(کلیات پژوهش)

۱-۱مقدمه

تاثیر انکارناپذیر “هنر[۱]” در “آموزش و پرورش” و نقش تزکیه و تهذیب اخلاقی و روانی هنر همواره مدنظر روان شناسان، روان تحلیلگران، هنرمندان و هنرشناسان فهیم قرار داشته است (عناصری، ۱۳۸۰). نمایش درمانی[۲] یکی از تجلیات هنردرمانی خلاق است. هنردرمانی شامل کتاب درمانی[۳]، حرکت/رقص[۴] درمانی، موسیقی[۵] درمانی، شعر[۶]درمانی، روان نمایش درمانی[۷] و نمایش درمانی است (لندی[۸]، ۲۰۰۶).

ارسطو را می توان بنیان گذار استفاده درمانی از نمایش دانست؛ چنانچه وی در سده چهارم قبل از میلاد، نمایش را سبب تخلیه[۹] نفس از عواطف منفی عنوان کرد (پیتروزلا[۱۰] ،۲۰۰۴). ریشه نمایش درمانی به سده ی ۱۸ و اجرای تئاتر در بیمارستان های روانی در اروپا باز می‌گردد. تفکر آن زمان این بود که بازی نمایش می‌تواند اضطراب ناشی از بیماری روانی را بهبود بخشد. در اوایل قرن بیستم، فروید و یونگ با دیدگاه ها و کارهایی در روان تحلیل گری، نظریات روان نمایش درمانی را پی بندی کردند. مورنو[۱۱]، لابان[۱۲] و اسلید[۱۳] دیگر کسانی هستند که روی نمایش درمانی تاثیر گذاشته اند. سو جنینگز[۱۴] شاید یکی از پرکارترین نویسندگان و منتقدین کتاب های نمایش درمانی است. جنینگز کار خود را با بیماران روان پریش[۱۵] در سال ۱۹۶۴ آغاز کرد و ماریون لیدویست[۱۶] در مؤسسه سسمی[۱۷] در سال ۱۹۷۴ اولین دوره کامل نمایش درمانی را آغاز کرد )کریمنز[۱۸] ،۲۰۰۶).

دستیابی به عناصر نمایشی و تئاتری در هر جامعه انسانی امکان پذیر است. این عناصر در رقصها و مراسم آیینی همان قدر بارزند که در مبارزات سیاسی، راهپیمایی ها، مراسم مذهبی و حتی در بازی‌های کودکان. پیدا‌ است که اغلب شرکت کنندگان در این گونه فعالیت ها، خود گمان نمی کنند در فعالیتی تئاتری حضور دارند (براکت[۱۹]،۱۳۸۰).

نمایش درمانی از بدیهه سرایی، بازی نقش، عروسک بازی، موسیقی ‌و حرکت، قصه گویی، نقاب وآیین ها، خیمه شب بازی، بازی های تئاتر و متن نمایش به عنوان ابزار درمانی استفاده می‌کند. نمایش درمانی اعتمادبه نفس را بالا می‌برد، خودآگاهی، آرمیدگی[۲۰] ومسئولیت پذیری را بالا می‌برد و سطوح مختلف فیزیکی، هیجانی، تخیلی و اجتماعی را به فعالیت وامی دارد. نمایش درمانی لایه‌های مختلف اندیشه همچون انسان شناسی، روانشناسی، جامعه شناسی، روان نمایش درمانی و روان درمانی را در هم می آمیزد. نمایش درمانی اتحاد بین نمایش و درمانگری را نشان می‌دهد، اما این یک هماهنگی ساده نیست بلکه این ترکیب، استفاده مناسب از عناصر برای تشویق رشد و تحول را فراهم می آورد. نمایش درمانی برخلاف بیشتر درمان های قبلی با تمرکز بر روی بیان با بهره گرفتن از داستان، نمایش و شرح فیزیکی مطالب از رویکردهای فکری بیشتری استفاده می‌کند (کریمنز، ۲۰۰۶).

اهمیت توجه به طور کلی در یادگیری امری بدیهی است. یک کودک پیش از آن که یاد بگیرد باید بتواند به کاری که در جریان است توجه کند (هالاهان[۲۱]و کافمن[۲۲]، ۱۹۹۴). پاتون[۲۳]، برین[۲۴]، پاین[۲۵] و اسمیت[۲۶](۱۹۷۴)حواسپرتی و کم توجهی را به عنوان دو ویژگی مهم و عادی در دانش آموزان با کم توانی ذهنی[۲۷] معرفی می‌کنند. کئوگ[۲۸] و مارگولیس[۲۹] (۲۰۰۲) عنوان کرده بودند که آشفتگی های توجه و توجه بی اثر، دانش آموزان با کم توانی و بدون آن را از یکدیگر جدا می‌کند. دانش آموزان کم توان ذهنی در توجه، خود تنظیمی[۳۰]، سطح فعالیت، کنترل تکانش[۳۱] و تمرکز حواس مشکل دارند. این دانش آموزان، زمانی که شناخت خاصی در ارتباط است، نمی توانند به راحتی تغییر توجه خود را کنترل کنند (کریمنز،۲۰۰۶). همچنین توجه نقش عمده ای را در روابط اجتماعی کودک کم توان ذهنی ایفا می‌کند. برای یک درمانگر کمک به کودک کم توان ذهنی که به کم توجهی در امور و تکالیف معروف است، تسلط بر این مشکل و افزایش روابط اجتماعی و دوستانه او مسئله مهمی محسوب می شود(بورتولی[۳۲]،۲۰۰۰). تحقیقات نشان داده است که کمبود توجه در اغلب موارد با ضعف مهارت های اجتماعی و مهارت های حل مسأله، احترام به خود پایین، پرخاشگری ، مشکلات تحصیلی و همین طور اختلالات ثانویه دیگری چون افسردگی، انزواطلبی و مانند آن همراه است. مجموعه این مشکلات اجتماعی شدن کودک و پذیرش هنجارهای اجتماعی را با مشکلات جدی مواجه می‌سازد. مجموعه این کاستی ها می‌تواند کلیه روابط معنادار کودک با خانواده، همسالان و معلمان را مختل سازد و در نهایت سازش یافتگی او را به مخاطره اندازد (اولند[۳۳]،۲۰۰۶؛ هندرسون[۳۴] ،داکوف[۳۵]، شوارتز[۳۶] و لیدل[۳۷] ،۲۰۰۶).

۲-۱بیان مسئله:

کم توانی ذهنی به دلیل اثرات جانبی و شیوع گسترده آن یکی از اختلالات رایج رشد محسوب می شود. شیوع کم توانی ذهنی در جمعیت کلی حدود ۳ درصد است. علاوه بر شیوع گسترده آن، این اختلال با ناهنجاری های رشدی در جنبه‌های مختلف فیزیکی، روانی، اجتماعی و آموزشی همراه است (رضاییان، محمدی و فلاح، ۲۰۰۷).

بسیاری از محققان شیوع حواسپرتی در کودکان کم توان ذهنی را تصدیق می‌کنند. میزان شیوع اختلال کمبود توجه[۳۸] بر طبق آمار “انجمن روانپزشکی امریکا[۳۹]“در کم توانان ذهنی ۹ الی ۱۸ برابر بیشتر از جمعیت عادی است (لم لن تایر[۴۰]، ۲۰۰۰). توجه برای عملکردهای شناختی بسیار اساسی است و برای یادگیری و اکتساب مهارت های شناختی-رفتاری- اجتماعی و زبان ضروری به شمار می رود. توجه کردن و توجه ترکیبی از فرایندهای درونی در یادگیری است. بسیاری از یادگیرندگان استثنایی می‌توانند ببینند و بشنوند، اما بسیاری از آن ها چیزهایی را که از آن ها می‌خواهیم، نمی توانند انجام دهند. بسیاری از آن ها ظرفیت نگهداری آنچه را که یاد می گیرند، دارند اما این کار را انجام نمی دهند، زیرا که توجه نمی کنند (کریمنز، ۲۰۰۶).

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...