اونتوژنی اولیه‌ی بسیاری از لاروهای ماهیان بر اساس تغییرات شدیدی که در بیشتر اندام‌ها و سیستم‌ها رخ می‌دهد، طبقه‌بندی می‌شوند. این تغییرات قابلیت‌های رفتاری و فیزیولوژیکی در طی تکوین را تعیین می‌کنند. فاکتورهایی مانند گرسنگی و شکار شدن یکی از مهم‌ترین عوامل تنظیمکننده‌ی بقاء در طی دوره‌ی لاروی می‌باشند، که بر بازگشت شیلاتی و توان year-classدر جمعیت‌های طبیعی اثرگذار می‌باشد (بالی و هود، ۱۹۸۹)، همچنین کیفیت تکثیر تحت شرایط پرورشی نیز بسیار مهم می‌باشد (پنا و دوماس، ۲۰۰۵). وقتی ماهی جوان ساختارهای ریختی عملکردی لازم برای فرار از دست شکارچی را کسب می‌کند، شانس بقاء آن افزایش می‌یابد (گیزبرت، ۱۹۹۹). رشد آلومتریک در طی دوره‌ی تکوین لاروی در گروه‌های مختلفی از ماهیان استخوانی بررسی شده است (اوسه و وندنبوگارت، ۲۰۰۴). این تغییرات در پاسخ به فشارهای محیطی جهت سازگاری انجام شده و احتمال بقاء و رشد در طی تکوین اولیه را با ایجاد تغییرات در شکل بدن به خاطر رشد تمایزی اندام‌ها و سیستم‌های شامل در عملکردهای اولیه (مانند: تغذیه، تنفس و حرکت) بالا می‌برد (فویمن، ۱۹۸۳). در زمان تفریخ بسیاری از سیستم‌های عملکردی ماهی ناکامل بوده و تغییرات ریختی و تمایز در طی دوره‌های اولیه‌ی تکوینی ماهی بسیار شدید می‌باشند. بنابراین، تغییرات ریختی کمّی در این دوره‌ها بسیار چشمگیر بوده و مسئول مرحله‌ی گذار ماهی از مرحله‌ی تفریخ با شکل لاروی به مرحله‌ی بچه‌ماهی یا ماهی بالغ در یک دوره‌ی زمانی نسبتاً کوتاه می‌باشد، این بدان معنی است که رشدی که بر اساس عملکردی به منظور بقاء تنظیم و بهینه می‌شود، یک ویژگی مشترک در بین گونه‌های استخوانیمحسوب می‌شود (اوسه، ۱۹۹۷). تغییرات آشکاری که طی تکوین ماهیان در ارتباط با محیط انجام می‌شوند (دتلاف و همکاران، ۱۹۹۳). و همچنین تغییراتی که در اعضای بدن همگام با افزایش اندازه رخ می‌دهد، از این قاعده مستثنی نیستند (اوسه و وندنبوگارت، ۱۹۹۵؛ ونسیک و همکاران، ۱۹۹۷) و همه‌ی این تغییرات نتیجه‌ی رشد نسبی افتراقی که آلومتری نامیده می‌شود، می‌باشد (فویمن، ۱۹۸۳). آلومتری یک ویژگی مشترک در طی تکوین لاروی می‌باشد که بیان می‌کند بسیاری از اندام‌های ضروری برای عملکردهای ابتدایی در مراحل اولیه تکوین می‌یابند و با تکوین اندام‌های با ارجحیت پایین‌تر برای بقاء ادامه پیدا می‌کند (اوسه و وندنبوگارت، ۱۹۹۵). تغییرات رفتاری اصلی در طی اونتوژنی اولیه‌ی بسیاری از ماهیان استخوانی همگام با تغییرات ریخت‌فیزیولوژیکی (تکوین شنا، تغذیه و سیستم‌های تنفسی) بوده که ماهی را قادر می‌سازد در هر یک از مراحل تکوینی زیستگاه‌های مختلفی را اشغال کند (بالون، ۱۹۸۵). و نحوه‌ی گسترش، بازگشت شیلاتی و میزان بقاء آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد (اولا و همکاران، ۲۰۰۸).در نتیجه تغییرات ریختی و الگوهای رشد ماهی جوان به نظر می‌رسد بسیار مهم باشد، زیرا این امکان را فراهم می‌سازد که مراحل اولیه‌ی زندگی موجود، ترتیب این تغییرات در طی رشد، اندازه‌ی مرتبط با این تغییرات را بهتر درک کرده و درک کلی از زیست‌شناسی ماهی، اکولوژی و رفتار را بیان خواهد کرد (گیزبرت، ۱۹۹۹). بر اساس تحقیقات به عمل آمده مشخص شده که تغییرات ریختی اصلی و اجزای تکوینی مربوط به آنها در لارو ماهیان منجر به ارتباط نزدیکی بین شکل و عملکرد آنها می‌شود (فویمن، ۱۹۸۳؛ کندال و همکاران، ۱۹۸۴).مطالعه در دوران لاروی بسیار با اهمیت‌تر از مطالعات بر روی ماهیان بالغ است چرا که موقعیت یا شکست در برنامه‌های آبزی‌پروری در گرو وقایعی است که در دوران لاروی رخ می‌دهد افزایش آگاهی ما از فرایند تغییرات ریختی و رشد سنجی (اونتوژنیک) لارو گونه‌های انتخابی جدید به منظور آبزی‌پروری یا بازسازی ذخایر، منجر به توسعه‌ی پروتکل‌های مربوط به شرایط پرورشی بهینه شده و به طور معنی‌داری تولید کاری بچه‌ماهی و ماهیان بالغ را افزایش می‌دهد و تشخیص الگوهای نرمال رشدی و تعیین ناهنجاری‌های ریختی می‌تواند از طریق اصلاح پارامترهای محیطی و استراتژی‌های تغذیه‌ای، در بهبود تکنیک‌های زیستی پرورش لارو کمک شایانی نماید (روسو و همکاران، ۲۰۰۷؛ روسو و همکاران، ۲۰۰۹).تغییرات شکلی در طی دوره‌ی تکوین ماهی به خاطر بافت‌ها، اندام‌ها و ویژگی‌های آناتومیکی در شروع و در طی دوره‌ی رشد متفاوت می‌باشد. آلومتری مطالعه‌ی پیامدهای تفاوت‌ در رشد بخش‌های بدن بر روی ریخت‌شناسی است، اگرچه گستره‌ی آلومتری ارتباط اندکی با درک دلایل دیفرانسیل رشد دارد. تعریف دیگری که در این زمینه می‌توان ارائه دارد اینست که آلومتری مطالعه‌ و اندازه‌گیری رشد نسبی می‌باشد. در تعریفی که بوکستین در سال ۲۰۰۳ ارائه داد آلومتری را بررسی همبستگی بین تغییرات اندازه با تغییرات یکنواخت و غیریکنواخت اجزاء شکلی عنوان کرد. معادله‌ی قانون توان یا y=bx^k(k در این معادله نرخ رشد y نسبت به x، و b اندازه‌ی y وقتی x اندازه‌ی واحدی دارد) که معمولاً برای توصیف آلومتری استفاده می‌شود (هاکسلی، ۱۹۳۲). در اساس یک معادله‌ی تجربی است که مفاهیم زیست‌شناسی آن کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. هاکسلی در یکی بررسی نشان داد که معادله‌ی قانون توان با این فرض که بخش‌های مختلف بدن به صورت نمایی رشد می‌کنند، برای یک مقدار مشابهی از زمان قابل اندازه‌گیری می‌باشد. جهت آسان نمودن تطبیق مدل با داده‌های مربوطه، معادله به صورت خطی در آمده است (زدیچ و همکاران، ۲۰۱۲).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

log(y) = log(b) + klog(x)
در این فرمول y بعنوان متغییر مستقل (طول کل)، x بعنوان متغییر وابسته (طول هر یک از نواحی سر، تنه، دم، پوزه، ارتفاع بدن و قطر چشم) تعریف گردید. در این معادله از رگرسیون خطی برای تخمین پارامتر b (نقطه‌ی تقاطع) و k (شیب خط) استفاده می‌شود.
اگرچه در زندگی طبیعی در بیشتر مواقع رشد اندام‌های بدن به صورت سیگموئید می‌باشد و تعداد اندکی در طی اونتوژنی برای یک دوره‌ی نسبتاً مشابه رشد می‌کنند، بر طبق تحقیقات انجام شده تغییرات اندک در روند رشد، تفاوت‌های بزرگ و کیفی آلومتری را منجر می‌شود (نیجهود و جرمن، ۲۰۱۲). چرا رشد نسبی در موجودات مهم می‌باشد؟ هر گونه ممکن است شکل مختلفی داشته باشد و شکل موجودات از طریق تفاوت‌هایی که در رشد نسبی وجود دارد تعیین می‌شود. از طرفی تغییرات ریختی و تمایز بخش‌های مختلف بسیار سریع بوده و فرآیندهای پیچیده‌ای را در طی دوره‌های اولیه‌ی اونتوژنی ماهی شامل می‌شود، این امر باعث تغییرات چشمگیر در شکل، ریخت‌شناسی ، متابولیسم، قدرت شنا و رفتار در فرایند تبدیل از لارو به بچه ماهی و ماهی بالغ می‌گردد (اوسه و وندنبوگارت، ۱۹۹۵؛ ونسیک و همکاران، ۱۹۹۷؛ گیزبرت، ۱۹۹۹).از طرفی تعیین الگوی رشد نسبی در تکوین اولیه می‌تواند در مدیریت شیلاتی و آبزی‌پروری از طریق توصیف الگوهای رشد طبیعی تحت شرایط معین و بهینه‌سازی پروتکل‌های پرورشی مشارکت کند، به شرطی که ناهنجاری‌ها در فرایند تکوین لاروی مورد بررسی قرار گیرند. شناسایی ارتباط بین ریخت‌شناسی و عملکرد مربوط به انجام وظایف اکولوژیکی امکان توصیف ارتباطات بین طراحی زندگی یک موجود و شایستگی زیستی آن را فراهم می‌کند (رینکون و همکاران، ۲۰۰۷).
۱-۱۸-کاربرد آنالیزهای آلومتری شکل و ریخت‌سنجی هندسی
برای آنالیزهای تغییرات شکلی روش‌های مختلفی وجود دارد مانند: Thin-Plate Splines، انرژی عطف، انحراف جزئی و نسبی. ریخت‌سنجی سنتی وابسته به اندازه‌گیری‌های کولیسی یا اندازه‌گیری طولی موجودات بود و شامل اندازه‌گیری‌های شکلی مانند زاویه‌ی دهان یا نسبت‌های فاصله‌ای بین لندمارک‌ها یا زوایای مورد نظر بود. اندازه‌گیری‌ها ممکن است در دو بعد یا در سه بعد انجام شود. این روش ریخت‌سنجی چند متغیره نامیده می‌شود. طبقه‌بندی گیاهان، حیوانات و یا مردم شناسی از کاربردهای این روش می‌باشد. بخش عمده‌ای از این روش مربوط به آلومتری می‌باشد که تغییرات شکلی را بر اساس اندازه‌ی ماهی مورد بررسی قرار می‌دهد.
۱-۱۹-شبکه تغییرات شکلی^[۵۱]
مختصات شکلی از این لحاظ که نمی‌تواند مشخص کند بین لندمارک‌ها چه اتفاقی می‌افتد، با محدودیت روبروست. برای برطرف کردن این محدودیت TPS برای به تصویر کشیدن تغییرات بین لندمارک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. تصویرسازی هدف اصلی TPS می‌باشد. با بهره گرفتن از TPS می‌توان به لندمارک‌ها دخل و تصرف کنیم. به طور کلی TPS یک توصیف و تجسم از تغییرات و انحرافات و آنالیزهای آماری را به تصویر می‌کشد. تابع درون‌یابی TPS یک ابزار استاندارد برای محاسبه‌ی درجات ناهنجاری و تجسم سه ‌بعدی می‌باشد. همچنین TPS مرکز تخمین لندمارک‌های گم‌شده و نیز مرکز الگوریتم شبه لندمارک‌ها می‌باشد، که این امکان را ایجاد می‌کند تا محیط پیرامونی و سطح در آنالیزهای ریخت‌سنجی هندسی مورد آزمون قرار گیرند. ابزارهای مصورسازی قدرتمند ریخت‌سنجی هندسی و مقادیر عمده‌ای از متغیرهای شکلی منتهی به شکل خاصی از آنالیز شده و امکان شناسایی و تعریف ویژگی‌های شکلی مبهم پیشین را فراهم می‌کند (متروکر و گانز، ۲۰۰۹).
فصل دوم
مروری بر منابع
۲-۱- مطالعات انجام شده
گیزبرت (۱۹۹۹) مراحل اولیه تکوین و الگوهای رشد آلومتریک ماهی خاویاری سیبری (Acipenser baeri) و اولویت‌های اکولوژیکی آن را بررسی کرد و نشان داد که تکوین اولیه این ماهی به دو مرحله پیش لاروی و لاروی تقسیم شده و ریخت زایی و تمایز در دوره پیش لاروی نسبت به دوره‌ی لاروی و اوایل نوجوان بسیار شدید بوده و این فرضیه که الگوهای رشد در مراحل اولیه زندگی با نیازهای ویژه مطابقت دارد تایید شد.
اوسه و وندنبوگارت (۱۹۹۵) بعد از تفریخ برخی از خصوصیات ریختی، آلومتری رشد مثبت نشان می‌دهند و بعد از یک دوره‌ی کوتاه این الگوها ایزومتریک می‌شوند؛ از جمله‌ی این تغییرات ناگهانی که به الگوهای رشدی مرتبط می‌باشد همان طور که در بالا نیز ذکر شد، تغییرات در بخش تنفسی، تغذیه‌ای و قابلیت شنا می‌باشد.
باریگا و باتینی (۲۰۰۹) در بررسی اولویت‌های اکولوژیکی و تغییرات آنتوژنیک در گربه ماهی رودگاهی (Hetcheria macraei) در رودخانه پانتاگونیا مشخص کردند که گذار از مرحله لاروی به نوجوان در طول استاندارد۴/۲۹-۴/۲۲ میلیمتر رخ می‌دهد و و بر اساس تغییرات رشد نسبی و ریخت‌زایی، گذار از مرحله نوجوان به بالغ در طول استاندارد ۶۵-۶۱ میلیمتر گزارش شده است. معیار میکروسکوپیک، تکامل گنادی و شاخص گنادوسوماتیک بوده است. لارو حاشیه کم عمق استخر را ترجیح می‌داده و عمدتا از لارو شیرونومید کوچک تغذیه می‌کرده و نوجوان و بالغین نیمف و افمروپترا و لارو شیرونومید شکار می‌کردند. محدودیت مورفولوژیکی در دوره‌های لاروی مربوط به زیستگاه و و اولویت تغذیه بوده و تکامل باله‌ها اجازه تشکیل کلنی در زیستگاه با جریان آب سریع‌تر و شکاف دهان بزرگتر، اجازه شکار انواع جدید با دامنه ی گسترده‌تری از اندازه شکار را به نوجوان داده است.
گرینکس و همکاران (۲۰۰۸) در بررسی که از مراحل اولیه زندگی گربه ماهی مکنده زره پوش (Ancistrus cf. triradiatus) انجام دادند دریافتند که مرحله جنینی با شنای آزاد مستقیما و بدون دوره‌ی لاروی و دگردیسی شدید به نوجوان تبدیل شده است و تغیرات آنتوژنیکی شکل سر و موقعیت دهانی با نوع و حالت تغذیه منطبق است.
موروکا و همکاران (۲۰۰۹) توسعه مورفولوژیکی شامل توسعه باله‌ها، اندام لابیرنت، تناسب اندام و تجمع رنگدانه‌ها در سوف (Anabas testudineus) را توصیف و ویژگی‌های رفتاری در شرایط پرورشی را بررسی کردند و دریافتند که شعاع باله‌ها در نوجوان با اندازه بیش از ۳/۸ میلیمتر طول بدن کامل شده و تغذیه دو روز پس از تشکیل فک بالا و پایین آغاز شده؛ کیسه زرده پس از هفت روز کاملا جذب شده و دندان‌ها در لاروها با اندازه بالای ۵ میلیمتر و در روز ششم ظاهر شده و پس از مدت کوتاهی هم‌نوع‌خواری شروع شده است و با افزایش رشد، ملانوفورا در بدن افزایش یافته و لکه سیاه بزرگ در حال گسترش در وسط خط جانبی ناحیه دمی پس از نقطه ی عطف مشاهده شده، اندام لابیرنت در لاروهایی که طول بدنشان بیش از ۲/۷ میلیمتر بود در روز شانزدهم تمایز یافته و نسبت بدن در لاروهای با طول بدن بیش از ۷ میلیمتر ثابت بوده است. به استثنای تعداد شعاع باله‌ها، تحولات ریخت شناسی با تغییرات رفتاری که رخ داده مطابقت داشته است.
ریبنکار و همکاران (۲۰۱۱) بررسی بر روی رشد و تکوین اولیه استرلیات (Acipenser buthenus) در جمهوری چک انجام دادند و مشاهده کردند که جنین‌ها در طول ۹ میلیمتری تفریخ می‌شوند و تغذیه خارجی نه روز پس از تفریخ آغاز می‌شود و مقارن با پایان دوره‌ی لاروی ۴۳-۳۹ روز پس از تفریخ و طول کل (۵۸-۵۰ میلیمتر) چین باله‌ها ناپدید شده و تقریبا شکل کامل به خود می‌گیرند. در طول دوره رشـد لاروی و اوایـل نوجـوان افـزایش روزانه طول کل و وزن بدن به ترتیب در محدوده‌ی ۲۳/۴-۳۳/۰ میلیمتر وg.d^-1 ۶۴/۱-۰۰۱۸/۰ گزارش شده و نرخ رشد ویژه در محـدوده%d^-1 ۶۵/۲۵-۷۳/۲ بوده است. شدت رشد و پارامترهایی طول استرلیات با اوزون برون مشابه و کمتر از ماهی خاویاری روسی و به طور معنی‌داری کمتر از ماهی خاویاری بلوگا بوده است. و بر اساس تغییرات ریخت‌شناسی مشاهده شده تکوین لاروی قابل تقسیم به شش مرحله بوده است.
کاوامورا و هوسویا (۱۹۹۷) تکوین لاروی کفشک ژاپنی(Paralichthys olivaceus) را با بهره گرفتن از دو نوع آنالیز ریخت سنجی بررسی کردند.آنالیز PCA دو نقطه عطف قابل توجه در طول تکوین لاروی این ماهی را آشکار کرده است.
ون سیک و همکاران (۱۹۹۷) در مطالعه‌ای الگوهای رشد ویژگی‌های ریختی مرتبط با شنا، تغذیه و تنفس در دو گونه ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) و گربه ماهی آفریقایی (Claria sgariepinus) را مورد بررسی قرار دادند. بیشترین توجه معطوف به چین‌های باله‌ای بود که یکی از ویژگی‌های مشترک در لاروهای ماهیان است و نتایج حاکی از آن بود که رشد لاروی مراحل مختلفی دارد، برخی از ویژگی‌ها در مراحل اولیه‌ی لاروی رشد آلومتری سریعی نشان می‌دهند و بعد از یک نقطه‌ی عطف رشد ایزومتریک می‌‌‌‌شود. در کپور همه‌ی منحنی‌های رشد لاروی در طول کل ۷ میلیمتری دارای نقطه‌ی عطف می‌باشند در حالی که در گربه‌ماهی چنین نقاط عطفی مشاهده نشد. از طرفی نقاط عطف ماهی کپور در مرحله‌ای که سبک شنای لاروی به سبک شنای ماهی بالغ تغییر می‌کند، اتفاق می‌افتد.
گیزبرت و همکاران (۲۰۰۲) تکوین موفولوژیکی و رشد آلومتریک لارو ماهی هالیبوت کالیفرنیا را از تفریخ تا دگردیسی در کارگاه هچری مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که اغلب تغییرات ریخت شناسی مربوط به تغییر شکل تصاعدی از شکل لارو متقارن به نوجوان نامتقارن بوده است.
هایزنترویت و همکاران (۲۰۰۹) در بررسی که بر روی تکوین اولیه و رشد آلومتریک گربه ماهی زره‌پوش (Corydoras aeneus) برای مشخص کردن مراحل مهم در دوره ی اولیه‌ی زندگی بر اساس ریخت شناسی خارجی انجام دادند ونقاط عطف و منحنی رشد و تغییرات آنتوژنیک در ضرایب رشد را مشخص کردند و منحنی رشد را به شش وقفه مختلف تقسیم کردند و نتایج حاصل را با کلید رویدادی در تاریخچه تکاملی مراحل اولیه زندگی ماهیان استخوانی مقایسه کردند و دریافتند نتایج حاصله مطابقت دارد.
اوسه و وندنبوگارت (۱۹۹۹) با توجه به اینکه اعمالی از قبیل شنا، تغذیه، تهویه و تنفس و دم‌زنی (تحرک) برای بقا در دوره‌های آسیب‌پذیر زندگی ماهی مهم هستند، دوره ی لاروی ماهی کپور را بررسی کردند و دریافتند که ساختار و ساختمانشان با تغییرات شکل، اندازه ی ابعاد و فاکتورهای محیطی ارتباط دارند و تغییر فرم شنا و کار باله‌ها و قرار‌گیری آنها در موقعیت‌های مختلف در امتداد بدن، حالت تغذیه و نیازهای تغذیه‌ای و تنفس انعکاس تغییر در اندازه و نسبت بدن در حال تکامل است.
ساپیدونتی و همکاران (۲۰۰۰) دو گونه (Stolephorus baganensis) و (Thryssa kammalensis)را در شبه جزیره مالزی توصیف و از نظر رشدشناسی بررسی کردند.
کوآک و همکاران (۲۰۰۵) تغییرات اونتوژنتیک در مورفولوژی خارجی و زیستگاه‌های مورد استفاده توسط (Alburnoides bipunctatus)^[52] را با بهره گرفتن از آنالیز شکل هندسی و ارتباط بین ریخت‌سنجی و زیستگاه مورد استفاده توسط ماهی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دادند و مشخص شد که spirlin با طول استاندارد کوچک‌تر از ۴۰ میلیمتر از لحاظ شکلی با نمونه‌های بزرگ‌تر از ۵۱ میلیمتر به طور معنی‌داری متفاوت بوده و در واقع نمونه‌های با اندازه‌ی بین ۵۱-۴۰ نمونه‌های حد واسط بین این دو گروه به شمار می‌آیند. بنابراین تغییرات در ریخت‌سنجی خارجی در ماهی spirlin که در طی اونتوژنی ماهی رخ می‌دهد ممکن است بسیاری از فرآیندهای پیچیده مانند انتخاب زیستگاه و بر اساس آن بلوغ جنسی را تحت تأثیر قرار دهد.
لوی و همکاران (۱۹۹۶) تغییرات شکل در طول رشد باس دریایی (Dicentrarchud labrax) در شرایط متفاوت پرورشی از نظر شوری را مورد بررسی قرار دادند.
چو و لیو (۲۰۰۶) توسعه مورفولوژیکی و رشد آلومتریک نوجوان اسب دریایی (Hippocampus kuda)را تحت شرایط پرورشی بررسی کردند. دو نقطه عطف در روزهای بیست و یکم و هفتاد و ششم مشخص شده که میانگین نرخ رشد در سه بخش را تعیین کردند و دریافتند نرخ رشد در مرحله دوم بیشتر بوده است و بیان کردند رشد نسبی بالا در طول و ارتفاع سر، طول قاعده‌ی باله سینه ای و باله پشتی، عرض پوزه و قطر چشم در مراحل اولیه و افزایش ناگهانی طول دم پس از چهارده روز اول احتمالا انعکاس اولویت‌های توسعه در طول توسعه اولیه برای بقای نوجوان بوده است.
ممیش و همکاران (۲۰۰۸) رشد و نرخ بقا لارو تاس ماهی روسی (Acipenser guldenstaedtii)را از تخم لقاح یافته تا تغذیه مصنوعی مورد بررسی قرار دادند. تخم‌های لقاح یافته از روسیه به ترکیه منتقل شده بودند و در پایان ۷۵ روز، نرخ بقای ماهی خاویاری روسی ۲۷% و میزان مرگ و میر تخم لقاح یافته در طول هفت روز اول ۶۹% از تعداد کل اعلام شد.
عسکری و همکاران (۲۰۱۳) در بررسی که بر روی تغییرات شکل بدن در طول توسعه اولیه بلوگا انجام دادند به این نتیجه رسیدند که تغییرات آلومتریک رشد در قبل از نقطه عطف که شامل افزایش طول در مناطق سر و دم بوده الگوی رشد آلومتریک مثبت و پس از نقطه عطف دارای الگوی رشد تقریبا ایزومتریک است.
روسو و همکاران (۲۰۰۷) در بررسی تغییرات شکلی و تکوین شکلی در طی اونتوژنی ماهی شانک (Sparus aurata) با بهره گرفتن از ریخت‌سنجی هندسی و آنالیز Elliptic Fourier Analysis به همراه بررسی عادات غذایی مشخص کردند که مراحل تغییرات شکلی با تغییراتی که در زندگی ماهی رخ می‌دهد، مطابقت دارد و باعث بهبود فرایند شنا، تغذیه و فرار از دست شکارچی و شکارگری شده و در کل این تغییرات در جهت حفظ و بقاء موجود انجام می‌شود.
پنا و دوماس (۲۰۰۹) توسعه و رشد الومتریک (Paralabrax maculatofasciatus)را در شرایط پرورشی بررسی کردند و دریافتند در طول آنتوژنی اولیه الگوهای رشد مختلفی برای عملکردهای مختلف وجود دارد.
چوبان و همکاران (۲۰۱۱) موفولوژی خارجی مرتبط با تفاوت جنسی باس دریایی (Dicentrarchus labrax)را با هدف مشخص کردن تفاوت‌های جنسی و خصوصا تعیین تفاوت مورفولوژیکی در طول بلوغ و تخم‌ریزی این گونه انجام دادند و دریافتند سه شاخص مورفومتریک بین دو جنس متفاوت است که عبارتند از: طول پس باله مخرجی (Post-AFL)، طول باله پشتی دوم (Post-DFL) و طول پیش باله مخرجی (Pre- AFL).
کوآک و کوپ (۱۹۹۶) الگوی رشد ماهی کلمه (Rutilus rutilus)را به دلیل عدم وجود اطلاعات در خصوص اکومورفولوژی ماهیان آب شیرین و اهمیت درک تنوع جغرافیایی در هشت زیرمنطقه از رودخانه اوسه را بررسی کردند.
هایزنترویت و همکاران (۲۰۰۹) مطالعه‌ای بر روی تکوین و آلومتری رشد در گربه‌ماهی زره‌دار (Corydoras aenus) انجام دادند و شش نرخ رشد برای مراحل تکوین آن در مراحل اولیه‌ی زندگی عنوان کردند و دریافتند که نقاط عطف در طی مراحل اولیه‌ی زندگی گربه‌ماهی زره‌دار با حوادث کلیدی مختلفی که در بین ماهیان استخوانی دیده می‌شود، هم‌خوانی دارد و از نقاط عطفی که در ماهیان استخوانی دیده می‌شود انتقال از مرحله‌ی تغذیه داخلی به خارجی (زمانی که سیستم تنفسی آبششی با اهمیت می‌شود) می‌باشد.
دیمیتریس و همکاران (۲۰۱۱) اثر دما را در شکل بدن و شاخص‌های مریستیک در پرورش نوجوان ماهی زبرا (Danio rerio)بررسی کردند. نوجوان زبرا فنوتیپ متفاوت ناشی ازشرایط مختلف حرارتی نشان داده که احتمالا به منظور تطابق با محیط‌های مختلف است.
فصل سوم
مواد و روش‌ها
۳-۱-نمونه برداری
برای انجام این آزمایش‌های لاروهای ماهی کلمه از مجتمع بازسازی ذخایر ماهیان خاویاری سد وشمگیر تامین شدند. نمونه‌برداری از استخر ۵/۰ هکتاری که یک مزوکوم^[۵۳] طبیعی جهت پرورش لارو‌ها بود صورت گرفت. آب استخر از سد وشمگیر تامین می‌شد. بعد از یک هفته اقدام به تغذیه مصنوعی لارو‌ها شد. میانگین دمای آب استخر با توجه به شرایط آب و هوایی از ۱۳ تا ۳۲ درجه سانتیگراد متغیر بود و میانگین دمایی در کل دوره ۲۱ درجه سانتیگراد بود. دوره‌ی نمونه برداری ۸۰ روز و تا وزن نیم گرمی بود. نمونه‌برداری از لحظه تفریخ شروع شد. جهت افزایش دقت کار و کنترل دقیق‌تر زمان تفریخ شاخه‌ای از شاخه‌های درخت کاج که به عنوان لانه‌ی تخم‌ریزی ماهی کلمه در استخر تعبیه شده بود و محتوی تخم بود، برداشته شد و در ونیرو و اکواریوم تحت نظر قرار‌گرفت. نمونه‌برداری از لحظه تفریخ شروع شد و نمونه گیری‌ها در ۱۲ روز ابتدایی به صورت روزانه، از روز ۱۲ تا روز ۳۰ با فواصل یک روزه و از روز ۳۰ تا روز ۴۵ با فواصل دو روزه و از روز ۴۵ تا روز ۶۰ با فواصل ۵ روزه و از روز‌ ۶۰ تا روز ۸۰ با فواصل ده روزه صورت گرفت.نمونه‌ها بعد از صید در محلول بافر فسفاته فرمالدهید چهار تا ۱۰ درصد تثبیت گردیدند. برای وزن کردن نمونه‌ها از ترازوی دیجیتال سیتیزن مدل CY204 با دقت ۱/۰ میلی‌گرم استفاده شد.
۳-۲- آماده‌سازینمونه‌هابرایآنالیزهایریخت‌سنجی
بعدازجمع‌آورینمونه‌ها،نمونه‌هابهآزمایشگاهمنتقلشدند. برایتهیه‌یتصاویرازنمونه‌هایماهی،ازلاروها درزیرلوپمجهزبهدوربینکوداک ۶ مگاپیکسل،ازنیمرخچپماهیعکسبرداریگردید. ولیازماهیان بزرگتر با بهره گرفتن از استند کپی مجهز به دوربین عکسبرداری شد.
۳-۳- ریخت‌سنجی هندسی
به منظـور ریخـت‌سنجـی ژئـومتـریک یک پیکـره‌ی لنـدمارک‌گذاری با بهره گرفتن از نرم‌افزارTpsDig Version 2.16 انـجـام شـد. ۹ لنـدمارک انتـخـاب شـد کـه شـامـل لنـدمارک‌های پـوزه (۱)، لندمارک‌های قطری چشم (قسمت بالایی (۳)، مرکزی (۲) و پایینی چشم (۴)، انتهای نوتوکورد (۷)، مخرج (۸)، و سه لندمارک کاذب (۵ و ۶ و ۹) برای استخراج یک شکل هندسی مناسب از ماهی تعیین و با بهره گرفتن از نرم‌افزار TpsDig Version 2.16رقومی شدند. لندمارک‌های کاذب در قسمت متقارن با مخرج و دیگری به موازات لندمارک عمود بر چشم بر روی بالای سر و دیگری در زیر سر انتخاب شدند. این لندمارک‌ها برای هر ۳۱۰ نمونه رقومی گردید (شکل ۳-۱). در ابتدا داده‌های مختصات لندمارک‌ها برای حذف داده‌های غیر شکل شامل اندازه، جهت و موقعیت با بهره گرفتن از آنالیزهایGPA^[54] رویهم گذاری شدند(رولف و اسلایس، ۱۹۹۰).
تغییرات شکلی در طول رشد به صورت شبکه‌ی تغییرات شکلی^[۵۵]توسط نرم افزار Tpsregترسیم شد، رگرسیون متغیرهای تابع (ماتریکس جرمی،M´) بر طول کل (نرم‌افزارTps Regr; Rohlf, 2001b) بدست آمد. همبستگی بین متغیرهای شکلی و طول کل با بهره گرفتن از آزمون همبستگی در نرم‌افزار SPSS مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز RW برای این گونه از داده‌ها مشابه آنالیز PC می‌باشد که در نرم‌افزار PAST انجام شد (رولف و مارکوس، ۱۹۹۳).بر این اساس الگوی پراکنش نمونه‌ها در دوره تکوین اولیه با پلات کردنRW1 و RW2 استخراج شد که بیانگر روند تغییرات شکل بدن می‌باشد. سپسRW1 و RW2 با استخراج داده‌های ریختی مربوط به این دو بعنوان توصیف کننده‌های شکل بدن انتخاب شدند.
در آنالیز تجزیه به مولفه‌های اصلی، تغییرات وابسته به مولفه‌های جدید انتخاب و خط سیر رشد با رسم محور RWA(بعنوان توصیف کننده شکل بدن) در برابر طول کل ترسیم شد. استفاده از تابع TPS امکان ترسیم تغییرات شکلی به صورت شبکه‌ی تغییرات شکلی را فراهم می‌کند. که برای مصورسازی روند تغییرات شکل بدن در طی دوره رشد نسبت به شکل اجماع نمونه‌ها ترسیم گردید یا به عبارت دیگرطرحConsensusشبکه‌ی تغییرات شکلی مربوط به آنها برای هر گروه سنی با بهره گرفتن از نرم‌افزار TPS Splineمحاسبه شد.
آنالیز خوشه ای نیز با بهره گرفتن از نرم‌افزار PAST بر روی مجموع مربعات فواصل اقلیدسی محاسبه شده از داده‌های M´پیکره‌ی۹ لندمارکی با بهره گرفتن از الگوریتمWard’s به منظور شناسایی پراکندگی‌های شکل بدن بین گروه‌های سنی اعمال شد. این آنالیز به منظور طبقه بندی دوران لاروی براساس شکل بدن می باشد.
۱
۲
۹
۴
۳

گام نهایی تحقیق، از اصلیترین و بنیادیترین مراحل انجام آن میباشد. تجزیه و تحلیل دقیق و نتیجهگیری درست از داده های جمع آوری شده بدین دلیل که مبنایی برای برنامهریزیهای آتی در جامعه مورد تحقیق قرار میگیرند از اهمیت دوچندانی برخوردار میباشند. در واقع نتیجهه ای بدست آمده باید آن چنان مستند و قابل تشریح باشند که جامعه مورد تحقیق بدرستی و صحت آنها اعتماد داشته تا برای اصلاح نواقص و کاستیها با توجه به نتیجهه ای بدست آمده برنامه ریزی جامعی انجام داده و به نتیجهه ای قابل پیشبینی دست یابند.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در فصل اول تحقیق سعی شده با بیان مقدمه ای به کلیات طرح تحقیق و سپس به بیان مسئله و چارچوب نظری و دلایل و اهمیت و ضرورت و اهداف تحقیق پرداخته شود.
در فصل دو تحقیق در مورد سرمایه فکری مزایا و معایب و انواع آنها و همچنین بیان مهمترین تئوریهای موجود در این رابطه اشاراتی صورت پذیرفت. ضمن اینکه مهمترین مفاهیم مورد بحث در این تحقیق یعنی سرمایه فکری، سرمایه انسانی، ارتباطی (مشتری) و ساختاری مورد شرح و بسط قرار گرفت.
سپس فرایند تحلیل سلسله مراتبی مورد بحث قرار گرفت و طی آن به ذکر انواع حالتهای تصمیمگیری، اصول فرایند سلسله مراتبی، و مزایا و محدودیتهای آن نیز پرداخته شد. همچنین با مروری کوتاه بر فرایند سلسله مراتبی، علت استفاده و ارتباط آن با سرمایه فکری بررسی شد.
بخش دیگر فصل دوم به مروری بر تحقیقات انجام شده در خصوص سرمایه فکری اختصاص داده شده است. در این بخش به تحقیقات انجام شده در داخل و خارج کشور اشاره شد.
در فصل سوم به موازات مطالعات و بررسیهای کتابخانهای، اقدامات عملی و میدانی تحقیق انجام گرفت. در این فصل ضمن مطرح کردن موضوع تحقیق، روش تحقیق و موانع و محدودیتهای آن ذکر شد و در ادامه به طراحی پرسشنامه های مورد نیاز در ارتباط با تکنیک تحلیل سلسله مراتبی پرداخته شد.
در فصل چهارم که به نوعی مهمترین فصل تحقیق است بررسیها و محاسبات مورد نیاز جهت پاسخگویی به سوالات تحقیق نشان داده شده است. در این فصل پرسشنامه های مربوط به تکنیک تحلیل سلسله مراتبی جمعآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتایج ارائه گردیده است. جهت انجام محاسبات در این فصل از نرم افزار EXCEL و SPSS استفاده شده است.
۵-۲- مرور مختصر بر مسأله، هدف و چگونگی اجرای تحقیق
سازمانها برای اینکه بتوانند برای خود مزیت رقابتی ایجاد کرده و خلق ارزش بکنند باید علاوه بر داراییهای مشهود خود داراییهای نامشهود از آنجمله سرمایه فکری را نیز شناسایی، اندازه گیری، گزارشگری و مدیریت بکنند. بانکها نیز با توجه به محیط ریسک بالایی که دارند (عدم اطمینان بالا و بحرانهای بزرگ) باید در صحنه رقابت باقی بمانند و سرمایه فکری، که از طریق یکپارچه کردن نظام مند دانش ایجاد می شود در مورد بانکها بیشتر صدق می کند زیرا دانش مورد نیاز برای عملیات بانکداری به دلایل زیر اهمیت زیادی نسبت به صنایع دیگر داشته و پیچیده تر است.
۱- بر عکس مدیران بخش تولیدی که هدف اصلی آنها سود آوری است، مدیران سازمانهای خدماتی بیشتر اهداف چندگانه را دنبال می کنند.
۲- حتی اگر بخش تولیدی و خدماتی ورودی های کاری یکسانی مانند (منابع انسانی، دانش، پول، مواد خام و کارخانه) را به کار گیرند، بخش خدمات استفاده بیشتری از دو منبع انسانی و دانش دارند لذا بانکها باید بیشتر به سرمایه فکری توجه نمایند.
با توجه به وجود شاخصهای متعدد و عدم امکان سرمایه گذاری بر روی همه شاخصهای سرمایه فکری، سازمانها مجبور به انتخاب چند شاخص موثرتر از میان شاخصها هستند و از طرفی شناخت نامناسب شاخصها ممکنست این سرمایهگذاری را با شکست یا عدم بازدهی مناسب مواجه نماید.
همچنین سنجش دقیق سرمایه فکری دغدغه پژوهشگران در حال حاضر بوده و محاسبه همه شاخصها و ارزشگذاری روی آنها دشوار است به همین دلیل و نیاز مبرمی در انتخاب یکسری شاخصهای با اهمیت و تاثیرگذار نسبت به سایر شاخصها میباشد تا براساس آن بتوان برآورد نزدیکی از ارزشگذاری سرمایه فکری ارائه نمود. این تحقیق بر آن است که شاخصهایی ارائه نماید تا سازمانهای مشتاق به سرمایهگذاری در سرمایه فکری با بهره گرفتن از آن فعالیت خود را روی عناصر با اولویت بیشتر متمرکز نماید.
با توجه به عنوان پژوهش (اولویت بندی شاخصهای سرمایه فکری در بانکهای دولتی و غیر دولتی)، ابتدا از طریق مطالعه مقالات اینترنتی و مجلات مربوطه و مقالات و سمینارهای مطرح شده و با بهره گرفتن از پرسشنامه معروف و استاندارد بونتیس، شاخصهای لازم شناسایی شده و سپس با تهیه پرسشنامهای به همین منظور از بین این شاخصها، شاخص های مناسب بانکها توسط کارشناسان و خبرگان بانکها انتخاب گردید و در مرحله دوم شاخص های منتخب طی پرسشنامه ای دوباره در اختیار کارشناسان و خبرگان بانکها قرار گرفت و اهمیت آنها مشخص شد.
در این مرحله، مشکل ترتیب و اولویت بندی این شاخصها بود که پس از ارزیابی روشها و تکنیکهای موجود جهت رسیدن به پاسخ، روش ^[۱۰۴]AHP به عنوان مناسبترین روش انتخاب شد.
فرایند تحلیل سلسله مراتبی یکی از جامع ترین سیستم های طراحی شده برای تصمیم گیری با معیارهای چندگانه است زیرا این تکنیک امکان فرموله کردن مسئله را بصورت سلسله مراتبی فراهم می کند و همچنین امکان در نظر گرفتن معیارهای مختلف کمی و کیفی را در مسئله دارد.
این تحقیق از جهت روش استنتاج توصیفی- تحلیلی و از جهت طرح تحقیق پیمایشی بوده و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است.
با توجه به انتخاب روش AHP جهت ارزیابی عوامل در این تحقیق برای شناسایی معیارهای تاثیرگذار بر گزینه ها جهت رسیدن به هدف، با نظرسنجی از متخصصین و مطالعات کتابخانهای انجام یافته، سه جز سرمایه انسانی، سرمایه ی مشتری، سرمایه ساختاری به عنوان معیارهای تاثیرگذار در سطح دوم انتخاب شدند.
جهت تعیین اولویت و ترتیب عوامل با روش AHP ماتریسهای مقایسهای تشکیل شده و جهت تعیین سازگاری مقایسه ها با بهره گرفتن از فرمول نرخ سازگاری، دامنه سازگاری کلیه مقایسه ها، محاسبه شد که نتایج حاصله موید این مطلب بوده که مقایسه های زوجی انجام شده از سازگاری مناسبی برخوردار بوده است.
۵-۳- نتیجه گیری
در اقتصاد دانش محور امروز، اهمیت و ارزش سرمایه فکری در سازمانها در مقایسه با سرمایه های فیزیکی بیشتر است. لذا سازمانهای امروزی، جهت کسب مزیت رقابتی پایدار، نیازمند شناسایی و مدیریت آگاهانه و نظام مند شاخصهای سرمایه فکری با توجه به منابع محدود هستند.
در تحقیق حاضر سه جز سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه مشتری به عنوان اجزاء اصلی سرمایه فکری در بانکهای دولتی و غیر دولتی مدنظر قرار گرفته و اولویت هر یک از آنها مشخص شد. امید است با توجه به نتایج حاصله از تحقیق حاضر و تحقیقات مشابه دیگر، زمینه توسعه هر چه بیشتر مقوله سرمایه فکری در نظام اداری و سازمانی کشور عزیزمان فراهم گردد و مدیران و سرمایه گذاران با توجه به منابع محدود در دسترس بر اساس اولویتهای بدست آمده، بر شاخصهای سرمایه فکری تمرکز لازم را بنمایند تا این نوع سرمایه گذاریها با بازدهی مناسب مواجه شده و موجب ارزش آفرینی در سازمانها گردند.
سئوالات این تحقیق به شرح زیر بوده است:
نتایج اولویت بندی شاخصهای سرمایه فکری در بانکهای دولتی و غیر دولتی کدام است؟
۱- نتایج اولویت بندی شاخصهای سرمایه انسانی در بانکهای دولتی و غیر دولتی کدام است؟
۲- نتایج اولویت بندی شاخصهای سرمایه ساختاری در بانکهای دولتی و غیر دولتی کدام است؟
۳- نتایج اولویت بندی شاخصهای سرمایه مشتری در بانکهای دولتی و غیر دولتی کدام است؟
و پس از بررسی نتایج بدست آمده پاسخ به سئوالات فوق به شرح زیر می باشد.
۵-۳-۱- ترتیب اولویت بندی گزینه ها نسبت به هر یک از معیارها در بانکهای دولتی
در جداول زیر نتایج برگرفته شده از فصل گذشته به اختصار بیان شده است.
جدول ۵-۱- اولویت شاخصهای سرمایه انسانی

ارتقای سطح مهارت کارکنان

۲۸/۰

رضایت عمومی کارکنان

۲۴/۰

کارگروهی کارکنان

۱۶/۰

سطح شایستگی ایده آل

FeCl₃.6H₂O

۵/۰

NaHCO₃

۷۵

شیر خشک

۶۰

لجن فعال
انتخاب لجن مناسب در مرحله راه‌اندازی بسیار حائز اهمیت است، چرا که لجن مناسب ضمن تضمین پایداری فرایند، موجب کوتاه شدن طول دوره راه‌اندازی می‌شود. به منظور بالا بردن غلظت میکروبی و همچنین سرعت بخشیدن به تشکیل بایوفیلم بر روی پلاستیک مشبک و جداره داخلی لوله، از حوض هوادهی لجن فعال تصفیه‌خانه شهرک‌‌یثرب قائمشهر استفاده شد. این تصفیه‌خانه به روش لجن فعال همراه با هوادهی ممتد، فاضلاب ورودی را تصفیه کرده و پساب خروجی آن از طریق نهر آب هم‌جوار تصفیه‌خانه، جهت مصارف کشاورزی انتقال می‌یابد. لجن طی دو مرحله از این تصفیه‌خانه دریافت شد. شکل ۳-۷، حوض هوادهی (محل برداشت لجن) این تصفیه‌خانه را نشان می‌دهد.
حوض هوادهی تصفیه‌خانه لجن فعال شهرک ‌‌یثرب

ساخت پایلوت آزمایشگاهی
پس از تهیه وسایل مورد نیاز، طبق طرح نهایی نسبت به ساخت پایلوت اقدام شد. در این مرحله ابتدا لوله‌ها با طول‌‌ یک متر برش داده شدند، سپس پلاستیک مشبک به جدار داخلی آن‌ها چسبانده شد. لوله‌ها از طریق خم‌ها به صورت زیکزاگ به ‌‌یکدیگر متصل شدند و در نهایت روی سطح شیبدار قرار گرفتند. نقطه ورودی لوله‌ها از طریق سوراخ تعبیه شده به قطر ۱۰ سانتیمتر در مخزن بالادست، به این مخزن متصل شد.
پمپ لجن‌کش در مخزن پایین‌دست قرار گرفت و جریان خروجی آن از طریق شیلنگی به قطر ۳ سانتیمتر به مخزن بالادست هدایت شد. جهت کاهش اغتشاش شیلنگ جریان ورودی به داخل فاضلاب موجود در مخزن بالادست وارد شد. همچنین جریان ورودی پمپ هواده از طریق شیلنگی به قطر ۱ سانتیمتر به دیفیوزر موجود در مخزن بالادست متصل شد. شکل شماره ۳-۸، نحوه اتصال اجزاء را نشان می‌دهد.
نمای پایلوت

راه‌اندازی پایلوت آزمایشگاهی
پس از تکمیل شدن پایلوت شرایط جهت راه‌اندازی بررسی شد. حجم فاضلاب مصنوعی مورد نیاز تقریبا ۲۱۰ لیتر برآورد شد، این حجم شامل حجم مورد نیاز در مخازن و همچنین حجم مورد نیاز جهت پر شدن لوله‌ها بود. از آن‌جا که امکان تهیه این حجم آب مقطر وجود نداشت، فاضلاب مصنوعی به آب شهری اضافه و به مخزن پایین دست وارد شد.
نحوه ساخت فاضلاب مصنوعی بدین شکل بود که ابتدا‌‌‌ ترکیبات شیمیایی‌‌ به ازای حجم فاضلاب مورد نیاز، به ‌‌یک لیتر آب مقطر اضافه شده و پس از انحلال و اختلاط کامل به آب شهری اضافه می‌شدند. همچنین لجن تهیه شده از تصفیه‌خانه قائمشهر نیز وارد این مخزن شد.
غذادهی میکروارگانیسم‌ها روزانه دوبار انجام می‌شد، بدین صورت که روزانه دوبار‌‌‌ ترکیبات مورد استفاده برای ساخت فاضلاب مصنوعی، به ازای حجم فاضلاب مورد نیاز در ‌‌یک لیتر آب مقطر حل شده و به مخزن پایین دست اضافه می‌شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

پس از تهیه فاضلاب مصنوعی و اضافه کردن لجن، جریان در پایلوت برقرار شد. با توجه تمهیدات پیش بینی شده، کنترل پارامترهای مختلف هنگام راهبری امکان‌پذیر بود. این پارامترها شامل کنترل دبی جریان، دمای فاضلاب، سرعت انتقال آن، نحوه تغییرات غلظت اکسیژن محلول و رشد بایوفیلم در پایلوت می‌شد. در ادامه به نحوه ‌‌‌‌اندازه‌گیری و محاسبه این قبیل پارامترها در هنگام راهبری اشاره می‌شود.

محاسبه دبی جریان
به دلیل عدم دسترسی به وسایلی چون دبی‌سنج، محاسبه دبی از طریق میزان حجم خروجی نسبت به زمان انجام می‌شد. جریان خروجی از لوله‌ها به ظرفی با حجم مشخص تخلیه می‌شد و مدت زمان پر شدن با کرنومتر محاسبه می‌شد. اجرای این روش مشکلات خاص خود را به همراه داشت و هر آزمایش معمولا چندین بار انجام می‌شد تا نتیجه قطعی حاصل شود. تنظیم دبی و سرعت جریان در ‌‌یک شیب خاص از طریق سعی و خطا انجام می‌شد، بدین صورت که با کاهش ‌‌یا افزایش دبی از طریق شیر تعبیه شده در مسیر خروجی پمپ، هر بار دبی ‌‌‌‌اندازه‌گیری می‌شد و پس از چندین تکرار به دبی مورد نظر می‌رسیدیم که این عمل بسیار زمان‌بر بود.

اندازه‌گیری رشد بایوفیلم
جهت بررسی میزان الحاق بایوفیلم دو صفحه مربعی از جنس PVC با ابعاد ۱۰×۱۰ سانتی‌متر به صورت عمودی در مسیر قرار داده شد. از آنجاکه پروفیل سرعت سیال در امتداد عمق جریان متغیر است، صفحات به صورت عمودی در شبکه قرار داده شدند تا نتیجه این تغییرات سرعت در ساختار بایوفیلم تشکیل شده مشخص شود. جهت محاسبه ضخامت بایوفیلم تشکیل شده از روش غیر مستقیم استفاده می‌شد که در آن، ابتدا وزن صفحه‌ها هر روز پس از ۲۰ دقیقه آبگیری به صورت دقیق تعیین می‌شد و تغییرات وزن اندازه‌گیری می‌شد. با داشتن تغییرات وزن و با فرض چگالی لجن معادل با یک گرم بر سانتی‌متر مکعب، حجم لجن و ضخامت لجن تشکیل شده بر روی صفحات قابل اندازه‎‌گیری بود.

میزان فعالیت بایوفیلم
میزان فعالیت بایوفیلم تشکیل شده از طریق نرخ مصرف اکسیژن قابل مشاهده است. برای محاسبه نرخ مصرف اکسیژن کل، ابتدا غلظت اکسیژن از طریق پمپ هوادهی افزایش ‌‌یافت. پس از اینکه غلظت اکسیژن به میزان دلخواه افزایش ‌‌یافت، جریان هوای ورودی از پمپ قطع می‌شد. سپس تغییرات غلظت اکسیژن بر حسب زمان ‌‌‌‌اندازه گیری می‌شد. در حین انجام آزمایش، رآکتور کاملا سرپوشیده و تمامی منافذ ورودی هوا بسته شده بود. بنابراین در رابطه تعادل جرمی اکسیژن، تغییرات غلظت اکسیژن تنها ناشی از مصرف اکسیژن توسط میکروارگانیزم‌ها خواهد بود. در این حالت ‌می‌توان معادله تعادل جرمی اکسیژن در شبکه جمع‌ آوری را به صورت رابطه‌ی ۳-۴ نوشت که در آن r_O2 نرخ مصرف اکسیژن توسط میکروارگانیسم‌ها و C_O2 غلظت اکسیژن است.

آزمایش‌ها
کلیه آزمایش‌های انجام شده در پایان نامه، طبق روش‌های استاندارد آزمایش‌های آب و فاضلاب انجام شده که در ادامه دستگاه‌های مورد استفاده و نحوه انجام این آزمایش‌ها بیان شده‌ است]۵۷[.

نمودار رنگینگی برای ترکیب رنگ‌ها نیز مفید است‌، زیرا هر پاره خط راست که دو نقطه دلخواه از نمودار را به هم وصل کند‌، تمام رنگ‌های متفاوتی که می‌توان با ترکیب جمعی آن دو رنگ بدست آورد‌، را شامل می‌شود‌. برای مثال خط راستی را که از نقطه قرمز به نقطه سبز کشیده شده است و نمودار ۱- ۱- دیده می‌شود‌، در نظر بگیرید‌. اگر در رنگی نسبت نور قرمز به سبز بیشتر باشد‌، نقطه متناظر با آن رنگ روی پاره خط خواهد بود‌، اما به نقطه قرمز نزدیک‌تر است‌. به طور مشابه‌، خطی که از نقطه تساوی انرژی‌ها به نقطه دلخواهی روی مرز نمودار کشیده شود‌، تمام سایه‌های آن رنگ طیفی خاص را شامل می‌شود ‌]۳٫[

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نمودار۱-۱- نمودار رنگینگی
تعمیم این روال به سه رنگ ساده است‌. برای تعیین محدوده رنگ‌هایی که می‌توان از هر سه رنگ معین شده در نمودار رنگینگی‌ بدست اورد‌، کافی است خطوطی بین آن یک نقطه رسم کنیم‌. حاصل یک مثلث است و هر رنگ درون این مثلث را می‌توان با ترکیب جمعی سه رنگ اولیه تولید کرد‌. یک مثلث دلخواه که رئوس آن سه نقطه رنگی ثابت در نمودار ۱ – ۱ باشند‌، نمی‌تواند تمام ناحیه رنگی را بپوشاند‌. مشاهده این موضوع به طور گرافیکی بر این نکته که نمی‌توان تنها با سه رنگ اولیه تمام رنگ‌ها را بدست آورد‌، تایید می‌کند ‌ ]۳ .[
۱-۵- مدل رنگی
برای نمایش تصویر‌ها و رنگ‌ها روی کاغذ و صفحه نمایش یا چاپ رنگ‌ها توسط چاپگر‌ها، مدل‌های رنگی متفاوتی تعریف شده است. مدل رنگی در واقع یک مدل ریاضی برای بیان رنگ براساس اعداد می باشد. معمولاً این سیستم به صورت سه عددی یا چهار عددی می باشد. ارائه مدل رنگی به همراه زاویه و شرایط دید، را فضای رنگی ^[۱۳]۱می‌نامند ]۴[.
هدف از یک مدل رنگی تسهیل در بیان یک رنگ بخصوص در وسایل تصویری نظیر نمایشگرها، چاپگرها، اسکنرها و دوربین ها می باشد. در اصل مدل رنگی یک محور مختصات سه بعدی می باشد که البته می‌توان سیستمهای مختصات مختلفی را از آنها نتیجه‌گیری کرد ]۵ .[
شرکتهای مختلف سازنده وسایل تصویری برای خود مدلهای رنگی مناسب را ابداع و استفاده می‌کنند. برای مثال، مدل رنگی RGB برای گرافیک کامپیوتری، نمایشگرهای رنگی و طیف وسیعی از دوربین‌های ویدیویی رنگی،YUV یا YCbCr برای سیستمهای ویدیویی، photoYCC برای سی‌دی‌های تصویری و فضای رنگ CMY برای پرینترهای رنگی، فضای رنگ YIQ برای استاندارد پخش تلویزیون رنگی و … استفاده می‌شوند. می توان توسط الگوریتمهای خاص، یک رنگ از یک مدل به مدل دیگر انتقال داد. برای اینکار از توابع مختلفی که عموما توسط شرکتهای ابداع کننده معرفی شده اند، استفاده می‌شود ]۴[.
۱-۶- مقادیر محرکه سه گانه
چشم انسان دارای سلولهایی است که به عنوان گیرنده نوری برای نورهای ناحیه مرئی با شدت متوسط و زیاد می‌باشد. این گیرنده‌های نوری دارای بیشینه حساسیت در طول موج کوتاه (این طول موج را با S نشان می دهیم که دارای محدوده ۴۴۰ – ۴۲۰ نانومتر می‌باشد)، طول موج متوسط (با M نشان داده که دارای محدوده ۵۳۰ – ۵۴۰ نانومتر است ) و طول موج بلند (L دارای طول موج ۵۶۰ تا ۵۸۰ نانومتر) می‌باشد. بنابراین مطابق شکل زیر، می‌توان سیستم رنگی چشم انسان را حاوی سه مقدار برای سه رنگ اولیه دانست. این سیستم رنگی سه مقداری، تحت نام فضای رنگی CIE 1931 شناخته می‌شود که هر رنگ با مختصات سه بعدی X, Y و Z مشخص می‌شود ]۴[.
اغلب سیستمها و مدلهای رنگی براساس مقدار سه گانه کار می‌کنند. از جمله متداولترین این سیستمهای رنگی می‌توان به CIE XYZ، RGB، CMYK، HSL، HIS و HSV اشاره کرد که کاربردهای گسترده‌ای در سیستمهای رنگی یافته‌اند ]۴[.
۱-۷- اصول مدلهای رنگی
۱-۷-۱- اصول مدل رنگی CIE XYZ
یکی از اولین مدل های رنگی که برای درک بهتر فضاهای رنگی ارائه شد، سیستم رنگی CIE 1931 XYZ بود. این سیستم در سال ۱۹۳۱ توسط کمیته بین المللی روشنایی ایجاد و معرفی گردید ]۴، ۶ .[ این مدل رنگی در پی آزمایشهای زیادی که در دهه ۱۹۲۰ میلادی توسط دیوید رایت ]۴[ و جان گولید ]۷[ به نتیجه رسید. در این سیستم، Y نشان دهنده مقدار روشنایی^[۱۴]۱، X و Z نشان دهنده مختصات در طیف رنگی می‌باشد.
در واقع می توان در این سیستم رنگی، X، Y و Z را معیاری از سه رنگ قرمز، سبز و آبی به عنوان رنگهای اولیه دانست. در این سیستم رنگی، دو منبع نوری با پارامترهای رنگی مختلف ممکن است دارای رنگ ظاهری یکسان باشند، این اثر را متامریزم^[۱۵]۱ می‌نامند ]۴[. به منظور برطرف کردن این پدیده در سیستم XYZ، یک مشاهده‌گر استاندارد تعریف می‌شود، مشاهده‌گری که در یک زاویه خاص به منبع تابش نگاه می‌کند. معمولاً از زاویه ۲ درجه در نظر گرفته می‌شود. به این سیستم رنگی با مشاهده‌گر استاندارد سیستم رنگی CIE 1931 2o گفته می‌شود. یک سیستم براساس زاویه ۱۰ درجه نیز معرفی شد که امروزه کاربرد چندان زیادی ندارد ]۷، ۴[.
۱-۷-۲- اصول مدل رنگی RGB (Red, Green and Blue)
مدل رنگی RGB یک مدل افزایشی می‌باشد که در آن سه رنگ اولیه قرمز، سبز و آبی با مقادیر مختلف با هم جمع می‌شوند تا رنگهای مختلف ایجاد شود. این سه پارامتر رنگی معادل طول موج‌های ۷۰۰، ۵۴۶ و۴۳۶ نانومتر می‌باشد. در این مدل رنگی، هر کدام از پارامترهای قرمز، سبز و آبی مقادیری از ۰ تا ۲۵۵ به خود می‌گیرد. نتیجه‌گیری اینکه در این مدل رنگی می‌توان به اندازه ۲۵۶ به توان سه عدد رنگ یعنی معادل ۱۶۷۷۷۲۱۶ رنگ را تولید کرد. در این مدل رنگی، رنگ مشکی وقتی به وجود می‌آید که هیچ پارامتر رنگی وجود نداشته باشد، یعنی وقتی که هر سه پارامتر رنگی صفر باشد. اما رنگ سفید وقتی حاصل می شود که مقدار این سه پارامتر ماکسیمم یعنی ۲۵۵ باشد ]۱[.
در نمودار ۱ – ۲ طیف رنگی حاوی سه طول موج معادل این سه پارامتر رنگی مشاهده می‌شود .
نمودار ۱- ۲- طیف رنگی RGB ]1[.
۱-۷-۳- اصول مدل رنگی CMYK (Cyan, Magenta, Yellow, Black)
این مدل رنگی، یک مدل نتیجه شده از مدل رنگی RGB می ‌باشد. در واقع این مدل زیر گروه مدل مذکور می‌باشد. مدل CMYK یک مدل کاهشی (تفریقی) می‌باشد. این مدل عموماً برای ترکیب رنگها روی بستر کاغذ مناسب می‌باشد. بنابراین در سیستمهای چاپگر از این مدل استفاده می‌شود. برخلاف مدل RGB، در این مدل، رنگ سفید وقتی به وجود می‌آید که هر چهار پارامتر رنگی صفر باشند. همچنین رنگ مشکی وقتی حاصل می‌شود که تمام پارامترهای رنگی در مقدار بیشینه خود یعنی ۲۵۵ قرار داشته باشند. در شکل زیر تفاوت دو مدل رنگی RGB و CMYK مشاهده می‌شود ]۴، ۵، ۸[.
شکل ۱-۴- فضای رنگی RGB و CMYK ]5[
شکل۱- ۵- مقایسه سه سیستم XYZ (پهنای اصلی رنگی)، RGB (مثلث با خط پر) و CMYK (شکل خط چین) ]۶[.
مقایسه مدل رنگی RGB وCMYK:
۱- فایل‌های مدل رنگی RGB کوچکتر از مدل CMYK می‌باشد.
۲- محدوده رنگی مدل RGB بزرگتر از مدل CMYK می‌باشد.
۳- برای نمایش مانیتوری از مدل رنگی RGB و برای کار چاپ در انتها مدل آن به CMYK تبدیل می شود.
در یک مقایسه بین این مدل رنگی باید گفت، مدل رنگی RGB دارای پهنای رنگی بیشتری نسبت به CMYK می‌باشد ]۶[.
۱-۷-۴- اصول مدل رنگی HSL، HSI و HSV
دو فضای رنگی که بیشتر در دامنه پردازش تصویر برای پردازش رنگ به کار می‌روند، فضای رنگ HSI و HSV هستند. این دو مدل از مختصات هندسی استوانه‌ای پیروی می کند. (شکل ۱ – ۷ ) پارامتر^[۱۶]۱H مشخص کننده نوع رنگ است، این پارامتر برحسب زاویه، در صفر درجه، نشان دهنده رنگ قرمز، در ۱۲۰درجه نشان دهنده رنگ سبز و در ۲۴۰ درجه نشان دهنده رنگ آبی می‌باشد ]۴[.
شکل ۱- ۶- مدل رنگی HSL و HSV ]9[.
در هر کدام از دو مدل رنگی، در امتداد محور مرکزی از ته استوانه شدت رنگ کم بوده و تا بالای استوانه، شدت رنگ زیاد می‌شود، تا به بیشینه مقدار خود می‌رسد. در دیواره بیرونی استوانه، ترکیبی از سه رنگ اصلی قرمز، سبز و آبی و سه رنگ ثانویه یعنی cyan، قرمز و زرد مشاهده می‌شود. این رنگها به صورت خطی با هم ترکیب شده‌اند به طوری که می‌توان با مختصات سه عددی به یک رنگ خاص دست یافت ]۹[.
در هر دو سیستم HSL و HSV کمیت H یکسان تعریف و سازمان دهی شده‌اند. اما تعریف پارامتر S (اشباع یا saturation) در این دو سیستم با هم متفاوت می‌باشد. این دو سیستم دو مقدار مختصاتی متفاوت برای یک رنگ در فضای رنگی RGB به دست می دهند. H خاصیتی مربوط به حس بصری از اصل یک رنگ در فضایی مشابه می‌باشد، برای مثال وقتی به یک رنگ قرمز می‌گوییم (دارای طیف رنگی از قرمز کم رنگ تا پررنگ) تمام این رنگ‌ها دارای H یکسان می‌باشند ]۹[.
شکل۱- ۷- Hueدر فضای رنگی RGB ]9[. نمودار۱-۳- منحنیHو S در فضای رنگی RGB ]9[.
در طول رنگ آبی، H یکسان است، خط چین به سمت بالا در شکل ۱ – ۸، معادل قسمت پایینی منحنی H می باشد. اما با تغییر ساختار رنگی از آبی به زرد، یعنی ناحیه پایین روند در شکل ۱ – ۸، H یک صعود ناگهانی داشته و دوباره در طول ساختار رنگی زرد ثابت می ماند ]۹[.
اشباع که در شکل فوق با علامت S نشان داده شده است، نشان دهنده میزان پررنگی یا کم رنگی یک رنگ خاص می باشد. روی منحنی نشان داده شده در شکل فوق، مشاهده می کنید که پارامتر S با کم رنگ تر شدن رنگ، کاهش می یابد ]۹[.
فضای HSI نیز یک فضای ادراکی است این فضا از سه مولفه I معرف میزان نور،S درجه سفیدی یا اصطلاحا غلظت رنگ و H معرف طول موج (مانند قرمز،سبز یا آبی) رنگ است ]۵[.
۱-۸- تبدیل مدل‌های رنگی به یکدیگر
در سیستمهای تصویری به خصوص در روش اسکنومتری نیاز مبرم به تبدیل و استخراج مدلهای رنگی مختلف می‌باشد. پس از اسکن لکه نمونه ^[۱۷]۱و انتقال تصویر آن به رایانه، این لکه توسط برنامه نوشته شده در محیط ویژوال بیسیک ۶ (Vb 6) آنالیز و پارامترهای مختلف رنگی استخراج می‌شود.
۱-۸-۱- تبدیل لکه به پارامتر RGB
در سیستمهای کامپیوتری، پارامترهای رنگی به صورت اعداد صحیح بین ۰ تا ۲۵۵ ذخیره می‌شود. این سیستم که شامل ۲۵۶ مقدار می‌باشد، معادل عدد ۲۸ بوده بنابراین به آن سیستم ۸ بیتی گفته می‌شود که می‌تواند معادل ۱۶۷۷۷۲۱۶ رنگ مجزا را ایجاد کند. در سیستم رنگی RGB، هر رنگ را به صورت مختصات سه گانه (R, G, B) نشان می‌دهیم. برای مثال (۲۵۵، ۲۵۵، ۲۵۵) معادل رنگ سفید و (۰، ۰، ۰) معادل رنگ مشکی می‌باشد. هر رنگ دارای یک عدد منحصر به فرد بین ۰ تا ۱۶۷۷۷۲۱۶ می‌باشد که این عدد را با V نشان داده و به صورت زیر به دست می‌آوریم:
V = Point (spot area)
V = R + 256 G + 256² B
در محیط برنامه نویسی ویژوال بیسیک توسط دستور Point می‌توان عدد مورد نظر یعنی V را برای هر پیکسل به دست آورد. با داشتن V می‌توان توسط الگوریتم زیر، سه پارامتر رنگی R، G و B را استخراج کرد:
R = V Mod 256
G = ((V – R) Mod (256²)) / 256
B = (V – R – G * 256) / (256²)
در عبارات فوق، mod دستوری است که باقی مانده دو تقسیم را بر می‌گرداند.
۱-۸-۲- تبدیل RGB به CMYK
برای تبدیل رنگها از مدل RGB به CMYK مقدار روشنایی هر یک از رنگهای اصلی مدل RGB با ترکیبی از رنگهای اصلی مدل CMYK شبیه سازی می‌شود. البته بعضی از رنگهای RGB را نمی‌توان در مد CMYK نمایش داد و این رنگها به نزدیکترین رنگ مشابه تبدیل می‌شوند. در برنامه کامپیوتری که در گروه تحقیقاتی دکتر خواجه‌زاده توسط ایشان در محیط VB6 نوشته شده است، ابتدا هر لکه نمونه به مدل RGB تبدیل شده، سپس انتقالات از این مدل به سایر مدلها توسط الگوریتمهای استاندارد انجام گرفته است. برای تبدیل مقادیر رنگی از مدل RGB به CMYK، از الگوریتم زیر استفاده می‌کنیم ]۴[:

1. R’ = ۱ – (R / 255)

Choose a value from HM for the variable I (memory consideration)
If (β<par),
Adjust the value by adding certain amount (Pitch adjustment)
Else
Choose a random value
End if
Max number of iterations =t+ γ
End For
Accept the New Harmony (solution) if better
End while
Find the current best solution
End
کدینگ هارمونی )جواب ها (
بصورت یک بردارn بعدی بصورت ذیل تعریف می گردد.
انتخاب از حافظه هارمونی^[۱۹۰] (HS)
در این نوع عملگر با نرخ (HMCR)از حافظه هارمونی یک هارمونی انتخاب می شود.
تنظیم گام^[۱۹۱]
در این عملگر با نرخ par از میان هارمونی های که توسط عملگرHC انتخاب شده اند ، انتخاب شده و طبق رابطه ذیل عمل تنظیم گام انجام می پذیرد.
که در این رابطه یک عدد تصادفی از توزیع یکنواخت است.
انتخاب تصادفی^[۱۹۲]
در این عملگر با نرخ ۱- HCMR یک جواب تصادفی تشکیل می گردد. این عملگر باعث تنوع بخشی به الگوریتم می گردد، فضای جستجو را وسعت می دهد و ازتوقف الگوریتم در بهینه های محلی جلو گیری می کند.
Random generated vector=
Random generated vector=
Random generated vector=
معیار توقف
با توجه به مباحث مطرح شده در این پژوهش اگر پس از اتقای جواب بهینه االگوریتم تعداد تکرار خاصی اجرا گردید و جواب بهبود نیافت الگوریتم متوقف می گردد.

۳-۷ تنظیم پارامتر الگوریتم حل

با توجه به توضیحات داده شده در قسمت ۳-۶ ، هارمونی سرچ دارای پارامترهای خاص خود می باشد که این پارامترها روی مقدار تابع هدف ، سرعت حل مدل و نحوه همگرایی مدل تاثیر می گذارند. برای بدست آوردن مقدار بهینه این پارامترها روش های گوناگونی در ادبیات مدل های متا هیوریستیک پیشنهاد گردیده است. یکی ازاین روش ها استفاده از روش طراحی آزمایشات ^[۱۹۳] می باشد. در ادامه دو روش از این رویکرد بررسی می گردد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۷-۱ طراحی آزمایشات کامل ^[۱۹۴]

در این رویکرد برای هر پارامتر چند سطح در نظر گرفته می شود و مساله برای هر ترکیب از این پارامترها به تعداد خاصی اجرا می شود سپس جواب های هر ترکیب را بدست می آورده و بهترین سطح هر پارامتر را تعیین می گردد. بطور مثال الگوریتم جستجوی هارمونی دارای چهار فاکتور می باشد. اگر برای هر فاکتور ۴ سطح در نظر گرفته شود و هر ترکیب ۵ بار اجرا گردد به تعداد ذیل محاسبه نیازمند می باشم :
Number of calculation= 4*4*4*4*5 =1280
با توجه به محاسبات بالا استفاده از این روش مستلزم تعداد محاسبات بالا می باشد که این کار غیر عملی و زمان بر است. استفاده از طراحی آزمایشات کلی برای مسایل کوچک مفید می باشد و در مسایل با تعداد زیاد پارامتر و چند سطح برای هر پارامتر از این روش منی توان استفاده نمود.

۳-۷-۲ طراحی آزمایشات تاگوچی ^[۱۹۵]

این روش در سالهای دهه ۵۰ میلادی توسط دکتر جنوچی تاگوچی ^[۱۹۶] برای بهنه سازی سیستم های پیچیده بر پایه روش های آماری ابداع گردید. در این روش بجای استفاده از تمامی ترکیب های ممکن از آرایه های متعامد ^[۱۹۷] استفاده می گردد.
روش یا بهتر بگوییم فلسفه تاگوچی در زمینه کنترل کیفیت در صنایع تولیدی و طراحی آزمایشات به جهت یافتن ترکیب بیهنه سطح چند عامل در یک مساله بهینه سازی سیستم های پیچیده است. در روش تاگوچی نتایج آزمایشات، به منظور رسیدن به اهداف زیر مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند:
– ایجاد شرایط بهینه یا بهترین شرایط ممکن در تولید یک جواب های یک مساله یا یک فرایند.
– ارزیابی سهم هر فاکتور به صورت مجزا) تحلیل واریانس^[۱۹۸] عملیات آماری و معمولی است که برای تعیین درصد سهم هر فاکتور بر روی نتایج اعمال می شود. مطالعه و بررسی جدول برای یک تحلیل معین در تعیین اینکه کدام یک از فاکتورها نیاز به کنترل دارند و یا ANOVAندارند کمک زیادی می کند(
– ارزیابی پاسخ بدست آمده تحت شرایط بهینه )به محض اینکه حالت بهینه تعیین شد معمولا انجام یک آزمایش تایید در شرایط بهینه مفید است(
– تاگوچی دو روش متفاوت برای انجام و کامل کردن تحلیل پیشنهاد می کند:
– روش استاندارد، که در آن نتیجه یک موقعیت آزمایش و یا میانگین نتیجه بدست آمده از تکرار پردازش می شود. ANOVA یک موقعیت آزمایش به واسطه اثر عمده و ANOVA پردازش می شود.
-روش دوم که تاگوچی شدیدا برای آزمایشات همراه با تکرار توصیه می کند استفاده از نسبت سیگنال به نویز(S/N)^[199] برای مراحل یکسان در تحلیل است .این تحلیل با بهره گرفتن از تغییرات نتایج، بهترین و قویترین شرایط کاری را تعیین می کند(این نسبت پراکندگی حول یک مقدار مشخصه را بیان می کند هر چه نسبت فوق بیشتر باشد پراکندگی کمتر خواهد بود.
مهم نیست کیفیت جواب های یک مساله به چه نحوی اندازه گیری شود، توسط یک معیار یا بوسیله ترکیبی از معیارهای چندگانه ولی در هر حال شامل یکی از سه مشخصه زیر خواهد بود:
هرچه بزرگتر بهتر

هرچه کوچکتر بهتر
هرچه به مقدار اسمی نزدیکتر بهتر
بطور کلی شاخص کیفیت یک جواب های یک مساله به دو روش تغییر می کند.[۹۶].
– اول اینکه یک جواب های یک مساله با جواب های یک مساله دیگری از همان نوع فوق داشته باشد.
– دوم اینکه شاخص کیفیت از مقدار مطلوب و مورد نظر تغییر یابد.