کتهل: اسم هندی رصاص ابیض است. درختی است هندی که از ثمره‏ی آن نان پزند.
کحل‏الجواهر: سرمه‏ی آمیخته با مروارید ساییده شده
کَرنا: نوعی نفیر دراز که در قدیم در رزم به‌کار می‌رفت. آلتی است بادی و بلند که صدای آن بم است و چون سوراخ ندارد با انگشتان نواخته نمی‌شود و از این رو فقط برای دم دادن به‌کار می‌رود.

کُرَنگ: میدان اسب‌دوانی. در نسخه اساس به معنای قلم‎تراش آمده است.
کِریاس: طهارت‌خانه که بر بالای طاق و سرای سازند. محوطۀ درون سرای خلوت خانه شاه یا امیر. دربار شاه.
کشک: جوگی. فرقه‌ای از مرتاضان هند. پیرو طریقۀ جوگیان
کَشیش: در نسخه اساس آمده است: «آواز پوست مار در وقت رفتار و آواز گاو و آواز جوش شراب و غیر آن. در فرهنگ، کشیش معلم ترسایان آمده است.» روحانی مسیحی، کسی که مقامش بالاتر از شمّاس و پایین‏تر از اسقف است.
کعب: بند استخوان
کعب غزال: نوعی حلوا که آن‌ را به شکل جای پای آهو می‌برند.
کلاله: موی پیچیده و مجعد
کلاوه: ریسمان خام که بر چرخه پیچیده باشند. کمربند
کَلَف: رنگ سیاه و سرخ به هم آمیخته. هر لکه که در ماه و آفتاب دیده می‌شود.
کمانچه: یکی از آلات زهی است. بعضی کاسۀ آن را از پوست جوز هندی سازند و از موی اسب بر آن وتر بندند و بر روی آن پوستی کشند. کمانچۀ امروزی دارای سه یا چهار سیم است و کاسه‌ای کوچکی دارد و با کمانه آن را نوازند. کمان کوچکی که بدان رباب را نوازند.
کِمر: غوره‏ی خرما که در زمین رسیده و رطب شده باشد. در نسخه‏ها به صورت کمرک آمده است و این واژه در لغت‏نامه‏ها معنی نشده است. احتمالاً با توجه به اینکه در حاشیه نسخه‏ی د نوشته شده است کمرک میوه‏ای هندی است منظور همان کمر باشد.
کوچه دادن: راه دادن. “کمرکش که طعم میخوش را به کوچه‏ی خود کوچه داد.”
کِیل: پیمودن، سنجیدن، مقیاسی است برای حجم.
کیله: کیل. پیمانه. به هندی میوه‏ای است که عربان موز گویند. به هندی موز است.
گز: واحد طول که در قدیم معادل ۲۴ انگشت بود. واحد طول معادل ذرع و برابر ۱۶ گره
گَزَک: مزه. چیزی که با آن تغییر ذائقه دهند. مزه که شراب‏خواران برای تغییر ذائقه خورند چون کباب و پسته و بادام و سیب و انار و مانند آن .
گِزلِک: چاقوی نوک تیر شبیه به کارد
گل‏بدن: نوعی قماش متعارف هندوستان مثل تافته که قماش دورنگ بود، مثلاً سرخ که به سیاهی زند.
گلشنی: ابراهیم گلشنی یکی از مشایخ دبیران طریقت صوفیه از مردم آذربایجان بود که به سال ۹۴۰ه.ق درگذشت. گلشنی را منظومه‏ای در چهل هزار بیت به سبک مثنوی مولوی جلال الدین رومی است و قصیده‏ی تائیه‏ی مشهور ابن فارض را نظیره‏ای کرده است و نیز دیوانی از اشعار عارفانه دارد.
گل‏قند: نوعی مربا که از برگ‏های گل سرخ و شکر (یا قند) در آفتاب پرورش دهند و آن به منظور تقویت و لینت مزاج تجویز می‏شده است. گلشکر، گلنگبین .کنایه از لب معشوق
گل‏میخ: نوعی از میخ آهن که سرش پهن می‏باشد. میخی که سر آن را به صورت گلی سازند.
گنجیفه: نوعی بازی ایرانی که اکنون از رواج افتاده است. در این بازی هشت دسته‌ی دوازده برگی که نود و شش ورق دارد به‌کار می‌رود. هر یک از این دسته‌ه ای هشتگانه سابقاً نامی به ترتیب زیر داشت: غلام، تاج، شمشیر، اشرفی (زر سرخ)، چنگ، برات، سکه (زر سفید) قماش. هر دسته ۱۲ برگ داشت دو تا به نام شاه و وزیر و بقیه به شمارۀ یک تا ده شناخته می‌گردید. برای این بازی دستگاه طوری ساخته می‌شد که هر یک از آن‏ها به تنهایی شناخته می‌گردید. امروزه گنجیفه دارای ۵۲ برگ است که از چهار دسته به نام گشنیز، خشت، دل و سرو تشکیل می‌گردد و هر دسته ۱۳ برگ دارد. سه تای آن‏ها شاه، بی‌بی، سرباز و ده تای دیگر از ده خال تا یک خال نام دارد.
لالا: غلام و بنده، خادم و خدمتکار
لجّه: میانه‌ی آب دریا، عمیق‌ترین موضع دریا
لخلخه: ترکیبی است از عطریات مختلف (عود قماری، لادن، مشک، کافور و غیره) که از آن گویی سازند و بویند.
لعل پیکانی: نوعی از لعل باشد که بر شکل و هیئت پیکان است. لعلی که آن‏ را به شکل پیکان تراشیده باشند و زنان از آن گوشواره سازند.
لعل قطبی: قسمی از لعل که نگینه‏وار پهن باشد.
لمعه: روشنی، پرتو
لوله‏پیچ: هر پارچه‏ای که آن را چون مکتوب پیچند، چنانکه دارایی و اطلس و ساتن به صورت لوله پیچیده شده .در حاشیه نسخه د آمده است: «لوله در ولایت چیزی است که هندیان آن را پیچک رشته و نیز پیچک دستار خوانند. لوله‏پیچ نام پارچه باریک است.»
ماشطه: زن شانه‌زننده، زن آرایشگر
ماهچه: سر علم به شکل هلال که آن را از طلا یا نقره می‎ساختند.
متاع روی دست: متاع حقیر و خواری که در مکانی بیرون از دکان می‏گذارند و متاعی که در کف دست نهاده در کوچه و بازار می‏فروشند. در نسخه‏ی د به معنای نمونه آمده است.
مثلث: نام خوشبویی که قرص‏های آن را سه گوشه می‏سازند و بعضی گویند که آن خوشبو را مثلث از آن گویند که از مشک و صندل و کافور مرکب سازند. شرابی که طبخ داده باشند تا یک ثلث آن باقی مانده و دو ثلث رفته باشد.
مثلثات افلاک: منظور بروج افلاک است از جمله دوازده برج، سه برج آتشی‏اند: حمل و اسد و قوس. سه برج بادی: جوزا و میزان و دلو. سه برج خاکی: ثور و سنبله و جدی و سه برج آبی: سرطان و عقرب و حوت.
مَجَرِّه: کهکشان
محاذات: برابر چیزی قرار گرفتن، مقابل بودن
مرغ زرین: مرغی است برابر ماکیان مشابه به شکل دراج و اندکی به طاوس نیز مشابهتی دارد و پروبالش مانند زر درخشان و لمعان می‏دارد.
مرغوله: پیچیده، مجعد. زلفی که آن را شاخ شاخ کنند و بعد از آن پیچند.
مصاحفه: به هم دست دادن، در متن به معنای دست بوسی به کار رفته است.
مصقله: ابزاری برای صیقل دادن و زدودنِ زنگ.
معانقه: دست در گردن یکدیگر انداختن
مغزی: نوعی حلوا که در آن اقسام مغز خوراکی مانند بادام و پسته گذارند.
مغفر: زرهی که زیر کلاه خود بر سر می‌گذاشتند.
مقراض هندی: مقراض هند که بهتر باشد و بعضی گویند که نوعی از مقراض که برگ تنبول فروشان دارند که پان را به آن پیرایش می‏کنند یا آنچه فوفل را به آن ریزه ریزه کنند.
مقراضی: نام حلوایی است. نام قسمی جامه یعنی پارچه. از جامه‏های گرانبهای فاخر بوده است ولی جنس آن معلوم نیست.
مناصفه: دو نیمه کردن، دوبخش کردن
مندل: دایره‌ای که معزمان بر دور خود کشند و در میان آن نشینند و دعا و عزیمت خوانند. به زبان هندی، نوعی از دهل که آن را پکهادج نیز گویند.

حجم جامعه آماری، پس از اعمال محدودیتهای ذکر شده فوق، ۱۴۹ شرکت می باشد.
۴-۳) نحوه تعیین حجم نمونه و کفایت آن
حجم جامعه آماری، پس از اعمال محدودیتهای ذکر شده در بند قبل، ۱۴۹ شرکت می باشد. نمونه پایلوت، برابر با ۱۵ شرکت در نظر گرفته شد. در نهایت، حجم نمونه آماری تعیین شده از طریق معادلات ذیل، به صورت زیر محاسبه شده است.
الف) فرمول واریانس
X: متغیر وابسته تحقیق که برای ۱۵ شرکت(نمونه پایلوت) محاسبه شده و مبنای واریانس فوق تلقی می شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

محاسبه واریانس، براساس ۱۵ شرکت با بهره گرفتن از متغیر وابسته TAXA2، در سال ۱۳۹۲ انجام گرفت و واریانس برابر با ۲۳۲۳/۰ بدست آمد.
ب) فرمول تعیین حجم نمونه
: متغیر t استیودنت که از جدول t استخراج شده است.
N: حجم جامعه آماری که ۱۴۹ شرکت است.
D: میزان خطا که در سطح اطمینان ۹۵ درصد برابر با ۰۵/۰ است.
پس از انجام محاسبات به روش فوق، حجم نمونه آماری برابر با ۱۰۵ شرکت، تعیین شده است.
۵-۳) روش نمونه گیری و دلیل استفاده از آن
بدین ترتیب، روش نمونه گیری در تحقیق حاضر، تصادفی ساده می باشد به این دلیل که همه افراد جامعه آماری شانس کاملا یکسانی برای انتخاب داشته باشند و بتوان نتایج حاصل از آزمون فرضیات را به کل جامعه آماری تعمیم داد. با عنایت به اینکه تعداد سالهای تحقیق ۵ سال بوده است، شرکتهای انتخاب شده به عنوان ۶ نمونه وابسته ۱۰۵ تایی یا ۵۲۵ سال-شرکت مورد مطالعه قرار گرفته است.
۶-۳) روش های گردآوری داده ها وکاربرد آن ها
الف) روش کتابخانه اى
کاربرد: ازاین روش درگردآوری داده های پیرامون مبانی نظری وسوابق وپیشینه تحقیق استفاده خواهد شد که شامل مطالعه پایان نامه ها ،کتاب ها، مقالات و تحقیقات ونشریات وموارد مشابه خواهد بود که با آن ها محقق مى تواند موضوع تحقیق خود را بیشتر بشناسد و ابعاد آن را ببیند و هدف یا هدف هاى تحقیق خود را بیشتر بشناسد.
ب) روش مراجعه به اسناد و مدارک
کاربرد:ازاین روش درگردآوری داده های مربوط به عملکردهای گذشته نهادهای مرتبط برای تحلیل فرضیات این تحقیق استفاده خواهد شد که از جمله اسناد ومدارک می توان گزارش های مدیریتی موجود درشرکتها و یادداشتهای همراه صورتهای مالی رانام برد.
۷-۳) ابزار گردآوری داده ها و موارد استفاده از آن
الف) فیش
کاربرد فیش : درروش کتابخانه ای مورداستفاده واقع خواهد شد. همچنین جهت جمع آوری اطلاعات موردنیاز برای آزمون فرضیات، داده های شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از طریق نرم افزار ره آرود نوین و سایت رسمی سازمان بورس اوراق بهادار تهران استخراج شده است.
ب) بانک های اطلاعاتی بورس
کاربرد بانکهای اطلاعاتی: جهت گردآوری و تجمیع داده های مالی شرکتهای نمونه آماری از بانکهای اطلاعاتی منتشر شده توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران و اطلاعات موجود در نرم افزارهای سهام مانند نرم افزار ره آورد نوین و نرم افزار تدبیرپرداز استفاده شده است.
ج) کاوش اینترنتی
دراین روش هم داده هایی از طریق مطالعه و جستجو درسایتهای اینترنتی،مقالات و تحقیقات اینترنتی پیرامون مبانی نظری وپیشینه تحقیق گردآوری شده است.
۸-۳) پایایی و اعتبار ابزار تحقیق
منظور از پایایی این است که اگر ابزار اندازه گیری را در یک فاصله زمانی چندین بار و به گروه واحدی از افراد داده شود؛ نتایج، نزدیک به هم باشند. ابزار تحقیق، زمانی دارای پایایی است که چنانچه محقق دیگری نیز از آن استفاده نماید؛ مقادیر بدست آمده برای داده ها، به نتایج اولیه نزدیک باشد.
با توجه به اینکه، داده های تحقیق حاضر، مبتنی بر داده های تاریخی و واقعی شرکتهای نمونه آماری می باشد؛ امکان عدم مطابقت آنها در زمان های مختلف و یا محققین مختلف، بعید می باشد. از این نظر، پایایی ابزارها، اثبات شده است.
۹-۳) روشها و ابزارهای تجزیه و تحلیل اطلاعات
در این تحقیق، جهت تجزیه و تحلیل داده های خام و تبدیل آنها به اطلاعات موردنیاز برای آزمون فرضیات، از تحلیل های توصیفی و آمار استنباطی استفاده می شود.
الف) روش های آماری و کاربرد آنها
روش های توصیفی
تحلیل توصیفی شامل شاخص های مرکزی و پراکندگی برای متغیرهای تحقیق می باشد که مهمترین آنها میانگین و انحراف معیار است. این روشها، جهت برآورد توزیع کلی متغیرهای تحقیق کاربرد دارند و از طریق آنها، محقق می تواند به یک دید کلی در خصوص متغیرهای محاسبه شده دست یابد.
روش های تحقق پیش فرضها(تعمیم یافته ها)
تعمیم یافته های تحقیق در صورتی امکان پذیر است که مدل رگرسیونی برآورد شده معتبر باشد. اعتبار الگوهای رگرسیونی به برقراری پیش فرضهای اعتبار رگرسیون است. این پیش فرض ها بشرح ذیل هستند:
نرمال بودن داده های تحقیق(آزمون جارگو-برا):جهت بررسی این نکته که آیا متغیرهایی که مورد بررسی و محاسبه قرار می گیرند، از قابلیت اتکاء مناسبی برخوردارند، آزمون نرمال بودن انحرافات صورت می گیرد که با بهره گرفتن از آزمون کلموگروف – اسیمرنوف به بررسی نرمال بودن داده های آزمون پرداخته می شود. با توجه به اینکه در جامعه های با توزیع نرمال، روش های پارامتریک و در جامعه های با توزیع غیر نرمال، روش های ناپارامتریک به کار گرفته می شود، لذا در ابتدا نرمال یا غیر نرمال بودن داده ها مشخص می شود و سپس فرضیه های تحقیق مورد بررسی قرار می گیرند. به منظوربررسی نرمال بودن از آزمون جارگو-برا استفاده می شود.
آزمون جارگو-برا آزمونی برای پیدا کردن نوع توزیع های آزمون است. آماره آزمون فوق از مقایسه قدرمطلق بیشترین تفاوتها بین مقادیر مشاهده شده واقعی از مقادیر مورد انتظار بدست می آید. نیکویی برازش این آزمون نشان می دهد که آیا داده های آزمون از توزیع خاصی (در اینجا توزیع نرمال) پیروی می کنند یا خیر. با توجه به اینکه در جامعه های با توزیع نرمال، روش های پارامتریک و در جامعه های با توزیع غیر نرمال، روش های ناپارامتریک به کار گرفته می شود، لذا در ابتدا نرمال یا غیر نرمال بودن داده ها مشخص می شود و سپس فرضیه های تحقیق مورد بررسی قرار می گیرند.
فقدان هم خطی بین متغیرهای مستقل(ماتریس همبستگی):بین متغیرهای مستقل موجود در الگوی رگرسیون همبستگی وجود نداشته باشد (دارای هم‌خطی^[۴۳] نباشند). زیرا در صورتی که شدت رابطه بین متغیرهای مستقل بسیار زیاد باشد، اندازه گیری جداگانه اثرات هر یک از متغیرها بر روی متغیر وابسته دشوار است. در تحقیق حاضر، این فرض از طریق ماتریس همبستگی بررسی می شود. چنانچه، ضریب همبستگی بین دو متغیر مستقل، کمتر از ۵/۰ باشد؛ بین آنها هم خطی شدید وجود ندارد.

فقدان خود‌همبستگی^[۴۴] یا همبستگی پیاپی بین خطاها(آزمون دوربین – واتسون):یکی از مفروضاتی که در رگرسیون مد نظر قرار می گیرد، استقلال خطا (تفاوت بین مقادیر واقعی و مقادیر پیش بینی شده توسط معادله رگرسیون) از یکدیگر است. در صورتیکه فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد (مومنی، منصور، ۱۳۸۶).

به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر از آزمون دوربین –واتسون استفاده می شود که آماره آن به کمک فرمول زیر محاسبه می شود.
e ₌ میزان اختلال یا خطا
اگر همبستگی بین خطاها را با ρ نشان دهیم در این صورت آماره DW به کمک رابطه زیر محاسبه می شود.
مقدار آماره این آزمون در دامنه ۰ و +۴ قرار دارد زیرا اگر =۰ρ آنگاه DW=2 خواهد بود که نشان می دهد خطاها از یکدیگر مستقل هستند (عدم خود همبستگی).
اگر =۱ρ آنگاه DW=0 خواهد بود که نشان می دهد خطاها دارای خود همبستگی مثبت هستند. اگر =-۱ρ آنگاه DW=4 خواهد بود که نشان می دهد خطاها دارای خود همبستگی منفی هستند.
و نحوه داوری بدین شکل است که اگر این آماره در بازه ۵/۱ تا ۵/۲ قرار گیرد H₀ آزمون (عدم همبستگی بین خطاها) پذیرفته می شود و در غیر این صورت H₀ رد می شود (همبستگی بین خطاها وجود دارد) و مواقعی که فرض همبستگی بین خطاها رد می شود می توان از رگرسیون استفاده کرد.

آزمون بروش و پاگان :در صورت به کار گیری روش اثرات تصادفی، آزمون LM که دارای آماره با درجه آزادی یک است، صحت بین مدل OLS تلفیقی را در مقابل مدل اثرات تصادفی بررسی می کند. بروش و پاگان این آزمون را در سال ۱۹۷۹ برای بررسی واریانس ناهمسانی و همچنین تعیین روش تخمین بر اساس اثرات تصادفی ارائه کردند. فرضیه صفر در آزمون ضریب لاگرانژ بیان می دارد که الگو دارای واریانس همسانی می باشد.

از بین تعاریف ارائه‌شده برای شعر کودک این تعاریف کامل‌تر است: شعر کودک ، سخنی است آهنگین که با تکیه بر وجوه صوتی و موسیقیایی کلمات و بهره‌گیری از وزن و قافیه و تکیه بر سادگی و زیبایی مضمون و معطوف به عنصر تخیل به ذوق زیبایی‌شناسی و موسیقیایی کودک و غریزه بازی او پاسخ می‌دهد.(حجازی، ۱۳۷۷ : ۱۸۴ )

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شعر کودک به‌عنوان ابزاری برای تعلیم و تربیت و آموزش به کار می‌رود.چون خوانندگان این آثار در سنین رشد فکری و عاطفی هستند ، خالق اثر به‌ خصوص وظیفه دارد با پیام خود ، به رشد همه‌جانبه کودک و نوجوان کمک کند.
شعر کودک باید مقتضای حال مخاطب را در نظر داشته باشد و به توان ذهنی و ادراکی او کمک کند.
شعر کودک باید از زندگی خود کودک گرفته شده باشد،درون‌مایه مناسب ،خود قالب مناسب را باز خواهد یافت. به نظر قزل ایاغ کودک ارتباط خود را با شعر از لالایی و سایر اشعار عامیانه آغاز می‌کند و ابتدا بیشتر شیفته موسیقی کلام است تا معنی و به‌تدریج با کسب تجربه در خواندن پا به عرصه ناب شعر می‌گذارد.( قزل ایاغ ، ۱۳۸۶ :۱۹۹ )
ما باید در خصوص نقش و اهمیت بیشتر شعر در زندگی طبیعی کودک مسئولانه‌تر فکر می‌کنیم چراکه شعر حذف شدنی نیست و کودک با شعر زندگی می‌کند.جایگاه شعر مانند خمیرمایه‌ای است که باید بر اساس آن برای کودک برنامه‌ریزی کنیم.حتی برخی معتقدند که شعر کودک باید فعال باشد و راز ماندگاری و تأثیرگذاری شعر کودک هم موزونی و تحرک و فعال بودن آن است.شعر باید در زندگی روزمره کودک جاری باشد و اصولاً نگاه طبیعی به زندگی همان شعر است،پس باید از همان ابتدا چه در برنامه‌های آموزشی و چه در برنامه‌های خانوادگی و اجتماع،احساس شعری را در فرزندانمان بپرورانیم تا با شعر زندگی کنند.
شعر و قصه کودکان با توجه به نیازها و ویژگی‌های کودکان گروه‌های سنی «الف و ب» ، یعنی پیش از دبستان و سال‌های اول دبستان، توانایی حذف منطق عملی اشیاء و آشکار ساختن حقیقت پنهان آن و به‌عبارتی‌دیگر توانایی عبور از منطق روزمره و ورود به منطق پنهان جهان را دارد. (حاجی نصرالله ،۱۳۸۴ : ۶۲ )
شعر کودک و نوجوان نیز مانند شعر بزرگ‌سال قبل از هر چیز باید “شعر” باشد به عبارت بهتر پیش از آنکه شاعر بخواهد آموزش دهد و به بیان واقعیت یا توصیف پدیده‌ای بپردازد باید به جوهره شعری کلام توجه داشته باشد.بنابراین شعر کودک و نوجوان از این لحاظ با شعر بزرگ‌سال مشترک است و تنها نوع و گروه سنی مخاطب است که این دو را از یکدیگر تمایز می‌بخشد.
در یک شعر خوب میزان علاقه‌مندی مخاطب به آن شعر و میزان تأثیرپذیری مخاطب از اهمیت زیادی برخوردار است.در این میان میزان آموزش پذیری مخاطب از شعر به‌اندازه موضوع آموزش مهم است.(موسویان،۱۳۸۷ : ۵۴ )
شعر کودک ازلحاظ زبانی،محتوایی،موسیقی،موتیف­ها و ساختاری با شعر بزرگ‌سال متفاوت است.در شعر کودک شاعران نوآوری‌هایی در قالب شعرها و موضوعات آن‌ها به وجود آورده‌اند که بی‌شکمی‌توانیم بگوییم می‌تواند مانند سبک‌های ادبی شعر بزرگ‌سال برای خود سبکی نو باشد.
۲-۵-مفاهیم مذهبی و انتزاعی در کودکان :
از شگفتی‌های دنیای کودکان ،مذهب ایمان و اعتقاد آن‌هاست ، کودک فطرتی خدا آشنا دارد و مبانی بسیاری از باورهای مذهبی در درون او وجود دارد که با اندک تذکری از والدین و مربیان و با یافتن مصداق‌هایی در جهان خارج می‌کوشد آن را بپذیرد و خود را با آن تطابق دهد .
بی‌تردید مفاهیم مذهبی بسیار زیادند و دربرگیرندههمه‌ی ابعاد حیات انسان هستند ، اما کودک از این مفاهیم آن چیزی را می‌پذیرد که متناسب با خواسته‌های او و مبتنی بر مشاهدات ، تجارب و یافته‌های شخصی اوست.
روانشناسان نیز امروزه معتقدند که آموزش دین‌داری باید از دوران کودکی آغاز شود تا نهاد کودک رنگ و بوی دینی بگیرد و رفتار او در دوره‌های دیگر زندگی مبنی بر دین‌داری باشد .
شیوه فرزند پروری ، روش‌های ارتباط بزرگ‌سالان با کودکان شیوه‌های آموزش رسمی و آموزه‌های دینی از مهم‌ترین عوامل رشد شخصیتی کودکان هستند که دین اسلام اهمیت فراوانی برای آن قائل است.(افروز ، ۱۳۷۴ : ۱۱)
تعلیم و تربیت دینی کودکان و استفاده از روش‌های مطلوب آموزشی و تربیتی همواره توجه دین‌داران را به خود جلب کرده است و اندیشمندان حوزه‌های مختلف بر اساس نتایج پژوهش‌های خود نظریه‌هایی را در این زمینه ارائه کرده‌اند . نظریه‌هادرباره‌ی این موضوع از ادعاهای جهان‌شمول روان شناسان رشد و اقتضا گرایی موقعیتی جامعه شناسان فرهنگی را در برمی‌گیرد . ( کانلیا ، ۱۹۹۷ : ۳۲)
قسمت زیادی از مفاهیم مذهبی مانند خدا ، نیکی ، عدل و … مفاهیمی انتزاعی هستند که به توضیحی درباره این مفاهیم می‌پردازیم .مفاهیم انتزاعی واحدی از شناخت است ، شناخت دارای دو مرحله «حسی تجربی » و «تعقلی» است . مرحله‌ی «حسی – تجربی» شامل احساس ، ادراک ،تصور (بازآفرینی مغزی ،آفرینش مغزی) و مرحله‌ی تعقلی شامل مفهوم حکم و استنتاج است .مفهوم اولین گام در مرحله دوم ، شامل مفاهیم عینی و انتزاعی است . مفهوم نوعی تصویر ذهنی است که از راه تجربه و تعمیم داده‌های حسی به دست می‌آید و خصوصیات عام و مشترک گروهی از اشیاء یا پدیده‌های جهان هستی را نشان می‌دهد .
مفاهیم انتزاعی ، صورت‌های عمومی و ماهوی اشیاء پدیده‌ها را شامل می‌شود که با عمل تجربه به دستمی‌آیند ، پاک کردن و جدا کردن خواص عام و مشترک گروهی از اشیاء و پدیده‌ها از همه عوامل فرعی و ویژگی‌های مربوط به هر یک از آن‌ها تجربه نامیده می‌شود . مثلاً با عمل منطق تجربه از تمام نشانه‌های ویژه و خواص انسان‌های مشخص و جداگانه ، یعنی انسان‌هایی که می‌شناسیم صرف‌نظرمی‌کنیم تا به مفهوم انسان برسیم . ( حاجی نصرالله ، ۱۳۸۴ : ۶۴)
با بهره گرفتن از کار میدانی که توسط محققین و پژوهش گران روانشناسی رشد انجام‌شدهمی‌توان گفت کودک از سه‌سالگی ، توانایی درک مفاهیم انتزاعی را دارد و می‌تواند خیلی از مفاهیم را در ذهن خود تجسم کند .
همان‌گونه که روان‌شناسی می‌گوید : « کودکان پیش از دبستان اگرچه ممکن است از درک زبان انتزاعی ناتوان باشند مفاهیم انتزاعی را در فرآیندی چون بازی و تصویر به‌خوبی درک می‌کنند» .( ماسن ، ۱۳۸۰ : ۳۱۸-۳۱۷)
به‌طورکلی می‌توان گفت کودک توانایی درک مفاهیم انتزاعی را دارد و علت آن وجود دانش نهفته کودک است یعنی کودک آن اصل را به کار می‌برد ولی توانایی توضیح درباره‌ی آن مفهوم انتزاعی را ندارد .
کودک کنجکاو است و قدرت تخیل دارد که این می‌تواند در درک مفاهیم انتزاعی به او کمک کند کودک کنش‌های انتزاعی را می‌شناسد امّا در او وحدت یافته نیستند که از ۱۲ سالگی به بالا این کنش‌ها به شکلی وحدت یافته درمی‌آیند. ( حاجی نصرالله ،۱۳۸۴ : ۶۸)
نکته‌ای که باید به‌صورت مشترک در آموزش اصول اعتقادی موردتوجه باشد،خامی‌ها و درک ناقصی است که کودکان در برداشت‌های خود دچار آن هستند.اگر تعالیم دینی بدون توجه به این محدودیت‌ها مطرح شوند نه‌تنها آموزش این مفاهیم با موفقیت همراه نخواهد بود بلکه ممکن است بابیان مطالبی فراتر از درک فراگیران خود،سبب دیگری برای تقویت این خامی‌ها در برداشت‌های کودکانه باشیم و مایه انزجار و دل‌زدگی از دین گردیم. (باهنر، ۱۳۹۱ : ۱۹۱-۱۹۰ )
بررسی‌های روان‌کاوان نشان می‌دهد که پیدایش حس مذهبی مربوط به ماه‌های قبل از چهارسالگی است و در برخی از کودکان از حدود سن دو یا سه‌سالگی نیز دیده می‌شود.
با رشد و افزایش سن این احساس علنی می‌شود.آن‌چنان‌که در سن شش‌سالگی می‌توان تظاهرات مذهبی و علاقه به انجام دادن رفتار را در کودک دید.مذهب در سنین مختلف برای کودکان معانی مختلف دارد،ولی دنیای آن‌ها از حدود شش‌سالگی دنیای عشق و محبت و احترام به خدا،ستایش و نیایش او،احساس شرمساری در صورت تخلف از دستور خدا است از حدود هشت‌سالگی به بعد شوق مذهبی او بیشتر،به مسائل مذهبی علاقه‌مند‌تر و به‌عبارت‌دیگرمتدین‌ترمی‌شود. (رشید پور، ۱۳۸۰ : ۴۶-۶۱)
از حدود چهارسالگی ،کنجکاوی،سراسر وجود کودک را فرامی‌گیرد و این مسئله موجب آشنایی وی با برخی حقایق می‌شود.این آشنایی‌ها خود منجر به مبدأ جویی و قبول خدا خواهد شد.این مرحله،سن طبیعی برای پذیرش خداوند است.کودک در این سن،این احساس را دارد که هیچ‌چیز بدون علت پدید نمی‌آید و چنین احساسی می‌تواند اساس همه داوری‌های او باشد. ( بهشتی، ۱۳۶۶ :۲۱۲ )
۲-۶-مفاهیم مذهبی در ادبیات کودک :
ادبیات قالبی زیبایی شناسانه است یا به‌عبارت‌دیگر قالبی است که اساساً رسالت و هدف خود را انتقال حس زیبایی‌شناسی به مخاطب می‌داند و به‌طور طبیعی این قالب به دنبال مضامین زیبایی می‌رود که در دین ، عرفان، آرمان‌های اجتماعی و آرمان‌های انسانی نهفته است .
طبق نظر روان شناسان یک هنرمند باید مفاهیم موجود در جهان‌بینی دینی را در یک فرم زیبای ادبی به‌گونه‌ای به مخاطب خود که کودکان هستند ارائه دهد که قابل‌فهم برای آن‌ها باشد .«ادبیات دینی متعهد به دین است همان‌گونه که ادبیات تاریخی متعهد به تاریخ است و ادبیات عرفانی متعهد به عرفان ، تعهد ادبیات دینی به دین این است که این ادبیات آموزه‌های دینی را باور دارد در چهارچوب این آموزه‌ها حرکت می‌کند تا این آموزه‌ها و مفاهیم را به مخاطب انتقال دهد.ادبیات دینی ادبیاتی آموزشی و بیدارگر است . به این معنی که با شیوه‌های ادبی و رعایت ظرافت‌ها و سبک‌های نگارشی می‌کوشد تا آموزه‌های دینی را به مخاطب منتقل سازد و تغییر رفتار و نگرش مناسب و مطلوب دین را در او پدید آورد . ( رفیعی ، ۱۳۸۲ : ۲۴)
ادبیات کودک و نوجوان نزدیک‌ترین نوع به ادبیات دینی است زیرا روح کودکانه بر آن مستولی است اگر ادبیات کودک روح کودکانه داشته باشد قدر مسلم سپرهای معنوی و حفاظتی تقدیری کودک را تقویت می‌کند و او را به ابتهاج و کمال معنوی می‌رساند و زمینه تشرف کودک به عالم تکلیف و بلوغ را فراهم می‌کند .
به گفته محققین سه بخش لازم است تا شاعر یا نویسنده بتواند به خلق یک اثر ارزشمند دینی دست پیدا کند:
۱- شناخت کافی از منابع دینی و مذهبی
۲- اطلاعات کافی درزمینه‌ی ادبیات
۳- توانایی لازم برای خلق اثر هنری ( کائدی ، ۱۳۸۲ :۶۰)
درک کودکان از مفاهیم انتزاعی ، ارتباط مستقیم با چگونگی طرح این مفاهیم در ادبیات کودک دارد ، زبان مستقیم و اندرزی در طرح مفاهیم انتزاعی ناموفق است.
۲-۷-شعر مذهبی کودک:
شعر به‌عنوان یکی از شاخه‌های ادبیات می‌تواند بستر مناسبی باشد برای تغییر نگرش‌ها ، تعدیل رفتارها ، تصحیح افکار و گفتار و آموزش مسائل اخلاقی و تربیتی و مذهبی به مخاطبان آن .
به‌این‌ترتیب یکی از کارکردهای قالب شعر ، جنبه آموزشی آن بوده است و می‌تواندبه‌عنوان یک منبع شناختی برای کودکان استفاده شود .
لطافتی که در قالب‌های ادبی خلاقانه به‌ویژه شعر جریان دارد با نگاه ابزاری به آن مغایرت دارد . هرچند اشعار آموزشی و مذهبی به‌اندازه شعر ناب از عاطفه و اندیشه و تخیل بهره نمی‌برند و بیشتر به سمت نظم سوق داده می‌شوند ، اما هرگز اطلاق عنوان ادبیات و به‌ خصوص شعر به این قالب ادبی را نیز نباید فراموش کرد .( کشایی ، ۱۳۹۱ : ۷۵)
شعر ابزار آموزش مستقیم نیست ، هیچ آموزشی وقتی‌که شیوه امرونهی و بایدونباید پیدا کند نهادینه نمی‌شود. درونی کردن مسائل مذهبی و ارزش‌های اخلاقی کار آسانی نیست. پیام‌های آموزشی می‌توانند در بطن یک شعر قرار بگیرند به این شکل مخاطب علاوه بر بهره‌مندی از لذت خواندن و شنیدن یک شعر خوب ، به‌صورتغیرمستقیم آموزش می‌بیند .
شعر مذهبی وقتی می‌تواند بر مخاطب آثار مثبتی بر جای گذارد که مبتنی بر اصول و ضوابط تولیدشده باشد ، آنچه اهمیت دارد ، رعایت ویژگی‌های شناختی و عاطفی کودکان در ارائه مضامین و مفاهیم مذهبی است . ( رضایی بایندر ، ۱۳۸۲ : ۸۵)
ازآنجاکه مفاهیم مذهبی و اخلاقی ، مفاهیمی انتزاعی هستند و باید متناسب با طراز تحول ذهنی کودک به او آموخته شود ،هرگونه استفاده از این مفاهیم در کتاب‌ها و اشعار کودکان باید بر اصول روان‌شناسی کودک مبتنی باشد .به‌عبارت‌دیگر ، فهم ، درک و درونی سازی چنین مفاهیمی نیازمند برنامه‌ریزی صحیح و تدارک روش‌های مناسب است ، یعنی نمی‌توان مفاهیم انتزاعی ، خدا ، نیکی ، عقل ، معاد و … را بدون در نظر گرفتن مراحل تحول ذهنی کودک به او آموخت . (دادستان ، ۱۳۷۸ : ۱۸۵)
با نگاهی کلی به تجربه‌های موجود درزمینه‌ی تجربی شعر کودک و نوجوان ، شاید بتوان عارضه‌های مبتلا به این‌گونه ادبی را در یکی از قالب‌های زیر جای داد :
۱- عارضه‌ی شعارزدگی و صرف‌های کلیشه‌ای
۲- عارضه‌ی حاکمیت بلامنازع حس و عاطفه
۳- عارضه بزرگ سالانه سرایی
معضل سفارشی و مناسبتی بودن شعر هم به فراوانی در شعرهای مذهبی کودکان به چشم می‌خورد . البته این سفارش همیشه خارج از وجود شاعر سرچشمه نمی‌گیرد گاه شاعر خودش به خاطر نیازهای عاطفی روح بزرگ سالانه خود تصمیم به سرودن شعری مذهبی می‌گیرد و کار به حضور پررنگ روح بزرگ سالانه در شعر کودک و نوجوان می‌ انجامد. (قاسم نیا ، ۳۴:۱۳۸۵)
خارج از این حدود شعر موفق مذهبی هم وجود دارد که در این الگو،اندیشه‌ی مذهبی در اندازه‌ی متناسبی با احساسات کودکانه آمیخته و در قالب مفاهیمی درد قد و قواره‌ی ذهن کودک و نوجوان ریخته می‌شود و درنتیجه شعری آفریده می‌شود که هم حاوی اندیشه مذهبی است و هم آن‌قدرخیال‌انگیز و کودکانه است که کودک از زمزمه آن لذت می‌برد.
به همین دلیل در این پژوهش ، مراحل تحول ذهنی کودک را از دیدگاه دو روان‌شناس یعنی رونالدگلدمن و ژان پیاژه بررسی می‌کنیم.
۲-۸-کودکان گروه سنی الف و ب :

عده ای از ایشان قبض ثمن را داخل درماهیت سلم می دانند به گونه ای که بدن آن سلم تحقق خارجی نیافته است^[۲۳] .
بعضی دیگر دربیان همین عقیده قبض راس المال را همچون قبض دربیع صرف می دانند^[۲۴] . اما ظاهر عبارت عده ای دیگر آن است که جدا شدن قبل از قبض موجب بطلان عقد میگردد^[۲۵].
شیخ (ره ) در “الخلاف ” مساله ۶ میگوید :
” از شرایط صحت سلم آن است که سرمایه پیش از جداشدن ( فروشنده وخریدار از یکدیگر ) دریافت شود ، ابوحنیفه و شافعی نیز همین دیدگاه را پذیرفته اند ^[۲۶]“
شیخ (ره ) در ” المبسوط ” بیع سلم را تفسیر کرده وتحویل دادن قیمت را درمعنای آن شرط دانسته و گفته است :
” سلم عبارت از این است که شخص ، عوض حاضر ویا درحکم حاضر در برابر یک عوض توصیفی در ذمه وتا مدت معلوم ، پیش پرداخت کند^[۲۷] “
با این همه ، وی دربیان شرایط بیع سلم گفته است : از جمله شرایط سلم هشت شرط است …تا اینکه میگوید شرط هفتم ، دریافت سرمایه در مجلس است .
ابوالمکارم ابن زهره در “غنیه ” در یکی از کتابهای بیع میگوید :
” شرایطی که به سلم اختصاص دارد به حکم اجماع طایفه ، چهارتاست : بیان مدت معین ،بیان محل تحویل ، سرمایه حاضرباشد ، و در مجلس عقد دریافت شود^[۲۸] .
علامه (ره) در کتاب “مختلف ” خود در بخش نهم ازکتاب تجارت در سلف ، میگوید:
“مشهور برآنند که دریافت قیمت درمجلس ، دربیع سلم شرط است . این دیدگاه را شیخ ابن عقیل ودیگران انتخاب کرده اند ^[۲۹]“
ابن جنید (ره) می گوید :
” من به تاخیر انداختن دریافت قیمت را ، بیش از سه روز ، دربیع سلم ، نمی پذیرم . مفهوم این دیدگاه ابن جنید (ره) این است که تاخیر دریافت قیمت جایز است ^[۳۰]“
در “مسالک ” درهنگام شرح عبارت “شرایع” درباره تعداد شرایط سلم آمده است :
شرط سوم : دریافت سرمایه پیش از پراکنده شدن طرفین ،در درستی عقد شرط است “
صاحب مالک (ره ) می افزاید :
” این دیدگاه ؛ مشهور و حتی اجماعی است . ظاهر سخن ابن جنید ، روا بودن تاخیر دریافت به مدت سه روز است اما کسی به این نظریه عمل نکرده است .”
علامه (ره) در ” تذکره ” میگوید :
” جداشدن ( خریدار وفروشنده ) از یکدیگر ، پیش از دریافت قیمت ، روانیست واگر آن دو پیش از دریافت از یکدیگر جدا شود ، از دیدگاه تمام علمای ما ، سلم باطل است^[۳۱] “
حتی صاحب “ریاض” (ره ) ” اصل در شرط بودن دریافت قیمت در درست بودن سلم ، اجماع است که در تظاهر از ” غنیه ” نقل شده ( تذکره ) آشکارا بیان شده است، خلاف اسکافی که تاخیر دریافت را تا سه روز روا دانسته است، در “مهذب” ، “دروس” و “مسالک” آمده که این نظریه متروک است^[۳۲]“
حتی صاحب جواهر (ره)، پس از نقل کردن اجماع از “غنیه” و “مسالک” میگوید: “اگر خریدار و فروشنده پیش از دریافت قیمت از یکدیگر جدا شوند از دیدگاه تمامی علمای ما این معامله باطل است. این اجماع دلیل بر این بطلان است زیرا پس از تتبع آراء فقها در این باره روشن شدکه فقط ابوعلی مخالف آن است و می گوید: “من تاخیر انداختن دریافت قیمت را بیش از سه روز نمی پذیرم” و به غیر از او مخالفی در این مساله وجود ندارد. البته صاحب “بشری” همانند صاحب “حدائق” دراین باره اظهار نظر نکرده و دلیل این توقف را عدم وجود نص دانسته است^[۳۳].
روایات دال بر شرط بودن قبض در مجلس:
از اخبار مستفیضه و معتبره بر می آید که اهل عرف نیز مانند اهل شرع از عنوان بیع سلم و سلف چنین می فهمند که در این بیع باید قیمت به فروشنده تحویل داده شود.
در صحیحه حلبی و سلیمان بن خالد از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود:”سئل عن الرجل سلم فی الغنم…” از او درباره مردی پرسیدند که گوسفندان سه ساله و دو ساله و چیز های دیگر را تا مدت معینی بصورت بیع سلم می فروشند. امام (ع) فرمود: “اگر شخصی که باید گوسفندان را بدهد؛ نتواند تمام آنها را تحویل دهد بر صاحب این گوسفندان (خریدار) رواست که نیم یا یک سوم و یا دو سوم آنها را از فروشنده تحویل بگیرد و بجای گوسفندان باقیمانده پول دریافت کند”
تقریب استدلال به این حدیث آن است که راوی در این پرسش، از وقوع سلم در گوسفند می پرسد. امام (ع) در پاسخ می فرماید: برای خریداری که بطور سلم گوسفندانی را می خرد رواست که برخی از این گوسفندان را تحویل بگیرد وبجای مقدار باقی مانده قیمت آنها را دریافت کند. این سخن امام (ع) به روشنی نشان می دهد که حقیقت سلم به پرداخت تمامی قیمت، که در حدیث آز آن به راس المال (سرمایه) تعبیر شده بستگی دارد، تا آنجا کا بر خریدار لازم است هرگاه تعدادی از گوسفندان را تحویل گرفت، باید باقی مانده سرمایه اش را از فروشنده پس بگیرد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در موثقه عبداله بن بکیر آمده است ” از امام صادق (ع) درباره مردی پرسیدند که چیزی را پیش خرید کرده است که مردم نیز معمولا اینگونه چیزها را پیش خرید میکنند نظیر میوه ها، این میوه ها از بین میروند و او پیش خرید خود را دریافت نمیکند . امام (ع) فرمود‌:”وی باید سرمایه اش را از فروشنده بگیرد و یا اورا مهلت دهد” این روایت، مانند روایت پیشین ،برمدعا دلالت دارد وحتی روشن تر از آن است ،زیرا پرسش درباره این است که بیع سلف واقع شده وعملی کردن آن امکان پذیر نیست .
امام (ع) در پاسخ میگوید : دراین صورت باید ،خریدار سرمایه اش را پس بگیرد بنابراین ،روایت به روشنی نشان میدهد که دربیع سلف باید تمامی قیمت پرداخت شود ، زیرا زمانی بازگردانیدن قیمت پرداخت شده امکان دارد که قبلا تمام آن را دریافت کرده باشد .
درصحیحه دیگر از حلبی از امام صادق (ع) نقل شده که آن حضرت فرمود :
(( سلم درحیوان جایز است، مشروط براینکه حیوانی را که میخواهی پیش خرید کنی نام ببری و ویژگی های آن را بیان کنی . بنابراین ،اگر آن را دریافت کردی ( از آن توست ) واگر دریافت نکردی حق داری پولت را پس بگیری ))
دلالت این روایت از آنچه درباره روایت پیشین بیان کردیم روشن میشود.
حتی بعید نیست که گفته شود : درلغت نیز ازبیع سلم یا سلف ،به همین معنا به ذهن تبادر میکند . ازاین رو ، آنان گفته اند : انشای این بیع ممکن است با ایجاب خریدار صورت گیرد ، بدین ترتیب که او بگوید : (( اسلمتک ویا اسلفتک …))این دراهم (پول ) را دربرابر کالایی به تودادم که پس از فلان مدت آن را تحویل دهی ، فروشنده هم بگوید ، قبول کردم .
زیرا معنای سخن خریدار که می گوید : (( اسلمتک هذا المال فی هذاالشی )) جز این نیست که وی این مال را به فروشنده تحویل دهد . چنان که معنای این سخن خریدار (( اسلفتک هذا المال فی کذا )) نیز جز این نیست که وی این مال را و پیش از فرارسیدن زمان تحویل فروخته و درزمان مقرر باید آن را تحویل دهد.
آنچه درنهایت ، ازلغت و روایات یاد شده استفاده می شود ، این است که حقیقت عنوان سلم و سلف برپرداخت تمامی قیمت درمجلس استوار است و پیش خرید کردن کالایی ،جز پرداختن قیمت آن ، معنایی ندارد براین اساس ، پایه بیع سلم عبارت است : از پرداخت ودریافت قیمت به صورت نقد لکن این امر ،اقتضا میکند که عنوان سلم برموردی که قیمت وکالای فروخته شده هردونسیه باشند ، صدق نکند ، اما این را نمیرساند که حقیقت بیع وبا عقد لازم منحصر به ((سلم )) باشد .بلکه همانگونه که بیع نقد وبیع نسیه ، بیع محسوب میشود .درحالی که عنوان سلم بر این دو صدق نمیکند واین عدم صدق ، موجب باطل شدن آنها از اطلاق بیع و عموم عقود نمی شود، همچنین درمساله مورد بحث ما نیزقضیه ازهمین قرار است . ازاین رو ، بیعی که درآن هردوعوض ، نسیه و مدت دار باشند واز مصادیق سلم وسلف محسوب نشوند ، ((احل الله البیع)) وعموم (( افوا بالعقود)) آن را دربر میگیرد ودر نتیجه ، این بیع درست است .
روایت دال بر شرط بودن قبض در مجلس و روایت دال بر جواز تاخیر قیمت
در کتب روایی هیچ دلالت صریحی مبنی بر لزوم پرداخت بهای کالا قبل از تفرق دیده نمیشود. در کتاب وسائل الشیعه می توان به دو روایت اشاره کرد و اینکه نه تنها هیچ کدام بر این شرط دلالت ندارد و بلکه تا حد زیادی جواز آن را هم ثابت می کند:
روایت اول:
اسماعیل بن عمر از شخصی مقداری پول طلب داشت. آن شخص به اسماعیل پیشنهادت کرد که در مقابل آن طلب، خوردنی هایی را بصورت سلم تا زمان معینی به او بفروشد. اسماعیل از آن شخص خواست حکم مساله را سوال نماید. حضرت فرمود: مانعی ندارد، اسماعیل خود به نزد حضرت آمد و سوال را مطرح کرد و گفت: من از فلانی درخواست کردم حکم مساله را از شما بپرسد و شما فرمودید اشکالی ندارد. حضرت فرمود: در این باره دیگرانی که نزد شما هستند چه میگویند؟ گفتم: آنها می گویند فاسد است. حضرت فرمود: آن کار را انجام نده. چنین گمان می کردم که جایز است.^[۳۴]
روایت دوم:
از امام کاظم (ع) درباره معامله سلم با دین پرسیدم: فرمود: اگر بگویی این و این را در مقابل این و این از تو خریدم مانعی ندارد.^[۳۵]
در بررسی روایت اول مشخص می شود که امام (ع) ابتدا حکم مساله را بیان فرموده و پس از اعلام این نکته از سوی اسماعیل که این حکم مخالف عامه است حضرت تنها عدم انجام آن معامله را بر اساس حکم واقعی امر کردند و حتی حکم مخالفین را از روی تقیه تکرار ننمودند و با ذکر “فانی او همت” قرینه ای نیز برای تقیه بودن آن قرار دادند.
در روایت دوم کلمه ” لا باس” مشروعیت معامله سلم را که قبض ثمن در مجلس صورت نگرفته نشان می دهد میرزای قومی (ره) در “جامع الشتات فی اجوبه السوالات” می گوید:
“وبعضی گمان کرده اند که صحیحه منصوربن حازم ،دلالت دارد بر اینکه از شرایط صحت بیع سلف قبض در مجلس است. واین صحیحه به شرح زیر است:
“قال:سالت ابا عبدالله –(ع) عن الرجل یکون له علی الرجل طعام اوبقر او غنم اوغیر ذلک. فانی المطلوب الطالب وابتاع منه شیئا؟قال:لا یبیعه نسیا فاما نقدا فلیبعه “
به تقریب ا ین که کلمه ” مطلوب “مفعول کلمه “انی” باشد ومراداین باشد که می خواهد در عوض همان طلب ،چیزی از او بخرد و آن حضرت فرمود نقد بفروشد نه نسیه . یعنی سلف نفروشدکه قیمت آن را از آن طلب محسوب دارد.
لازم به ذکر است که در این حدیث ،منظور این نیست که میخواهد از او چیزی بخردکه طلب او قصد آن باشد . همچنین اطلاق نسیه بر سلف، غیرظاهراست . وگمان حقیرانی است که این حدیث در مساله بیع نسیه ،وارداست که فقها ذکر کرده اند که هرگاه کسی به نسیه چیزی بفروشد وقبل از انقضای اجل بخواهد آن را بخرد جایز است نقدا و بطور نسیه در کلام فقها اشاره به همین حدیث باشد که منع نسیه در آن شده و هر چند این هم خلاف ظاهر حدیث است و محتاج است به تقدیر مضافی یعنی “قیمت طعام او بقر…” و لکن به ملاحظه حدیث صحیح دیگر که منصور بن حازم روایت کرده ظهور بهم می رساند:
” قال: قلت لابی عبدلله – (ع) رجل کان له علی رجل دراهم من غنم اشتراها منبه فانی الطالب یتقاضاه قال المطلوب: ابیعک هذا النغنم بدراهمک التی عندی.^[۳۶]
و علی ای تقدیر، حدیث خالی از اجمال نیست و به آن استدلال کردن در غایت اشکال است و محقق (ره) در شرائع نافع و علامه (ره) در تحریر قائل به جواز شده اند. از تنقیح نقل نسبت این حول به شیخ (ره) شده و خود نیز آن را پسندیده و او هم به همین معنی تکیه کرده که دین شدن آن بعد معامله است نه قبل، چنانکه خواهیم گفت و عمومات هم دلالت بر آن دارد و اجماعی که ادعا شده در لزوم قبض مجلس در اینجا معلوم نیست.
بررسی موافقت یا مخالفت سلم یا اصل
برخی از فقهای عامه بیع سلم را مخالف اصل می دانند اینان سلم را استثنایی از بیع معدوم میدانند بدین توضیح که قاعده اصلی و اصل دلالت بربطلان بیع معدوم دارد ، اما بیع سلم به خاطر شدت نیاز مردم به آن استثناء تجویز گردیده است اینان بیع سلمم را بیع نسیه میدانند که به هنگام عقد موجود نمی باشد درمقابل ثمن نقدی که زمان آن معجل و حال است ^[۳۷].
بنا به مراتب فوق چون سلم ازقیاس بیع معدوم است در انعقاد آن باید برشروط وقید خاصی برای آن در نظر گرفته شده توجه نمودازجمله شروطی که مربوط به بحث ماست آن است که راس المال یا ثمن معامله در مجلس به قبض یا بیع برسد ، قبض راس المال چه دین باشد و چه عین در نزد اکثرعلما از باب استحسان واجب است ، درمیان اهل سنت مالک در این مورد به قیاس عمل می کند وبه عقیده او هرگاه ثمن در بین سلم دین باشد . به علت ضرورت اجتناب ازبیع دین به دین قبض آن در مجلس لازم است ، چراکه آنچه جایز نیست افتراق دین از دین است نه افتراق عین از دین و اما اکثریت عامه استدلال استحسانی معتقدند که راس المال سلم نوعا و عاده دین است هرگاه به ندرت عین خارجی ، راس المال قرار داده شده ، حکم غالب رابرآن جاری میدانیم و آن را نیز به دین ملحق میکنیم^[۳۸] .
درمقابل عقیده فوق برخی براین باورند که عقد سلم موافق قیاس است وآن را همچون بیعی میدانند که ثمن آن موجل باشد. به عقیده ایشان فرقی میان ثمن ومثمن نیست و همانطور که دربیع نسیه ، ثمن موجل است وخلاف اصل نیز نیست و همانطور که دربیع نسیه ، ثمن موجل است و خلاف اصل نیز نیست دراین مورد هم تاجیل مثمن موجب مخالف آن با اصل نخواهد بود . این عده سلم را از این جهت که در آن زمان پرداخت مثمن معلوم گردیده از اقسام بیع معدوم به شمار نمی آورد^[۳۹].
بنابراین درباب ماهیت سلم دوعقیده وجود دارد عده ای آن را موافق اصل و عده ای مخالف اصل می دانند گروه دوم از آنی توجیه برخوردارند که چون سلم مخالف اصل است باید انعقاد آن را موکول به شرایط خاص از جمله قبض ثمن درمجلس دانست .
قبض راس المال سلم
ضرورت قبض راس المال در مجلس سلم مورد توجه فقهای عامه قرار گرفته به گونه ای که بعضی از ایشان خصوصا بسیاری از حنفیه این شرط را در تعریف ماهیت سلم قرار داده است^[۴۰].
و گفته اند سلم ، فروش مبیع آجل به ثمن عاجل است به گفته ایشان دونام سلف وسلم هردو دلالت برضرورت پرداخت ثمن معامله درهمان مجلس عقد درارند چرا که سلف به معنای تقدیم است واینکه پیامبر فرمودند << اسلفو ……>> معنای اسلاف آن است که بپردازید و ثمن را تقدیم کنید وثمن را به معنای تسلیم راس المال است.
اما ….. که مبتنی بر فقه حنفی است درماده ۳۸۷ خود مقرر میدارد برای صحت بقاء سلم تسلیم ثمن در مجلس عقد لازم است بنابراین هرگاه طرفین عقد ، قبل از تسلیم ثمن معامله متفرق گردند و مجلس عقد را ترک گویند عقد منفسخ می گردد. درمورد نحوه قبض ، علمای مالکی براین اعتقادند که هرگاه ثمن معامله در سلف به تاخیر افتد ودرمجلس عقد به قبض نرسد حالات زیر قابل تصور است .
اول آنکه ممکن است طرفین با یکدیگر توافق وشرط کرده باشند که ثمن به تاخیر افتد و پس ازمدتی پرداخت گردد در این صورت چه راس المال پس ازمدتی قبض شود و چه پرداخت آن به درازا بکشد در هرحال ثمن باطل می گردد ولی اگر پیشاپیش بین طرفین توافقی صورت نگرفته باشد ، عده ای حکم به بطلان داده اند و عده ای اعتقاد به عدم بطلان دارند.^[۴۱]

پایایی می آزماید که تا چه حد به طور قاطع ابزار سنجش، در هر زمان مفهومی را که باید مورد سنجش قرار گیرد را می سنجد. به عبارت دیگر، پایایی ثبات و سازگاری در سنجش را مطرح می کند.(دانایی فرد ، الوانی و آذر ۱۳۸۳، ۳۱۱)
یک آزمون زمانی دارای پایایی است که نمره های مشاهده و نمره های واقعی آن دارای همبستگی بالایی باشند.(خاکی ۱۳۸۴، ۲۹۳)
با توجه به ضریب همبستگی ۶/۰ بدست آمده برای فرضیات تحقیق، نتیجه می گیریم که آزمون دارای پایایی مطلوبی است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۹ ابزار تجزیه و تحلیل داده ها
ابزار تجزیه و تحلیل داده ها در این تحقیق، نرم افزار Expert Choice است که یک نرم افزار تخصصی برای تجزیه و تحلیل فرایند سلسله مراتبی می باشد. نرم افزار Expert Choice جهت تحلیل مسائل تصمیم گیری چندمعیاره با بهره گرفتن از تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی طراحی شده و قابل اجرا بر روی کامپیوترهای شخصی است. این نرم افزار دارای توانایی های زیادی بوده و علاوه بر امکان طراحی نمودار سلسله مراتبی، تصمیم گیری و طراحی سوألات، تعیین ترجیحات و اولویتها و محاسبه وزن های نهایی، قابلیت تحلیل حساسیت تصمیم گیری نسبت به تغییرات در پارامترهای مسأله را نیز دارا است. از همه مهمتر آنکه در بسیاری از موارد از نمودارهای مناسب، جهت ارائه نتایج و عملکردها سود جسته و ارتباطی ساده و دوستانه را با کاربر ایجاد می کند. این نرم افزار مورد حمایت پروفسور ساعتی، بنیان گذار روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی است. نرم افزار روی شبکه اینترنت به آدرس :
www.Expert Choice.com
در دسترس است و علاقه مندان می توانند، آن را از روی شبکه دانلود کرده و مورد استفاده قرار دهند.(قدسی پور ۱۳۸۷، ۱۵۱)
فصل چهارم
تجزیه وتحلیل داده ها
۴-۱ مقدمه
پس از مشخص سازی ابزار مناسب جمع آوری داده ها و بکارگیری آنها، اکنون نوبت آن فرا می رسد که داده های جمع آوری شده را تجزیه وتحلیل کرده تا تکلیف فرضیه های پژوهش را که گزاره های احتمالی بودند، معین سازد.
پژوهشگر برای دستیابی به پاسخ تحقیق از طریق آزمون فرضیه ها، داده ها را به قسمت ها و بخش هایی تجزیه می کند و تحلیل به معنی طبقه بندی، تنظیم، پردازش، دستکاری و خلاصه کردن داده ها برای یافتن پاسخ برای پرسش های پژوهش است. هدف از تحلیل، تقلیل داده ها به شکل قابل فهم و قابل تفسیر است به نحوی که بتوان روابط متغیرهای گوناگون مرتبط با مسأله پژوهش را مورد مطالعه قرار داد.
۴-۲ گردآوری داده ها
برای گردآوری اطلاعات، پرسشگران از پرسنل پتروشیمی خراسان تقاضای همکاری نموده و اعضای جامعه تحقیق به صورت تصادفی انتخاب گردیده اند.
۲۹۸ نسخه از پرسشنامه تهیه و توسط ۴ پرسشگر و در مدت دو هفته توزیع و جمع آوری گردید که ۲۷۱ نفر واجد شرایط تشخیص داده شد.
بنابراین تجزیه و تحلیل نهایی بر روی ۲۷۱ پرسشنامه انجام گرفت.
۴-۳ سوألات عمومی پرسشنامه
۴-۳-۱ فراوانی جنسیت پاسخگویان
در این قسمت فراوانی جنسیت پاسخدهندگان با توجه به سؤال پرسشنامه تشریح میگردد.
با توجه به نتایج پرسشنامه تحقیق، فراوانیها به صورت زیر میباشد:
جدول(۴-۱) توزیع جنسیتی آزمودنی ها

جنسیت

جمع

مرد

زن

تعداد

۲۲۵

۷۳

۲۹۸

درصد

۷۵.۵

۲۴.۵

۱۰۰

همانگونه که در جدول (۴-۱) مشاهده می شود درصد شرکت کنندگان مرد در تحقیق حاضر بیش از شرکت کنندگان زن است.
۴-۳-۲ فراوانی مدرک تحصیلی پاسخگویان
در این پژوهش آماره های مربوط به عامل تحصیلات در گروه نمونه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
جدول(۴-۲) اطلاعات مربوط به تحصیلات اعضای نمونه ی تحقیق را ارائه می دهد.
جدول (۴-۲) وضعیت تحصیلی اعضای نمونه تحقیق