۲-۱- ترغیب

ترغیب از کلمه رغبت است؛ یعنی ایجاد میل و علاقه در دیگری به انجام دادن کاری. پس اگر کسی دیگری را به هر شیوه­ای اعم از تشریح و توصیف و یا تصویر فعل مجرمانه به ارتکاب آن راغب کند، معاون جرم محسوب می شود.^{۱ [۲۲۶]}۲

وسیله­ای که برای ترغیب به کار می­رود از نظر نتیجه حاصله بی­اثر است. یعنی ترغیب ممکن­است­ازطریق­کلام­و­القای فکروانگیزه­صورت­گیردیا با­وعده­و وعید و­یا­انگیزش­های­مالی­توأم باشد.

تاثیر و نفوذ«ترغیب» از تحریک کمتر است، زیرا تحریک «به حرکت درآوردن» و«بر انگیختن» است؛ درحالی که درترغیب تنها میل و علاقه به ارتکاب جرم به وجود می ­آید.^{۲ [۲۲۷]}۳

عنوان معاونت در جرم از راه ترغیب، وقتی مصداق پیدا می‌کند که وسایل ترغیب، اثر مستقیم در مجرم، برای ارتکاب جرم داشته باشد. درغیراین صورت، اگر اغواء و تشویق فقط موجب ظهور حس کینه و حسادت و دشمنی در مباشر جرم گردد و همین خصوصیات، منشأ و مبنای ارتکاب جرم شود، با توجه به اینکه تشویق و ترغیب علت مستقیم ارتکاب جرم معینی نبوده است، ترغیب کننده را نمی­ توان به عنوان معاون جرم مستوجب کیفر دانست.^{۳ [۲۲۸]}۴

علاوه بر ماده ۴۳، ترغیب به فراهم کردن وسایل استفاده از مشربات الکلی (ماده ۱۷۵ ق.م.ا) و یا ترغیب به فرار (ماده ۵۳ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح ج.ا.ا) در قانون به عنوان معاونت­های خاص شناخته شده است. در معانی نزدیک به ترغیب گاه قانون‌گذار لفظ تشویق؛ یعنی آرزومند کردن و به شوق آوردن را به کار برده است.

از جمله تشویق افراد و گروه­ ها به ارتکاب اعمالی علیه امنیت، حیثیت و منافع جمهوری اسلامی ایران در داخل یا خارج (بند ۵ ماده ۶ قانون مطبوعات) تشویق مردم به فساد یا فحشاء (بند ب ماده ۶۳۹ ق.م.ا بخش تعزیرات) تشویق افراد به الحاق به دشمنان یا محاربین و مفسدین (بند ۶ ماده ۱۱ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح ج.ا.ا) که در همه موارد معاونت در جرم به شمار می رود. اما باید توجه داشت که در این قبیل معاونت ها نه تنها مؤثر بودن تشویق بلکه فردی بودن آن نیز به هیچ وجه در تحقق جرم شرط نیست.^{۴ [۲۲۹]}۱

درحقوق لبنان ترغیب به ارتکاب جرم از طریق اقدامات گوناگون صورت ‌می‌گیرد که قانون‌گذار این اقدامات را به طور حصری مشخص نکرده و لذا انواع وسیله را در تحقق ترغیب دیگری به ارتکاب جرم شرط ندانسته است.^۱[۲۳۰]۲

‌بنابرین‏ در حقوق لبنان ترغیب هم می­توانداز راه گفتار صورت گیرد ‌به این صورت که معاون با ایجاد اطمینان خاطر و قول به مساعدت در مواقع لزوم همچون نگهداری از خانواده متهم و غیره وی را به ارتکاب جرم مصمّم­ نماید^۲[۲۳۱]۳ وهم­ می ­تواند از طریق کتابت انجام شود. مثل اینکه عمل مورد نظر را مستحسن و نیکو جلوه دهد.

همچنین استفاده از راه­های عملی نظیر همراهی کردن مجرم تا محل ارتکاب جرم و کنترل و مراقبت از وی برای اطمینان خاطرش، ترغیب محسوب می­ شود.^۳[۲۳۲]۱ مانند اینکه مردی معشوقه خود را که قصد سقط جنین دارد تا­مطب پزشک همراهی­کند و هنگام سقط جنین در کنار او حضور یابد.^۴[۲۳۳]۲

درحقوق لبنان برای اینکه ترغیب به ارتکاب جرم قابل تعقیب و مجازات باشد؛ باید ترغیب مؤثر و نتیجه مجرمانه­ای هم بر آن مترتب گردد.^{۵ [۲۳۴]}۳

۳-۱- تهدید

تهدید در لغت به معنای ترساندن و بیم دادن است و در اصطلاح حقوقی مراد از تهدید عبارت است از اینکه کسی با ایجاد خطر برای جان، مال یا آبروی دیگری او را وادار به ارتکاب جرم کند. چنانچه شخصی دیگری را تهدید کند و این منجر به ارتکاب جرم از طرف آن فرد شود، تهدید کننده به عنوان معاون مستوجب کیفر است.^{۶ [۲۳۵]}۴

تهدید از مصادیق بارز اجبار معنوی است؛ لیکن برای تحقق آن، شرایط چندی لازم است. از جمله آنکه باید عمل انجام شده عرفاً تهدید محسوب­ شود و به علاوه عمدی باشد، زیرا«تهدید غیر عمدی وجود ندارد»^۷[۲۳۶]۵همچنین تهدید باید غیر قانونی و نامشروع باشد. مجرد خوف ‌از کسی یا چیزی تهدید به شمار نمی آید، بلکه بیم وترس فاعل باید از عمل تهدید آمیزمعاون سرچشمه گرفته و مؤثر باشد.

میزان تاثیر تهدید به اوضاع واحوال و خصوصیات روانی وموقعیت اجتماعی تهدید کننده و تهدید شده بستگی دارد.^[۲۳۷]۱ پس دادگاه برای احراز تهدید به عنوان معاونت باید خصوصیات مرتکب جرم و تهدید کننده را از لحاظ سن، جنس و دیگر شرایط حاکم برتهدید بررسی­کند؛ زیرا تهدید،امری­نسبی است.^[۲۳۸]۲در تحقق ­تهدید ­نوع ­فعل ­تهدید آمیز(تهدید­گفتاری­یا­نوشتاری) هیچگاه­ شرط نیست.

فقط کافی است شخصی که به زیان­های مالی و یا خطرهای جانی و ناموسی و یا شرفی علیه خود یا خویشاوندان نزدیک تهدید شده، برای رهایی از نگرانی و تشویش خویش به ارتکاب جرم رضا دهد. ‌بنابرین‏، در تهدید موضوع ماده ۴۳ هر چند فاعل برخلاف میل باطنی دست به ارتکاب جرم زده باشد، لیکن قصد و اراده هیچ گاه از او سلب نشده است. اما ‌اگر این تهدید­ به حدی برسد­که­اراده را از فاعل سلب کند در این صورت اجبارنام دارد(موضوع ماده ۵۴ ق.م.ا)در این صورت ­مسئولیتی­متوجه فاعل نخواهد­بود.واجبارکننده­مسئول است.^[۲۳۹]۳

تهدید ممکن است درمواردی به عنوان جرم مستقل شناخته شود؛ مانند کسانی که با چاقو یا هرنوع اسلحه­ای دیگران را تهدید ‌می‌کنند (ماده ۶۱۷ ق.م.ا تعزیرات.) همچنین کسانی که با تهدید دیگران، آنان را به دادن نوشته یا سند و یا امضاء ملزم می­نمایند(ماده ۶۶۸ ق.م.ا تعزیرات) وهمچنین کسانی که برای ارعاب دیگران به هر نحو آنان را به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی یا به افشا سری نسبت به خود یا بستگانشان تهدید ‌می‌کنند (م۶۶۹ ق.م.ا تعزیرات)

در قوانین ­جزایی ­لبنان ­ذکری­ از تهدید به عنوان ­یکی ­از مصادیق­ معاونت­ در جرم به میان نیامده است.

۴-۱- تطمیع

تطمیع به معنی«به طمع انداختن»،«آزمند ساختن»و«برانگیختن حس­نفع طلبی دیگری» است و در اصطلاح حقوقی عبارت از وعده و وعید و دادن وجه یا امتیازی است که شخص را به ارتکاب جرم مصمّم­ می­ کند. بدیهی است برای آنکه تطمیع، به عنوان معاونت قابل تعقیب و مجازات باشد، باید مؤثردروقوع جرم باشدوتناسبی میان­وعده،وعیدوارتکاب جرم معین، قابل توجیه ‌و احراز باشد.

تطمیع، گونه ­ای ترغیب است، با این تفاوت که درتطمیع، انگیزه هایی که باعث مصمّم ساختن مباشر به ارتکاب جرم می­ شود، بیشتر جنبه مالی و مادی دارد؛ درحالی که در ترغیب، انگیزه می ­تواند هم مالی و هم معنوی باشد.^[۲۴۰]۴