فصل سوم

مدیریت سینما و دخالت وزارت ارشاد در شکل گیری و اکران فیلم و مرجع شکایت از سازمان سینما

آزادی اطلاع رسانی که همکاران و گردآورندگان وسایل ارتباط جمعی، از آن برای اطلاع رساندن به خوانندگان، شنوندگان، بینندگان و کاربران بهره‌برداری می‌کنند یکی از شکل‌های ویژه و نوین مفهوم وسیع و قدیمی آزادی بیان است! مهمترین نوع آزادی بیان را باید در سینما جستجو کرد^[۸۱] و اجازه داد فیلمساز حرفهای خود را در قالب فیلم بیان کند.

سینما به عنوان یک معاونت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با نام معاونت امور سینمایی به فعالیت خود ادامه می‌داد در سال ۱۳۹۰ تصمیم بر این گرفته شد که معاونت امور سینمایی تبدیل به سازمان سینمایی و امور سمعی و بصری شود. هر چند که با تبدیل شدن معاونت سینمایی به سازمان سینمایی و امور سمعی و بصری اختیارات و ردیف بودجه جداگانه ای نصیب این سازمان می شد اما از یک طرف به دلیل نبودن ساختارهای لازم و همچنین عدم تعریف این ساختارها و از طرف دیگر کافی نبودن اداره سینما به صورت یک سازمان دولتی هنوز تعریف جدید از چارت سازمانی سازمان سینمایی به صورتی که در نحوه اجرا دیده شود وجود ندارد.

موضوع دیگر می‌تواند این باشد که حال با توجه به اختیارات وسیعی که سازمان سینمایی ‌در مورد اکران و نمایش فیلم و همچنین صدور پروانه ساخت دارد آیا اختیاری برای فیلمسازان در زمینه فرجام خواهی و شکایت از تصمیمات سازمان سینمایی وجود دارد و اگر وجود دارد به عنوان مثال شورای عالی نظارت دارای چنین کارکردی است که به عنوان یک مرجع رسیدگی مجدد منافع فیلمسازان را تامین کند و این دلگرمی را به فیلمساز بدهد که حق خود را استیفا کند یا بیشتر از اینکه منافع فیلمساز را در رسیدگی مجدد مد نظر قرار دهد به منافع سازمان توجه می‌کند در همین زمینه نقش دیوان عدالت اداری به عنوان یک نهاد دارای اعتبار قانون اساسی باید بررسی گردد که نشان داده است می‌تواند اهمیت زیادی در رسیدگی به حق و حقوق فیلمسازان داشته باشد دو رایی که در زمینه خانه سینما و فیلم سنتوری از دیوان عدالت اداری صادر شده است خود مؤید این مطلب می‌تواند باشد.

مبحث اول : مدیریت سینما و نظارت بر آن و حدود دخالت وزارت ارشاد بر

شکل گیری و اکران فیلم ها

ارتباطات که سینما نیز به عنوان یکی از شاخه‌ای آن مطرح می شود شامل فرایندی است که به واسطه آن ارتباط گر از طریق ارتباطی پیامی را با تأثیری معین به مخاطب می‌رساند^[۸۲] حال نحوه تنظیم مقررات و سیاستگ ذاری این ارتباط بسیار اهمیت می‌یابد.

در کشور ما سینما به صورت دولتی اداره می شود و این به دلیل اهمیت و نقشی است که جریان فیلم و فیلمسازی در کشورها می‌تواند داشته باشد اما این شیوه اداره تا به حال نتایج مثبت و منفی زیادی را به دنبال داشته است که وجود یک نهاد فرا دولتی برای اداره سینما که متشکل از خود سینماگران باشد را لازم می آورد در این فصل به دلیل اهمیتی که سینمای فرانسه دارد و شاید شباهتهایی که می‌تواند با سینمای ایران داشته باشد به بررسی اداره سینما در کشور فرانسه پرداخته شده است زیرا فرانسه نیز بحث ممیزی در اکران فیلم را بسیار جدی دنبال می‌کند و حفظ ساختارهای بومی کشور خود را در درجه اول اهمیت قرار می‌دهد و از گرفتار شدن به ساختار سینمایی آمریکا هراس دارد که نمونه آن را می توان در مقایسه جشنواره کن با جشنواره اسکار^[۸۳] مشاهده کرد پس از این مقایسه می توان به نتایج مطلوبی دست یافت که مهترین آن الگوبرداری از سینمای فرانسه باشد. بحث دیگر حدود دخالت وزارت ارشاد بر شکل گیری و اکران فیلم می‌تواند باشد که هم به صورت پیشینی و هم به صورت پسینی است که فیلترهای زیادی را بر سر راه فیلمساز قرار داده است که شاید بتوان با اعتماد کردن به فیلمساز یکی از این نظارت ها را برداشت و فیلمساز را در به وجود آوردن یک اثر فاخر هنری همراهی کرد.

گفتاراول: شورای عالی سینما

شورای عالی سینما در واقع عالی ترین مرجع سینمای کشور است که رئیس جمهور ریاست آن را بر عهده دارد. آیین نامه شورای عالی سینما در دومین جلسه مورخ ۱۲/۱۱/۱۳۸۹ به تصویب رسید که در ماده یک آن آمده است : « شورای عالی سینما متشکل از نمایندگان ویژه رئیس جمهور بر اساس تصویب نامه شماره ۴۵۱۷۵ /۱۶۳۹۳۴ مورخ ۲۴/۷/۱۳۸۹ به استناد اصول یکصد و بیست و هفتم و یکصد و سی وهشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عنوان عالی ترین مرجع سینمایی کشور تشکیل می‌گردد » .

اهم وظایف شورای عالی سینما عبارت هستند از :

*تصویب سیاست های کلان سینمای ایران

* تصویب برنامه های حمایت از تولید آثار فاخر سینمایی

* تعیین ساز و کارهای لازم برای اعمال مدیریت هماهنگ منابع و امکانات ملی در عرصه سینما

* تصویب شیوه های حمایت از توسعه شهرک ها ، پردیس ها و فضاهای سینمایی .

* ارائه تسهیلات و پشتیبانی مالی و اعتباری و حمایت از تامین کالاها ، خدمات و فعالیت های سینمایی

* تصویب طرح های کلان و راهبردی سینمای ایران و اختصاص منابع لازم

* پیشنهاد مقررات و لوایج مورد نیاز در حوزه سینما به مراج ذیربط

* اتخاذ راهکارهای مناسب و اصلاح زیر ساخت ها به منظور بهبود شیوه های آموزش و تربیت سینماگران متعهد و تصویب برنامه های حمایت از فعالیت های پژوهشی و دستیابی به فناوری های روز در حوزه صنعت سینما است .

تصمیمات شورای عالی سینما پس از تأیید رئیس جمهور توسط رئیس جلسه شورای عالی ابلاغ شده و حسب مورد در حکم تصمیمات رئیس جمهور و هیئت وزیران و در چارچوب قوانین و مقررات مربوط برای کلیه دستگاه های اجرایی و مراجع ذیربط لازم الاجرا است . جلسات شورای عالی سینما با حضور رئیس یا نایب رئیس و حداقل دو سوم اعضای آن رسمیت پیدا می‌کند و تصمیمات آن با موافقت اکثریت حاضرین و تأیید رئیس جمهور اتخاذ می شود. شورای عالی سینما حداقل هر سه ماه یکبار تشکیل جلسه می‌دهد و دستور جلسات با هماهنگی رئیس شورای عالی توسط دبیر آن تعیین و به همراه مستندات مربوط حداقل ده روز پیش از تشکیل جلسه برای اعضا ارسال می‌گردد.