۲-۳-۲-۲- خزش روستایی:
خزش روستایی، در دهه ۱۹۷۰ وارد ادبیات کاربری اراضی شده است (Engel, 2010: 2) خزش روستایی را حاصل گسترش روستاها به خارج و به هم پیوستن آن با روستای بعدی تفسیر می‌کنند (Egjin,2010: 9). بر همین اساس خزش روستایی پدیده‌ای فیزیکی است که متاثر از جریانات فضایی و ساز کارهای اجتماعی، اقتصادی زمینه‌های رشد فیزیکی نقاط روستایی را فراهم می‌سازد به‌طوری‌که به‌مرور کاربری‌های زراعی و باغی به کاربری‌های صنعتی، خدماتی و به‌ویژه مسکن تبدیل می‌گردند و درنهایت منجر به ادغام و پیوستن روستاها به یکدیگر می‌شود.
عمده‌ترین ویژگی‌های الگوی خزش شهری (پراکندگی)
تراکم مسکونی پایین
جدایی گزینی فضایی انواع کاربری‌های مختلف از طریق منطقه‌بندی
تسلط وسایل نقلیه خصوصی
افتراق حاکمیت بر کاربری‌های اراضی در بین حکومت محلی
مالکیت غیرمتمرکز زمین و برنامه‌ریزی کاربری اراضی
خزش شهری یکی از عمده‌ترین چالش‌های فراروی برنامه‌ریزان و شهرسازان در سده بیست و یکم است که درنتیجه رشد روزافزون جمعیت و تسلط سیستم حمل‌ونقل خودرو محور بر شهرها شکل‌گرفته است. خزش شهری به رشد اتفاقی و کم تراکم در گستره وسیعی اطلاق می‌شود که الگوی مسکونی مسلط بر آن به شکل واحدهای مسکونی تک خانواره است. نتیجه بارز این الگوی شهری، انزوای اجتماعی افراد، گرم شدن کره زمین به خاطر آلاینده‌های ناشی از خودروهای شخصی، سیل و فرسایش، زوال مزارع کوچک، نابودی حیات‌وحش و برهم خوردن تعادل طبیعت است.
۲-۳-۲-۳- اشکال خزش شهری:
توسعه کم تراکم پیوسته (low- density continuous development)
توسعه خطی یا نواری
توسعه پرش قورباغه‌ای
۲-۳-۲-۴- اثرات منفی الگوی خزش شهری:
هرپدیده شهری دارای اثرات مثبت و منفی بر ساکنان آن است اما از آنجا که خزش را پدیده ای منفی تلقی می کنند. برخی از اثرات منفی آن به شرح زیر است:
ایجاد مشکلات ترافیکی
کاهش منابع محلی
تخریب فضاهای باز
افتراق کاربری‌های ارضی
جایگزینی چرخه هیدرولوژیکال و رژیم‌های سیل
تخصیص فزاینده فضا به جاده‌ها و پارکینگ
مصرف بیش‌ازحد انرژی.
۲-۴- نظریه‌های پایه تحقیق
نظریه (theory) به معنای اندیشه ناب است و مبنای تئوری سازی اندیشه ورزی است. چارچوب ادراکی، ابزار سنجش ما بر اساس دانایی است که از تئوری برآمده است. تئوری برای بسترسازی حل مسائل جامعه راه و روش مناسباتی ارائه می کند و مدل‌ها نیز نوعی پردازش ذهنی هستند و از تئوری برآمده‌اند در این راستا و برای تعیین یک چارچوب ادراکی برای پایان‌نامه به بررسی مدل‌های مکان مرکزی کریستالر، مرکز پیرامون فریدمن، شبکه منطقه‌ای داگلاس و سرمایه‌داری بهره‌وری‌هانس بوبک و نظریه ساختاری- کارکردی می‌پردازیم و در تجزیه‌وتحلیل رساله از این مدل‌های پایه استفاده می‌کنیم.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۴-۱- نظریه مکان مرکزی
نظریه مکان مرکزی به‌عنوان یکی از مؤثرترین تئوری‌های جغرافیای نظری و تحلیل‌های اقتصاد فضا مطرح گردیده است. مفاهیم و اساس روش‌شناسی این تئوری در نیمه اول قرن بیستم به‌وسیله دانشمند آلمانی به نام والتر کریستالر ارائه گردید که بعدها مورداستفاده دانشمندان بسیاری قرار گرفت. این تئوری اولین بار در سال ۱۹۳۳، نواحی جنوب آلمان به کار گرفته شد. این نظریه تا دهه ۱۹۵۰ موردتوجه قرار نگرفت تا اینکه در سال ۱۹۶۶ به زبان انگلیسی ترجمه و منتشر گردید و از آن زمان به بعد، اساس مطالعات شهری و ناحیه‌ای قرار گرفت و شهرت جهانی یافت. والتر کریستالر در طرح نظریه مکان مرکزی، بیشتر ازنظری‌ات علمی فون تونن (کاربری‌های زمین‌های کشاورزی)، آلفرد وبر (مکان گزینی صنعتی،۱۹۰۹) و انگلندر (کرایه حمل‌ونقل ۱۹۲۴) بهره گرفته است. وی در سال ۱۹۴۰، به همراهی اگوست لوش، سازمان فضایی اقتصادی را تهیه کرد. هدف اصلی نظریه مکان مرکزی، شرح تبیین سازمان فضایی سکونتگاه‌ها و حوزه نفوذ آن‌هاست.
کریستالر معتقد بود مفهوم مرکزیت «نه‌تنها حوزه‌های کوچک شهری را صرفا مرکز حوزه‌ی پیرامونی خود به شمار می‌رود را دربر می‌گیرد، بلکه شهرهای بزرگ‌تر را نیز شامل می‌شود و این امر نه‌تنها به حوزه‌ی پیرامونی بلافصل آن‌ها مربوط می‌شود، بلکه درواقع شبکه‌ای متشکل از چندین حوزه کوچک‌تر را نیز شامل می‌شود. هرکدام از این حوزه‌ها مرکز نزدیک‌ترین به خود را تحت پوشش دارد، اما درمجموع دارای کانون مرکزی بزرگ‌تری است که نیازهای روستاها شهرهای کوچک‌تر را برآورده سازد. نیازهای که شهرهای کوچک‌تر قادر به برآوردن آن نیستند.» بدین‌سان او اضافه می‌کند که «ویژگی یا کارکرد شهر این است که کانون مرکزی یک حوزه‌ی پیرامونی باشد» بر این اساس، کریستالر سکونتگاه‌های روستایی را که برای حوزه‌ی پیرامونی خود مرکزیت دارند، سکونتگاه مرکزی می‌نامد. (سعیدی، ۱۳۸۴: ۱۳۱).
کریستالر کار خود را با این سوال اساسی آغاز می‌کند که آیا تعداد، وسعت و پراکنش فضایی سکونتگاه‌ها از قانونمندی خاصی تبعیت می‌کند یا نه؟
بر این اساس این نظریه هر نظام جغرافیایی شامل دو زیر نظام فضایی است که یکی مرکز یا قلب تپنده پیشتاز و پویای نظام و دیگری پیرامون است که در حال وابستگی و سلطه‌پذیری نسبت به مرکز قرار دارد. رابطه بین مرکز و پیرامون در نظریه مرکز –پیرامون اساسا استعماری است و دراین‌ارتباط، قطبی شدن نظام جغرافیایی و تمرکز مواد تولیدی و رشد در مرکز این نظام معمولا با جابه‌جایی عوامل اصلی تولید یعنی سرمایه و مواد خام از پیرامون به مرکز همراه است (بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، ۱۳۸۶: ۵۹).
۲-۴-۲- رویکرد قطب رشد
قطب رشد اساسا عبارت است از مجموعه‌ای از فعالیت‌های اقتصادی متمرکز در یک کانون است. بر اساس این نظریه، قادر است به شیوه‌های نوآورانه، رشد سایر مجموعه‌ها را زمینه‌سازی کند. با توجه به تاکید این رویکرد بر فعالیت صنایع نوین، قطب رشد را مجموعه‌ای پویا و شدیدا هماهنگ از واحدهای صنعتی در اطراف یک بخش پیشاهنگ یا صنعت پیشتاز بشمار آورده‌اند. بر اساس این رویکرد، قطب رشد قادر است موجبات رشد سریع اقتصادی را فراهم کند و از طریق تبعات فزاینده و تسری این رشد، بستر رشد فزاینده سایر بخش‌های اقتصادی را مهیا سازد. رویکرد قطب رشد بیشتر بر نظریات فرانسوا پرو متکی است. او طی مقاله‌ای با عنوان فضای اقتصادی (پرو، ۱۹۵۰) به معرفی بحث خود در این زمینه پرداخت. البته، ایده‌ی اصلی قطب رشد به اندیشه‌های جوزف شومپیتر بازمی‌گردد، او در بحث خود از خوشه‌های نوآوری، می‌گفت، چگونه نوآوری ممکن است شالوده‌ی مجموعه‌های کلی مبتنی بر تصمیمات کم‌وبیش اخذشده در یک دوره کوتاه‌مدت یا بلندمدت را فراهم سازد.
پرو معتقد بود، رشد اقتصادی در همه‌جا به‌طور یکسان پدیدار نمی‌گردد، بلکه کم‌وبیش و با درجه متفاوت، در کانون‌ها و یا قطب‌های معین رشد امکان بروز می‌یابد، بر این اساس، تنها پس از برپایی صنایع پیشرو در این قطب‌ها و رشد صنعتی آن‌ها، با رواج نوآوری، رشد اقتصادی بر دیگر بخش‌های اقتصادی تسری خواهد یافت. نقطه نظرات پرو در آغاز، صرفا بر رشد اقتصادی تاکید داشت و درواقع، با جنبه‌های مرتبط با الگوی فضایی استقرار فعالیت‌های اقتصادی بیگانه بود. افزون بر این، او به مفاهیم ضمنی رشد اقتصادی، ازجمله عوامل و ساخت‌های درونی نظام اقتصادی و نیروهای اثرگذار و مرتبط با صنایع و نیز پیوندهای جاری بین واحدهای صنعتی که به‌نوبه‌ی خود می‌توانند در تغییر و تحول اجتماعی – اقتصادی به ایفای نقش بپردازند، بی‌توجه بود. پرو نام نظریه خود را که پیوسته قطب رشد می‌خواند، در آخرین مقاله‌ی خود با عنوان جایگاه جدید قطب توسعه در نظریه عمومی فعالیت اقتصادی به قطب توسعه تغییر داد (داگلاس،۱۹۹۸) در نقد رویکردهای قطب رشد، به‌ویژه در مقایسه با راهبرد شبکه منطقه‌ای، به چند نکته اساسی اشاره‌کرده، می‌نویسد:
-رویکردهای قطب رشد با تقلیل‌گرایی و مجرد نگری، فعالیت‌های صنعتی شهرها را به‌مثابه بخش راهبردی برای توسعه منطقه‌ای بشمار می‌آورند،
-بیشتر سیاست‌های مبتنی بر قطب رشد، به دنیای واقعی نگاهی مطلق و برمبنای سلسله‌مراتب (از بالا به پایین) دارند و بدین ترتیب، به نحو ضمنی چنین فرض می‌کنند که وسعت (اندازه) شهر می‌تواند به‌عنوان ملاکی اساسی برای تشخیص و تعیین شهر اصلی یک منطقه بکار رود افزون بر این، در این‌گونه قالب‌های فکری، فرض بر آن است که شهرهای هم‌اندازه دارای کارکردهای مشابه هستند،
-رویکردهای قطب رشد، سطح توسعه نواحی روستایی را در اغلب موارد، «واپس‌مانده» و «وابسته» دانسته، آن را به انگیزش‌ها و محرکه‌های پخش یا تسری به پایین از سوی شهرها متکی می‌دانند،
-در شیوه‌ی برنامه‌ریزی بر اساس رویکردهای مبتنی بر قطب رشد، اساسا حول ترغیب‌کننده‌های جلب فعالیت‌های صنعتی دور می‌زند، یعنی بر فراهم‌سازی عمومی زیرساخت‌های اقتصادی برای صنایع شهری و توسعه‌ی راه‌های اصلی در سطح ملی که مراکز و قطب‌های رشدی (شهری) را به پایتخت و در صورت گسترش، به بازارهای بین‌المللی متصل می‌سازد، تاکید دارد.
شواهد عینی حاکی از آن است که پیروی از قطب رشد در برنامه‌ریزی منطقه‌ای، در اغلب موارد به توسعه نامتعادل منجر شده است (سعیدی، ۱۳۹۰).
۲-۴-۳- توسعه اگروپلیتن:
در اواسط دهه ۱۹۷۰ م که اوج تبلیغ و بهره‌گیری از مدل‌های مطرح در رویکرد قطب رشد برای توسعه‌ی جهان توسعه‌نیافته بود، جان فریدمن و مایک داگلاس (۱۹۷۵) ایده‌ی متضاد خود را زمینه‌ی توسعه‌ی روستا – شهری با نام توسعه‌ی آگروپلیتن، به‌عنوان بدیلی برای رویکردهای غالب برنامه‌ریزی منطقه‌ای در آن زمان، مطرح ساختند. این رویکرد برآمده از اندیشه‌های فریدمن درزمینهٔ ی مباحث «مرکز – پیرامون» بود. مبنای بنیادین در اتخاذ این رویکرد شرایطی بود که به‌نوعی بسترساز توسعه‌ی نابرابر و شرایطی بحرانی در کشورهای موردمطالعه (ازجمله اندونزی، مالزی، تایلند، فیلیپین و …) بود؛ این شرایط به گفته داگلاس حاوی هفت بحران مرتبط باهم بود که عبارت بودند از:
شبه شهرنشینی با تراکم روبه رشد {جمعیت} روستایی؛
شتاب گرفتن نرخ بیکاری و کم‌کاری؛
فقر روزافزون و نابرابری به لحاظ درآمد؛
محدودیت مداوم مواد غذایی؛
بحران شرایط مادی روستانشینان؛
وابستگی به خارج(داگلاس،۱۹۸۱: ۴۳-۴۴).
البته، آنچه به این بحران‌ها دامن می‌زند، پدیداری نظم نوین جهانی بود که در آن دوره‌ی زمانی درراه بود. در تقابل با این وضعیت، به گفته‌ی داگلاس (۱۹۸۱)، پیش از هر چیز، «باز ساخت مبنای سرزمینی برای روابط اقتصادی و از پایین مشارکتی و غیر جبرگرایانه» الزامی به نظر می‌آمد. چارچوب و منظور اصلی در رویکرد توسعه‌ی آگروپلیتن که عرصه سکونتگاهی مورد عمل آن، مجموعه‌ای از روستاهای کوچک و بزرگ و شهری نسبتا کوچک بوده، بهره‌گیری از نوعی «مدل» فضایی بود که بررسی‌های مطالعاتی در قالب آن، چنانکه فریدمن (۱۹۸۷) توصیه می‌کرد، قاعدتا می‌بایست برمبنای ارزیابی‌های کیفی و درعین‌حال، بهره‌گیری از فنون کمی استوار می‌بود. واقعیت این است که خطوط اصلی راهبرد توسعه آگروپلیتن در زمان خود، نویدبخش نوعی برنامه‌ریزی جدید، باهدف غایی توسعه اجتماعی با تاکید بر نیازهای بنیادین انسانی بود. در این رویکرد، توسعه می‌بایستی با محدودیت‌های اکولوژیک همساز می‌بود. افزون بر این، در چارچوب این راهبرد، اولویت بنیادین در توسعه روستایی، اقتصاد روستا بود و برنامه‌ریزی برای توسعه روستایی بر عدم تمرکز، مشارکت و توجه به ویژگی‌ها و توانمندی‌های موجود در سطح ملی تکیه داشت. داگلاس (۱۹۸۱: ۵۶) بر این باور بود که رویکرد توسعه آگروپلیتن لااقل از دو جنبه با تئوری مکان مرکزی، به‌مثابه هسته‌ی اصلی برنامه‌ریزی فضایی در آن زمان، تفاوت دارد:
الف – توسعه آگروپلیتن بیشتر با توسعه نواحی یا عرصه‌های سروکار دارد و نه با نظام‌های شهری؛ و
ب – این رویکرد، افزون بر این، بر کارکردهای سیاسی تاکید دارد و نه‌فقط بر کارکردهای اقتصادی.
خلاصه آن‌ها توسعه آگروپلیتن مبتنی بر نوعی برنامه‌ریزی فضایی در مقیاس خرد و میانی است که بر مشارکت و توسعه متوازن می‌ورزد (داگلاس، ۱۹۸۱).

است. در ادامه مطالبی را در مورد ضرورت انجام تحقیق، اهداف و فرضیه های آن ارائه می شود. در آخر نیز به طور مختصری به بیان نحوه جمع آوری تحقیق و همچنین محدودیت هایی که در راه انجام تحقیق وجود داشته، پرداخته شده است.
۱-۱٫تعریف مسأله و بیان اصلی تحقیق
نرخ برابری ارز یک متغیر کلیدی است که ارتباط اقتصادی یک کشور با کشورهای خارجی را تنظیم می کند، که اصطلاحا مفصل ارتباطی اقتصاد داخلی با اقتصاد کشورهای خارجی نامیده می شود. تحولات، از جمله بحران کشورهای خارجی از طریق این مفصل ارتباطی به اقتصاد داخلی منتقل می شود. لذااز یک طرف بررسی دقیق تأثیرتغییرات نرخ برابری ارز بر اقتصاد داخلی بخصوص متغیرهای کلان اقتصادی از اهمیت ویژه ای بر خورداراست. از طرف دیگر شناخت هرچه بیشتر عوامل داخلی و خارجی موثر بر نرخ برابری ارز به منظور کنترل و سیاست گذاری مناسب از اهمیت اساسی در اقتصاد برخوردار است. بعنوان مثال کانال انتقال تورم یا رکودهای خارجی به داخل کشور نرخ برابری ارز است. وهچنین یکی از کانال های مهم ایجاد بیماری هلندی تغییر نرخ برابری ارز می باشد. اتخاذ نظام ارزی مناسب می تواند مانع ایجاد بیماری هلندی و مانع انتقال تورم یا رکود اقتصادی خارج کشوربه اقتصاد داخلی گردد. زمانی که بعضی از کشورهای خارجی که روابط اقتصادی گسترده ای با کشور داخلی دارند، ولی به لحاظ عدم مدیریت مناسب اقتصادخود با بحران هایی مواجه می شوند مدیریت صحیح متغیر کلیدی نرخ برابری ارز می تواند همانند یک مرزدار اقتصادی قدرتمند از مرزهای اقتصادی کشورمحافظت نماید.
بیماری هلندی در کشورهایی که منابع معدنی صادراتی دارند با صدور منابع معدنی، عرضه ارز را افزایش داده و نرخ برابری ارز را کاهش می دهند. در نتیجه قیمت کالاهای صنعتی داخلی در مقایسه با کالاهای مشابه خارجی گرانتر خواهد بود. بنابراین هم مصرف کنندگان داخلی تمایل به مصرف کالاهای خارجی خواهند داشت و هم مصرف کنندگان خارجی از خرید کالاهای کشور صرف نظر می کنند. بنابراین صنعت کشور دچار رکود می شود(این پدیده به هنگام بیماری هلندی اتفاق می افتد)

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

لذامطالعه ی حاضر تاثیر بلند مدت و کوتاه مدت نرخ برابری واقعی ارز روی ارزش افزوده ی سه بخش اصلی اقتصادی یعنی کشاورزی، صنعت، خدمات و همچنین صادرات غیر نفتی در ایران را مورد مطالعه قرار داد است. تا ارتباط نرخ برابری ارز با رشد متوازن اقتصادی و استراتژی” اقتصاد بدون نفت”کشور را بررسی نماید.
استراتژی توسعه صادرات یک استراتژی برونگر است، به عبارت دیگر این استراتژی، حرکت صنعتی شدن در جهت تولید کالاهایی است که کشور در تولید آنها دارای مزیت نسبی است این استراتژی بر خلاف راهبرد جایگزینی واردات در جهت تقویت « تجارت آزاد» حرکت می نماید. (سازمان توسعه تجارت ایران، ۱۳۸۶)که مهمترین ابزار رایج در شروع توسعه صادرات کاهش نرخ برابری پول داخلی به روش های مختلف می باشد. هرچند برای شروع سیاست توسعه صادرات تنها تعدیل نرخ برابری ارز کافی نیست و آزادسازی تجارت خارجی لازمه آن به شمارمی رود.
کوتانی، کالووخان^[۱](۱۹۹۰)اظهار می دارند که نرخ واقعی ارز یک عنصر اصلی و تعیین کننده ی رشد اقتصادی نیست. بلکه یک متغیر برون زاست که شوک های مختلف اقتصادی(از جمله سیاست های داخل)را بر عملکرد و رشد اقتصادی منعکس می کند.
حلافی و همکاران(۱۳۸۳) در مطالعه ای بیان می کنند که، نرخ برابری ارز به عنوان معیار ارزش برابری پول ملی یک کشور در برابر پول کشورهای دیگر و منعکس کننده وضعیت اقتصادی آن کشور در مقایسه با شرایط اقتصادی کشورهاست. در یک اقتصاد باز، نرخ برابری ارز به دلیل ارتباط متقابل آن با سایر متغیرهای داخلی و خارجی، متغیرکلیدی به شمار می رودکه سیاست های اقتصادی داخلی و خارجی، و تحولات اقتصادی، تأثیرات بسیاری بر آن می گذارند. در مقابل، نرخ برابری ارزمتغیری است که می تواند عملکرد اقتصاد و متغییرهای اقتصادی را تحت تأثیر قرار دهد.
ایزدی(۱۳۸۷)، در ادبیات نظری و تجربی مدل سازی رفتار نرخ واقعی ارز، مهمترین عوامل حقیقی که به عنوان عوامل موثر بر روند نرخ واقعی تعادلی بلندمدت ارز برآن ها تأکید شده است، عبارتند از: رشد بهروری، رابطه مبادله ی تجاری، قیمت حقیقی نفت، جریانات ورود و خروج سرمایه، سیاست های تجاری، اندازه ی دولت، انباشت سرمایه، نرخ بهره ی جهانی و ترجیحات مصرف کنندگان. در رابطه با ایران، تجارت خارجی با صادرات نفت پیوند خورده به طوری که مشکلات ناشی از اقتصاد تک محصولی و اتکای بیش از حد به درآمدهای نفتی موجب شده است تا اقتصاد کشور به شدت تحت تأثیر عوامل موثر بر درآمدهای نفتی قرار گیرد.(نوری، حامد نویدی،۱۳۹۱)
سیاست های پولی،مالی،نرخ برابری ارز همانند سیاست های تجاری نه تنها بردرآمد واقعی کشاورزان و روابط مربوط به سایر بخش ها ی اقتصاد اثر می گذارد، بلکه همچنین بر تجارت بین بخش ها ی کشاورزی و غیر کشاورزی نیز تأثیرگذار می باشد. مهم ترین متغیرهای اقتصاد کلان داخلی برای بخش کشاورزی عبارت است ازنرخ تورم، نرخ واقعی رشدتولیدناخالص ملی، نرخ بهره و نرخ برابری ارز می باشد.(لتسوالو و کیرستن^[۲]، ۲۰۰۳)
کاهش ارزش پول، محصولات کشاورزی کشور را در هر دو بازار داخلی و خارجی رقابتی می کند. زیرا کاهش ارزش پول ملی منجر به کاهش(افزایش)قیمت های صادرات(واردات)می شود و بدین وسیله در بهبود درآمد کشاورز مساعدت می نماید.(بیک و کو^[۳]،۲۰۰۹)
۱-۲٫ضرورت انجام تحقیق
هزینه کردن درآمدهای ارزی توسط دولت باید بر اساس یک برنامه ی اقتصادی بلندمدت متناسب بابهینه کردن سطح رفاه جامعه انجام شود تا از منابع ارزی به عاملی برای رشد و توسعه تبدیل گردد. هزینه کردن بهینه و کارآمد درآمدهای ارزی مستلزم آگاهی از نحوه ی تأثیرگذاری این درآمدها وشدت تاثیر بر بخش های اقتصادی می باشد. اهمیت این مطالعه از آنجاست که اصلاحات اقتصادی و حسن مدیریت نظام اقتصادی کشور بدون اعمال سیاست های صحیح کلان اقتصادی غیرممکن می نماید.
بررسی اثر گذاری نرخ ارزبرارزش افزوده بخش های اقتصادی و صادرات غیر نفتی می تواند سیاست گذاران اقتصادی را در جهت اتخاذ سیاست های بهتر یاری دهد.
۱-۳٫ اهداف تحقیق
هدف اصلی تحقیق بررسی تأثیر نرخ برابری ارز بر ارزش افزوده ی بخش های کشاورزی، صنعت، خدمات وصادرات غیر نفتی در ایران می باشد.
۱-۴ فرضیات تحقیق
کاهش نرخ برابری واقعی ارز بر ارزش افزوده ی بخش کشاورزی در بلندمدت تاثیر منفی دارد.
کاهش نرخ برابری واقعی ارز بر ارزش افزوده ی بخش صنعت در بلندمدت تاثیر منفی دارد.
کاهش نرخ برابری واقعی ارز بر ارزش افزوده ی بخش خدمات در بلندمدت تاثیر منفی دارد.
کاهش نرخ برابری واقعی ارز بر صادرات غیرنفتی در بلندمدت رابطه منفی دارد.
کاهش نرخ برابری واقعی ارز بر ارزش افزوده ی بخش کشاورزی در کوتاه مدت تاثیر منفی دارد.
کاهش نرخ برابری واقعی ارز بر ارزش افزوده ی بخش صنعت در کوتاه مدت تأثیر منفی دارد.
کاهش نرخ برابری واقعی ارز بر ارزش افزوده ی بخش خدمات در کوتاه مدت تاثیر منفی دارد.
کاهش نرخ برابری واقعی ارز برصادرات غیر نفتی در کوتاه مدت تأثیر منفی دارد.
۱-۵٫ روش گردآوری آمار و اطلاعات
روش گردآوری اطلاعات در این مطالعه استفاده از اینترنت، منابع کتابخانه ای و نشریات معتبر داخلی و خارجی در زمینه سیاست گذاری های اقتصادی می باشد. همچنین جامعه آماری مورد استفاده در این مطالعه اقتصاد ایران می باشد. منابع داده ها،داده های آماری بانک مرکزی و منتشر شده مرکز آمار ایران و بانک جهانی می باشد. در این تحقیق از داده های سری زمانی اقتصاد ایران طی دوره ۱۳۴۴-۱۳۸۹برای سه بخش کشاورزی، صنعت، خدمات و برای مدل صادرات غیرنفتی از داده های سال ۱۳۵۳-۱۳۸۹استفاده شده است.
۱-۶٫ محدودیت های تحقیق
عمده ترین محدودیتی که در راه تحقیقات علوم انسانی به صورت عام و تحقیقات اقتصادی به صورت خاص وجود دارد، محدودیت ها و مشکلات آماری می باشد، که این پژوهش از آن مستثنی نبوده است.
فصل دوم:
پیشینه تحقیق
مقدمه
این فصل شامل سه قسمت است: ۱-معرفی برخی از مفاهیم، ۲-مبانی نظری تحقیق، ۳-برخی نتایج مطالعات تجربی در داخل و خارج از کشور
۱-۲ تعریف مفاهیم و متغیرها
۱-۲-۱٫ ارزش افزوده: ارزش یا ارزش افزوده، همان ارزش ناخالص کالاها و خدمات تولید شده در یک دوره مالی معین (یک سال مالی)است. به عبارت دیگر ارزش افزوده همان ارزش های اقتصادی اضافه شده و تولید شده در یک دوره معین است.منظوراز کالا ارزش اقتصادی نتیجه شده از یک فعالیت اقتصادی است که می تواند در حین تولید و یا بعد از تولید مصرف شود(که غالبا هم اینطور است)اما خدمات ،ارزش های اقتصادی نتیجه شده از فعالیت های اقتصادی است که در حین تولید مصرف می شود.(شاکری:۴۴، ۱۳۸۷)
۱-۲-۲٫ بیماری هلندی (Dutch disease): یک مفهوم اقتصادی است که تلاش می‌کند رابطه بین بهره‌برداری بی‌رویه از منابع طبیعی و رکود در بخش صنعت را توضیح می دهد. این مفهوم بیان می‌دارد که افزایش درآمد ناشی از منابع طبیعی می‌تواند اقتصاد ملی را از حالت صنعتی بیرون بیاورد. این اتفاق به علت کاهش نرخ برابری ارز و یا عدم افزایش آن در حد نرخ تورّم صورت می‌گیرد، که بخش صنعت را در رقابت ضعیف می‌کند. در حالی که این بیماری اغلب مربوط به اکتشاف منابع طبیعی می‌شود، می‌تواند به «هر فعالیت توسعه‌ای که نتیجه‌اش ورود بی‌رویه ی ارز خارجی می‌شود» مربوط شود؛ مانند نوسان شدید در قیمت منابع طبیعی، کشف منابع طبیعی جدید، پیشرفت تکنولوژی دربخش کالاهای صادراتی،کمک اقتصادی خارجی، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی(خضری،۱۳۸۸). واژه ی بیماری هلندی در سال ۱۹۷۷ توسط مجله ی Economist برای توصیف رکود بخش صنعتی در هلند بعد از کشف گاز طبیعی در دهه ی ۱۹۶۰ به‌کار گرفته شد.
۱-۲-۳٫نرخ برابری ارز، با توجه به اینکه امروزه انجام معاملات تهاتری کالا و خدمات به آسانی امکان پذیر نیست لذا کشورهای مختلف برای انجام مبادلات کالا و خدمات و نقل و انتقالات سرمایه به پول قابل قبول و شناخته شده و معتبر نیاز دارند تا از طریق آن بتوانند به راحتی مبادلات کالا و خدمات و نقل و انتقال سرمایه را انجام دهند. از این رو هر کشوری دارای یک پول ملی مخصوص خود است که در انجام معاملات داخلی مورد استفاده مردم آن کشور قرار می گیرد. اما وقتی مردم یک کشور بخواهند خدمات و کالای کشور دیگری را خریداری کرده و یا به عبارت دیگر کشورها کالا و خدمات بفروشند نیاز است که به واحد پول مشترک برسند و واحد پول خود را به واحد پول کشور دیگر تبدیل نمایند. این تبدیل با نرخی به نام نرخ برابری ارز صورت می گیرد. (رحیمی بروجردی،۱۳۷۲)
۲-۲ مطالعات نظری
۲-۲-۱٫استراتژی توسعه صادرات
در این قسمت، پس از ارائه تعریف سیاست توسعه صادرات که روز به روز بیشتر تحت عنوان جانشینی صادرات شناخته می شود به توضیح ، تحلیل و شناخت این سیاست و نتایج آن بر عملکرد توسعه اقتصادی و رابطه آن دو با یکدیگر خواهیم پرداخت.
راهبرد توسعه صادرات در چارچوب راهبرد نظریه خارج مطرح است و چنانچه رشد اقتصادی تحت تأثیر صادرات به دست آمده باشد رشد متکی به صادرات نامیده می شود. اگر شکل توسعه اقتصادی تابع بازرگانی خارجی بویژه بازارهای صادراتی گردد به طوری که تمامی متغیرهای اقتصادی به طور مستقیم و غیرمستقیم به نحوی تحت تأثیر توان اقتصاد در رقابت خارجی و مزیت نسبی اقتصاد در چارچوب تقسیم کار بین اللمل تعیین گردد آن را توسعه برون نگر نامند.
استراتژی توسعه صادرات باعث تقویت تجارت خارجی آزاد می شود. تجارت خارجی آزاد باعث هدایت تولید و تخصیص منابع در جهتی می شود که بنابر نظریه کلاسیک ها، کشور در آن جهت نسبت به خارج دارای مزیت نسبی است یا به عبارت ساده در آن جهات دارای کارآیی بالاتری می باشد. تخصیص منابع در کارآمدترین رشته های تولید و صادر نمودن مازاد تولید(بر تقاضای داخلی)باعث چنان افزایشی در تولید داخلی، درآمدهای صادراتی و کل مصرف داخلی، از طریق وارد کردن نیازهایی که در داخل تولید نمی شوند، می شود که گویا از طریق عدم تجارت و تولید داخلی هر آنچه مورد نیاز است ، هیچ گاه به دست نمی آمد.(اخوی،۱۳۷۳)
توسعه صادرات به عنوان یک سیاست تجاری راهبردی، اساسا توسط چهار کشور آسیایی در پیش گرفته شده تا با بهره گرفتن از نیروی کار به عنوان عامل فراوان تولید بتواند فرآورده های کارخانه ای و خدمات کارگر بر تولید و صادرکرده، نیازهای خود را از محل درآمد آن تأمین نمایند.این سیاست، از آن رو توسعه صادرات نامیده شد که صادرات فرآورده های کارخانه ای کاربر جانشینی محصولات کاربر کشاورزی می کند. امروز دیگر معنای توسعه صادرات به این اندازه محدود نیست و این راهبرد را قابل اطلاق به تمامی کشورهایی می دانند که تلاش می کند صادرات با کمترین هزینه ممکن عملی شده و صادرات غیرسنتی جاری را بگیرد. اعم از اینکه صادرات غیرسنتی محصولی زراعتی، کاربر، زمین بر، کارخانه ها ی یا خدمات باشد. در واقع آن است که کشور به صادراتی روی آورد که در آن مزیت نسبی بالقوه دارد یعنی کالایی را تولید کند که در استانداردهای جهانی هزینه تولیدش به طور نسبی کمتر است یا می تواند کمتر باشد. بر اساس این تعریف کشوری که سیاست توسعه صادرات راهنمای آن است تقریبا در خلاف جهت جانشینی واردات باید حرکت کند، به عنوان مثال تعرفه بر واردات را مرتب کاهش دهد، ارزش برابری پول داخلی را مرتب تعدیل کند و مقررات حاکم بر واردات و صادرات را هرچه بیشتر از میان بردارد.(میرجلیلی،۱۳۸۷)
همان طور که مشاهده می شوداین تعریف نمی تواند کشورهایی را به عنوان پیرو راهبرد توسعه صادرات در خود جای دهد که وظیفه توسعه و تشویق صادرات در کنار حمایت گرایی و دفاع جدی از تولید داخلی انجام می دهند.
منظور از توسعه صادرات تقریبا همواره توسعه صادرات فرآورده های غیرنفتی عمدتا کارخانه ای است. به طوری که صادرات بتواند به عنوان موتور رشد و محرک توسعه ی صنعتی عمل کند. بنابراین در چارچوب توسعه اقتصادی، سیاست توسعه صادراتاساسا متوجه صادرات کالاهای ساخته شده صنعتی و یا محصولات ثانویه است.(اخوی،۱۳۷۳)
توسعه صادرات به معنای ساده ی آن، و نه به معنای یک استراتژی بازرگانی برای توسعه اقتصادی از رشد سرمایه داری همواره مدنظر کشورهای پیشرفته فعلی قرار داشته است. رشد سریع قدرت صنعتی و بهره وری کار که به معنای رشد سریعتر تولید نسبت به تقاضای داخلی بود، دستیابی به بازارهای جدید، حفظ بازارهای قدیمی و توسعه آنها را ضروری می ساخت. امروز منظور از توسعه صادرات، استراتژی بازرگانی معینی است که کشورها را سریعتر به هدف توسعه صنعتی و اقتصادی می رساند. برای کشورهای رو به توسعه فعلی سیاست مذکور به عنوان وسیله ای برای توسعه صنعتی به کار می رود در حالی که برای کشورهای پیشرفته ، در اغلب مقاطع، خود نتیجه رشد و توسعه اقتصادی بوده است. اکنون کشورهای در حال توسعه می خواهنداز طریق این سیاست در مبانی تولید و زندگی خود تحول به وجود آمده، شرایط فنی خود رامتحول ساخته و کشاورزی خود را نوسازی و مدرن کنند. در حالی که توسعه صادرات برای کشورهای پیشرفته صنعتی، یک سیاست بازرگانی و فاقد رسالتی است که در کشورهای رو به توسعه برای آن تعیین می شود.(میرجلیلی،۱۳۸۷)
در طبقه بندی اقتصاد کلان از سیاست های اقتصادی ، توسعه صادرات جزء سیاست های مالی انبساطی قرار می گیرد، اگرچه به طور خاص سیاست بازرگانی محسوب می شود. مهمترین ابزار رایج در شروع توسعه صادرات کاهش نرخ برابری پول داخلی به روش های مختلف است. برای شروع سیاست توسعه صادرات تنها تعدیل نرخ برابری ارز کافی نیست و آزادسازی تجارت خارجی لازمه آن به شمار می رود. روش های مالی حمایت از صادرات شامل ابزارهای مالی کمک دولت به صادرکنندگان در مقایسه با سایر سرمایه داران می باشد.یکی از رایج ترین و موثرترین اهرم های توسعه صادرات ایجاد مراکز و یا نهاده های رسمی توسعه صادرات است که معمولا در خارج از کشور نیز دفاتر و یا نمایندگی های لازم را ایجاد می کنند. (میرجلیلی،۱۳۸۷)
این مراکز معمولا بازوی اجرایی سیاست های دولت در زمینه توسعه صادرات می باشند.یکی از نهاده های مکمل مراکز توسعه صادرات نهاده های تحقیق و توسعه است . این نهاده ها بهترین استفاده کنندگان از بخش مهمی از اطلاعات مراکز می باشند. سرمایه گذاری خارجی و ایجاد شرایط مطلوب برای جذب آن از اهرم های توسعه صادرات است.(اخوی،۱۳۷۳)
۲-۲-۲٫توسعه صادرات، جنبه های نظری و عملی

^ab42/0 ۷۴/۳

^b02/0 ۸۹/۳

^b0424/0 ۳۱/۶

^b04/0 ۰۵/۷

۱۰ درصد

^bc01/0 ۹۶/۱

^b08/0 ۲۸/۳

^bc14/0 ۳۸/۳

^c14/0 ۵۲/۳

^c01/0 ۱۵/۶

^c02/0 ۵۳/۶

۲۰ درصد

^bc02/0 ۹۴/۱

^bc04/0 ۹۳/۲

^c01/0 ۲۸/۳

^cd14/0 ۳۸/۳

^d28/0 ۹۴/۵

^d04/0 ۲۴/۶

۴۰ درصد

^c01/0 ۹۲/۱

^c02/0 ۶۳/۲

^c01/0 ۰۲/۳

^d05/0 ۱۴/۳

^e02/0 ۶۳/۵

^e05/0 ۸۳/۵

میانگین انحراف معیار۳=n

حروف کوچک مشترک(در هر ستون) نشان از عدم تفاوت معنی دار و حروف مختلف کوچک وجود تفاوت معنی دار در تیمارهای مختلف
فساد در ماهیان تازه بخشی به دلیل فعالیت و رشد ارگانیزم های ویژه عامل فساد^[۱۹۱] می‌باشد که با تولید متابولیت‌هایی منجر به نامطلوب شدن طعم و بوی ماهیان و در نهایت غیرقابل مصرف شدن آنها می شود(گرام و هوس، ۱۹۹۶)^[۱۹۲].
آلودگی میکروبی ابتدایی، وضعیت نگهداری و بسته بندی بسته بندی در هوا، خلاء یا اتمسفر اصلاح شده و دمای نگهداری نقش مهمی را در تعیین عمر ماندگاری محصولات شیلاتی ایفا می کند با توجه به این اصل پذیرفته شده که بار میکروبی اولیه ماهیان آب شیرین بسته به عواملی چون وضعیت آب و دمای محیط پرورش تغییر می کند. محققین مقدار شمارش کل باکتری^[۱۹۳] ابتدایی logCFU/g6-2 را برای گونه های مختلف آب شیرین (تیلاپیا، باس راه راه، قزل آلای رنگین کمان، سوف نقره ای) پیشنهاد دادند(آراشیسار و همکاران، ۲۰۰۲؛ گیمینز، ۲۰۰۲)^[۱۹۴]. میزان مجاز شمار کل باکتری برای ماهی قزل آلا رنگین کمانlog cfu/g 7 پیشنهاد شده است .میزان TVC ابتدایی در این مطالعه ۱۴/۲ بود که نشان دهنده کیفیت بالای ماهی تهیه شده میباشد و مشابه با TVC ابتدایی در مطالعات انجام شده توسط گونزالس(۲۰۰۴)^[۱۹۵] بر ماهی قزل آلای رنگین کمان پرورشی و ماکسیز و همکاران(۲۰۰۹)^[۱۹۶] بر فیله قزل آلای رنگین کمان بسته بندی شده در اتمسفر اصلاح شده و خلاء، با رنج بین log CFU/g3-2 بود. با توجه به این که میزان مجاز شمار کل باکتری برای ماهی قزل آلای رنگین کمان log CFU/g7 پیشنهاد شده است(سالام، ۲۰۰۶)^[۱۹۷]. افزایش بار باکتریایی با گذشت زمان نگهداری ماهی به اثبات رسیده است(فن و همکاران، ۲۰۰۸)^[۱۹۸]. مطابق جدول(۴-۸) میزان بار کل باکتری برای همه تیمار ها با گذشت زمان افزایش یافت بطوریکه این افزایش در تیمار کنترل شدت بیشتری داشت و بیشترین میزان آن در انتهای دوره بود. در ۱۶ روز اول نگهداری، نمونه‌های موجود در هر تیمار دارای بار کل باکتریایی کمتر از log CFU/g7 بودند در حالیکه بعد از آن میزان بار کل باکتریایی نمونه شاهد به log CFU/g40/7 رسید که این میزان فراتر از حد مجاز تعیین شده (log CFU/g7) می باشد. در حالی که میزان آن در تیمارهای عصاره ۱۰، ۲۰ و۴۰ درصد در پایان دوده کمتر از حد مجاز و به ترتیب به ترتیب به ۵۳/۶، ۲۴/۶ و ۸۳/۵ رسید که کمترین میزان بار کل باکتری مربوط به تیمارهای ۴۰ درصد بود بطوریکه با وجود اختلاف جزئی در زمان۲۰ دوره نگهداری، این تیمار در کل دوره نگهداری در مقایسه با دیگر تیمارهای بررسی شده اختلاف معنی داری(۰۵/۰P<) را نشان داد که این مطلب نشان می دهد که درصد بیشتر عصاره چای سبز در فیلم از لحاظ تاثیرگذاری در روند کاهش بار کل باکتری قوی تر عملکرده است. ثابت شده است که طیف گسترده ای از فعالیت ضد باکتریایی عصاره چای سبز به خاطر وجود ترکیبات پلی فنل به ویژه کاتشین ها است که بر سلول های میکروبی تاثیر گذاشته و منجر به نفوذ عصاره به درون مواد سلول شده که بر متایولیسم DNA و RNA. اثر گذاشته و از رشد و متابولیسم میکروب جلوگیری میکنند.( یولتی و همکاران ۱۹۹۹)^[۱۹۹] ترکیبات فنولی موجود در عصاره های گیاهی غشای خارجی میکروارگانیسم ها را تخریب کرده و سبب خروج لیپوساکاریدها و افزایش نفوذ پذیری غشای سیتوپلاسمی به ATP می شود. خروج ATP منجر به تمام شدن ذخیره انرژی سلول و مرگ سلول می شود(بورت، ۲۰۰۴؛ حسینی و همکاران، ۲۰۰۸)^[۲۰۰]. در مطالعه فن و همکاران (۲۰۰۸) غوطه دری در محلول پلی فنل سبب به تاخیر انداختن فساد میکروبی شد، به طوری که در انتهای ۳۵ روز نگهداری ماهی کپور نقره ای در یخ شمار کل باکتریها به میزانlog cfu/g 5/9 افزایش یافت آنها اشاره کردند که کاهش معنی دار مشاهده شده در میزان شمارش کلی باکتری ها در نمونه غوطه ور شده در پلی فنل میتواند ناشی از اثر بازدارندگی پلی فنل های چای روی فساد باکتریایی باشد. شمار کل باکتری در مطالعه بانون همکاران (۲۰۰۶)^[۲۰۱] در تیمار کلوچه های گوشتی گاو حاوی ترکیب آنتی اکسیدانی سولفید و عصاره چای سبز نسبت به بقیه ترکیبات آنتی اکسیدانی دارای افزایش کمتری است، به طوری که پس از کذشت ۹ روز نگهداری در دمای ۴ درجه سانتی گراد شمار باکتریها در این تیمار به ۸/۵log cfu/g رسید و به طور معنی داری کمتر از تیمار شاهد در مدت مشابه بود(۴/۶log cfu/g). در مطالعه رضایی و همکاران (۲۰۰۷)^[۲۰۲] در طی مدت ۲۰ روز نگهداری قزل آلای رنگین کمان در یخ در تیمارهای مختلف به طور معنی داری افزایش یافت به طوری که در روز ۱۶ از میزان مجاز (۷log cfu/g) فراتر رفت. در مطالعه ازیور و همکاران (۲۰۰۹) شمار کل باکتریها در انتهای دوره از میزان مجاز بیشتر شد. در کل نتایج مشاهده شده با نتایج تحقیقات سایر محققین از جمله سالام و همکاران(۲۰۰۴)^[۲۰۳] که تاثیر عصاره گیاهی را روی گوشت بررسی کردند و ماکسیز و همکاران۲۰۰۹^[۲۰۴] که تاثیر اسانس گیاهی را بر فیله قزل آلا آزمایش کردند مطابقت داشت.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴-۳-۲ مقادیر باکتریهای سرمادوست
مقادیر باکتریهای سرمادوست در جدول شماره (۴-۸) نشان داده شده است. نتایج حاصل از مقایسه میانگینها نشان داد که با گذشت زمان در تمامی تیمارها مقادیر باکتریهای سرمادوست افزایش یافته که البته این افزایش در تیمار کنترل شدیدتر بود،به طوریکه در انتهای دوره بیشترین بار باکتریایی ) را داشت. در مقایسه بین تیمارهای مختلف با نمونه شاهد از زمان ۰ دوره نگهداری تا انتهای دوره اختلاف معنی دار ( p<0/05) مشاهد گردید. در مقایسه تیمار های مختلف باهم نتایج نشان داد که با توجه به معنی دار( p<0/05) بودن اختلاف، تیمار ۴۰درصد عصاره چای سبز روند افزایش کندتری داشته به طوری که در روز ۴، ۸، ۱۶ و ۲۰ به صورت معنی داری ( p<0/05) کمتر از سایر تیمارها بود.
جدول۴-۸٫ مقادیر باکتری های سرمادوست(PTC) برای تیمارهای مختلف نسبت به زمان برحسب log cfu/g

از هورنادی و آبود، نقل شده که کارآفرینان موفق به خود ایمان دارند و موفقیت یا شکست را به سرنوشت، اقبال و نیروهای مشابه نسبت نمی دهند. به عقیده آنها شکست­ها و پیشرفت­ها تحت کنترل و نفوذ آنها بوده و خود را در نتایج عملکردهایشان موثر می دانند(کردائیچ و دیگران، ۱۳۸۶).
۳- ریسک پذیری معتدل:
نتایج پژوهشها در مورد کارآفرینان نشان داده است که آنها هنگامی از خطر استقبال می کنند که خطر محاسبه شده باشد. کارآفرینان لزوما در پی فعالیتی نیستند که مخاطره­ی آن زیاد باشد، بلکه مایلند مقدار متوسطی از مخاطره را که برای شروع فعالیت اقتصادی، معمولی تلقی می­ شود، بپذیرند. در این حد حاضرند تا پول، امنیت، شهرت و موقعیت خود را به مخاطره اندازند(بلاک و استامپ^[۲۵]، ۲۰۰۹)

۴- استقلال:
عموما کارآفرینان فردی، کسانی هستند که می خواهند کار را به شیوه­ خودشان انجام دهند و کار کردن برای دیگران برایشان سخت است. مک کران و فلانیگان^[۲۶] (۱۹۹۸) نیاز به استقلال را «کنترل داشتن بر سرنوشت خود، کار را برای خود انجام دادن و آقای خود بودن» تعریف کرده اند(رسال^[۲۷]، ۲۰۱۱).
۵- خلاقیت و نوآوری:
دراکر^[۲۸](۱۹۸۵) معتقد است: وجود نوآوری در کارآفرینی به قدری ضروری است که می توان ادعا نمود کارآفرینی بدون آن وجود ندارد و نوآوری نیز بدون کارآفرینی، نتیجه ای نمی دهد. در رویکرد ویژگیهای فردی، ویژگیهای متعدد، بعضاً شگفت انگیز و در عین حال متناقض به کارآفرینان نسبت داده شده است. از جمله نقص های این رویکرد انتخاب نمونه های مورد مطالعه از کارآفرینان، در عین نداشتن توافق اساسی بر تعریف ویژگیهای کارآفرینان است(دراکر، ۲۰۱۰).
۲-۲-۵-۳ کارآفرینی فردی (رویکرد عوامل رفتاری):
عدم توانائی روانشناسان در ارائه مدلی جامع برای تفکیک کارآفرینان از غیرکارآفرینان و هم چنین عدم ارائه معیارهای معین و روشن برای ارزیابی ویژگیها در افراد، سبب شد تا جامعه شناسان دیدگاه های جدیدی را نسبت به کارآفرینی ارائه کنند. محور اصلی گفتگوها در این دیدگاه فعالیت­های کارآفرینانه است. بررسی مجموعه شرایط خانوادگی و اجتماعی (نه صرفاً ذاتی) که می تواند منجر به بروز فعالیتها و رفتارهای کارآفرینانه شود و روحیه ی کارآفرینی را تقویت کند، از جمله اهداف رویکرد عوامل رفتاری در مطالعه پدیده­ کارآفرینی است. در اینجا به برخی از عوامل رفتاری و جمعیت شناختی موثر در بروز فعالیتهای کار آفرینانه اشاره می شود(صمدآقایی، ۱۳۷۱).
الف: شرایط دوران کودکی:
موضوعهای مورد بررسی در این عامل شامل تولد، شغل، موقعیت اجتماعی والدین و رابطه بین آنها می باشد. برای مثال سیلور با مطالعات خود در سال ۱۹۸۶ نشان داد که ۷۴ % از کارآفرینان در کودکی، وقایع حساسی چون فقر، ناامنی، مرگ والدین یا جدایی آنان را شاهد و غالبا فرزند اول خانواده بوده اند(کال و دیگران، ۲۰۱۰).
ب: تحصیلات:
مطالعات هیسریچ ^[۲۹](۱۹۹۸) نشان داده است که تنها ۲۱ درصد کارآفرینان تحصیلات دانشگاهی داشته اند. تجربه و تحصیلات در کنار یکدیگر می توانند موفقیت کارآفرینان را تسهیل کنند(آنتونیک و هیرسچ، ۲۰۰۹).
پ: ارزشهای شخصیتی:
عواملی از جمله شجاعت، خیرخواهی، تطبیق پذیری، خلاقیت و نوآوری؛ اگرچه برای تشخیص کارآفرینان مهم است اما برای تشخیص افراد موفق هم به کار می رود(استیونسون^[۳۰]، ۲۰۱۰).
ت: ارزشهای فرهنگی:
افرادی که در مورد سرچشمه کارآ فرینی مطالعاتی انجام داده اند، دریافته اند که کارآفرینان معمولاً در درون فرهنگها و جوامعی پرورش می یابند که در آن ارزشهایی چون رقابت، وقت شناسی، کار و سودمحوری از اهمیت والایی برخوردار بوده است(مسلر و فریزن^[۳۱]، ۲۰۱۲)
ج: سن:
تاکنون علی رغم مطالعات متعددی که در رابطه با سن شروع کار آ فرینی انجام گرفته، سن مشخصی برای شروع کارآ فرینی معین نشده است. مطالعات فرای^[۳۲] (۱۹۹۳) نشان داده است که ۶۵ % کارآفرینان بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی فعالیت خود را آغاز کرده اند(آکلزونیک، ۲۰۱۱).
چ: سابقه شغلی:
اکثر کارآ فرینان، در صنعت خود دارای تجربه قبلی بوده اند. حتی عدم رضایت از جنبه­ های مختلف شغل ممکن است باعث انگیزش کارآ فرین برای شروع فعالیت­های کارآ فرینانه شود. همچنین وجود تجربه فنی و مهارتهای شغلی قبلی، در آغاز فعالیتهای کارآفرینانه نقش زیادی دارند. دارا بودن تجربه به خصوص در حوزه ­های مالی، توسع هی محصول یا خدمت، کانالهای توزیع و بازاریابی، اثربخشی فعالیتهای کارآفرینانه­ی کارآفرین را افزایش خواهد داد(شاه حسینی، ۱۳۸۶).
۲-۲-۵-۴ کارآفرینی سازمانی:
کالینز و مور در سال ۱۹۷۰ نخستین افرادی بودند که با تمایز قائل شدن بین کارآفرینان اداری (سازمانی) و کارآفرینان فردی (مستقل)، پدیده ی کارآفرینی را به درون سازمانها بردند. در سال ۱۹۷۳ ، سوسبائر واژه­ی کارآفرینی درون شرکتی را برای توضیح فرایند کارآفرینانه در درون شرکتها که به اعتقاد وی عبارت بود از ایجاد واحدهای مستقل در درون شرکتها، ابداع کرد. پینکات^[۳۳] (۱۹۸۵) از ترکیب واژه­ های و Corporate ,Intra , Entrepreneurship ترکیب Intrapreneurship را ابداع و کارآفرین سازمانی را فردی تعریف کرد که در سازمانها همچون یک کارآفرین مستقل فعالیت می کند. فعالیت وی ایجاد واحدهای جدید در سازمان، ارائه محصولات، خدمات و فرآیندهای جدید می باشد که شرکتها را به سوی رشد و سودآوری سوق می­دهد. کارآ فرینی سازمانی مانند کارآفرینی مستقل، عموماً نتیجه دو رویکرد ویژگیها و عوامل رفتاری بوده است(پورداریانی، ۱۳۸۹).
۲-۲-۵-۴-۱ کارآفرینان سازمانی (رویکرد ویژگیها):
در این رویکرد به ویژگیهای شخصیتی کارآ فرینان سازمانی تأکید می شود. یک کارآفرین سازمانی خواستار آزادی و دسترسی به منابع است، اهداف نهایی او سه تا پانزده ساله است، از کار خسته نمی شود، در مورد سیستم بدگمان، اما در مورد قدرت خود برای غلبه بر سیستم خوش بین است، علاقه مند به ریسک متوسط است، در مورد خود، پژوهش و ارزیابی می کند، نشانه­ها و علایم موفقیت فعلی را به بازی می گیرد، به آزادی ارج می نهد و مشتری و سرپرست خود را راضی نگه می دارد(فیض بخش، ۱۳۸۴).
۲-۲-۵-۴-۲ کارآفرینان سازمانی (رویکرد عوامل رفتاری):
ویژگیهای رفتاری و جمعیت شناختی کارآ فرینان سازمانی از جمله موضوعات جالب توجه برای پژوهشگران بوده است که برخی از مهمترین آنها شامل موارد زیر می باشد(علم بیگی و دیگران، ۱۳۸۸):
الف: دوران کودکی:
برخلاف کارآفرینان مستقل که در دوران کودکی خود، انواع محرومیتها را تحمل کرده اند، اغلب کارآفرینان سازمانی دوران کودکی آرامی را گذرانده اند و پدر آنها در دوران کودکی حضور پررنگی در خانواده داشته است(دهقان پور، ۱۳۸۹).
ب: تحصیلات:
کارآفرینان سازمانی از سطح تحصیلات بالاتری نسبت به کارآفرینان مستقل برخوردار بوده اند. عده ای نیز در حین کار تحصیلات خود را تکمیل نموده اند، چرا که آن را ابزاری جهت ارتقا در سلسله مراتب شرکت یافته اند(فریر و تالینک^[۳۴]، ۲۰۱۱).
پ: الگوی نقش:
کارآفرینان سازمانی بر خلاف کارآفرینان مستقل، که همواره در زندگی خود با فردی برخورد نموده اند که او را به عنوان الگو برگزیده اند و تاثیر عمیقی از او گرفته اند، در جریان ارتقای خود بیشتر در محدوده نصیحت و راهنمایی، از افراد ارشد سازمان تاثیر پذیرفته اند(دهقان و دیگران، ۱۳۹۱).
ت: مدل کارآفرینی سازمانی:
کوارتکو و همکارانش^[۳۵](۱۹۹۳) با مطالعه ادبیات مدلهای کارآفرینی چهار ویژگی سازمانی و چهار ویژگی فردی را دراجرای یک تفکر تازه در سازمانها مؤثر می دانند که تعامل آنها سبب شکل گیری فرایند کارآفرینی در شرکت می شود. تصمیم به انجام فعالیت کارآفرینانه در سازمان در نتیجه تعامل بین سه عامل ویژگیهای سازمانی و فردی و نوعی حادثه ناگهانی یا واقعه تسریع کننده که موجب ایجاد انگیزه در کارآفرین می شود، صورت می پذیرد. در مرحله بعدی تمامی مراحل پژوهشهای اولیه ی مورد نیاز برای راه اندازی تولید یک کالا، خدمت یا فرایند جدید انجام می شود. ویژگیهای سازمانی در مدل کوارتکو عبارتند از: ۱) حمایت مدیریت، ۲) استقلال کاری، ۳) پاداش مناسب و ۴) موانع سازمانی. ویژگیهای فردی در این مدل شامل ۱) تمایل به ریسک پذیری، ۲) تمایل به آزادی عمل، ۳) نیاز به توفیق و ۴) هدف گرایی است(مقدمی، ۱۳۸۸).
۲-۲-۵-۵ ویژگیهای سازمان کارآفرین:
برای شناسایی ویژگیهای سازمانهای کارآفرین پژوهشهایی انجام گرفته است:
آقایی(۱۳۸۲) برای تشخیص سازمانهای سنتی از سازمانهای کارآفرین سه ویژگی را ذکر کرده است:
– این سازمانها واحدهای عملکردی کوچک و پراکنده در سطح سازمان ایجاد می کنند و برای آنها چارچوب سازمانی اولیه بوجود می آورند و از این واحدها برای کسب سود استفاده می کنند.
– عملکرد واحدهای سازمانی از طریق یک نمونه کوچک بهبود می یابد نه از طریق سیستمهای تخصیص منابع، کنترل و برنامه ریزی سیستماتیک. سیستمهای بودجه بندی در این سازمانها ضمن قانونی بودن، محرک بوده و تخصیص سرمایه تدریجی و منعطف است.
– نقش حمایتی به جای ذهنیت کنترل گرایی(آقایی، ۱۳۸۹).
آقایی (۱۳۸۹) برای سازمانهای کار آفرین، به چهار ویژگی زیر نیز اشاره کرده است:
– تاکید بر نتایج گروه های کاری
– تشویق نوآوری و ریسک پذیری
– درس آموزی و عبرت گرفتن از اشتباهات
– انعطاف پذیری(آقایی، ۱۳۸۹).
با توجه به ابعاد ساختاری و محتوایی، می توان با دسته بندیهای بهتری کارآفرینی سازمانی را بررسی نمود که به برخی از آنها اشاره می شود:

Pb (mg/l)

۱

۲

۲

Cu (mg/l)

۳

۱۵

۳

Zn (mg/l)

۱-۳-۱-۳ اثرات لایروبی در محیط آب
همان گونه که گفته شد برداشتن رسوبات، حمل و نقل و تخیله آن‌ها در مکان‌های دیگر پیامدهایی به دنبال خواهد داشت. این پیامدها توسط محققین زیادی به شکل اثرات زیست محیطی کوتاه مدت و طولانی مدت مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. اثرات کوتاه مدت مربوط به مشکلاتی است که ناشی از جا به جایی رسوبات، تدفین موجودات و رو یا رویی آن‌ها با آلاینده‌ها و ذرات معلق می‌باشد. اثرات بلند مدت آن مربوط به چگونگی و سرعت تشکیل دوباره‌ جمعیت موجودات در آن مکان، ترکیب بعدی اجتماع بیولوژیکی، اثرات فیزیولوژیکی و ژنتیکی افزایش آلاینده‌ها بر موجودات، می‌باشد (et al., 2001 Nighingaile).
موجودات می‌توانند سموم و آلاینده‌های مختلف را بیشتر از سطوح موجود در محیط در بعضی از بافت‌ها و اندام‌های خود جمع‌ آوری نمایند، که به این عمل تجمع زیستی می‌گویند. دور از انتظار نیست که طبق بررسی‌های به عمل آمده با احتمال این افزایش به علت تجمع زیستی^[۵] سموم و ورود آن‌ها به زنجیره‌ غذایی^[۶]، انسان‌ها نیز در معرض اثرات شیمیایی افزایش آلاینده‌ها قرار داشته باشند.
باید توجه داشت که لایروبی امری اجتناب ناپذیر در جهت رسیدن به اهداف و سودآوری تجاری و اقتصادی از مسیر‌های آبی است. به منظور برقراری امنیت زیست محیطی و به حداقل رساندن آسیب‌های ناشی از لایروبی انتخاب نوع لایروب، روش حمل و انتقال رسوبات و نیز انتخاب زمان مناسب از نظر هیدرودینامیک آب مهم می‌باشد. نکته ارزشمند دیگر که می‌تواند اثرات منفی لایروبی را کاهش دهد اثر فصل بر مراحل مختلف زندگی موجودات می‌باشد (Erftemeijer and Lewis, 2006).
باید توجه داشت که در اکوسیستم‌های آلوده، برداشتن رسوبات سبب حذف بخش بزرگی از آلودگی موجود در بستر میشود. بستر آب‌ها همان گونه که مکانی برای دفن آلودگی هستند، می‌توانند در شرایط مناسب فیزیکوشیمیایی به عنوان منبعی برای انتقال آلاینده‌ها به ستون آب عمل کنند، در نتیجه با برداشته شدن لایه‌های آلوده می‌توان به بهبود کیفیت آب و حفظ سلامت سامانه‌های آبی کمک کرد (Hedge et al., 2009).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مواد لایروبی شده را می‌توان برای هدف‌های گوناگون مورد استفاده قرارداد. به منظور استفاده بهینه، این مواد، پس ازپالایش و اطمینان از عدم آلودگی در فعالیت‌های ساخت و ساز و حفاظت از خط ساحلی مورد استفاده قرار می‌گیرند، هم چنین برای بازسازی زیستگاه‌ها، ساخت و ساز در سواحل، زیبا سازی محیط‌های ساحلی و ترمیم کناره‌ها به منظور جلوگیری از فرسایش و سیل مورد استفاده قرار می‌گیرند (MALSF, 2010; Nicoletti et al., 2009; Porta et al., 2009).
با انجام عملیات لایروبی، افزایش آشفتگی در محیط سبب افزایش کدورت^[۷] می‌گردد، که اولین و آشکارترین پیامد لایروبی در محیط آب است. اختلال در این محیط، نظم رسوبات ته نشین شده را بر هم می‌زند و موجب شناوری دوباره آن‌ها می‌گردد. رسوبات معلق شرایط فیزیکو شیمیایی آب را تغییر می‌دهند. با بر هم خوردن بستر، رسوبات ریز نامحلول به ویژه ذرات کلوئیدی در ستون آب افزایش می‌یابند. تعلیق مجدد رسوبات نه تنها سبب شدت کدورت آب می‌گردد بلکه بسیاری از آلاینده‌های موجود در بستر را با خود به درون ستون آب وارد می‌کند. غلظت و شدت اثر آلاینده های شیمیایی از جمله هیدروکربن ها، ترکیبات رادیواکتیو، سموم کشاورزی و فلزات سنگین با شرایط زیست محیطی و خصوصیات فیزیکوشیمیایی مواد و میزان تخلیه آن‌ها در دریا ارتباط مستقیم دارند. کیفیت آب می تواند در اثر تغییر در میزان کدورت، مقدار اکسیژن محلول، مقدار مواد آلی^[۸] و مواد مغذی و همچنین رها شدن دیگر آلاینده‌ها مانند فلزات سنگین در ستون آب دست خوش تغییر گردد (UNEP, 2008). طبق نظر محققین حضور این ذرات و تغییر در غلظت آلاینده‌ها می‌تواند سبب تغییر در ویژگی‌های آب گردد. یکی ازخصوصیات مهم آب روشنایی و شفافیت آن است، کدورت در اثر معلق شدن ذرات نامحلول در آب از جمله: رس، سیلت، ذرات آلی کلوییدی، پلانکتون‌ها و سایر جانداران میکروسکپی به وجود می‌آید، و شدت آن به مقدار، اندازه و خصوصیات این مواد بستگی دارد (Nayar et al 2004).
تیرگی آب به عنوان یک آلاینده فیزیکی در سامانه‌های آبی، ویژگی مهمی درپیش بینی میزان جذب یا پخش نور در محیط است. عمقی که در آن نور خورشید قابلیت نفوذ دارد، شامل فرایند فتوسنتز می‌شود. گیاهان و موجودات وابسته به نور در آن محدوده می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند. افزایش کدورت فتوسنتز مؤثر جهت ادامه زندگی موجودات را تحت تأثیر قرار می‎دهد. فعالیت فیتوپلانکتون‌ها و گیاهان دریایی وابسته به نور کم می‌شود، همراه با افت فتوسنتز، مقدار اکسیژن محلول کاهش می‌یابد و تعادل حیات وابسته به اکسیژن، به هم می‌خورد. به همین علت محیط‌های آبی را می‌توان به واسطه این ویژگی از هم جداسازی و طبقه بندی نمودBogers and Gardner, 2004) ).
از دیگر پیامدهای کدورت، ته نشست ذرات معلق بر اندام‌های تنفسی و تغذیه‌ای موجودات آبزی می‌باشد این امر سبب خفگی یا اختلال در کار اندام‌ها می‌گردد. بخشی از رسوبات معلق بر منابع غذایی و زیستگاه‌ها رسوب می‌کنند و زندگی جانوران را مختل می‌سازند (NOAA, 2011). شکل(۱-۳) اسکله ۱۳ را در هنگام انجام عملیات لایروبی^[۹] نشان می‌دهد. افزایش کدورت آب رودخانه در هنگام لایروبی قابل مشاهده است.

شکل۱-۱- اسکله سیزده بندر خرمشهر در هنگام لایروبی
تاثیرات منفی حاصل از تغییرات اکولوژیکی و یوتریفیکاسیون، کاهش یا کمبود اکسیژن، برداشت بیش از حد ماهیان، پرورش آبزیان، لایروبی، احیاء زمین‌ها و ریزش فاضلاب‌های صنعتی، شیمیایی و خانگی ازجمله عوامل ناشی از دخالت فعالیت‌های انسانی است که مصب‌ها و مناطق ساحلی و آب‌های انتقالی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در این میان لایروبی از جمله فعالیت‌هایست که به طور مداوم در بعضی از سواحل و بنادر مهم انجام می‌گردد (Ohimain et al., 2008; Rosenberg et al ., 2004).
لایروبی سبب افزایش عمق می‌شود و به دنبال آن رژیم هیدرولوژیکی و هیدروگرافیکی آب تغییر می‌کند. با تغییر در عمق، مدل چرخش آب در منطقه، شدت جریان آن و الگوی جزر و مد در ناحیه عملیاتی تغییر می‌کند. این عامل می‌تواند در خصوصیات رسوبات تغییرات اساسی ایجاد کند. مناطق با رژیم هیدرودینامیکی آرام دارای رسوبات ریزی هستند که نسبت به رسوبات درشت‌تر و زبرتر تمایل بیشتری به تجمع آلاینده‌ها در خود دارند. رسوبات موجود در پایین دست^[۱۰] مناطق شهری و صنعتی آلاینده های بیشتری را نسب به رسوباتی که از بالا دست^[۱۱] سیستم های آلاینده برداشته می شوند، در خود جمع می کنند (Nayar et al., 2004;Goh and Chou, 1997).
بدیهی است که رسوب موجود در پایین دست در مناطق شهری و صنعتی، به علت خروجی فاضلاب آلاینده‌های بیشتری را نسبت به رسوبات دیگر مناطق در خود جمع می‌کنند (Skilleter et al 2006). رسوبات با جذب فیزیکو شیمیایی آلاینده‌ها از ستون آب آلوده می‌شوند. جذب سطحی آلاینده‌ها بر رسوبات، ته نشست مواد آلی ترکیب شده با مواد آلاینده از جمله فلزات سنگین و تجمع زیستی این مواد در میکروارگانیسم‌ها راه‌های آلوده شدن رسوبات می‌باشد (Greaney, 2005).
فعالیت های صنعتی، فاضلاب‌های شهری، کشتی‌های تجاری، نفتکش‌ها و سکوهای نفتی از جمله منابع آلوده کننده‌ رسوبات می‌باشند. رسوبات آلوده بنا به تعریف به موادی اطلاق می‌شوند که غلظت مواد شیمیایی در آنها به اندازه‌ای است که اثرات سوء حتمی بر محیط اطراف داشته و یا سلامت انسان را مورد تهدید قرار دهد (Nayar et al 2004). در نتیجه به منظور کاهش و کنترل اثرات آلودگی بر منابع ساحلی و دریایی شناسایی نوع و میزان مواد آلاینده را باید مورد توجه قرار داد.
برداشت رسوبات بستر دو نوع آشفتگی به دنبال دارد، یکی آشفتگی ایجاد شده در بستر به علت حذف و یا معلق شدن رسوبات ناپایدار و دیگری آشفتگی درون ستون آب که در اثر تغییرات فاکتورهای شیمیایی آب، افزایش کدورت و افزایش مواد مغذی در ستون آب و رها شدن مواد سمی بستر در آب همچون فلزات سنگین به وجود می‌آید. مواد جامد معلق، فسفر محلول و نیتروژن معدنی محلول نیز از جمله موادی هستند که ضمن لایروبی قابل تغییر می‌باشند.(Van Der Welle, 2007) در جدول(۱-۴) برخی از مهم‌ترین اثرت مثبت و منفی لایروبی در محیط‌های آبی قابل مشاهده می‌باشد (Environmental Solution LTD, 2002).
جدول ۱-۴- برخی از مهم‌ترین اثرات مثبت و منفی لایروبی

اثرات مثبت

اثرات منفی

۱-افزایش ظرفیت ورودی کانال و بندر گاه برای پذیرش کشتی‌های بزرگتر

۱-کاهش موجودات بنتیک و جمعیت مرجان‌ها در مکان لایروبی

۲-گسترش ایمنی کشتیرانی در دروازه‌ی کانال