۱-۷-۴- تعریف عملیاتی سرمایه فکری

مجموعه ای از عناصر شامل دانش و مهارت کارکنان ، فرهنگ سازمانی ، ارتباط با ذی نفعان ، شهرت و تصویر سازمان، فناوری و حقوق و مالکیت معنوی که موجب ارتقای سطح دانش کارکنان و بهبود عملکرد آن ها، جامعه و سازمانشان می شود.

‌بنابرین‏ تعریف عملیاتی سرمایه فکری در این پژوهش عبارت است از نتایج حاصل از داده های پرسشنامه ای که متشکل از عناصر ذکر شده در بالا می‌باشد که در بین کارکنان اداره آموزش و پرورش شهرستان کاشان اجرا گردیده است.

۱-۷-۵- تعریف مفهومی سرمایه انسانی

سرمایه انسانی نشان دهنده موجودی دانش افراد یک سازمان است ( بنتیس ، ۱۹۹۶ : ۴۳۷-۴۶۶ ) روس و همکاران نیز بحث می‌کنند که کارکنان، سرمایه فکری را از طریق شایستگی، نگرش و چالاکی فکری شان ایجاد می‌کنند. همچنین بروکینگ معتقد است دارایی انسانی یک سازمان شامل مهارت‌ها ، تخصص ، توانایی حل مسئله و سبک رهبری است.

۱-۷-۶- تعریف عملیاتی سرمایه رابطه ای ( مشتری )

استوارت اظهار می‌دارد موضوع اصلی سرمایه مشتری ، دانش موجود در کانال‌های بازاریابی و روابط با مشتریان است. سرمایه مشتری نشان دهنده توانایی بالقوه یک سازمان به خاطر عوامل نامشهود بیرونی اش است.همچنین چن و همکارانش سرمایه مشتری را در قالب قابلیت بازاریابی، شدت بازار و وفاداری مشتری طبقه بندی می‌کند.

۱-۷-۷- تعریف عملیاتی سرمایه ساختاری

سرمایه ساختاری شامل همه ذخایر غیر انسانی دانش در سازمان می شود که دربرگیرنده پایگاه های داده ، نمودارهای سازمانی، دستورالعمل های اجرایی فرایندها، استراتژی ها، برنامه های اجرایی و به طور کلی هر آنچه که ارزش آن برای سازمان بالاتر از ارزش مادی اش باشد، است. به عبارت روشن تر ، روس و همکارانش معتقدند سرمایه ساختاری عبارت است از ((هر آنچه که در شرکت باقی می ماند پس از آنکه کارکنان به هنگام شب به خانه می‌روند )) .

۱-۷-۸- تعریف عملیاتی عنصر ساختاری

عنصر ساختاری سرمایه اجتماعی اشاره به الگوی کلی تماسهای بین افراد دارد یعنی ، شما به چه کسانی و چگونه دسترسی دارید.مهمترین جنبه‌های این عنصر عبارت است از روابط شبکه ای بین افراد ، پیکربندی شبکه ای، و سازمان مناسب.

۱-۷-۹- تعریف مفهومی روابط شبکه ای

پیشنهاد اصلی تئوری سرمایه اجتماعی این است که روابط شبکه ای امکان دسترسی به منابع ) مثل دانش ( را فراهم می‌سازند. روابط اجتماعی، ایجاد کننده کانال‌های اطلاعاتی هستند که میزان زمان و سرمایه گذاری مورد نیاز برای گردآوری اطلاعات را کاهش می‌دهند ( قلیچلی و مشبکی ، ۱۳۸۸ )

۱-۷-۱۰- تعریف عملیاتی پیکربندی روابط شبکه ای

پیکربندی کلی روابط شبکه ای یک جنبه مهم سرمایه اجتماعی را شکل می‌دهد که می‌تواند بر توسعه سرمایه فکری تاثیر بگذارد. برای مثال سه ویژگی ساختار شبکه : تراکم ، پیوند و سلسله مراتب همگی از طریق تاثیر بر میزان تماس یا قابلیت دسترسی اعضا شبکه باعث انعطاف پذیری و سهولت تبادل اطلاعات می‌شوند.

۱-۷-۱۱- تعریف عملیاتی سازمان مناسب

سرمایه اجتماعی ایجاد شده از جمله روابط و پیوندها، هنجارها و اعتماد در یک محیط خاص ، اغلب می‌تواند از یک محیط اجتماعی به محیط اجتماعی دیگر انتقال داده شود و بدین ترتیب بر الگوی تبادل اجتماعی تاثیر گذارد.سازمان های اجتماعی مناسب می‌توانند یک شبکه بالقوه به افراد و منابع شان از جمله اطلاعات و دانش را فراهم کنند.

۱-۷-۱۲- تعریف عملیاتی عنصر شناختی

این عنصر اشاره به منابعی دارد که فراهم کننده مظاهر، تعبیرها و تفسیرها و سیستم های معانی مشترک در میان گروه ها است.مهمترین جنبه‌های این بعد عبارتند از زبان و کدهای مشترک و حکایات مشترک.

۱-۷-۱۳- تعریف عملیاتی زبان و کدهای مشترک

به دلایل مختلفی زبان مشترک بر شرایط ترکیب و تبادل دانش تاثیر می‌گذارد. اول اینکه ، زبان کارکرد مستقیم و مهمی در روابط اجتماعی دارد، چرا که ابزاری است که افراد از طریق آن با یکدیگر بحث می‌کنند، اطلاعات را مبادله می‌کنند، از یکدیگر سوال می پرسند و در جامعه امور تجاری انجام می‌دهند. دوم اینکه، زبان بر ادراکات مان تاثیر می‌گذارد. کدها همچنین یک چارچوب مرجع برای مشاهده و تفسیرمان از محیط فراهم می‌کنند. سوم اینکه، زبان مشترک قابلیت ترکیب اطلاعات را افزایش می‌دهد.

۱-۷-۱۴- تعریف عملیاتی حکایات مشترک

اسطوره ها، داستان ها و استعاره ها ابزارهای قدرتمندی در اجتماعات برای ایجاد، تبادل و نگهداری مجموعه های معانی فراهم می‌کند.ظهور حکایت های مشترک در یک اجتماع باعث خلق و انتقال تفسیرهای جدیدی از رویدادها می‌شوند .

۱-۷-۱۵- تعریف عملیاتی عنصررابطه ای

این عنصر توصیف کننده نوعی روابط شخصی است که افراد با یکدیگر به خاطر سابقه تعاملاتشان برقرار می‌کنند.مهمترین ا جزای این بعد از سرمایه اجتماعی عبارتند از : اعتماد، هنجارها، الزامات و انتظارات، هویت

۱-۷-۱۶- تعریف مفهومی اعتماد

اعتماد به زبان فارسی به معنای تکیه کردن، متکی شدن به کسی، کاری را بی گمان به او سپردن و واگذاشتن کاربه کسی می‌باشد ( عمید ، ۱۳۶۹ : ۲۰۱ ) . کلمن اعتماد را وارد کردن عنصر خطر در تصمیم برای کنش با دیگران می‌داند و اعتماد را با مخاطره در ارتباط می‌داند.

اعتماد تامین کننده ارتباطات و گفتمان است. بنتیس همچنین مطرح می‌کند که اعتماد می‌تواند ایجاد سرمایه فکری را تسهیل کند ( پرندی ، ۱۳۸۸ ) .

۱-۷-۱۷- تعریف مفهومی الزامات و انتظارات

الزامات نشان دهنده یک تعهد یا وظیفه برای انجام فعالیتی در آینده است. کلمن الزامات را از هنجارهای عمومی شده متمایز می‌سازد و آن را به عنوان انتظارات ایجاد شده در درون روابط شخصی خاص در نظر می‌گیرد ( قلیچلی و مشبکی ، ۱۳۸۵ ) .

۱-۷-۱۸- تعریف مفهومی هویت

هویت فرایندی است که در آن افراد احساس می‌کنند با فردی یا گروهی از افراد دیگر عضو یک گروه واحد هستند. کرامر و همکارانش دریافتند که احساس همانندی کردن با یک گروه یا جمع ، نگرانی درباره فرایندها و نتایج جمعی را افزایش می‌دهد و بدین ترتیب احتمال فرصت تبادل اطلاعات افزایش می‌یابد ( پرندی ، ۱۳۸۸ ) .

۱-۸- قلمرو پژوهش

۱-۸-۱- قلمرو مکانی پژوهش

قلمرو مکانی پژوهش شامل اداره آموزش و پرورش شهرستان کاشان می‌باشد .

۱-۸-۲- قلمرو زمانی پژوهش

این پژوهش از لحاظ زمان و تاریخ اجرا ‌در سال‌ ۹۳-۱۳۹۲ انجام شده است .

مدل مفهومی پژوهش

یک مدل، دستگاهی است متشکل از مفاهیم ، فرضیه‌ها و شاخص ها که کار انتخاب و جمع‌ آوری اطلاعات مورد نیاز برای آزمون فرضیه را تسهیل می‌کند. با توجه به مطالعات انجام شده مدل مفهومی زیر ارائه می­ شود: که در این مدل از مدل سرمایه فکری بنتیس ومدل سرمایه اجتماعی گوشال وناهاپیت استفاده شده است

۱-۹- جمع بندی و نتیجه گیری