزش، مذهب و تأمین نیازهای روانی تمام اعضایش تأثیر به سزای دارد؛ امّا به موازات گسترش شهرنشینی و پیچیدگی فزایندۀ ساختاری جوامع، نهاد خویشاوندی به تدریج اهمیت خود را از دست میدهد و روابط اجتماعی به گونۀ «نخستین» که براثر عواطف انسانی و صمیمیت قرار دارد، جای خود را به روابط رسمی، خشک و حسابگرانه به گونۀ «دومین» میدهد.
به عنوان مثال میتوان صندوقهای قرض الحسنۀ مردمی (غیررسمی) را نام برد که نمادی از همیاری اقتصادی در جامعۀ شهری امروز است.
این رفتار گروهی خردمندانه و خودجوش که معمولاً ناشی از عدم برقراری تعادل در دخل و خرج مردم به ویژه اقشار حقوق بگیر و کم درآمد با هر عنوان شغلی که دارد، دلالت بر همدلی، هم اندیشی، همت جمعی و به بیان دقیق تر همیاری در بین شهروندان در رفع نیازمندیهای یکدیگر دارد.
و همچنین این همیاری ها در مراسم های گوناگون از جمله در مراسم مرگ و میر و عزاداریها، جشنها و عروسیها، تولد و خرید خانه، خرید جهیزیه و خرید سیسمونی نیز دیده میشود که همه افراد از جان و دل و از سر اشتیاق به هم یاری میرسانند و کمک میکنند.
این تحقیق در جامعه آماری کلیه شهروندان مجیدیه شمالی و ۵۰ نفر از خانمهایی که در تشکیل صندوق قرض الحسنه شرکت داشتند، به مطالعه در باره همیاری بین مردم آن منطقه نموده است و یافته های زیر را حاصل نموده است:
یافته ها
در محله مجیدیه شمالی سه مورد همیاری بررسی گردید.
الف) صندوقهای قرض الحسنه: سه گروه به نامهای گروه کیازاد، گروه رفیعی و گروه پویا اقدام به تشکیل صندوقهای قرض الحسنه بین خانمهای محل نموده اند که افراد در هر سن و به هر میزان تحصیلات در آن شرکت نموده اند. مبالغ ماهانه جهت قرعه کشی در هرگروه متفاوت می باشد.گروه کیازاد ده هزار تومان، گروه رفیعی ۲۰۰ هزار تومان و گروه پویا ۵ هزار تومان در هر ماه از افراد عضو جمع آوری می کنند. این صندوقهای قرض الحسنه علاوه بر ادا کردن فرامین دین اسلام و تقویت روحیه تعاون و کمک به همنوع دارای چند کارکرد به شرح زیر می باشد:کارکرد روانی، کارکرد اقتصادی، کارکرد اعتقادی و کارکرداجتماعی.
ب) مرکز خیریه شماره ۱
این مرکز با همیاری و مشارکت عده ای از اهالی «خَیر» محل در سال ۱۳۷۰ تشکیل شده است. که افراد در آنجا به صورت گروهی کار می کنند و وظایف بین آنها تقسیم شده است. اولین قدم برای گروه شناسایی افراد بی بضاعت و تحقیق در باره زندگی افرادی است که جهت دریافت وام جهیزیه، سیسمونی و ازدواج و یا رهن منزل به آنجا مراجعه می کنند. سپس با شناسایی آنها و برآورد میزان قدرت مالی که بتواند ماهانه وام خود را باز پس دهند، به آنها طی مراحلی وام داده می شود. معمولاً در بازپرداخت وام ، شرایط خاص افراد در نظر گرفته می شود.می توان شرح عملکرد این مرکز خیریه را چنین توضیح داد:
-کمک به دختران دم بخت برای تهیه جهیزیه
کمک به مادران برای تهیه سیسمونی
-کمک به جوانانی که درآستانه ازدواج می باشند از طریق وام برای تهیه منزل، کمک به مخارج عروسی
-کمک به تهیه پول رهن خانه برای زنان بی سرپرست و یا افراد سالخورده که توانایی مالی ندارند.
-کمک برای هزینه درمان بیماریهای سخت و پرهزینه.
ج) برگزاری مراسم ختم انعام
برگزاری مراسم ختم انعام با هدف کمک به نیازمندان توسط عده ای از بانوان محل. شخصی که عهده دار مسئولیت جمع کردن کمکها می باشد، موارد مورد کمک را تحقیق نموده و با اولویت بندی، با کمک سایر خانم ها برایشان پول جمع می کند. مانند جمع کردن پول برای کادو دادن به عروس و داماد، هزینه تحصیل دانشجویان محل و مشکلات خاصی که افراد دارند، ولی قادر به برطرف نمودن آن نمی باشند. مانند ادای یک قرض کوچک و یا خرید یک وسیله ضروری برای کسی که به آن احتیاج دارد. در مشاهداتی که انجام شده است، افراد شرکت کننده در این گروه ۳۰ نفر می باشند و مبلغ پولی که کمک می کنند شاید بسیار اندک باشد و هیچ رقم خاصی برای آن درنظر گرفته نشده است،(بین ۱۰ هزارتومان الی ۴۰ هزار تومان)، ولی همین اندوخته های اندک می تواند گره بزرگی را بگشاید. البته در برخی از موارد این کمکها بازپرداخت از طرف شخص یاری شونده ندارد و افراد گروه این پول را از اندوخته های مازاد خویش می پردازند.
د-شورایاری
نهادی که از خود مردم درمحله و برای رفع مشکلات مردم تشکیل می شود و علاوه بر همکاری با شهرداری با مردم محل نیز همیاری و مشارکت مدنی دارد.
نتیجه کلی: هر سه مورد همیاری در منطقه ۴ نمونه بارز اجتماعی بودن انسان می باشد. انسان موجودی است اجتماعی و جامعه پذیری درنهاد وی قرار دارد. سازگاری با مشکلات و همزیستی با افراد بشر انسان را در مقابله با تنگناهای زندگی یاری داده است و مهمترین کارکرد این همیاری ها کارکرد اجتماعی و اعتقادی آن می باشد.مراکز خیریه شامل عموم بوده وافراد بیشتری را پوشش می دهد و صندوق های قرض الحسنه محدود به افراد سهیم در آن می باشد.
پیشنهادها
الف-پیشنهاد به مسئولین شورا یاری ها و افراد محل
-مسئولان می توانند با تشکیل دفاتر توسعه یا استقرار نمایندگان متخصص در نزدیکی اماکن عمومی همچون مساجد، فرهنگسراها و غیره که توانایی به حرکت واداشتن مردم را دارند، مردم را به مشارکت و اشاعه پیش زمینه های فرهنگی مشارکت ترغیب کنند. این دفاتر و افراد متخصص می توانند به نیاز سنجی، مشورت و هدایت پروژه های مردم بپردازند و پروژه های مفید ایشان را به دفاتر مدیریت شهری و به ویژه شوراها- به عنوان یکی از مهمترین رابط بین مردم و حاکمیت- ارسال کنند.
-جهت اشاعه فرهنگ تعاون و همیاری در محلات جلسات معارفه بین هم محله ایی ها برگزار گردد تا افراد ساکن در یک محل یکدیگر را بهتر بشناسند.
-شیوه های متفاوت همیاری را در بین مردم آموزش دهند تا حتی الامکان مشکلات محلی کمتر شود.
-برای اداره امور شورایاری از افراد دلسوز و متعهد بهره بگیرند که منافع مردم را در اولیت قرار دهند.
-ساکنان قدیمی یک محله می توانند بابرگزاری مراسم اعیاد مذهبی و یا مشارکت در ورزش های دسته جمعی در پارک ها هم محله ایی ها را دور هم جمع نمایند تا هم فرهنگ شهروندی از بین نرود و هم با گفتگو و مباحثه های افارد مشکلات آنان شناسایی گردد.
-شناسایی افراد یا گروه ایی که بهترین توانمندی های بالقوه را برای شروع حرکت از پایین دارند، که عبارتند از:
افراد تحصیلکرده در علوم انسانی و اجتماعی و بیکار(به ویژه جوانان) و خانم های خانه دار تحصیلکرده در علوم اجتماعی و یا وقت آزاد در منزل.
رهبران، پیشوایان، امام های مساجد و متولیان و افراد خوش نام و خیرخواه در محله که روحیه ای مطلع، پویا و بدون تعصب دارند.
سازمان های غیردولتی خوشنام و قابل اعتماد مردم.
ب- پیشنهاد به محققین
–این پژوهش را در سایر محله های شهر تهران انجام دهند.
-مشابه این پژوهش را در ابعاد وسیع تر و در سطح گسترده تر مانند همیاری های شهروندی در بین همه شهروندان تهران انجام دهند.
محدودیت ها
-عدم داشتن وقت کافی مانع از تحقیق در باره سایر نهادهای مردمی و همیاری آنان گردید.
-کسب اطلاعات در باره مراکز خیریه محدود به اطلاعاتی بود که از جانب گردانندگان آنجا در اختیار محقق قرار گرفته است و ممکن است دایره شناخت این مراکز کم باشد.
-امکان شناخت سایر صندوقهای قرض الحسنه میسر نبود.
منابع
منابع
منابع
۱- بیتس، دانیل و پلاگ، فرد، ۱۳۸۵ ، انسان شناسی فرهنگی، انتشارات علمی.