۴٫ رویکرد تراز موجودی اوراق بهادار

افراد و بنگاه‌آموزش‌ها ثروت مالی خود را به صورت ترکیبی از پول داخلی و اوراق قرضه داخلی و خارج نگه می‎دارند.

نگهداری ثروت مالی به شکل نقد (پول داخلی) ریسک صفر دارد؛ اما شخص را از نرخ سود احتمالی محروم می‎کند. البته افراد همواره مقداری پول نقد برای انجام معاملات نگاه می‏دارند.

در رویکرد تراز موجودی اوراق بهادار با توجه به معادلات ریاضی تقاضای افراد کشور برای پول داخلی و اوراق قرضه‎های داخلی و خارجی، به رابطه زیر برای تعیین نرخ ارز دست می‎یابیم که در آن R نرخ ارز i نرخ بهره داخلی i* نرخ بهره خارجی W کل ثروت جامعه F نرخ اوراق قرضه خارجی و cیک ضریب است.

‌بر اساس فرمول بالا نرخ از تابع مستقیمی از نرخ بهره خارجی و کل ثروت جامعه و تابعی معکوس از نرخ بهره داخلی و اوراق قرضه خارجی است. از کاستی‎های اصلی مدل به فرم ارائه شده در بالا، درنظر نگرفتن مبادلات تجاری، درآمد حقیقی و انتظارات درمدل است.

با توجه به رویکردها و نظریه‎های بالا و همچنین مزایا و معایب نظام‎های مختلف ارزی می‎توان عنوان کرد به‎رغم مطالعات متعددی که – درخصوص الگوهای مختلف تعیین نرخ ارز- انجام شده؛ نتایج یکسانی حاصل نشده و گاهی نتایج متفاوت و مغایر یکدیگر نیز بوده‎اند. ‌بر اساس شواهد تجربی این الگوها موفقیت چندانی در تبیین گذشته نرخ ارز و پیش‎بینی روند آتی آن نداشته‎اند و این امر جهت‏گیری‏های جدیدی در باره الگوسازی نرخ ارز ایجاد ‌کرده‌است.

«در جهت‎گیری‏های جدید الگوسازی نرخ ارز سعی شده در بلندمدت از متغیرهای اساسی اقتصاد (سطح قیمت‌آموزش‌ها، نرخ‎های بهره، تراز پرداخت‌آموزش‌ها و عرضه پول) و در کوتاه مدت از تحلیل‎های تجربه‎گرایانه نیز استفاده شود. در بلندمدت اساس الگوسازی نرخ ارز مبتنی بر نظریه‎های برابری قدرت خرید، الگوهای پولی و غیره است. تحلیل‎های کوتاه‎مدت در این الگوها تلفیقی از متغیرهای بنیادی و تحلیل‎های تجربه‎گرانه است. در جهت‎گیری‎های جدید عمدتاًً سعی بر آن است تا نوسانات کوتاه‎مدت ارز در قالب یک الگوی مبتنی بر عوامل غیراقتصادی مورد بررسی قرار گیرد» (صمصامی، ۱۳۷۸).^[۵]۱

۱-۸-تعاریف متغیرها و اصطلاحات تحقیق

الف) تعریف نظری:

• نرخ ارز

نرخ ارز از برابری قیمت واحد پول یک کشور با واحد پول کشورهای دیگر به دست می‌آید. تجارت بین کشورها مستلزم داد و ستد متقابل واحد پول کشورها می‌باشد و داد و ستدهایی که در بازار ارز انجام می شود، نرخ ارز را تعیین می‌کند. در بازار ارز دو نوع معامله صورت می‌گیرد که نوع رایج آن معاملات نقدی می‌باشد و نوع دیگر معاملات تحویل آتی است که مستلزم تحویل کالا و تسویه معامله در آینده می‌باشد. به منظور معاملات آنی از نرخ ارز آنی و برای معاملات آتی از نرخ ارز آتی استفاده می شود. در مواقعی که واحد پول کشوری ارزش بیشتری داشته باشد، کالاهای تولیدی این کشور در خارج گرانتر می شود و کالاهای خارجی در آن کشور ارزانتر خواهند شد و هنگامی که ارزش واحد پول یک کشور کاهش یابد، کالاهای آن کشور در خارج ارزانتر و کالاهای خارجی در آن کشور گرانتر می شود. افزایش ارزش پول یک کشور باعث می شود که تولیدکنندگان داخلی نتوانند به راحتی کالاهای خود را به خارج بفروشند و در داخل نیز به دلیل این که قیمت تمام شده کالاهای خارجی کمتر است باید در برابر کالاهای خارجی به رقابت بپردازند (طهماسبی و همکاران، ۱۳۸۹).

• مدل سه شاخگی:

مدلی است که در زمینه آسیب شناسی و شناسایی عوامل مؤثر در حوزه های مختلف توسط میرزایی اهرنجانی طراحی شده است و شامل سه شاخه، ساختاری؛ محتوا یا رفتار؛ زمینه یا محیط می‌باشد.

شاخه ساختاری^[۶] :

علل و عواملی که ساختارها را در معرض بحران قرار می‌دهند؛ آسیب های ساختاری نامیده می‌شوند. ساختارها مسیرها، کانال‌ها و ظروفی هستند که فرآیندها ‌و عملیات در آن ها جاری می‌شوند. شاخه ساختاری در برگیرنده همه عناصر، عوامل و شرایط فیزیکی و غیرانسانی می‌باشد که با نظم، قاعده و ترتیب خاصی بهم پیوسته و چارچوب و قالب فیزیکی ومادی سازمان را می‌سازند (میرزایی اهرنجانی، ۱۳۷۱).

شاخه محتوا یا رفتار^[۷]:

همانطورکه اشاره شد ساختار به مثابه ظرف فعالیت‌ها و حرکات است. محتوا یا ماده های که در ظرف سازمان می ریزد، همان کار یا رفتار عوامل مدیریتی و انسانی است. ‌بنابرین‏ محتوای اصلی سازمان را رفتار انسانی تشکیل می‌دهد و فعالیت‌ها و رفتارهای انسان نیز برای نیل به اهداف از قبل تعیین شده انجام می‌پذیرند، برآیند کار و انرژی انسان و اهداف در کارکردها یا وظایف اصلی تبلور پیدا می‌کند. در شناخت عوامل رفتاری، کانون توجه به کارکردها و عملکردهاست و باید آن دسته از عواملی بررسی شود که کارکردهای سازمانی را مختل و یا عملکرد انسان‌ها را از حالت طبیعی منحرف کرده و به اثربخشی آن ها به قدری صدمه می‌زنند که درسازمان ایجاد بحران کرده و سازمان را به طور کلی از رشد سالم باز می دارند (میرزایی اهرنجانی، ۱۳۷۱).

شاخه زمینه یا محیط^[۸]:

ج) کاهش احتمال وقوع جرایم بعدی

د) تصمیم صدمات وارده به بزه دیدگان

ه) باز گرداندن بزهکاران به زندگی همراه با رعایت قانون و ترمیم صدمات وارده به روابط بین اشخاص و جامعه محلی

عدالت ترمیمی در صدد مشارکت دادن همه طرفین جرم و فراهم کردن فرصتهایی برای کسانی است که از جرم متأثر شده اند و نیز مشارکت دادن کسانی که در فرایند پاسخگوئی به صدمه وارده مداخله دارند. اولویت اصلی عدالت ترمیمی این است که بزه دیدگان ، بزهکاران و جامعه محلی متأثر شده از جرم را به عنوان مشارکت کنندگان فعال در فرایند ترمیمی قرار دهد.

حصول چنین اهدافی مستلزم آن است که بزه دیدگان در فرایند رسیدگی مشارکت داده شده و نتیجه حاصله برای آن ها رضایت بخش باشد و بزهکاران درک کنند که چگونه اقدامات آن ها دیگران را متأثر نموده و سپس مسئولیت اعمال ارتکابی خود را بپذیرند. همچنین نتایج حاصله در راستای جبران ضرر و زیان ایجاد شده و ناظر به علل و دلایلی وقوع جرم (برنامه خاص برای نیازهای بزه دیده و بزهکار باید تنظیم شود) باشد. از طرفی هم بزه دیده و هم بزهکار احساس خاتمه و کفایت موضوع پیدا کرده و در جامعه بازپذیری ادغام شوند.^[۴۰]

بزه دیدگان نه تنها شامل کسانی می‌شوند که مستقیماً از جرم متأثر شده اند بلکه اعضای خانواده بزه دیده و اعضای جامعه محلی را نیز شامل می‌شوند. تأمین امنیت و حمایت و نیازهای چنین بزه دیدگان نقطه آغاز هر فرایند عدالت ترمیمی است. ‌بنابرین‏ هدف اصلی ارضای نیازهای بزه دیدگان از جمله نیازهای مادی و مالی ، احساسی و اجتماعی است.

چنانچه تقاضای عموم مبنی بر اعمال مجازات شدید کاهش یافته باشد توجه هرچه بیشتر به نیازهای بزه دیدگان و جامعه محلی ضروری است. چنین امری مستلزم آن است که فرض شود که جرم یا عمل ناقض قانون بیشتر علیه افراد صورت گرفته تا علیه دولت. ‌بنابرین‏ عدالت ترمیمی از جبران خسارات بزه دیده توسط بزهکار حمایت می‌کند تا از مجازات بزهکار توسط دولت . عدالت ترمیمی به جای استمرار بخشیدن و تثبیت کردن چرخه خشونت ، تلاش می‌کند تا روابط بین طرفین جرم را به وضع سابق باز گرداند و خشونت را متوقف کند.

هدف فرایند عدالت ترمیمی فراهم کردن امکان مشارکت فعال و مؤثر بزه دیده در جلسات گفتگو یا میانجیگری با بزهکار است.^[۴۱]

۴-۱- جبران ضرر و زیان ناشی از جرم

جرم انجام یافته ضرری بر مجنی علیه وارد می‌کند که یا مادی و یا روانی است. در هر حال جبران ، صرف نظر از ریشۀ غالباً غریزی آن، در اینجا نیز نقش خود را بازی می‌کند. مجازات‌ها جبران کننده هستند و شدت مجازات‌ها در حد امکان با توجه به مقتضیات ، چگونگی ، نوع جرم، شخصیت مجرم و میزان خسارت وارده مشخص می شود. جبران ضرر و زیان ناشی از جرم هرچند بیشتر نتیجه مجازات است تا جوهر آن اما دقت در ریشۀ جبران، پیوند آن را با خصوصیات مجازات روشن می‌کند.

۲) اهداف مجازات‌ها

اهداف مجازات‌ها را می توان در یک هدف عینی یعنی اصلاح و تربیت بزهکار و نتیجتاً پیشگیری از جرم به شکل خاص نسبت به مجرمان و شرکای یا معاونان آن ها و به شکل عام نسبت به جامعه و یک هدف ذهنی یعنی اجرای عدالت خلاصه کرد. بدیهی است عنوان کردن اهداف به دو و جه یاد شده نباید موجب محدود ساختن آن ها شود و بخصوص نظم عمومی که به نظر بسیاری از اهداف عمده مجازاتهاست فراموش گردد. هرچند عنوان نظم عمومی در زمرۀ اهداف مجازات‌ها به نظر ما چندان صحیح نیست.

۱-۲- هدف عینی مجازات (اصلاح و تربیت)^[۴۲]

بی آنکه ابزارهای مجازات را مورد ارزیابی قرار دهیم یا در دقت و صحت آن ها برای اصلاح مجرم و جامعه کنکاش کنیم یاد آور می‌شویم که اعمال مجازات‌ها در کلیه جوامع فعلی با خصوصیاتی که ذکر کردیم .به نظر طرفداران آن ها برای اصلاح و تربیت مجرم از سویی و اصلاح جامعه از سویی دیگر است. زیرا کوشش بر این است که بزهکار با تحمل کیفر تأدیب و اصلاح شود و باز اجتماعی شدن او تحصیل گردد. این مسأله گرچه ممکن است ‌در مورد برخی از مجازات‌ها مانند اعدام ‌در مورد مجرم ممکن نباشد اما با توجه به اینکه امروز در اکثر نقاط جهان غالب مجازات‌ها را زندان و جریمه تشکیل می‌دهد و در اعمال این کیفرها رعایت مسائل مختلف می شود می توان گفت مجازات به ترتیب و اصلاح مجرم کمک می‌کند همچنین وقتی جامعه مواجه با مجازات مجرمان می‌گردد و به ارزیابی اعمال آن ها می پردازد. این مسأله خود در اصلاح جامعه و شناخت ‌کاستی‌های آن تأثیر می‌گذارد و به علاوه به پیشگیری از جرم نسبت به مجرم به شکل خاص و جامعه به شکل عام می‌ انجامد. این دیدگاه ، مجازات را لااقل از جهت نظری فاقد جنبۀ انتقامی می شناسد و به فایده اجتماعی آن توجه دارد بی آنکه خصوصیات مجازات‌ها را نادیده انگارد. به عبارت دیگر هرچند امروز اصلاح و تربیت بزهکار بیش از ارعاب و طرد او مورد نظر است اما با توجه به جوهر مجازات‌ها که قبلاً نیز به عنوان ویژگی آن ها عنوان شد می توان صرفاض به اصلاح و تربیت و باز اجتماعی شدن مجرم بی توجه به ذات مجازات پرداخت.

۲-۲- هدف ذهنی مجازات (اجرای عدالت)^[۴۳]

چرا ایجاد ترس و آزار و تحقیر در مجرم و چرا جبران جرم با مجازات؟

توانایی شرکت در تعیین منابع مالی مناسب و تصمیم گیری صحیح در این خصوص از عوامل اصلی موفقیت شرکت به شمار می رود. مهمترین هدفی که مدیریت در زمان انتخاب روش تعیین مالی باید توجه کند، افزایش ثروت سهام‌داران است. یعنی با در نظر گرفتن هزینه هر یک از منابع مختلف تامین مالی و آثار آن بر روی بازده و ریسک شرکت منابعی را انتخاب کند که باعث به حداقل رساندن هزینه های تامین مالی گردد. ترکیب مناسب منابع تامین مالی با خصوصیاتی همچون هزینه سرمایه اندک و نرخ بازده بیشتر همراه است(ملانظری و دیگران، ۱۳۸۸).

در این فصل، ابتدا مفاهیم شرکت های هلدینگ را بیان کرده، سپس بحث تامین مالی و بازار سرمایه داخلی را توضیح داده، در ادامه مروری بر روش های چندهدفه داشته و درنهایت تحقیقات مرتبط انجام شده در این زمینه را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم.

۲-۲ شرکت هلدینگ

بیان شد شرکت های هلدینگ یکی از اشکال سازمانی متعارف در بسیاری از کشورها است. چنین شرکت هایی از بازیگران اصلی اقتصادهای نوپا به شمار می‌آیند. شرکت های هلدینگ یکی از مهمترین ساختارها جهت تحقق اهداف مرتبط با حرکت به سمت اقتصادهای بازار محور است. ولی آنچه که در این ساختارها مهم به نظر می‌رسد، وجود یک واحد شاخص و اصلی به عنوان مغز متفکر و ابر قدرت جهت انجام وظایف استراتژیک و آزادی نسبی برای دستیابی به اهداف مورد نظر است. وقتی کسب و کار در کشوری به جایی می‌رسد که مناسب با عناصر صنعت باید پیشرفت داشته باشد، نیاز به تحول ساختارهای سازمانی، امری بسیار ملموس و محسوس می شود. از طرفی دیگر از ساختارهای موجود در شرکت های مادر، نباید انتظار بیش از حد بهبود در منابع مالی داشت، زیرا مجموعه عوامل دیگری نیز وجود دارد که در هر صنعت و یا زمینه کاری می‌تواند اثرگذار بوده و نتایج را متحول کند. ماهیت شرکت های هلدینگ بسیار مختلف و متنوع است. این شرکت ها هم در قبل و هم در بعد از جنگ جهانی دوم، در برخی از کشورهای اروپایی شکل گرفتند که بارزترین آن ها در ایتالیا و استرالیا است. در ایران فعالیت شرکت های هلدینگ به پیش از انقلاب باز می‌گردد که بعضی به صورت عملی و برخی دیگر به صورت ثبتی فعالیت داشتند.

۲-۲-۱ تعریف شرکت هلدینگ

تعاریف زیادی از شرکت های هلدینگ ارائه شده که در ذیل به برخی از مهمترین آن ها می پردازیم(حنفی زاده و شفیعی،۱۳۸۸، ص۱۳-۹):

• • شرکت هلدینگ، شرکتی است که با هدف تملک سهام شرکت های دیگر به وجود می‌آید.

• • شرکت هلدینگ، مجتمعی از شرکت های مختلف است که در رشته‌های کاملا متنوع فعالیت داشته و مالکیت و مدیریت خانوادگی اداره می‌شوند.

• • شرکت هلدینگ، شرکتی است مشتمل بر سبدی از واحدهای مستقل که از مزایای سربار اندک اداره مرکزی، سهولت جبران زیان واحدها، انتشار ریسک و عدم تمرکز برخوردارند و محدودیت هایی مانند عدم دسترسی به مهارت های لازم و مشکلات کنترل مرکزی را نیز دارند.

• • شرکت هلدینگ، کاراترین شیوه و ابزاری است که می‌تواند برای کنترل و مدیریت توام دو یا چند واحد که تاکنون مستقل بوده اند، به کار گرفته شود.

• شرکت هلدینگ، شرکتی است که به لحاظ درصد مالکیت سهام یا به دلیل انتخاب اکثریت مدیران و تعیین سیاست ها، استراتژی های اساسی و کلیدی یک یا چند شرکت را تحت کنترل و نظارت دارد.

در استانداردهای حسابداری، شرکت هلدینگ واحد تجاری اصلی تلقی می شود که دارای یک یا چند واحد تجاری فرعی است و این واحدهای فرعی تحت کنترل واحد تجاری اصلی است که با توانایی راهبردی و هدایت سیاست های مالی و عملیاتی واحدهای تجاری فرعی، به دنبال کسب منافع اقتصادی از آن ها است(حنفی زاده و شفیعی،۱۳۸۸، ص۱۴).

۲-۲-۲ انواع شرکت‌های هلدینگ

طبقه بندی های متنوعی برای شرکت های هلدینگ ارائه شده که بر اساس یکی از آن ها، به چهار طبقه زیر اشاره می‌کنیم:

• • شرکت هلدینگ محض^[۲]: چنین شرکتی فقط در میان توابع خود حق رأی‌ دارد و دارای دو منبع درآمد سود سهام از مالکیت سهام عادی شرکت های تابعه و عایدات حاصل شده از سرمایه گذاری در اوراق سهام است.

• • شرکت هلدینگ عمومی(عملیاتی)^[۳]: این نوع شرکت منابع درآمدی خود را از طریق فروش محصولات، خدمات و دریافت درآمد حاصل از سهام وسرمایه گذاری ها تامین می کند.

• • شرکت هلدینگ هرمی^[۴]: این نوع شرکت با داشتن بخشی از حق رأی‌ توابع خودبه کنترل نسبی آن ها می پردازد.

• شرکت هلدینگ عام المنفعه^[۵]: کار اصلی این شرکت ها در حیطه های عمومی و دولتی عام المنفعه مانند نفت، آب، مخابرات، تلفن و… تعریف می شود(حنفی زاده و شفیعی،۱۳۸۸، ص۱۵).

در یک طبقه بندی دیگر، شرکت های هلدینگ به شرکت هلدینگ سرمایه گذار و شرکت هلدینگ مدیریتی تقسیم بندی می‌شوند.

۲-۲-۳ ماهیت شرکت های هلدینگ

برای ماهیت شرکت های هلدینگ تعاریف زیادی ارائه شده ولی می توان آن را به عنوان نوعی بیان راهبردی از چشم انداز و مأموریت‌ اصلی شرکت عنوان نمود که از طریق استراتژی هایی که شرکت در عملیات و تولیدات خود به کار می‌برد، حمایت می‌شوند. ماهیت شرکت های هلدینگ عاملی است که سازمان را منحصر به فرد و متمایز می‌کند و باعث شکل دهی ارتباطات، طراحی ها،فرهنگ، رفتارها، ساختارها، ماهیت صنعت و استراتژی شرکت می شود. ماهیت این شرکت ها از ۷بعد و ۲۱زیرمجموعه تشکیل شده که در جدول ۱ نشان داده شده است.

جدول۲-۱: ماهیت شرکت های هلدینگ

ارتباطات

• • ارتباطات تحت کنترل

• • ارتباطات کنترل نشده

• ارتباطات غیرمستقیم

طراحی شرکت

• • سیستم شناخت بصری شرکت

• به کارگیری نرم افزارهای مربوطه

فرهنگ شرکت

• • فلسفه شرکت

• • اهداف و مأموریت‌ اصلی شرکت

• • رهنمودها و خط مشی های شرکت

• • موسس شرکت

• • خرده فرهنگ ها

• • ارزش های شرکت

• • اصول و قوانین شرکت

• • تاریخچه شرکت

• کشور مبدأ

فرهنگ شرکت

• • فلسفه شرکت

• • اهداف و مأموریت‌ اصلی شرکت

• • رهنمودها و خط مشی های شرکت

• • موسس شرکت

• • خرده فرهنگ ها

• • ارزش های شرکت

• • اصول و قوانین شرکت

• • تاریخچه شرکت

• کشور مبدأ

رفتارها

• • رفتار شرکت

• • رفتار کارکنان

• رفتار مدیریت

ساختار شرکت

• • ساختار نام تجاری

• ساختار سازمانی

ماهیت صنعت

• ماهیت صنعتی که شرکت در آن به رقابت می پردازد.

منابع انسانی

در یک سازمان تحقق و توسعه، معمولاً افرادی موفقند که ذهنی تحلیل‌گر، کنجکاو، مستقل و متفکر داشته، دارای شخصیتی درون‌گرا بوده و به فعالیت‌های علمی و ریاضی علاقه‌مند باشند. چنین افرادی اغلب با فرهنگ، قابل انعطاف، خوبسنده و کار محورند، ابهام (ناشناختگی) را تاب می‌آورند و نیاز شدید به استقلال عَمل و تحول در محیط کار و کمی احترام دارند در عین حال، موفقیت یک سازمان تحقیق و توسعه مسلتزم کار مشترک است ‌بنابرین‏، کارکنان آن نباید تکرو باشند. از این رو، افراد بسیار درون‌گرا هم برای فعالیت‌های تحقیقاتی مناسب نیستند(جین، ترایاندیس،۱۳۸۱،ص۳۶).

کسی که مدرک کارشناسی ارشد دارد، احتمالاً دارای بسیاری از این ‌ویژگی‌هاست. با این وجود، شاید بعضی از دیگر ویژگی‌های مهم را نداشته باشد. برای مثال، لازم است میزان تحمل شخص در برابر ابهام و نیاز وی به استقلال عمل و تغییر، بدقت مورد توجه قرار گیرد(جین، ترایاندیس،۱۳۸۱،ص۳۶).

افرادی که از معیارهای شخصی و درونی برخوردار بوده و اعتماد به نفس دارند، جزو بهترین افراد برای کارهای تحقیقاتی به حساب می‌آیند، زیرا کار تحقیقاتی در بسیاری از موارد ناامید کننده است. آنان که به آسانی ناامید نمی‌شوند و به اهداف خود و نحوه دستیابی به آن ها یقین دارند، استقامت و پشتکار بیشتری از خود نشان می‌دهند. ارتباط با همتایان و همکاران امری بسیاری ضروری است، چرا که بیشتر ایده های نو، صرفاً با مطالعه منابع مکتوب به دست نمی‌آید، بلکه از طریق گفتگو با محققانی که با مسائل مشابهی سروکار دارند، پیدا می‌شود. نکته آخر، که به واقع کنایه آمیز هم هست این که، محقق موفق می‌تواند آنچه را که به نظر وی «مدیریت ضعیف» تلقی می‌شود، تحمل نماید. کسی که از بی توجهی مدیر به خواسته‌هایش به آسانی ناراحت می‌شود، نمی‌تواند در یک محیط تحقیقاتی دوام بیاورد. اغلب مدیران سازمان‌های تحقیقاتی، ‌متخصصانی هستند که بیشتر به تحقیق علاقه‌مندند تا اداره کارکنان. ‌بنابرین‏، سطح مدیریت آن ها معمولاً پایین‌تر از حد متعارف است. امّا خوشبختانه یک راه نجات وجود دارد. بر پایه پژوهش‌های انجام شده، کارکنانی که از کار خود لذت می‌برند، سرپرستان ضعیف خود را تحمل می‌کنند. یکی دیگر از ویژگی‌های لازم و مطلوب برای محققان، درون فکنی^[۵۳]، یعنی گرایش به درونی دانستن علل و اسباب شکست‌ها (برای مثال ضعف توانایی و سخت کوشی) و بیرونی ندانستن آن ها‌ است (عدم کمک دیگران، بخت واقبال بد). تحقیقات نشان داده است که درون فکنها در گردآوری اطلاعات و تصمیم‌گیری شخصی ‌در مورد مسیر صحیح عمل، موفق‌ترند(جین، ترایاندیس،۱۳۸۱،صص۳۶،۳۷).

1. 1. – Research and development institue ↑

1. 1. – Research management ↑

1. 1. – Gupta ,et, al ↑

1. 1. – Purdlon ↑

1. 1. – Research needs identification ↑

1. 1. – Research priority setting ↑

1. 1. – Resources Allocation ↑

1. 1. – National level ↑

1. 1. – organizational / institutional level ↑

1. 1. – Research program level ↑

1. 1. – Research Needs Assessment Approaches ↑

1. 1. – Pathological Approach ↑

1. 1. – substantive Approach ↑

1. 1. – Demand – Oriented Approach ↑

1. 1. – supply Driven Approach ↑

1. 1. – Administrative/managerial Approach ↑

1. 1. – systematic Approach ↑

1. 1. – scientific process ↑

1. 1. – problem finder ↑

1. 1. – problem sloving Approach ↑

1. 1. – structure of knowledge ↑

1. 1. – commonplace ↑

1. 1. – Disciplinary Approach ↑

1. 1. – Resource Allocation ↑

1. 1. – Economy Based Approach ↑

1. 1. – feasibilty study ↑

1. 1. – stakeholders ↑

1. 1. – Practitioners ↑

1. 1. – Users ↑

1. 1. – Organizational structure ↑

1. 1. – organizational Development ↑

1. 1. – Quality lmprovement ↑

1. 1. – Management information system (MIS) ↑

1. 1. – long Term Research Planning ↑

1. 1. – short term Research planning ↑

1. 1. – Annual Research planning ↑

1. 1. – Medium- Term Research planning ↑

1. 1. – Research Domains ↑

1. 1. – Analysis of Constraints ↑

1. 1. – Evaluation Of Existing Research Results ↑

1. 1. – Determination Of Research objectives and strategy ↑

1. 1. – Research projects Among Research Project ↑

1. 1. -Setting Priorities Among Research Projects ↑

1. 1. – Human Resource Gap Analysis ↑

1. 1. – Recommendations for lmplementation ↑

1. 1. – Researchable ↑

1. 1. – تحقیق و توسعه اصولاً فعالیت پرخرجی است به خصوص زمانی که به انجام تحقیقات پیشرفته مبادرت می‌ورزیم. در نتیجه میزان سرمایه‌گذاری به صورت تصاعدی افزایش می‌یابد در حالی که احتمال بازگشت سرمایه ممکن است به میزان افزایش سرمایه‌گذاری نباشد. ↑

1. 1. – یعنی تعداد نهادهای پیشتیبانی کننده تحقیق پایه به سطح بهینه نرسیده است. ↑

1. 1. – u.s office of management and Budget (OMB). ↑

1. 1. – به عبارت دیگر، فرمول بهره‌وری چنین است: – ↑

1. 1. – Schema ↑

1. 1. – Biases ↑

ج) فهم یا ادراک عاطفی ^[۸۱]: توانایی فهم عواطف و استفاده صریح و صادقانه، انعطاف پذیر و ابتکاری از عواطف، در موقعیتهای اجتماعی است، که در جهت حفظ انگیزه های مثبت برای رسیدن به اهداف به کار می‌رود(‌مایر و دیگران،۲۰۰۲ : ۱۰-۸).

توانایی درک عواطف پیچیده و آگاهی از علل آن‌ ها و چگونگی تغییر عواطف از یک حالت به حالت دیگر را درک عواطف می‌نامند. به کمک این آگاهی‌ها ما می‌توانیم بفهمیم که چه چیزی

موجب برانگیختن یا عدم برانگیختگی افراد یا گروه‌ها می‌شود و در نتیجه می‌توانیم همکاری بهتری را با دیگران برنامه‌ریزی کنیم(سیاروچی و همکاران،۱۳۸۳ : ۲۴۹).

د) تسهیل تفکر به وسیله عاطفه(کاربرد هوش عاطفی)^[۸۲]: توانایی یکی کردن و داخل کردن احساسات در تجزیه و تحلیل، استدلال، حل مسأله و تصمیم‌گیری. کاربرد عواطف یعنی توانایی استفاده از عواطف در جهت کمک به کسب نتایج مطلوب، حل مسایل و استفاده از فرصت‌ها(همان منبع).

۲-۱-۷-۴- مفاهیم اساسی هوش عاطفی از نظر بار-آن

همان‌ طور که در مبحث تاریخچه هوش عاطفی گفته شد مدلی که بار-آن ‌در مورد این هوش ارائه داده است شامل پنج عامل ترکیبی و پانزده خرده مقیاس است که در قالب شکل ۲-۲ آورده شده است:

شکل ۲-۲ مدل هوش عاطفی بار- آن

کنترل تکانه‌ها

تحمل استرس

مدیت استرس

حل مسئله

واقعیت‌آزمایی

انعطاف پذیری

توان سازگاری

هوش عاطفی

شادکامی

خوش بینی

خلق و خوی عمومی

خود‌آگاهی ‌عاطفی

جرئت‌ورزی

حرمت ذات

خود شکوفایی

استقلال

مهارت‌های درون فردی

همدلی

روابط بین فردی

مسئولیت‌پذیری اجتماعی

مهارت‌های میان فردی

الف) مهارت‌های درون فردی^[۸۳]:

– خود آگاهی عاطفی: توانایی تشخیص و درک احساسات.

– جرئت‌ورزی(قاطعیت و جسارت)^[۸۴]: به معنای توانایی ابراز احساسات، عقاید، تفکرات و دفاع از حقوق خود به شیوه‌ای سازنده و غیر مخرب است.

– حرمت ذات^[۸۵](عزت نفس): به معنای احترام به خویشتن و پذیرش خود به عنوان شخصی اساساً خوب است.

– خود شکوفایی^[۸۶]: به توانایی شناخت و تحقق بخشیدن به استعداد‌های بالقوه خویشتن اشاره دارد.

– استقلال^[۸۷]: عبارت است از خود‌فرمانی و خود‌کنترلی در تفکر و عمل و رهائی از وابستگی عاطفی.

ب) مهارت‌های میان فردی^[۸۸]

– همدلی: عبارت است از توانایی آگاهی، فهم و درک احساسات دیگران و حساس بودن به اینکه چرا، چگونه و چه چیزی را اینگونه، ‌به این طریق احساس می‌کنند.

– روابط بین فردی: ایجاد و حفظ روابط متقابل رضایت‌بخش،که صمیمیت و تعادل محبت از ویژگی‌های آن است.

– مسئولیت‌پذیری اجتماعی^[۸۹]: نشان دادن خود به عنوان عضوی مؤثر و سازنده، در یک گروه اجتماعی است.

ج) توان سازگاری^[۹۰]

– حل مسئله^[۹۱]: به معنای قدرت شناخت و تعریف مشکلات، همچنین خلق و انجام راه‌حلهای بالقوه و مؤثر می‌باشد.

– واقعیت‌آزمایی^[۹۲]: توانایی ارزیابی و مطابقت میان آنچه به طور ذهنی و آنچه به طور عینی تجربه می‌شود.

– انعطاف پذیری^[۹۳]: به معنای توانایی منطبق ساختن عواطف، افکار و رفتار با موقعیت‌ها و شرایط دائما در حال تغییر می‌باشد.

د) مدیرت استرس^[۹۴]

– کنترل تکانه‌ها^[۹۵]: توانایی مقاومت یا به تأخیر انداختن تکانه، سائق یا وسوسه های انجام عملی است.

– تحمل استرس^[۹۶]: عبارت است از تحمل وقایع نامطلوب و موقعیت‌های استرس‌زا و ایستادگی در برابر بحران‌ها، از طریق سازگاری فعال و مثبت در برابر فشار.

ه) خلق و خوی عمومی^[۹۷]

– شادکامی^[۹۸]: این توانایی به معنای احساس رضایت از زندگی خویشتن و شادکردن خود و دیگران می‌باشد.

– خوش بینی^[۹۹]: توانایی نگاه به جنبه‌های روشن زندگی و حفظ نگرش مثبت حتی در مواجهه با ناملایمات یا بد‌اقبالی است. (دهشیری، به نقل ازبار-ان و پارکر، ۱۳۸۱: ۵۲).

در زیر مؤلفه های معرفی شده این پژوهشگران به طور خلاصه نشان داده شده است:

جدول ۲-۴ خلاصه مدل‌های هوش عاطفی

بار – آن

دانیل گولمن

مایر و سالووی و کارسو

• مهارت‌های درون فردی

• خود آگاهی

برداشت و اظهار عاطفی

٭ مهارت‌های میان فردی

خود مدیریتی

تسهیل تفکر به وسیله عاطفه

مدیرت استرس

٭آگاهی اجتماعی

٭فهم یا ادراک عاطفی

توان سازگاری

• مدیریت روابط

• مدیریت یا تنظیم عواطف

خلق و خوی عمومی

در جدول فوق متغیرهای که معنای مشابهی داشته دارند با علامت‌های یکسان نشان داده شده است. همانند مؤلفه های آگاهی اجتماعی از دانیل گولمن و فهم یا ادراک عاطفی مایر و سالووی و دیوید کاروسو که مفهوم مشابهی هستند.

۲-۱-۸- مقیاس های هوش عاطفی

در طبقه بندی روش های اندازه گیری هوش عاطفی کاروسو طبق طبقه بندی مایر و سالووی بیان می‌کند که ابزارهای اندازه گیری توانایی محور هوش عاطفی، از روش های مبتنی بر عملکرد استفاده می‌کنند و در حالی که ابزارهای اندازه گیری مخلوط از روش های گزارش شخصی یا گزارش دیگران استفاده می‌کنند (کاروسو،۲۰۰۴). در واقع نوع اول اندازه گیری عینی^[۱۰۰] و نوع دوم اندازه گیری ذهنی^[۱۰۱] است. ‌به این معنی که مدل های توانایی محور تلاش می‌کنند تا معیارهای اندازه گیریشان مبتنی بر سؤال ها یا آزمون هایی باشد که یک جواب صحیح مستقل از نظر فرد پاسخ دهنده دارند. در حالی که مدل های مختلط، نظر خود فرد پاسخ دهنده و (در بعضی روش ها) اطرافیانش را معیار قرار می‌دهند.

این طبقه بندی بر اساس تفاوت در نحوه اندازه گیری هوش عاطفی توسط پترایدس و فارنهام (۲۰۰۰) ارائه شد. آن ها مفهومی را که توسط مدل مایر و سالووی و روش اندازه گیری عینی بررسی می شد را هوش عاطفی توانایی محور^[۱۰۲] و مفهومی که توسط روش های نظرسنجی از خود فرد بررسی می شد را هوش عاطفی خصیصه محور^[۱۰۳] نامیدند(پترایدس و فارنهام، ۲۰۰۱: ۱۲۴) و این دو نوع هوش عاطفی را دو سازه کاملاً متمایز دانستند.