خطا

۱۳

کل

۱۶

با بهره گرفتن از داده‌های جدول فوق می‌توانیم به بررسی فرضیه دوم تحقیق بپردازیم. همان‌طور که در جدول فوق مشاهده می‌شود نتایج به دست آمده از مقایسه پس‌آزمون متغیر رضایت از زندگی در دو گروه با کنترل کردن اثر پیش‌آزمون حاکی از این است که پس از شرکت در جلسات روان‌درمانی پویشی کوتاه مدت به شیوه گروهی، نمره رضایت از زندگی افرادی که در گروه آزمایش شرکت داشتند، نسبت به آن‌هایی که در گروه گواه جایگزین شده بودند، افزایش معناداری داشته است (۰۰۰۵/۰ P<، ۳۷۱/۴۱ = _(۱٫۱۳)F). همانطور که مشاهده می‌شود سطح معناداری بدست آمده از آزمون تحلیل کوواریانس کمتر از نقطه بحرانی تحقیقات علوم انسانی یعنی ۰۵/۰ می‌باشد، بنابراین فرض صفر رد و فرض خلاف یا همان فرض پژوهشگر تایید می‌گردد. بنابراین فرضیه دوم تحقیق نیز تایید می‌شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی روان‌درمانی پویشی کوتاه مدت به شیوه گروهی بر کاهش بحران هویت میانسالی و افزایش رضایت از زندگی میانسالان انجام شد. برای این منظور از جامعه میانسالان ساکن شهر مشهد نمونه‌ای به حجم ۱۶ نفر انتخاب شده و در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. اعضای گروه آزمایش ۱۲ جلسه روان‌درمانی پویشی کوتاه مدت به شیوه گروهی را دریافت کردند، اما برای اعضای گروه گواه مداخله خاصی ارائه نشد. برای سنجش میزان بحران هویت میانسالی و رضایت از زندگی آزمودنی‌ها در مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون از پرسشنامه‌ بحران هویت میانسالی (ICQ) و مقیاس رضایت از زندگی دینر و همکاران (۱۹۸۵) استفاده گردید و اطلاعات حاصل از این پرسشنامه‌ها با بهره گرفتن از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاکی از این بود که شرکت در جلسات روان‌درمانی پویشی کوتاه مدت به شیوه گروهی باعث کاهش بحران هویت میانسالی و افزایش رضایت از زندگی میانسالان می‌گردد. در ادامه نتایج به دست آمده در تحقیق حاضر به تفصیل ارائه می‌گردد و در ارتباط با دیدگاه ­ها و پژوهش­های مربوط به بحث گذاشته می‌شوند.

فرضیه اول:

روان درمانی پویشی کوتاه مدت گروهی به طور معناداری باعث کاهش نشانه‌های بحران هویت میانسالی در گروه ازمایش نسبت به گروه کنترل می‌شود.
به منظور آزمون این فرضیه از تحلیل کوواریانس استفاده شد. همان‌طور که در جدول ۴-۱۲ مشاهده می‌شود، نتایج نشان داد که پس از شرکت در جلسات روان‌درمانی پویشی کوتاه مدت به شیوه گروهی، نمره بحران هویت میانسالی افرادی که در گروه آزمایش شرکت داشتند، نسبت به آن‌هایی که در گروه گواه جایگزین شده بودند، کاهش معناداری داشته است. بنابراین روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت به شیوه گروهی، موجب کاهش بحران هویت میانسالی در میانسالان می‌شود.
این یافته تحقیق‌ با نتایج تحقیقات کاظمیان (۱۳۸۶)، محمد، جزایری، دولتشاهی، رضایی و پورشهباز (۱۳۸۷)، لواسانی، عاطف وحید، اصغرنژاد و فرزاد (۱۳۸۸)، رضایی، محمدخانی و دولت شاهی (۱۳۸۸)، اسمیت (۲۰۰۸)، دی‌جونگ و همکاران (۲۰۰۱)، ماینا، فورنر و بوکتو (۲۰۰۵) و گالاگر- تامپسون و استفان (۱۹۹۴) که به تأثیرات مثبت روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت بر کاهش بحران هویت میانسالی و افزایش سلامت روانی میانسالان اشاره کرده‌اند، همخوانی‌ دارد.
مطالعات تحولی نشان داده‌اند وقتی افراد تغییرات مرتبط با افزایش سن و تغییرات عمده در محیط را تجربه می‌کنند، ممکن است نگرشی که نسبت به خود دارند و عزت نفس آن‌ها تضعیف شود، اگرچه همه افراد این پدیده را تجربه نمی‌کنند. رویدادهایی مورد انتظاری که به وقوع نپیوسته اند مانند امکانات و تجربیاتی که فرد آرزو داشته، اما نتوانسته است به آن دست یابد یا کودکی که هرگز نتوانسته به دنیا بیاورد، در میانسالی بسیار با اهمیت و اضطراب آور می‌شوند. این رویداد‌ها، از طریق مکانیزم مقایسه اجتماعی توانایی تاثیرگذاری بر عزت نفس فرد را به دست می‌آورند که زمینه بوجود آمدن بحران هویت میانسالی را فراهم می‌کند (لاچمن، ۲۰۰۴).
نتایج پژوهش‌های میانسالی نشان داده است که میانسالان تنها در صورتی می‌توانند بحران هویت میانسالی را با موفقیت پشت سر بگذارند که با تغییرات دوره میانسالی سازگار شوند. میانسالانی که در مواجهه با تغییرات و ناکامی‌های این دوره سنی همواره انعطاف ناپذیرند و از تجارب خود چیزی نمی‌آموزند، ممکن است برای اجتناب از پذیرش نقاط ضعف خود، تلاش زیادی به خرج دهند و در نتیجه ناکامی بیشتری را تجربه کنند. همچنین ممکن است آن‌ها به افراد ضعیفی تبدیل می‌شوند که به راحتی تحت تاثیر قرار می‌گیرند؛ در برابر انتقاد بسیار آسیب پذیرند و هویت بسیار شکننده ای دارند. بهترین و سالم ترین نحوه سازگاری برای میانسالان، وضعیتی است که در آن هویت آن‌قدر انعطاف‌پذیر هست که در صورت لزوم تغییر کند، ولی خیلی هم فاقد ساختار نیست که هر تجربه جدیدی سبب شود مفروضات بنیادی فرد، درباره خودش، زیر سوال رود (گویندون،۲۰۱۰). بنابراین در کار با میانسالان و تلاش در جهت کاهش بحران هویت میانسالی باید انطباق افراد با این تغییرات مورد توجه قرار گیرد.
مسئله سازگاری با تغییرات دوره میانسالی در روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت با تقویت کردن مکانیسم‌های دفاعی پخته میانسالان و ترغیب به کنار گذاشتن مکانیسم‌های دفاعی ناپخته مورد توجه قرار می‌گیرد (لیشرینگ و لیبینگ، ۲۰۰۷). در پژوهش‌های مختلف، ارتباط سرکوب مسائل حل نشده مربوط به تغییرات جسمانی و روانی دوره میانسالی و بازداری از ابراز احساسات منفی و ناخوشایند ناشی از مشکلات اجتماعی- اقتصادی این دوره، با سازگاری پایین و اجتناب از حل مسائل در میانسالان به اثبات رسیده است (گیبونز و همکاران، ۲۰۰۸). از سوی دیگر تحقیقات نشان می‌دهند که ابراز هیجانی مثبت و کنار گذاشتن مکانیسم‌های دفاعی ناپخته، با بهبود سبک‌های مقابله همراه است (ایگل، ۲۰۰۹). این موضوع در تحقیق حاضر نیز انعکاس یافت. اعضای گروه آزمایش پس از شرکت در جلسات گروهی روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت و ترغیب به کنار گذاشتن سبک دفاعی آسیب زا‌شان، آگاهی از هیجانات خود، گرایش به سمت پذیرش هیجانات و رفتارهای خود و کسب دفاع‌های پخته‌تر، کاهش معناداری را در میزان علائم بحران هویت میانسالی نشان دادند. از دیدگاه محقق پژوهش حاضر، عمده‌ترین عامل تغییر در علائم بحران هویت میانسالی افرادی که در جلسات گروهی روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت شرکت کردند، سازگاری با تغییرات جسمانی دوره میانسالی، تغییر در سبک دفاعی، پذیرش هیجانات منفی و کسب بینش نسبت به تغییر جایگاه شان در اجتماع و در ذهن دیگران می‌باشد.

فرضیه دوم:

روان درمانی پویشی کوتاه مدت گروهی به طور معناداری باعث افزایش رضایت از زندگی میانسالی در گروه ازمایش نسبت به گروه کنترل می‌شود.
به منظور آزمون این فرضیه از تحلیل کوواریانس استفاده شد. همان‌طور که در جدول ۴-۱۵ مشاهده می‌شود، نتایج نشان داد که پس از شرکت در جلسات روان‌درمانی پویشی کوتاه مدت به شیوه گروهی، نمره رضایت از زندگی افرادی که در گروه آزمایش شرکت داشتند، نسبت به آن‌هایی که در گروه گواه جایگزین شده بودند، افزایش معناداری داشته است. بنابراین روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت به شیوه گروهی، موجب افزایش رضایت از زندگی در میانسالان می‌شود.
این یافته تحقیق‌ با نتایج تحقیقات محمد، جزایری، دولتشاهی، رضایی و پورشهباز (۱۳۸۷)، کاظمیان (۱۳۸۶)، رضایی، محمدخانی و دولت شاهی (۱۳۸۸)، لیشرینگ و لیبینگ (۲۰۰۷)، گیبونز و همکاران (۲۰۰۸)، اسمیت (۲۰۰۸)، دی‌جونگ و همکاران (۲۰۰۱)، ماینا، فورنر و بوکتو (۲۰۰۵) و گالاگر- تامپسون و استفان (۱۹۹۴) که به تأثیرات مثبت روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت بر افزایش رضایت از زندگی اشاره کرده‌اند، همخوانی‌ دارد.
در تبیین این یافته پژوهش باید به تاثیرات روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت بر بهبود نحوه نگرش فرد به زندگی اشاره کرد. این بهبودی با تاثیرگذاری بر طبقه وسیعی از عوامل از قبیل انعطاف پذیری فرد در برخورد با تغییرات ناشی از افزایش سن، پذیرش بیشتر نسبت به هیجانات، افزایش توانایی در شناسایی هیجانات دیگران، ابراز هیجانی بیشتر، همدلی کردن و مدیریت هیجانات چالش‌برانگیز حاصل می‌شود. روش‌های اکتسابی هر فرد برای شناسایی کردن، سازمان‌دهی کردن و ابراز هیجاناتش و همچنین نحوه پاسخ‌گویی او به اتفاقات محیطی و استرس‌های ناشی از آن‌ها متاثر از روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت می‌باشد. دیدگاهی که هر فرد نسبت به زندگی دارد، با اینکه در طول زمان بوجود آمده است و در شخصیت او نهادینه شده اند، اما با تجربه یک رابطه حمایتی مناسب و همچنین یادگیری روش‌های جدید برخورد با تجارب شخصی و رخدادهای بیرونی، قابلیت تغییر دارند. مداخلاتی که در راستای افزایش اعتماد بین فردی و پذیرش هیجانات دیگران در روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت صورت می‌گیرد، زمینه ساز بهبود دیدگاه فرد نسبت به زندگی می‌گردد، در واقع فرد پس از برقراری رابطه توام با اعتماد با درمانگر و رد شدن از تحلیل انتقال، به زندگی اش با دید متفاوتی می‌نگرد. اتفاقی که در روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت می‌افتد، صرفا تجربه روابط آرام و بدون تنش با درمانگر نیستند، بلکه مشخص کننده افزایش مهارت فرد در کاربرد هیجانات برای تنظیم رفتارها و روابطش می‌باشند (کردوا، جی و وارن، ۲۰۰۵).

نتیجه گیری نهایی

همان‌طور که مشاهده می‌شود نتایج آزمون فرضیه‌ها نشان داد که روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت به شیوه گروهی باعث کاهش بحران هویت میانسالی و افزایش رضایت از زندگی میانسالان می‌گردد. نتایج این تحقیق و تحقیقات گذشته از مداخلات و روش‌های روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت در جهت بهبود وضعیت روانشناختی و سازگاری میانسالان حمایت می‌کند. در ادامه تبیین‌هایی برای نتایج به دست آمده در تحقیق ارائه می‌گردد که حاصل تجربه پژوهشگر در کاربست روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت برای میانسالان می‌باشد.
مواجهه مستقیم یکی از حوزه‌های اصلی مورد توجه در روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت است. میانسالانی که درگیر مسئله بحران هویت می‌باشند، معمولا در مواجهه با تغییرات ناخوشایند همراه با افزایش سن، بیشتر از راهبرد مقابله‌ای ناکارآمد گریز- اجتناب استفاده می‌کنند و هیجانات مرتبط با این مسائل را سرکوب می‌نمایند. این افراد میانسال معمولاً هیجانات منفی ناشی از افزایش سن (از قبیل اندوه ناشی از کاهش جذابیت ظاهری، تضعیف قدرت شنوایی و بینایی، سفید شدن و نازک‌تر ‌شدن مو، خشک‌تر و شکننده‌تر شدن پوست، ترس از عدم تسلط بر زندگی خویش و اطرافیان نزدیک، خصومت نسبت به کسانی که آن‌ها را به خاطر پا به سن گذاشتن زیر سوال می‌برند و ترس از کاهش عملکرد شناختی مانند حافظه و…) را سرکوب می‌کنند و متعاقبا مسئله به وجود آمده را انکار و از پرداختن به آن اجتناب می‌کنند. درمانگری که به روش روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت کار می‌کند در مواجهه با چنین وضعیتی، افراد را به پذیرش محدودیت‌های بوجود آمده، افزایش واقع نگری، پذیرش احساسات منفی و استفاده از راهبردهای مقابله‌ای حل مسئله از قبیل جستجوی حمایت اجتماعی، حل مسئله برنامه‌ریزی‌شده و ارزیابی مجدد مثبت تشویق می‌نمود. همچنین اعضای گروه تجارب مقابله با مسائل مشابه را با یکدیگر به اشتراک می‌گذاشتند و در پایان هر جلسه، در قسمت جمع‌بندی، راهکارهای موثر‌تر مورد تاکید قرار می‌گرفت. این موضوع باعث کاهش بحران هویت میانسالی در اعضا می‌شد.
از دیگر متغیرهایی که در روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت مورد توجه قرار می‌گیرد، جایگاه متصور شده فرد برای خودش از دید دیگران می‌باشد. همان طور که در فصل دوم ذکر شد، از ویژگی‌های افرادی که بحران هویت میانسالی را تجربه می‌کنند، نگرانی بابت این موضوع است که بخاطر کاهش توانایی‌های جسمانی و افت جذابیت ظاهری شان، جایگاهی که در ذهن دیگران دارند را از دست بدهند و دیگرا به آن‌ها مانند قبل اهمیت ندهند. وظیفه ‌درمانگر در جلسات درمانی ایجاد فضایی حمایت‌گرانه و صمیمی است که فرد بتواند بدون تجربه احساس گناه، هیجانات ناخوشایند مربوط به تعارضات مربوط به ارتباطات و نگرانی‌هایش را ابراز کند. اتفاقی که در جلسات روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت تحقیق حاضر صورت گرفت و عامل اصلی زمینه‌ساز آن، هم‌درد بودن اعضای گروه و جو حمایتی و صمیمی جلسات بود. متعاقبا بهبود نگرش فرد نسبت به زندگی تاثیر مستقیمی بر افزایش رضایت فرد از زندگی اش دارد.
در روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت، یکی از دیگر حوزه‌هایی که مورد توجه قرار می‌گیرد، نا امیدی از یکنواخت شدن و به فلات رسیدن زندگی افراد است. در مورد میانسالان، این نا امیدی مربوط به موضوعات گسترده‌ای است که در آن‌ها فرد در یادآوری و تصور اخلال در آرزوها، احساسات، افکار و تجربیات، بیش از حد اغراق می‌کند و همواره احساس ناکامی را به همراه دارد. این ناکامی‌ها تاثیر خود را بر وضعیت روانشناختی فرد و رضایتش از زندگی می‌گذارد. در روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت، درمانگر سعی می‌کند افراد را از زمینه‌های نا امید کننده و پیامدهای آن آگاه سازد. بعد از آگاهی از این زمینه‌ها، افراد معمولاً ترغیب می‌شوند تا به زندگی با دیدگاه مثبت تری بنگرند و با پذیرش مسیر زندگی پیش رو، در راه رسیدن به رضایت از زندگی گام بردارند.
با توجه به یافته‌های این پژوهش، آگاهی نسبت به هیجانات خود، شناخت مکانیسم‌های دفاعی ناکارآمد، کسب بینش پیرامون دلیل بوجود آمدن بحران هویت، آگاهی از عمومی بودن تغییرات روانشناختی دوره میانسالی، فراهم کردن حمایت عاطفی، پذیرش هیجانات خود و دیگران، ترغیب به پذیرش محدودیت‌ها و عدم اجتناب، به اشتراک گذاشتن تجارب، بحث پیرامون احساسات منفی مربوط به میانسالی و تضعیف‌های احتمالی، ابراز احساسات ناخوشایند و همچنین آموزش الگوهای ارتباطی مناسب برای میانسالان می‌تواند با کاهش علائم بحران هویت میانسالی و افزایش رضایت از زندگی، زمینه‌ساز بهبود سلامت روانشناختی و افزایش سازگاری آن‌ها شود.

محدودیت‌های پژوهش

پژوهشگر در روند پژوهش حاضر با محدودیت‌هایی رو به رو بود که ممکن است بر کیفیت پژوهش تاثیر گذاشته باشند. در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌گردد:
با توجه به اینکه شیوه­ نمونه گیری در دسترس بوده و کسانی که در پژوهش حاضر شدند افرادی بودند که انگیزه و تمایل به این کار را داشتند در تعمیم نتایج باید جانب احتیاط را رعایت کرد.
جامعۀ آماری پژوهش و نوع پژوهش، محدودیت‌هایی را در زمینۀ تعیم یافته‌ها، تفسیرها، و اسنادهای علت‌شناختی متغیرهای مورد بررسی پیش می‌آورد که باید در نظر گرفته شوند. نمونۀ مورد بررسی در این پژوهش یک نمونۀ از میانسالان طبقه اجتماعی- اقتصادی متوسط بودند و در تعمیم یافته‌ها به سایر جمعیت‌ها باید احتیاط شود.
محدودیت دسترسی به نمونه وسیع‌تر باعث شد که پژوهشگر نتواند اثربخشی این روش درمانی را با مداخله‌ای دیگر مورد مقایسه قرار دهد.
آزمون‌هایی مانند پرسشنامه‌ بحران هویت میانسالی و پرسشنامه رضایت از زندگی، آزمون‌های خودسنجی هستند. در این خودسنجی نگرش‌ها و خصیصه‌های مورد سنجش، بر درک فرد از خود مبتنی است و به عبارت دیگر، ارتباط نزدیکی با «خودپنداره» فرد دارد و در صورتی که خودپنداره فرد منطبق با واقعیت نباشد، این گونه مقیاس‌ها نمی‌توانند به خوبی توانایی‌های واقعی فرد را انعکاس دهند و تنها بیانگر درک فرد از خود هستند.

در مطالعه ای که توسط مژده هاشمیان و محمد تقی عیسایی در سال ۲۰۱۱ در ایران، درباره انتظارات کلیدی حیاتی در پذیرش بانکداری موبایلی انجام شد. نتایج نشان داد که که انتظارات کیفیت خدمات، اعتماد به بانک، عملکرد مورد انتظار، تطبیق وظیفه- فناوری ، تلاش مورد انتظار، شرایط تسهیل کننده، آگاهی از خدمات، خودکارآمدی و نوآوری شخصی تاثیر معنا داری بر پذیرش همراه بانک دارند که انتظارات کیفیت خدمات و عملکرد مورد انتظار بدست آمده در این پژوهش را می توان با انتظارات خدمات اصلی بدست آمده در پژوهش کنونی همراستا دانست. همچنین انتظارات مرتبط با شرایط تسهیل کننده نیز در هر دو پژوهش مطابقت دارند.
پژوهشی توسط تقوی فرد و ترابی در سال ۱۳۸۹ با عنوان انتظارات مؤثر بر به کارگیری خدمات موبایل بانک توسط مشتریان و رتبه بندی آنها در شهر تهران انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که از بین ویژگی های فناوری موبایل بانک، به ترتیب اولویت، متغیرهای سازگاری، هزینه استفاده، قابلیت آزمون و سودمندی، مؤثرتر هستند؛ در حالی که پیچیدگی و ریسک درک شده، در این امر، تأثیر چندانی ندارند. از بین نتایج بدست آمده انتظارات سودمندی درک شده با نتایج پژوهش کنونی مطابقت دارد.
پژوهشی توسط محامد پور و همکاران در سال ۱۳۸۹ با عنوان بررسی انتظارات موثر بر پذیرش خدمات همراه با بهره گرفتن از روش تحلیل مسیر انجام شد. در این پژوهش پس از بررسی الگوهای مرتبط با پذیرش فناوری، انتظارات مؤثر در زمینه پذیرش خدمات همراه شناسایی شدند. نتایج این پژوهش نشان دادند که میزان تأثیر هریک از متغیرهای مستقل (انتظارات ) بر پذیرش خدمات بانکداری موبایلی به ترتیب عبارتند از: مفید بودن (۳۵ درصد)، اعتماد ( ۳۱ درصد)، سازگاری (۲۸ درصد)، سهولت استفاده ( ۲۰ درصد)، هزینه و کنترل رفتاری ( ۱۷ درصد)، لذت بخش بودن ( ۱۱ درصد). پس با این نتایج انتظارات مرتبط با مفید بودن و سهولت استفاده با نتایج پژوهش کنونی نیز مطابقت دارد.
۷٫۲٫۵- پیشنهادهای کاربردی و اجرایی
مسلما پس از انجام هر پژوهشی نتایج بدست امده از آن می تواند تاثیر زیادی بر روی تصمیم گیری در خصوص شیوه انجام کار ها و فعالیت ها داشته باشد. به همین منظور، پژوهش حاضر با هدف شناسایی مهم­ترین انتظارات کاربران بانکداری موبایلی و استفاده کردن از این انتظارات برای بخش­بندی کردن مشتریان در گروه های مجزا انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش و انتظارات کاربران بانکداری موبایلی استخراج شده از آن می ­تواند تا حد زیادی راهگشایی برای بانک­های دولتی و خصوصی کشور و حتی موسسات مالی و اعتباری یا هر موسسه ای که به نوعی با خدمات نوین بانکداری موبایلی سر و کار دارند باشد. باید توجه داشت که بانک ها می توانند با ارائه خدمات نوین و مناسب بانکداری از جمله بانکداری اینترنتی و مخصوصا بانکداری موبایلی مشتریان زیادی را به سوی خود جذب کنند و این خدمات بهانه ای باشد تا سایر خدمات مالی و تسهیلاتی خود را به مشتریان ارائه کنند. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، پیشنهادهایی کاربردی در ادامه ارائه میشود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در ارتباط با چگونگی اولویت هر یک از انتظارات اصلی در بین خوشه های سه گانه مشاهده شد که دو خوشه دوم و سوم از لحاظ اهمیت این انتظارات به یکدیگر شباهت­هایی دارند در حالی که خوشه اول از لحاظ اهمیت این انتظارات دارای تفاوت هایی با دو خوشه دیگر است. اما چیزی که در این میان تقریبا می­توان در بین این خوشه ها مشترک دید، این است که عامل مربوط به ادراک مفید بودن استفاده از بانکداری موبایلی از نظر هر سه خوشه بالاترین اولویت را دارد و عامل مربوط به خدمات افزوده در هر سه خوشه پایین ترین اولویت را دارد. این مساله را می توان اینگونه توجیه کرد که کاربران بانکداری موبایلی دوست دارند از خدماتی استفاده کنند که تنوع در آن زیاد باشد و بتوانند به راحتی با نرم افزار و سیستم مربوطه کار کنند و در عین حال از سرعت خوبی نیز برخوردار باشد. بانک ها باید برای اینکه بتوانند مشتریان را ترغیب به استفاده از این نرم افزار جدید نمایند در ابتدا باید به ویژگی های اصلی این نوع خدمات یعنی امنیت، سرعت، دقت، طراحی ساده و تنوع در این نرم افزار های جدید توجه لازم را داشته باشند و آنگاه به سوی افزودن بر تنوع خدمات ارائه شده تمرکز کنند.
۱٫۷٫۲٫۵- پیشنهادهای اختصاصی برای خوشه کم­توقع (ارائه راهکارهای بازاریابی)
تحلیل­ها داده ­ها نشان داد که مشتریان این خوشه پس از انتظار ادراک مفید بودن استفاده از بانکداری موبایلی که در بین تمام خوشه ها بالاترین اهمیت را دارد به انتظار خدمات اصلی ارائه شده توسط بانکداری موبایلی بیشترین اهمیت را می دهند و پس از آن به ترتیب انتظار شرایط تسهیل کننده برای استفاده و انتظار خدمات افزوده دارای اولویت هستند. و با توجه به اینکه اکثرا کارمند و یا دانشجو هستند پیشنهاد می شود که:
بانک ها می توانند در نرم افزار های بانکداری موبایلی خود سفارشی سازی های خاصی انجام دهند مثلا یک قسمت ” با عنوان مخصوص کارمندان و دانشجویان” طراحی کنند، از آنجایی که نتایج این پژوهش نشان می دهد که این قشر بیشترین توجه خود را پس از عامل ادراک مفید بودن استفاده از بانکداری موبایلی بر روی عامل خدمات اصلی ارائه شده متمرکز می کنند یعنی بیشتر تمایل به استفاده از خدماتی دارند که با سرعت و تنوع زیاد فعالیت های خود را انجام دهند پس بانک می تواند بیشتر بر روی خدماتی مانند مانده­گیری از حسابها و کارت ها، انتقال وجه به صورت شتاب، پرداخت قبوض، مانده گیری از کارت های فرد در سایر بانک ها، پرداخت اقساط و خرید شارژ تمرکز کند. این موارد در جدول ۲۲٫۴ قابل مشاهده است.
۲٫۷٫۲٫۵- پیشنهادهای اختصاصی برای خوشه پرتوقع ( ارائه راهکارهای بازاریابی)
تحلیل­ها داده ­ها نشان داد که مشتریان این خوشه پس از انتظار ادراک مفید بودن استفاده از بانکداری موبایلی که در بین تمام خوشه ها بالاترین اهمیت را دارد به انتظار شرایط تسهیل کننده برای استفاده از بانکداری موبایلی بیشترین اهمیت را می دهند و پس از آن به ترتیب انتظار خدمات اصلی ارائه شده و انتظار خدمات افزوده دارای اولویت هستند. و با توجه به اینکه اکثرا با مشاغل آزاد سر وکار دارند و یا کارمند خصوصی هستند پیشنهاد می شود که:
همچنین بانک ها می توانند در نرم افزار های بانکداری موبایلی خود سفارشی سازی های خاصی، مختص گروه های دیگر مشتریان نیز انجام دهند به گونه ای که در قسمتی با عنوان “جوانان با مشاغل آزاد ” که در این پژوهش نشان داده شد که این گروه ( خوشه دوم) بیشترین افراد با تحصیلات دیپلم و پایین تر از ان را دارند و پس از عامل ادراک از مفید بودن استفاده از بانکداری موبایلی بر روی عامل شرایط تسهیل کننده برای استفاده از بانکداری موبایلی تمرکز دارند یعنی بانک ها می توانند در اطلاع رسانی ها و تبلیغات خود برای این گروه از مشتریان بیشتر بر روی انتظارات ی مانند قابلیت نصب بروی گوشی، سادگی شیوه نصب، و سایر موارد برای استفاده آسان این گروه از مشتریان تمرکز کنند که این امر می تواند در بانک ها از طریف کاتالوگ های تصویری خاص که به راحتی این موارد را آموزش دهد یا از طریق افرادی که برای راهنمایی مشتریان مشغول به کار هستند شکل گیرد. برای این گروه از افراد در بسته های سفارشی در نرم افزار باید به مواردی از قبیل مانده گیری، انتقال وجه، امکان پیگیری و اعلام مفقود شدن چک و یا درخواست چک، انتقال پول با سقف های بالا تر از سقف معمولی برای مشتریان، مانده گیری از کارت های فرد در سایر بانک ها توجه ویژه مبذول شود. و یکی از مواردی که برای این گروه از مشتریان بیشتر از سایر گروه ها اهمیت دارد دریافت پیامک های خبری هنگام واریز وجه یا برداشت وجه از حساب هایشان است که با راه اندازی این سیستم برای این گروه تا حد بسیار زیادی به رضایت آنها افزوده خواهد شد. این موارد در جدول ۲۲٫۴ قابل مشاهده است.
۳٫۷٫۲٫۵- پیشنهادهای اختصاصی برای خوشه با توقع متوسط ( ارائه راهکارهای بازاریابی)
تحلیل­ها داده ­ها نشان داد که مشتریان این خوشه پس از انتظار ادراک مفید بودن استفاده از بانکداری موبایلی که در بین تمام خوشه ها بالاترین اهمیت را دارد به انتظار شرایط تسهیل کننده برای استفاده از بانکداری موبایلی بیشترین اهمیت را می دهند و پس از آن به ترتیب انتظار خدمات اصلی ارائه شده و انتظار خدمات افزوده دارای اولویت هستند. و با توجه به اینکه اکثرا با مشاغل آزاد سر وکار دارند و بیشترین نسبت زنان خانه دار نیز در این خوشه جای گرفته اند پیشنهاد می شود که:
بانک ها در راستای ایجاد سفارشی سازی در نرم افزار های خود برای گروه های خاصی از مشتریان می توانند در قسمتی” با عنوان بانوان خانه دار” با توجه به اینکه در این پژوهش این گروه بیشتر در خوشه توقع متوسط مشاهده شده اند و به عنوان خوشه میانسالان معروفند و از آنجایی که این خوشه پس از انتظار ادراک از مفید بودن استفاده از بانکداری موبایلی بر روی انتظار شرایط تسهیل کننده برای استفاده از بانکداری موبایلی تمرکز دارند یعنی تمایل دارند تا از خدمات راحت و سریع استفاده کنند به شرطی که بدانند و مطمئن شوند که توانایی کار کردن و استفاده مناسب از آن را داشته باشند. بانک ها نیز می توانند برای این گروه از مشتریان خود از طریق کاتالوگ های خاص تمامی موارد و فعالیت هایی که می توانند از طریق بانکداری موبایلی انجام دهند با جزئیات کامل آموزش دهند تا بتوانند آنها را ترغیب به استفاده از بانکداری موبایلی کنند. برای این گروه از افراد در بسته های سفارشی در نرم افزار باید به مواردی از قبیل مانده گیری، انتقال وجه، پرداخت دسته ای و همزمان قبوض، خرید از فروشگاه های طرف قرارداد با بانک، خرید شارژ و پرداخت اقساط توجه ویژه شود. این موارد در جدول ۲۲٫۴ قابل مشاهده است.
۴٫۷٫۲٫۵- پیشنهادهای کلی برای بهبود بانکداری موبایلی
مطابق یافته های این پژوهش بعضی از مشتریان چندین ماه پیش نرم افزار بانکداری موبایلی را نصب کرده اند و وقتی متوجه شدند روی گوشی آنها کار نمیکند بطور کل قید بانکداری موبایلی را زده اند، با توجه به یافته ها بنظر اطلاع رسانی دقیقی درباره تغییرات بوجود آمده در نسخه های جدید نرم افزار که مطابق با گوشی ها تنظیم شده است صورت نگرفته است. بهتر است که بانک ها در فواصل زمانی کوتاه تغییرات بوجود آمده در نرم افزار را از طریق پیامک به مشتریان بانکداری موبایلی خود اطلاع دهند.
مطابق یافته های این پژوهش پیامک های خبری برای هر تراکنش صورت نمیگیرد و بیشتر در آخر هر ماه برای پرداخت یارانه و یا سود حساب ها پیامک به مشتری داده می شود ، بهتر است که سیستم ارائه پیامک خبری فعال شود و برای هر تغییر در حساب فرد ( چه واریز و چه برداشت از حساب) به وی اطلاع رسانی پیامکی شود. فعال کردن این نوع خدمت توسط بانک برای مشتریان می تواند جالب باشد و توجه مشتریان را به استفاده از انواع خدمات بانک جلب کند.
مطابق یافته های این پژوهش با توجه به طرح و گرافیک موجود امکان بهتر و مشتری پسند تر شدن آن وجود دارد. مثلا میتوان منو های بانکداری موبایلی را به گونه ای طراحی کرد که امکان سفارشی سازی توسط مشتری وجود داشته باشد و مثلا بتواند چند خدمتی را که بیشتر از آنها استفاده می کند به طور سفارشی بالاتر از بقیه در لیست خدمات قرار دهد. یا خدماتی را که اصلا از آنها استفاده نمی کند پنهان نماید.
مطابق یافته های این پژوهش بعضی از مشتریان فقط با شماره حساب های خاصی سر و کار دارند، بهتر است امکانی فراهم شود تا بتوانند شماره حسابهای پرکاربرد برای کاربران را بر روی نرم افزار بانکداری موبایلی ذخیره نمایند. این امر باعث می شود تا مشتریان با راحتی و سهولت بیشتری فعالیت های خود را انجام دهند.
مطابق یافته های این پژوهش برای نصب نسخه جدید نرم افزار بانکداری موبایلی باید نسخه قبلی حذف شود و این امر مستلزم معرفی دوباره تمامی حسابها برای مشتریان بر روی بانکداری موبایلی است بنابراین پیشنهاد میشود امکان آپدیت نرم افزار بانکداری موبایلی ایجاد شود تا مشتریان از ترس اینکه مبادا دوباره مجبور شوند تمامی حسابهای خود را بر روی نرم افزار معرفی کنند تمایلی به نصب نرم افزار جدید نداشته باشند و در نتیجه از خدمات جدیدی که ارائه می شود محروم شوند.
مطابق یافته های این پژوهش بسیاری از مشتریان انتظار دارند که برای پرداخت قبوض بتوانند مانند اینترنت­بانک ها به صورت همزمان و دسته ای قبوض خود را پرداخت کنند و نیازی نباشد هر قبض را بصورت جداگانه پرداخت کنند. یعنی بتوانند یک بار تمامی قبض های خود را در سیستم وارد کنند و پرداخت انجام شود. از این رو ارائه این چنین خدماتی می تواند مشتریان را خشنودتر سازد.
مطابق یافته های این پژوهش با توجه به اینکه بسیاری از مشتریان از بانک وام و تسهیلات گرفته اند، پیشنهاد می شود خدمت پرداخت اقساط و تسهیلات بر روی بانکداری موبایلی فراهم شود. تا این دسته از مشتریان بتوانند به راحتی پرداخت های خود را انجام دهند و رضایت آنها تامین شود. .
مطابق یافته های این پژوهش با توجه به اینکه بسیاری از کاربران بانکداری موبایلی افرادی هستند که با چک برای انجام فعالیت های روزمره خود سر و کار دارند بهتر است بر روی بانکداری موبایلی ها امکان پیگیری و مسدود کردن چک در مواقع گم شدن یا به سرقت رفتن و تایید مبلغ چک برای این دسته از کاربران وجود داشته باشد. همچنین شرایطی فراهم شود تا این مشتریان بتوانند از طریق بانکداری موبایلی در خواست خود برای گرفتن دسته چک را به بانک ارائه دهند .
مطابق یافته های این پژوهش با توجه به اینکه انتقال وجه فقط بین حسابها و کارت های بانک کشاورزی صورت میگیرد و بسیاری از مشتریان دوست دارند به سایر کارت های شبکه شتاب نیز انتقال وجه انجام دهند، بنابراین پیشنهاد میشود سیستم انتقال وجه بصورت شتاب راه اندازی شود.
مطابق یافته های این پژوهش با توجه به گسترش روزمره فناوری و اینکه تعدادی از بانکها مبادرت به ارائه خدمات خرید از طریق بانکداری موبایلی از فروشگاه های طرف قرار داد با بانک های مربوطه کرده اند و برای مشتریان نیز می تواند جالب باشد، پیشنهاد میشود در صورت امکان این خدمت نیز از طرف بانک کشاورزی ارائه شود.
مطابق یافته های این پژوهش با توجه به خواسته های مشتری مبنی بر دریافت چندین گردش آخر حساب ( دریافت ۵ و ۱۰ گردش )، توصیه می شود این خدمت نیز از سوی بانکداری موبایلی کشاورزی ارائه شود هر چند که در حال حاضر امکان دریافت ۳ گردش آخر وجود دارد.
مطابق یافته های این پژوهش امکان انتقال وجه از طریق بانکداری موبایلی روزانه نمی تواند بیش از ۳۰ میلیون ریال باشد و ذکر این نکته که بسیاری از مشتریان واقعا نیازمند سقف های خیلی بالاتری از انتقال وجه هستند ( مانند مشتریانی که با بورس سرو کار دارند یا در شغل های خاصی هستند که نیاز به انتقال زیاد وجه بصورت روزانه دارند) و از طرف دیگر بعضی از بانک انتقال وجه با سقف های خیلی بالا را برای مشتریان فراهم کرده اند پس بنظر ضروری است که امکان انتقال وجه با سقف های بالاتر فراهم شود.
با توجه به این پژوهش بانک ها می توانند در نرم افزار های بانکداری موبایلی خود قسمت های خاصی را طراحی کنند که در آن بصورت روزانه نرخ ارز و طلا را نشان دهد یا بصورت پیامکی این نرخ ها را روزانه برای مشتریان خود به عنوان یک خدمت ویژه ارسال کنندکه این قسمت می تواند جالب باشد .
بانک ها می توانند در قسمت نرم افزار بانکداری موبایلی خود قسمت ویژه ای را طراحی کنند که آخرین اخبار مربوط به بازار و حتی خود بانک را در اختیار مشتریان قرار دهند مثلا می توانند تغییرات در نرخ سود بانک ها را اطلاع رسانی کنند یا خدمات جدید بانک را اطلاع رسانی کنند و یا برای علاقه مندان به بازار سرمایه و سهام آخرین اخبار و تحولات روزانه بازار بورس را نشان دهند.
طی یافته های این پژوهش و آماری که از بانک کشاورزی درباره کاربران بانکداری موبایلی و تعداد تراکنش های آنان بدست آمد نشان داده شد که بعضی از خدماتی که در نرم افزار بانکداری موبایلی هستند مانند مسدود کردن کارت، مشتریان تمایل زیادی به استفاده کردن از آن را ندارند که بانک می تواند در این موارد با اطلاع رسانی های بیشتر و تبلیغات واضح تر در این چنین مواردی مشتریان را ترغیب به استفاده از آن کند.
طی یافته های بدست آمده از این پژوهش و آماری که از بانک کشاورزی درباره کاربران بانکداری موبایلی و تعداد تراکنش های آنان بدست آمد نشان داده شد که بعضی از خدماتی که در نرم افزار بانکداری موبایلی هستند مشتریان اطلاعی درباره وجود این خدمت ندارند مانند خرید شارژ، که این خود از این مساله ناشی می شود که این دسته از مشتریان به دلایلی نرم افزار جدید و به روز شده بانکداری موبایلی را بر روی گوشی خود نصب نکرده اند. به نظر میرسد که بانک اطلاع رسانی دقیقی در این مورد ارائه نکرده است و پیشنهاد می شود که این گونه مسائل در سریع ترین زمان و از طرق مختلف از جمله با دادن پیامک و … به اطلاع مشتریان رسانده شود.
با توجه به این پژوهش بانک ها برای تشویق مشتریان به استفاده از خدمات نوین و از جمله بانکداری موبایلی می توانند یک سیستم پایگاه اطلاعاتی مناسب از مشتریان و تعداد تراکنش های آنها ایجاد کنند و بطور ماهانه به افرادی که تعداد تراکنش های بیشتری را انجام داده اند به قید قرعه جوایز نفیسی اهدا کنند که این امر باعث ترغیب بیشتر مشتریان به استفاده از این خدمات می شود.
مطابق یافته های این پژوهش شاید چیزی که بیشتر از خود خدمات ارائه شده نظر مشتریان را به خود جلب کند القا حس اطمینان و امنیت در استفاده کردن از نرم افزار های نوین و مخصوصا بانکداری موبایلی باشد که بانک ها اگر بتوانند این حس را در مشتریان از طریق تبلیغات خود جای دهند می توانند امیدوار باشند که مشتریان به سوی استفاده از این خدمات قدم بردارند.
مطابق یافته های این پژوهش یکی از مسائلی که ذهن مشتریان را شدیدا درگیر می کند به روز بودن و همراستا حرکت کردن بانک با سایر بانک های پیشرو در ارائه خدمات نوین بانکی است. اگر مشتریان احساس کنند که بانک آنها قادر به ارائه خدمات نوین نیست که بتواند پاسخگوی انتظارات فرد باشد به راحتی بانک خود را تعویض خواهند کرد و به سراغ بانکی می روند که انتظارات فرد را برآورده کنند از این رو به بانک پیشنهاد می شود که خدمات خود را مطابق با جدیدترین خدمات ارائه شده قرار دهد و این گونه نباشد که بانک های پیشرو خدماتی را چندین سال ارائه دهند و بعد از آن تازه بانک به فکر استفاده از این خدمات بیفتد.
مطابق یافته های این پژوهش با توجه به اهمیت نرم افزار از نظر گرافیکی برای سنین مختلف بانک ها می توانند این نرم افزار ها را کاربرپسند تر سازند به گونه ای که افراد با سنین مختلف و سلائق متفاوت به راحتی بتوانند طرح و رنگ مورد نظر خود را در نرم افزار بکار ببرند.
مطابق یافته های این پژوهش با توجه به ظهور فناوری های جدید به صورت روزمره و لزوم استفاده از آنها در فعالیت ها برای عقب نماندن از رقبا، در حال حاضر تعدادی از بانک ها در داخل کشور از یک فناوری جدید به نان ussd برای انجام دادن فعالیت های بانکداری موبایلی استفاده می کنند که در آن دیگر نیازی به نصب نرم افزار برای استفاده از خدمات بانکداری موبایلی نیست و مشتریان می توانند با گرفتن شماره هایی خاص به آن متصل شوند و از خدمات بانکداری موبایلی مانند مانده گیری، انتقال وجه، پرداخت قبوض و … به راحتی و با سرعتی بیشتر و با کمترین هزینه استفاده کنند بنابراین پیشنهاد می شود بانک کشاورزی نیز برای جا نماندن از رقبا در این عرصه در آینده ای نزدیک از این فناوری استفاده نماید.
۸٫۲٫۵- محدودیت­های پژوهش
از جمله محدودیت­های این پژوهش می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱۲۰

۵۸۳/۱

۱۸۰

۱۲۶/۲

۲۴۰

۹۲/۱۰

۳۰۰

۲۰

۳۶۰

۳۶/۲۵

۴۲۰

۵۹/۴۰

۴۸۰

۴۴/۵۳

۵۴۰

۵۴

۶۰۰

۱/۵۴

۴-۴- تحلیل نتایج
نتیجه حاصل از آزمایش های طراحی شده با بهره گرفتن از روش سطح پاسخ که در جدول ۴-۱ ارائه شده بود، با بهره گرفتن از نرم افزار Design Expert تحلیل گردید و تاثیر فاکتور های مهم و میزان برهمکنش تاثیر فاکتور های مختلف تعیین گردید. اثر هر پارامتر عبارت است از مقدار تغییری که در نتیجه افزایش مقدار یک فاکتور از سطح پایین تر به سطح بالاتر در پاسخ ایجاد می گردد که پاسخ این تحقیق میزان بازدهی جذب فلز نیکل توسط جاذب می باشد. جهت تولید داده های سطوح از طرح مرکب مرکزی دوران پذیر استفاده شد و از آنجا که مبنای کار بهینه سازی در روش RSM، معادلات مربوط به این روش است، سطح پاسخ به وسیله مدلهای پیشنهاد شده خطی و مرتبه دوم به کار رفته برای طراحی در دو سطح و با ۳ پارامتر عبارتند از:

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

R=β_۰+β_۱A+β_۲B+β_۳C+β_۱۱A²+β_۲۲B²+β_۳۳C²+β_۱۲AB+β_۱۳AC+β_۲۳BC
(۱-۴)
که در این رابطه:
R: بازدهی جذب نیکل،
_۰β: ضریب ثابت،
_jβ: اثرات خطی،
_jjβ: اثرات مربعی،
_ijβ: اثرات متقابل پارامتر ها،
:A ارتفاع جاذب،
B: دبی ورودی، و
C: غلظت اولیه نیکل
می باشد. در این مرحله باید مواردی از جمله نرمال بودن باقیمانده ها، ثابت بودن واریانس باقیمانده ها و مستقل بودن آنها بررسی گشته و صحت مدل ها تایید گردد.
یکی از فرض های الزامی در تحلیل آماری داده ها، فرض برخورداری داده ها از یک توزیع نرمال است. شکل ۴-۵ نمودار احتمال نرمال مقادیر باقیمانده های هم اثر را نشان می دهد.
با توجه به شکل ۴-۵ قرار گیری نقاط در نزدیکی خط صاف به معنی قرار گیری باقیمانده ها در راستای یک خط و توزیع نرمال داده ها در هر دو مدل می باشد. در واقع در صورتی که داده ها به صورت نرمال توزیع شده و خطاهای آزمایش نیز نرمال باشند، نقاط در اطراف خط صاف قرار می گیرند و در صورتی که خطاها غیر نرمال باشند این خط به صورت منحنی می باشد (راحمی، ۱۳۹۱).
شکل ۴-۶ نمودار باقیمانده ها در مقابل مقادیر پیش بینی شده را نشان می دهد. از آنجا که با توجه به شکل ۴-۶ نحوه پراکندگی نقاط به طور تصادفی می باشد، فرض هم واریانس بودن باقیمانده ها صحیح است (راحمی، ۱۳۹۱).

تبلیغات دهان به دهان

تبلیغات دهان به دهان

جلیلوند و سمعیی(۲۰۱۲)

۱۶-۱۹

۴

ارزش ویژه برند

وفاداری برند

آکر(۱۹۹۱) چانک و لیو(۲۰۰۹)
مرادی و زارعی(۲۰۱۲)

۲۰-۲۴

۵

آگاهی برند

۲۵-۲۹

۵

تداعی برند

۳۰-۳۴

۵

کیفیت ادراک شده

۳۵-۳۹

۵

۳-۷ روایی آزمون
مفهوم اعتبار با این پرسش پاسخ می­دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می­سنجد. بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه گیری نمی­ توان به دقت داده ­های حاصل از آن اطمینان داشت. برای تعیین اعتبار پرسش­نامه روش­های متعددی وجود دارد که یکی از این روش­ها اعتبار محتوا می­باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اعتبار محتوا نوعی اعتبار است که برای بررسی اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازه گیری به کار برده می­ شود. اعتبار محتوا یک ابزار اندازه گیری به سؤال­های تشکیل دهنده­ای آن بستگی دارد. اگر سؤال­های پرسش­نامه معرف ویژگی­ها و مهارت­ های ویژه­ای باشد که محقق قصد اندازه گیری آن­ها را داشته باشد، آزمون دارای اعتبار محتوا است. برای اطمینان از اعتبار محتوا، باید در موقع ساختن ابزار چنان عمل کرد که سؤال­های تشکیل دهنده ابزار اندازه گیری معرف قسمت­ های محتوای انتخاب شده باشد.
نوع دیگر اعتبار، اعتبار سازه می­باشد. این نوع اعتبار نمایانگر آن است که ابزار اندازه ­گیری تا چه اندازه یک سازه یا خصیصه­ای را که مبنای نظری دارد، می­سنجد. در این پژوهش، برای بررسی روایی محتوا، از پرسش­نامه استاندارد و در نهایت از نظر اساتید و خبرگان نیز بهره گرفته شده است.
۳-۸ آزمون پایایی
قابلیت اعتماد(پایایی) یکی از ویژگی­های فنی ابزار اندازه ­گیری است. ضریب قابلیت اعتماد(ضریب پایایی) نشانگر آن است که تا چه اندازه ابزار اندازه ­گیری ویژگی­های با ثبات آزمودنی و یا ویژگی­های متغیر و موقتی آن را می­سنجد. برای محاسبه­ی ضریب قابلیت اعتماد ابزار اندازه ­گیری شیوه ­های مختلفی به کار برده می­ شود. از آن جمله می­توان به روش­های زیر اشاره کرد:
الف) اجرای دوباره(روش بازآزمایی)
ب) روش موازی(همتا)
ج) روش تصنیف(دو نیمه کردن)
د) روش کودر- ریجاردسون
ز) روش آلفای کرونباخ(سرمد و دیگران، ۱۶۶:۱۳۸۳).
کسانی که برای تحلیل داده ­های خود از نرم افزار SPSS استفاده می­ کنند، می­توانند پایایی ابزار اندازه ­گیری خود را با روش”آلفای کرونباخ” محاسبه نمایند. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه ­گیری از جمله پرسش­نامه­ ها یا آزمون­های که خصیصه­ های مختلف را اندازه ­گیری می­ کنند بکار می­رود. برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره ­های هر زیر مجموعه سؤال­های پرسش­نامه(یا زیر آزمون) و واریانس کل را محاسبه کرد. که فرمول آن به شرح زیر است:
که در آن:
J= تعداد زیر مجموعه سؤال­های پرسش­نامه یا آزمون
S²_J= واریانس زیر آزمون J ام
S² = واریانس کل آزمون
هر چه درصد بدست آمده به ۱۰۰% نزدیک­تر باشد بیانگر قابلیت اعتماد بیشتر پرسش­نامه است(سرمد و دیگران، ۶۹:۱۳۸۳). به طور کلی، اگر درصد بدست آمده بالا­تر از ۷% باشد، می­توان گفت که پرسش­نامه از قابلیت اعتماد قابل قبولی برخوردار است. میزان آلفای کرونباخ در این پژوهش بدست امده که نشان دهنده پایایی بالای پرسش­نامه می­باشد.
جدول(۳-۳) آلفای کرونباخ

۶-۶-۱۴.ترجمه الصلاه.^[۱۴۵]
۶-۶-۱۵.دغدغه‌های تالیفات فقهی
ملامحمّدطاهرقمی در آثارفقهی خود براین نکته تاکید دارد که این آثار را برای کسانی که فقیه در حضور ندارند وهمچنین برای طالبین فقه نگاشته است.تعدادی ازرسائل فقهی نیز در ردّ بعضی از نظرات فقهی فقهای معاصرخویش نگاشته.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۶-۷.تألیفات مناقبی وفضائل‌اهل بیت علیهم‌السلام وشعر
۶-۷-۱.قصیده‌لامیه.^[۱۴۶]ملامحمّدطاهراین رساله را درمناقب ائمه(علیهم‌السلام) سروده ومی‌گوید: « چون داعی دولت قاهره به توفیقات ربانی وتأییدات سبحانی قصیده لامیه را-که مطرح فصحاعرب است- به نظم درآورده ومشتمل ساخت آنرا برفضائل اهل بیت(علیهم‌السلام) ودلایل امامت وخلافت ایشان وابطال امامت وخلافت ابوبکر وعمر وعثمان .
سلامــــه القلب نحّتــنی عن الزلل وشعلـه العـلـم دلّتــنــی عــلی العـمـل
طهـــــاره الاصــل قادتنی الی کرم کـرامـتی اثبــتـت فی اللــوح فی الازل
قلبـــی ونفــسی یــحـب المرتضی بــریء مـن المـعایب والامراض والعلـل^[۱۴۷]
در سه بیت آخر این قصیده ملامحمّدطاهر می‌گوید:
انـــی اقمــت بقــم لـحسن مذهبه ولـــم اقـــم فیـــه للنیــاق والــجمل
ان الاقــــامه فــی الزورا مــنیــتنا یطــــــوف مـــرقد آل خاتــم الرسل
من الجحیم نجی مـن زار قاسمـها وزار اطـــــهار ولـــــدنــاسخ المـلل ^[۱۴۸]
۶-۷-۲.دیوان قمی.ملامحمّدطاهر درابتدای این رساله۱۲۰بیتی می‌گوید: «آنچه فقیر را به نوشتن رساله کشانید، آن بود که چون داخل دارالمؤمنین قم شدم جماعتی نقل کردند که در قم بعضی ادعای رفتن به آسمان ها دارند و خبر دادن از آسمان ها و جنیّان را خدمتگذار خانقاه خود می‌دانند.چون استماع این کلمات واقع شد غیرت دینی در حرکت آمده و در دفع و زوال ایشان کوشیدم و راه آسمان ها برایشان بستم و با نوشتن رساله مریدان ایشان را تسلّی نمودم و حضرت آخوند با نوشتن جواب هنگامه ایشان راگرم کردو بازایشان رابه ضلالت وگمراهی قدیم انداخت».^[۱۴۹]
۶-۷-۳.مونس الابرار.^[۱۵۰]محمّدطاهربا این اثرکه به احتمال زیاد ازاولین آثاروی باشد، درجرگه شعرا واردشد.این رساله که درفضائل امیرالمومنین‌علی(علیه‌السلام)واعتقادات بوده بطورضمنی به نقد تصوف ورجال آن پرداخته.
۶-۸.تألیفات درفضائل قرآن وحدیث
۶-۸-۱.نورالایمان‌فی‌فضائل‌القرآن.این رساله درفضائل قرآن وثواب تلاوت وخواص سوره های قرآن دراحادیث اهل بیت‌علیهم‌السلام است.وهمچنین اندکی ازقواعدقرائت قرآن را نیز دربردارد.
۶-۸-۲. فضیلت سوره قدر.^[۱۵۱]
۶-۸-۳.تحفه شاهی.این رساله به موضوع تجوید پرداخته و به فارسی می‌باشد.^[۱۵۲]
۶-۸-۴.تفسیرفاتحه واخلاص وقدر.^[۱۵۳]
۶-۸-۵.الاحادیث القدیسه.^[۱۵۴]
۶-۸-۶. خطبه شقشقیه.این رساله به فارسی و ترجمه خطبه شقشقیه است.
۷.اندیشه‌های ضد تصوفی ملامحمّدطاهرقمی
ملامحمّدطاهرقمی ازمشاهیرعلمای امامیه درقرن یازدهم درمخالف با تصوف وفلسفه بوسیله آثار قلمی‌خود، عَلَمی برافراشت که در سایه آن دیگران نیز برای هجمه به تصوف احساس امنیت می‌کردند.افکار وی را درمخالفت باتصوف از لابلای آثار می‌توان به روشنی استخراج کرد.آثاری چون«ردصوفیه»، «قصیده‌مونس‌الابرار»، «تحفه‌الاخیار»، «حکمه‌العارفین»، «تحفه‌العقلا»، «کشف الاسرار »، «فوائد الدینیه» و«رجم الشیاطین».
۷-۱.بدعت‌ها
شاه بیت مخالفت های ملامحمّدطاهر، بدعت دانستن افعال صوفیه است.تعریف وی از بدعت این است که:«بدعت اختراع کردن در دین است به این روش که تغییر دهند حکمی ‌ازاحکام الهی یا اعتقادی از اعتقادات دینی وصاحب بدعت کسی است اعتقادی داشته باشد در اصول دین غیر ازآن اعتقادی که رسول خدا داشته یادرفروع دین چیزی را واجب داندکه دراین واجب نباشد یا چیزی را حرام بشمارد که حرام نیست».^[۱۵۵]وی همچنین همین تعریف را در رساله کشف الاسرار^[۱۵۶]بیان می‌کند.^[۱۵۷] بدعت هایی که محمّدطاهربه صوفیه نسبت می‌دهد، به چند مورد آن اشاره می‌کنیم.
۷-۱-۱.خانقاه
ملامحمّدطاهرمی‌گوید، در بلاد شیعه خانقاه قدیمی وجود ندارد وخانقاه درشهر هایی وجود داشته که همیشه سنی بوده اند.و اولین کسی که خانقاه را بنا کرد امیر ترسایان بوده و آن را در رمله شام، برای جماعت صوفی بنا کرد.ملامحمّدطاهرهدف امیرترسا را بی رونق کردن مساجدمی‌داند.وی شعری ازملامی روم مبنی برمذمت مسجد ذکرمی‌کند:
ابلـــهان تعـــظیم مسـجد می کنند در جـفای اهـل دل جـد می کـنند
آن مجاز است این حقیقت ای خران نیســـت مسجد جز درون سـروران
مســـجد کان انـدرون اولیــاســت سجده گاه جمله است آنجا خداست^[۱۵۸]
ملای قمی ازدوجهت کفرصاحب شعر را بیان می‌کند: اول اینکه ملای روم، دلِ اهل خانقاه را منزل خدا وسجده گاه خلق می‌داند.ودرمرتبه دوم استخفاف حرمت مساجد کرده که درنهایت احترام هستند.وی می‌گویدمسجدی مثل؛ مسجدالحرام که یک رکعت نماز درآن برابربا یکصد هزار نمازاست، پیش این طایفه شأنی ندارد.وی بیان می‌کندکه مسجد درنزد خدا بسیارمحترم بوده وروایتی ذکرمی‌کند مبنی براینکه هرکس مسجدی بنا کند به اندازه لانه پرنده ای، خداوند برای اوخانه ای دربهشت برایش بنا می‌کند.^[۱۵۹]وی می‌گویدنزداین فرقه ها علاوه بر مسجد، حج ونماز وسایر عبادات نیز قدری ندارد. ملامحمّدطاهرقمی دلیل اینکه این طریقه درشیعه وجود نداشته اینطوربیان می‌کند که: «اگراین طریقه ها درشیعه وجود می‌داشت باید درکتب نامی ازکسی برده می‌شد که ازشیعیان و دوستان اهل بیت باشد واهل خانقاه باشد، حال آنکه اینطورنیست.ازجمله شهر‌هایی که مشهور هستند به شیعه بودن مثل؛ دارالمؤمنین قم، استرآباد، سبزوار، جبل عامل وحله دراین شهر‌ها اثری ازخانقاه های قدیمی وجود ندارد.گرچه درقم گنبد های قدیمی بسیار است».^[۱۶۰]
آنچه که باعث شده انتقادات ملامحمّدطاهر قمی ومیرلوحی سبزواری وامثال آندو از اصول نقد خارج شود، عدم‌تجزیه وتحلیل اصول ومبانی تصوف وهمینطورعالمانه نبودن انتقادهای آنها است.باصراحت می‌توان گفت که شیخ الاسلام قم ومیرلوحی سبزواری بیشتر ازروی تعصب دینی و موازی نبودن اصول ومبانی تصوف با شاخص های آنها این انتقادات را وارد می‌دانستند.ایندو از اصول ومبانی نقدخارج شده ودرنهایت، قضاوت منصفانه‌ای نداشته اند.شایدگفته شود وقتی که اموری باشریعت اسلام مخالف‌است وباصریح آیات‌و روایات‌آنها را ردّ می‌کنند، کجا می‌توانداشکال برملا محمّد طاهر ‌ومیرلوحی وامثال آنها باشد؟ درجواب می‌توان بیان کرد که همانطور که ملامحمّدطاهر درنقد قواعد فلسفی تا اندازه ای با ادبیات فلاسفه همراه شده، ولی دربخش نقدتصوف ازاصطلاحات وحتی اصول آنها نامی به میان نیاورده.به عنوان مثال؛ در نزد اهل تصوف برای خانقاه که از مستحسنات بوده، دلایلی آورده که در تألیفات آنها موجود است.آثاری مثل؛ نفحات جامی، کشف المحجوب هجویری، مصباح الهدایه عزالدین محمود کاشانی و اوراد الاحباب باخرزی که متون مهم این طایفه است.
اما اگر ملامحمدطاهر ومیرلوحی در پی نقد منصفانه می‌بودند، می‌بایست این فوائد را مورد اعتنا قرار می‌داده ونقد می‌کردند.فوائدی همچون؛
وعظ‌ واجرای برنامه‌های سیر‌ و سلوکی.یکی از برنامه‌ها و فعالیت های صوفیان، موضوع‌ مجلس ‌‌گویی وسخنرانی بوده است.شخص گوینده درباره موضوعی، مطالبی را ازقرآن واحادیث وکلام بزرگان و دریافت‌های خود تلفیق می‌کرد وبرای حاضران بیان می‌کرد.ابوعلی ‌فارمدی(۴۷۷ق) می‌گوید: «به علت جاذبه کلام ابی سعید ابی ‌الخیر(۴۴۰ ق) مدرسه را ترک کرده وبه خانقاه آمدم»‌.^[۱۶۱]
کتابخانه ومطالعه.یکی ازضروریات خانقاه ها وجود کتاب وکتابخانه بوده، یاقوت حموی (متوفی ۶۲۶ ق) درباره یکی از این کتابخانه‌ها می‌نویسد:«درخانقاه مرو دویست جلد کتاب وجود داشت و قیمت آنها بالغ بر دویست دینار می‌گردید، من آنها را مطالعه کردم و ازآنها بهره بردم».^[۱۶۲]این اموری که ذکرشد می‌توان به عنوان استفاده های مفید ازخانقاه ذکر کرد،گرچه سماع ورقص ودیگر امور نیز بوده که عده‌ای می‌گفتند مسلک تصوف چیزی جز رقص نیست.^[۱۶۳]
همچنین به دلیل سکونت گروهی ازفقرا که منزل ومأوایی نداشتند، این بناها کم کم تبدیل به خانقاه شد.همانطور که هرکسی خانه ای دارد خانقاه نیز منزل فقرا بوده.درمصباح الهدایه اینطوربیان می‌کند که خانقاه باعث اتحاد مسکن بوده تا رقیب همدیگر باشند و نظرهریک قیدی باشد بردیگری تاپیوسته موردحفاظت همدیگر باشند و در اعمال واقوال همدیگرجهد مبذول دارند وبر عیوب وهفوات همدیگرتنبیه واعلام کنند.^[۱۶۴]
آنچه اشاره شد فی الجمله اموری بودکه برای خانقاه ذکرکرده اند اما ملامحمّدطاهرقمی ومیرلوحی بدون هیچ گونه ذکری از این دلائل گرایش به ساخت خانقاه، چشم برهمه این امور بسته وبالجمله این امور را نفی کرده‌اند.وحتی کلامی ازبزرگان این طایفه که دردلیل وفلسفه کارهایشان ذکرکرده‌اند، متذکرنشده که خود ضعف تألیفات ونظرات رامی‌رساند.
۷-۱-۲.ترک واجبات ومستحبات
۷-۱-۲-۱.ترک نماز.ملامحمّدطاهراز اکابر علما و محدثین وفقهای شیعه نقل می‌کند که علامت تابعین حلاج، ترک نماز و ادعای تسخیر جن است.وی می‌گوید جامی درنفحات درباب محمّد معشوق که درزمان خودش پیرخراسان بوده وهمینطورخواجه عین القضاه دربعضی ازرسائل خود گفته که محمّد بن معشوق نماز نمی‌خوانده.^[۱۶۵]
۷-۱-۲-۲.ترک حج.محمّدطاهر می‌گوید جامی درنفحات ازشیخ الاسلام که ازسنیان و پیران این طایفه است، نقل کرده که گفته من کسی رامی‌شناسم که به مکه درموسم حج، رفت به زیارت پیرخود ابوالحسن وحج انجام نداد.محمّدطاهر می‌گوید اعتقاد به زیارت پیرنحس نجس خود را برحج مقدم داشته و زیارت پیررا آمیخته به حج نمی‌کنند.می‌گوید مولوی در مثنوی آورده که بایزید به هرشهری که می‌رفت درطلب اولیا بوده تا اینکه به شام رسید درآن جا پیر کوری بودکه به زیارت او رفت:
گفـــت عــزم تو کــجا اى بــایـزید رخـت غُربــت را کـجا خواهى کشید^[۱۶۶]
گـــفت قصــد کعــبه دارم از پـــگه گفــت هین با خــود چـه دارى زادِ رَه‏
گفت طــوفى کــن بـه گردم هفت بار وین نــکوتر از طــواف حــج شــمار
و آن درمـــها پیـــش من نه‏اى جـواد دان کــه حـج کردى و حاصل شد مراد
عمــره کردى عــمر بــاقى یــافــتى صــاف گــشتى بـر صــفا بشــــتافتى‏
حــق آن حقى که جانــت دیده است کــه مــرا بر بیــت خـود بگزیده است‏
کعـبه هر چنـدى که خانه‏ى بر اوست خلـــقت مــن نــیز خانـه‏ى سر اوست‏
تا بــکرد آن کــعبه را در وى نـرفت و انــدر این خــانه بـجز آن حى نرفت‏
چــون مــرا دیــدى خدا را دیـده‏اى گرد کعـــبه‏ى صـــدق بر گـــردیده‏اى‏
خدمـــت من طاعت و حمد خداست تـــا نپندارى کــه حـق از من جداست‏
چشـم نیکو بــاز کــن در مـــن نگر تا ببـینى نـــور حـــق انــــدر بـــشر
بایــزید آن نکتـه‏ها را هـوش داشـت هـمچو زرین حلقه‏اش در گوش داشت‏