دلپذیر بودن (A)

همانند برون گرایی دلپذیر بودن مقدمتاً بعدی از تمایلات بین فردی است . یک فرد دلپذیری اساساً نوع دوست است ، او نسبت به دیگران همدردی کرده و مشتاق است که کمک کند و باور دارد که دیگران نیز متقابلاً کمک کننده هستند . در مقابل فرد غیر دلپذیر ستیزه جو، خود مدار و شکاک نسبت به دیگران بوده و رقابت جو است تا همکاری کننده افراد بسیار مایلند که دلپذیر بودن را هم به عنوان صفتی که از لحاظ اجتماعی مطلوب است و هم از لحاظ روانی حالت سالم تری دارد بپذیرند.

این امر نیز حقیقت دارد که افراد دلپذیر مقبول تر و محبوب تر از افراد ستیزه جو هستند ولی باید توجه داشت که آمادگی به جنگیدن در برابر منافع خود هم یک امتیاز است و لذا دلپذیر بودن در میدان جنگ یا در صحن دادگاه فضیلتی محسوب نمی شود.

‌در مورد تمایل نوروتیک (حرکت بر علیه مردم ) و (در حرکت به طرف مردم ) بحث نموده است که این دو شبیه شکل مرضی دلپذیر بودن و ستیزه جو بودن می‌باشد . نمره ی پایین در Aبا حالات شیفتگی ،ضد اجتماعی و اختلال شخصیتی پارانوئید همراه بوده در حالی که نمره بالا درA با اختلال شخصی وابسته همراه است (کوستا و مک کری،۱۹۹۰،به نقل از گروسی ، ۱۳۸۱)

با وجدان بودن (C )

تعدادی از تئوری های شخصیت بخصوص تئوری روان پویایی به کنترل تکانه ها توجه دارند در طول دوره رشد اغلب افراد یاد می گیرند که چگونه با آرزوهایشان کنار بیایند و ناتوانی در جلوگیری از تکانه ها، وسوسه ها کلاً نشانه ای از بالا بودن N در میان بزرگسالان است ، کنترل خود همچنین می‌تواند به مفهوم قدرت طرح ریزی خیلی فعال ، سازماندهی و انجام وظایف محوله به نحو مطلوب نیز می‌باشد . تفاوت های فردی در این مورد اساس با وجدان بودن است .

این حیطه را به نام «تمایل به موفقیت » نامیده اند . نمره ی بالا در C با موفقیت شغلی و تحصیلی همراه است . نمره ی پایین در C ممکن است موجب شود که فرد از باریک بینی لازم ، دقت و پاکیزگی زیاد و ((معتادکار )) بودن اجتناب کند . با وجدان بودن جنبه ای از آن جنبه ای است که مدتی ((منش)) نامیده می شود . افراد با نمره های بالا در C زیاد دقیق ، خوش قول و مطمئن هستند اما افراد با نمره ی پایین درC لزوماًً فاقد اصول اخلاق نیستند اما در به کارگیری اصول اخلاقی زیاد دقیق نیستند همچنین آنان در تلاششان برای رسیدن به هدف هایشان بی حال هستند . مدارکی وجود دارد که این افراد خیلی لذت گرا بوده و علاقه ی زیادی به امور جنسی دارند (مک کری و کوستا ۱۹۹۸،ترجمه ی گروسی ،۱۳۸۱)

پیشینه تحقیق

پیشینه ی داخلی:

در تحقیقی تحت عنوان رابطه ی مهارت‌های مقابله ای با سلامت روان در میان دانشجو معلمان زن که توسط (امینی خویی ،شیخیایی و فکوری ) انجام شده ، نشان داده شده که رابطه منفی معنی دار بین مهارت‌های مقابله ای بیش فعالی ،عقلانی ، پیشگیرانه ، هیجانی و اجتنابی با سلامت روانی آزمودنی ها وجود دارد . همچنین نتایج به دست آمده از تحلیل رگرسیون چند متغیری ،مهارت مقابله ای بیش فعالی را بهترین پیش‌بینی کننده ی سلامت روان آزمودنی ها نشان می‌دهد.

یکی دیگر از یافته های این پژوهش بیانگر این است که بین مهارت‌های مقابله ای بیش فعالی ؛ عقلانی ،راهبردی و پیشگیرانه با ناکارامدی اجتماعی رابطه ی منفی معنی دار وجود دارد.

نتایج تحقیقی تحت عنوان رابطه بین هوش هیجانی و سلامت روانی معلمان با خلاقیت دانش اموزان مدارس ابتدایی که توسط پیرخائفی و رفیعیان در سال ۱۳۹۰ نوشته شده ، نشان داد که بین مؤلفه‌ های هوش هیجانی و سلامت روان معلمان ابتدایی با خلاقیت دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد. تحلیل های رگرسیون در این تحقیق نشان داد که متغیر سلامت روان در مؤلفه‌ کارکرد اجتماعی و هوش هیجانی در مؤلفه‌ خود مدیریتی و خود انگیختگی قادر به تبیین تغییرات خلاقیت هستند. نتایج مربوط به وضعیت هوش هیجانی معلمان نشان داد که هوش هیجانی انان بالاتر از متوسط است . همچنین نتایج مربوط به وضعیت خلاقیت در دانش آموزان نیز بالاتر از متوسط است.

در تحقیقی با عنوان رابطه ی ابعاد شخصیت و جهت گیری مذهبی که توسط بهرامی و پور نقاش تهرانی در سال ۱۳۸۸انجام شد نشان داده شده که رابطه ابعاد شخصیت و جهت گیری مذهبی الگوی معنی داری به دست می‌دهد. جهت گیری مذهبی بالاترین رابطه منفی و سازمان نایافتگی مذهبی بالاترین همبستگی مثبت و معنی دار را با روان پریش خویی نشان می‌دهند.

همچنین نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که جهت گیری مذهبی در زنان و مردان یکسان است.

تحقیق قدرتی میرکوهی و خرمایی با عنوان رابطه دینداری با سلامت روان در نوجوانان نشان داد که مؤلفه‌ های دینداری سهم قابل توجهی در پیش‌بینی سلامت عمومی دارند. همچنین هر چه سهم دینداری بالاتر می‌باشد شکایت های جسمانی ، اضطراب ، افسردگی و ناسازگاری اجتماعی کاهش می‌یابد.

در تحقیقی که توسط زره پوش و همکاران با عنوان بررسی جهت گیری مذهبی /اسلامی و ویژگی های شخصیتی دانشجویان بر اساس پنج عامل شخصیت (NEO) در سال ۱۳۹۲ انجام گرفت یافته ها نشان داد که همه رگه های پنج عاملی شخصیت به جز روان ازرده خویی با جهت گیری مذهبی رابطه دارند. همچنین بر اساس نتایج به دست آمده ، جهت گیری مذهبی بین دو جنس تفاوت معنادار دارد.

نتایج پژوهشی تحت عنوان تعیین وضعیت سلامت روانی معلمن گلستان که توسط بیابانی و کوچکی در سال ۱۳۸۵ انجام شده نشان می‌دهد که ۱/۸۱ درصد از معلمان استان از لحاظ سلامت روانی سالم هستند و ۳/۷ درصد شکایات جسمانی، ۹/۴ درصد افسردگی و ۸/۵ درصد افکار پارانوئید در بین معلمان مقاطع مختلف دیده شده است.

در پژوهشی تحت عنوان بررسی رابطه بین دینداری و سلامت روان زنان شاغل بخش دولتی شهر کرمانشاه که توسط کرمی و شعیری انجام شده نشان داده شده که بین دینداری زنان شاغل و سلامت روانی آنان رابطه معنی دار وجود دارد. و می توان از طریق بررسی دینداری آنان میزان سلامت روان آنان را پیش‌بینی کرد.

در تحقیقی که توسط عارفی و همکاران با عنوان همسانی شخصیتی ، پنج عامل بزرگ شخصیت و رضایت زناشویی در سال ۱۳۹۳ انجام گرفت یافته ها نشان داد که رضایت زناشویی با عوامل وظیف شناسی، برون گرایی و توافق همبستگی مثبت و با روان رنجورخویی همبستگی منفی دارد. همچنین نتایج رگرسیون همزمان نشان داد که همسانی شخصیتی زوجین در عامل روان رنجور خویی (به طور منفی) و برون گرایی، توافق و وظیفه شناسی (به طور مثبت) ۲۹% رضایت زناشویی را پیش‌بینی می‌کنند.