سامادهی(Samadehi): واژه مناسبی نمی­تواند این مرحله را به درستی توصیف کند اما اغلب آن را ابر آگاهی یا آگاهی کامل می­نامند(احمدی،۱۳۷۷).
۲-۲-۴-۵ هاتا یوگا^[۱۹] وتمرینات متداول آن
یوگا به شاخه­ های زیادی نظیر هاتا، راجا، گیانا، کارما، کندالینی، مانترا و لایایوگا تقسیم شده است. در چند دهه اخیر قرن حاضر، هاتا یوگا از گسترش ویژه ای برخوردار بوده و در سطح جهان انتشار یافته است. در منابع و متون قدیمی، هاتا یوگا شامل تمرینات فیزیکی آساناها و تمرینات نظافتی بوده است در صورتی که امروزه هاتا یوگا به مسایل عملی و عمومی مانند آساناها (تمرینات بدنی)، پرانایاما (تمرینات تنفسی) وشاواسانا (تمرینات وانهادگی) می ­پردازد (موسوی نسب، ۱۳۸۳).
آساناها به دو روش تقسیم می­شوند:

1. 1. آساناهای آرام بخش، حالت سکون و آرامش ایجاد کرده و تعادل بیشتری بین قوای روحی و جسمی برقرار می­ کنند.

1. 1. آساناهای نیرو بخش، آن دسته از عضلات بدن را که در زندگی غیر فعال روزانه به کار گرفته نمی­شوند، ورزش می­ دهند و مانع از تحلیل رفتن و ضعیف شدن آنها می­شوند.

یک آسانای خوب مشخصاتی چون سهولت تنفس، آسایش طبیعی و آرامش عمیق در بدن را دارد (شریف پور، ۱۳۷۷).
آساناها شامل ۳۰ نوع حرکت با احتساب ۱۲ حرکت سلام بر خورشید است و به دسته­های زیر تقسیم می­شوند:
حرکات کششی
حرکات انقباضی (قدرتی)
حرکات تعادلی
حرکات معکوسی: حرکاتی که سر پایین­تر از قلب قرار می­گیرد.
حرکات پیچشی: حرکاتی که موجب چرخش مهره­های ستون فقرات روی یکدیگر می­شوند.
حرکات انبساطی(ریلکسیشنی): حرکاتی که بدن را در حالت شل و بدون انقباض قرار می­ دهند.
سلام بر خورشید جزو حرکات تعادلی است و از سه قسمت فرم، انرژی و مانترا تشکیل شده است و مهم­ترین آسانا در یوگا است و حرکات آن به صورت چرخه­ای اجرا می شود و تنفس­ها در تمام حالات آن کنترل می­ شود. یعنی هر وقت که بدن به جلو خم می شود بازدم، و هر گاه به عقب می رود عمل دم انجام می­ شود (آینگار، ۱۳۷۸).
۲-۲-۴-۶ آسانا (تمرین بدنی)
به مجموعه حرکات فیزیکی در یوگا آسانا گفته می­ شود. آساناها به گونه ­ای طراحی شده ­اند که سبب طبیعی شدن فشار خون و ایجاد تعادل در سیستم اعصاب می­گردند. همچنین باعث می­شوند بدن الگوی واقعی خودش را بدست آورد و افزایش سطح آگاهی و آرامش و تمرکز را تجربه کند. آساناها باعث بیداری کانال­های انرژی و توزیع انرژی در تمام سطوح بدن می­شوند.
در انجام آساناها سه اصل باید رعایت شود:

1. 1. شمارش: باعث به ­وجود آمدن تساوی زمانی بین مکث­های نیمه راست و چپ بدن می­ شود، سرعت حرکت را کنترل کرده و شتاب و سرعت فکر را نیز کاهش می­دهد.

1. 1. میزان کشش و انحنا: این میزان باید به حدی باشد که در عضله احساس کشش ایجاد کند ولی منجر به درد نشود.

1. 1. هماهنگی تنفسی و حرکات: با انجام مکث در هنگام اجرای حرکات، فکر را بر تنفس­ها متمرکز می­ کند تا محتویات ذهن تحت پوشش اراده قرار گیرد.

۲-۲-۴-۷ پرانایاما(تمرین تنفس)
درتمام شاخه­ های یوگا از پرانایاما به عنوان بهترین مرحله برای رشد ذهنی نام برده می­ شود. پرانایاما یعی علم تنفس. اما هر گونه تغییرات در روند تنفسی و یا فقط انجام دم و بازدم عمیق را پرانایاما نمی­گویند. برخلاف تنفس­های عادی که به صورت خودکار کنترل می­ شود، پرانایاما آگاهانه و با هدفی معلوم و معین انجام می­ شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در علم تنفس پرانایاما دارای سه مرحله است:

1. 1. پوراکا^[۲۰]: عمل دم

1. 1. ریچاکا^[۲۱]: عمل بازدم

1. 1. کومباکا^[۲۲]: وقفه یا حبس نفس که در مراحل پیشرفته پرانایاما و یا با تمرینات زیادی قابل اجرا است و در آن شش ها پس از بازدم برای مدتی خالی می­ماند.

تمرینات پرانایاما باید در حالت نشسته به صورتی که ستون مهره­ها در مسیر جاذبه زمین یا عمود بر زمین، به طور صاف و کشیده قرار گیرند انجام شود، ودر آن باید نسبت دم و بازدم معین و کنترل شده باشد. به این ترتیب دم و بازدم با ریتم خاص و متفاوتی اجرا می­ شود (شریف پور، ۱۳۷۶).
۲-۲-۴-۸ محل انجام و چگونگی اجرای تمرینات یوگا
تمرینات باید در محلی که آرامش و سکوت داشته باشد و از روشنایی نسبی برخوردار باشد، انجام شود. مکان انجام تمرینات باید دمای ملایم و متعادل و دارای هوای کافی باشد. جهت انجام دادن راحت حرکات از تشک بزرگ و ملحفه سفید و لباس گشاد و راحت و ترجیحاُ سفید استفاده شود. چگونگی انجام حرکات به این شکل می­باشد که ابتدا باید از حرکات آرام، آسان و ساده شروع کرده و سپس به حرکات مشکل­تر رسید. تمامی حرکات باید با توجه و تمرکز به آن بخش از بدن و عضله­ای باشد که کشیده می­ شود یا در اثر چرخش و پیچش تحت فشار قرار گرفته است. در صورت وجود این عدم توجه، پس از اتمام این تمرینات فرد به عوارضی چون سردرد مبتلا می­ شود. همیشه باید سعی شود حرکتی که انجام می­ شود بلافاصله پس از مرحله قبلی نباشد، این فاصله زمانی باید به اندازه­ای باشد که تنفس­ها التهاب بدن را کمی تخفیف دهند، این زمان نباید آنقدر کم باشد که ضربان قلب و دستگاه تنفس استراحت نکرده باشند و یا آنقدر زیاد باشد که عضلات و مفاصل سرد شوند (قاسمی، ۱۳۸۳).
۲-۲-۴-۹ مزایای فیزیولوژیکی یوگا
– افزایش انعطاف پذیری عضلات و افزایش دامنه حرکتی مفاصل
– تقویت مفاصل و برطرف کردن سفتی و خشکی در آنها
– کمک به هضم غذا و تقویت قدرت گوارشی،رفع نفخ ویبوست
– کاهش خستگی،استرس و تجدید قوا در بدن
– تقویت عضلات و وریدها
– تعادل وزن و از بین بردن چربی­های اضافی به علت کشش در اندام ها و ارگانهای سطحی و داخلی
– کاهش یا التیام دردهای رماتیسمی،سیاتیک و سایر دردهای مزمن
– تقویت عضلات شکم و ماساژ تمام ارگانهای شکمی(روده،معده،کبد،لوزالمعده،صفرا، کلیه­ها و غدد جنسی)
– تقویت و ماساژ ستون مهره­ها و عضلات اطراف ستون فقرات
– افزایش کارایی تنفس(افزایش دامنه و یکنواختی تنفس،افزایش حجم،افزایش ظرفیت حیاتی و افزایش زمان نگه داشتن تنفس)