نهی : نَرو ro
فعل نفی : در افعال منفی همیشه تکیه روی واکه ی حرف نفی است.
نَگفتی gofti
نَرَفتم -rftm
۴-۳ : صرف (ساخت واژه)
صرف به دو بخش تقسیم می شود : ۱-صرف تصریفی ۲-صرف اشتقاقی
۱-صرف تصریفی : به بخشی از واژه می پردازد که نقش نحوی دارد. مانند وند جمع ساز ، وند زمان گذشته
۲-صرف اشتقاقی : به بخشی از واژه می پردازد که نقش واژه سازی دارد . مانند “گاه” برای ساختن واژه “درمانگاه”

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۳-۱- اسم
اسم هسته گروه اسمی است و نشانه های دستوری خاصی به صورت وند تصریفی یا واژه نسبت به آن اضافه می گردند و از دید ساخت واژگی در انواع زیر می تواند بررسی شود :
۴-۳-۱-۱-ساده-مرکّب :
ساده : اسمی است که از یک تکواژ ساخته شده باشد مانند :
گاو gow
آب ow
مرکّب : دست کم از دو تکواژ آزاد ساخته شده باشد مانند :
مادر شوهر mderur
اسم مرکّب در اقسام زیر نیز می تواند باشد :
از دو اسم : جانماز jnemz بنّا gel cr
از اسم و تابع : گودال le , ole
از اسم و دو نام آوا : رنگ رنگ reng , reng
از اسم و صفت : گوجه فرنگی gorji پا برهنه pberxne
از اسم و بن فعل : آدمیزاد demizd
از دو بن فعل : آمد و نیامد umede nomd
از دو صفت : خوب بد xube bd سرخ سفید sorxe sefid
از دو ضمیر : این اون ineu
۴-۳-۱-۲- جامد – مشتق :
اسمی را که در ساختمان آن تکواژ وابسته نباشد ، جامد گویند مانند :
اسمی را که در ساختمان آن تکواژ وابسته باشد ، مشتق گویند مانند :
چرخ ریسندگی دستی ← rxu
در این میان تنها پسوند در رفسنجانی اسمِ مشتق ساز است ؛ مثل (ی-i) در واژه های :
خویشاوند – قوم خویشی qome xii – خوبی xubi
۴-۳-۱-۳- مفرد – جمع
۴-۱. مفرد : در رفسنجانی بی نشانه است و از دید معنایی یک اسم را می سازد ، نشانه اسم مفرد φ صفر می باشد .
دیوار divl
نان non
اما مقوله جمع دارای نشانه هایی است که به ذکر آنها می پردازیم :
الف-مقوله جمع در این گونه توسط عددی که قبل از اسم می آید ، نشان داده می شود مانند :
دو تا نان d0-t-non
سه تا مار se-t-mr
ب- نشانه جمع در اسم هایی که به همخوان پایان می یابند به شکل (=۱) ظاهر می شود :
dr → der
پ-تمام کلماتی که به صامت ختم می شوند صرفا تکواژ [] را می پذیرند :
دخترها ← دخترا
Doxtrh ← doxter
ت- اگر واژه ای به واکه /e/ ختم شود ، این واکه جای خود را به تکواژ جمع ساز می دهد :
خونه ← خونا
Xone ← xon
بچّه ← بچّا
b ← b
-اگر واژه ای به واکه /i/ ختم شود به هنگام اضافه شدن به انتهای آن به علت سخت کامی /y/ به عنوان یک همخوان میانجی در جایگاه بین /i/ انتهائی و تکواژ جمع ظاهر می شود :
[rbi] /چربی/