به نظر نگارنده صرف کاربرد وسیله متقلبانه برای‌ تحقق جرم کلاهبرداری کافی نیست، چرا که مالی به دست نیامده، بلکه پول‌ برقی مصرفی را نپرداخته و دشوار است که این عدم پرداخت را برابر با یکی‌ از مواردی دانست که در ماده (۱) قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری مصوب ۱۳۶۷ ذکر شده است. با این حال نظرآقای دکتر گلدوزیان آن است که آن چه شخص‌ نپرداخته، بر ذمه دارد و در واقع آن را به طریق‌ متقلبانه نزد خود نگه‌داشته، این عمل بردن‌ نوعی مال غیر و کلاهبرداری است..

گروهی دیگر از حقوق ‌دانان بدین شکل استدلال ‌می‌کنند که با وجود ماده ۶۶۰ در فصل بیست و یکم قانون مجازات اسلامی (فصل سرقت)، نظر قانون گذار بر این بوده است که عمل استفاده غیر مجاز، صبغه سرقت داشته و در حکم سرقت است لذا در این موارد که عمل مرتکب مشمول ماده ۶۶۰ نمی شود و به استناد ماده ۶۶۱ قانون مجازات اسلامی قابل مجازات خواهد بود. با تجزیه و تحلیل این موارد و اینکه اگر چه برخی از استادان حقوق از جمله استاد اردبیلی، به استناد آرای دیوان عالی کشور، گرفتن برق پیش از کنتور و یا بدون کنتور را سرقت دانسته و حتی دستکاری در کنتور به منظور پرداخت وجه کمتر برای برق پس از کنتور را نیز سرقت دانسته اند و استفاده غیر مجاز از برق اعم از اینکه مرتکب انشعاب برق داشته باشد یا فاقد آن باشد، با اندکی تسامح سرقت انرژی برق محسوب می‌شود.^[۹۸]

به نظر نگارنده ماده ۱ لایحه قانونی رفع تجاوز از تأسیسات آب و برق‌ کشور مصوب سوم تیر ۱۳۵۹ شورای انقلاب‌، تنها قانونی است که‌ قسمت‌های حقوقی ادارات برق در موارد یاد شده، به آن استناد می‌کنند. لازم به ذکر است که بیشتر مصوبات شورای انقلاب با قوانینی که مجلس شورای انقلاب تصویب‌ کرده، قابلیت استناد ندارند. از این دسته‌ قوانین ممکن است به‌ صورت پراکنده وجود داشته باشند و در برخی‌ از موارد مشابه مورد استناد واقع شوند. لذا قانون گذار باید تدبیری در این خصوص‌ بیاندیشد و این‌گونه موارد حتی المقدور در چارچوب قوانین جدید گنجانده تا این مشکلات حل و فصل شود. در این جا ‌می‌توان مصادیق دست کاری کنتورهای مصرف کنندگان ولتاژ اولیه را متذکر شد:

• • • دستکاری پلمپ­های ترمینال­ها
  • • بریدن عایق سیم­های ورودی کنتور
  • • دست کاری پلمپ زه کنتور
  • • دست کاری پلمپ فابریک کنتور
  • • دست کاری پلمپ شنت کنتور
  • • دستکاری پیچ تانسیون
  • • اتصال مستقیم به شبکه
  • • جابه جا کردن سیم­های ورودی و خروجی
  • دستکاری چرخ دنده کنتور و تعویض آن^[۹۹]

استفاده غیر مجاز از نیروی برق را ‌می‌توان به چند دسته تقسیم نمود:

• • غیرمجاز مستقیم قابل رویت:

به کلیه مواردی که استفاده غیر مجاز از برق به صورت آشکار و قابل رؤیت با به کارگیری کابل یا سیم به صورت مستقیم از شبکه بدون عبور از لوازم اندازه گیری انجام شود، غیر مجاز مستقیم قابل رویت گفته می شود. نظیر کابل مستقیم از شبکه، کابل غیرمجاز قبل از کنتور، دور زدن کنتور و…

• • غیرمجاز مستقیم غیر قابل رویت:

به کلیه مواردی که استفاده غیر مجاز از برق به صورت پنهان با به کارگیری کابل یا سیم به صورت مستقیم از شبکه بدون عبور از لوازم اندازه گیری انجام شود، غیر مجاز مستقیم غیرقابل رویت گفته می شود. نظیر: شنت کردن کنتور، دستکاری نمراتور، دستکاری پیچ تانسیون، دستکاری نرم افزاری در کنتورهای دیجیتال و…

• • غیرمجاز غیر مستقیم قابل رویت:

به کلیه مواردی که استفاده غیر مجاز از برق به صورت دستکاری آشکار در

لوازم اندازه گیری از قبیل چرخاندن کنتور، نداشتن پلمب درپوش یا زه (زه وار) کنتور، شکسته شدن کنتور و امثال آن (به شرط تشخیص استفاده غیرمجاز) صورت گیرد، غیر مجاز غیر مستقیم قابل رویت گفته می شود.

• • غیرمجاز غیر مستقیم غیرقابل رویت:

به کلیه مواردی که استفاده غیر مجاز از برق به صورت دستکاری پنهان در لوازم اندازه گیری صورت می‌گیرد. نظیر: شنت کردن، لوپ یا پل زدن و یا به عبارتی اتصال کوتاه کردن دو سر ترانسفورماتور جریان لوازم اندازه گیری از طریق سوکت یا ترمینال کنتور، دستکاری نمراتور، دستکاری پیچ تانسیون، فک و یا دستکاری در پلمپ فابریک (به شرط تشخیص استفاده غیرمجاز)، دستکاری نرم افزاری در کنتورهای دیجیتال و سایر موارد مشابه را غیر مجاز غیر مستقیم غیر قابل رویت گویند.^[۱۰۰]

نحوه­ محاسبه برق غیر مجاز

در هنگامی که مشترک شرکت با بهره گرفتن از کابل مستقیم قبل از کنتور اقدام به استفاده غیرمجاز می کند، دو حالت زیر اتفاق می افتد:

الف- کابل غیرمجاز قابل رؤیت است و برای مأموران تشخیص به راحتی قابل کشف می‌باشد: در این گونه موارد مدت زمان محاسبه غیرمجاز به جهت ایجاد بازدارندگی چهار ماه تعیین می‌گردد.

بدیهی است در صورتی که مامور تشخیص طی چند دوره موضوع فوق را اعلام کرده باشد، می بایست عیناً مطابق مدت اعلام شده توسط مامور، مدت زمان غیرمجاز منظور گردد.

ب- کابل غیرمجاز مخفی شده و به راحتی قابل کشف نمی باشد: در این گونه موارد مدت زمان استفاده غیرمجاز به شرح ذیل تعیین می‌گردد. موضوع ضمن اصلاح و کنترل مصرف مشترک حداقل سه دوره تهیه و در کمیته مطرح و هم زمان Emax برای هر یک از دوره ­های مشابه پنج سال مصارف مشترک تهیه و سپس میزان مصرف اشتراک در دوره ­های پس از اصلاح با هریک از دوره ­های پنج سال قبل مقایسه و در صورتی که طی دوره پنج ساله حداقل یک مورد مصرف بالاتر از Emax ملاحظه شد، شروع زمان سیکل بعدی به عنوان زمان شروع استفاده غیر مجاز از برق در نظر گرفته و محاسبات انجام می­ شود.

بدیهی است در صورتی که زمان شروع در طی دوره پنج ساله تشخیص داده نشد، مدت زمان یک سال به عنوان زمان استفاده غیرمجاز منظور می­گردد. ضمن اصلاح انشعاب نسبت به اندازه گیری مصرف یک دوره پس از اصلاح اقدام و هم زمان موضوع در کمیته عالی طرح و مقدار مصارف پس از اصلاح را با دوره ­های مشابه پنج سال قبل مقایسه و اگر مصرفی در دوره ­های مشابه قبل اتفاق افتاده باشد که بیش از مصرف دوره اندازه گیری پس از اصلاح باشد و حدود زمان شروع اولیه را از شروع سیکل بعد از دوره مشابه مقایسه شده سال‌های قبل منظور می­ شود، سپس سیکل­های بعدی بعد از شروع را با سیکل­های مشابه بعدی تا قبل از اصلاح مقایسه و اگر تغییراتی بارز در هر یک از سیکل­ها مشاهده شد، همان سیکل را به عنوان زمان شروع استفاده از انشعاب مستقیم غیرمجاز غیرقابل رویت در نظر گرفته می­ شود.