ریسک های معاملاتی عمدتاً مربوط می گردد به ریسک تغییر و تحریف متون، اطلاعات و داده هایی که از طریق کامپیوتر میان بیمه گر و مشتریان رد و بدل می شود. به عنوان مثال، شرایط مندرج در قراردادهای بیمه پس از انعقاد قرارداد بیمه باید غیرقابل تغییر باشد مگر با موافقت قبلی طرفین. بنابراین هیچ یک از طرفین نباید بتوانند این شرایط را تغییر دهند و مخدوش کنند. لذا شرکت های بیمه در معاملات الکترونیک خود باید بتوانند تحقق این مهم را تضمین کنند. در حقیقت ریسک های معاملاتی به طور نزدیکی مرتبط هستند با ریسک امنیت تبادل میان شرکت بیمه و بیمه گذاران. چنانچه تدابیر لازم جهت کاهش این ریسک اندیشیده نشود این تهدید می تواند به شدت شیوۀ فروش و ارائۀ خدمات الکترونیک را مخدوش کند و یا به اعتبار شرکت بیمه آسیب جدی برساند (صدرائی، ۱۳۸۶).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۲۰-۲ ریسک های ارتباطی
این ریسک عمدتاً مربوط می شود به اختلال در یکی از اجزای سیستم ارتباطی (اینترنت) میان بیمه گذاران و بیمه گر که می تواند موجب قطع ارتباط بین آنها شود. لذا اگر به دلیلی (سهوی یا عمدی) خللی در عملکرد سیستم بیمه ایجاد گردد اثر نامطلوب آن بر عملکرد و نیز اعتبار شرکت بیمه بسیار گترده خواهد بود. در حقیقت این مشکل که ریشه در مسائل فنی دارد می تواند امکان بهره مندی دائم از خدمات بیمه گر را (به عنوان یکی از امتیازات مهم خدمات الکترونیک) از بین ببرد و لذا اطمینان و رغبت بیمه گذاران برای استفاده از این شیوۀ خدمات رسانی به طور جدی آسیب خواهد دید (صدرائی، ۱۳۸۶).
۲-۲۰-۳ ریسک های استراتژیک
این نوع از ریسک مربوط است به ورود شرکت بیمه به فعالیت های الکترونیکی بدون بررسی دقیق تبعات آن بر سایر بخش های شرکت. بنابراین شرکت بیمه لازم است قبل از ورود به این جرگه، به طور کامل نحوه اثرگذاری اینترنت بر موقعیت مالی و تجاری خود را مورد بررسی قرار دهد و یا بصیرت کامل نسبت به نحوۀ اثرگذاری این استراتژی بر سایر بخش ها و با برنامه ریزی دقیق این فناوری را به خدمت گیرد (صدرائی، ۱۳۸۶).
۲-۲۰-۴ ریسک های اعتباری و مالی
این نوع از ریسک ریشه در عدم شناخت کافی طرفین از یکدیگر به هنگام انجام معامله در اینترنت دارد. در معاملات غیر الکترونیک طرفین با یکدیگر آشنایی دارند و براساس اعتبار طرفین معامله انجام می شود. اما در معاملات الکترونیک طرفین شناخت کافی از یکدیگر ندارند، بنابراین بیمه گران و بیمه گذاران با ریسک اعتبار مواجه هستند و ریسک اعتبار مبادلات مالی آنها را تحت تأثیر قرار داده و آن را با احتیاط بیشتر توأم خواهد نمود (صدرائی، ۱۳۸۶).
۲-۲۰-۵ ریسک های عملیاتی
این نوع ریسک مربوط می گردد به خدمت رسانی غیرالکترونیکی (به عنوان مکمل خدمات الکترونیکی) به بیمه گذاران مثل تحویل به موقع اسناد مربوط به قرارداد بیمه. این خدمات ممکن است با تأخیر و یا ناقص انجام شود (صدرائی، ۱۳۸۶).
با گسترش موج واگذاری برخی از فعالیت های بیمه گران به پیمانکارها، این نوع ریسک از اهمیت بیشتری برخوردار گردیده است. زیرا با واگذاری این امور به پیمانکاران، عملاً مدیریت این ریسک برای بیمه گران مشکل تر از قبل شده است (صدرائی، ۱۳۸۶).
۲-۲۰-۶ ریسک های مسئولیت
این ریسگ از دامنۀ گسترده ای برخوردار است و شامل موارد زیر می باشد:
الف) از آنجایی که اینترنت محصولات بیمه گر را به طور جهانی توزیع می کند عملاً بیمه گر با قواعد و قوانین متفاوتی (متناسب با قوانین محل خرید محصول بیمه گر) برای پاسخگویی به تعهداتش رو به رو است. قوانین ناظر بر حقوق بیمه گذاران از کشوری به کشور دیگر متفاوت است، لذا مسئولیت بیمه گر در قبال بیمه گذاران متفاوت و بعضاً غیرقابل پیش بینی خواهد بود. در حال حاضر هیچ قاعده و قانون فراگیر و مورد پذیرشی در کل دنیا در این خصوص وجود ندارد. بنابراین فروش محصولات بیمه ای به طور گسترده در اینترنت موجب می گردد پیش بینی دقیق تعهدات بیمه گر مشکل گردد.
ب) حفاظت از اطلاعات شخصی در اینترنت موضوع بسیار با اهمیتی است. چنانچه اطلاعات شخصی بیمه گذاران از سوی شرکت بیمه و یا اشخاص ثالث مورد سوء استفاده قرار گیرد، نه تنها اعتماد بیمه گذاران به بیمه گر از بین می رود بلکه می تواند تبعات حقوقی و قضائی نیز برای بیمه گر به دنبال داشته باشد (صدرائی، ۱۳۸۶).
۲-۲۱ عوامل کلیدی موفقیت در تجارت الکترونیک
چندین عامل کلیدی بسیار مهم برای موفقیت در هر فعالیت مربوط به تجارت الکترونیکی وجود دارد که شامل موارد زیر است:
– خلق ارزش برای مشتری؛ این کار می تواند با ارائه یک محصول که برای مشتریان بالقوه جذاب باشد و در بازار رقابتی قابل توجه باشد صورت می گیرد.
– ارائه خدمات منحصر به فرد
– ترغیب و تشویق برای خرید و بازگشت مجدد به سایت؛ این کار می تواند با حربه های خاصی همچون ارائه تخفیف، اختصاص کوپن خرید، برنامه های تبلیغاتی و… صورت گیرد.
– آماده کردن یک سایت جذاب؛ برای این کار باید دقت و سلیقه لازم را در به کار بردن رنگها، تصاویر، تصاویر متحرک، فایلهای گرافیکی، قلم ها و درصد فضای خالی داشته باشید.
– ایجاد انجمن های مجازی؛ این کار می تواند با راه اندازی اتاق های چت، بخش ارسال نظرات، تالارهای گفتگو و… انجام شود.
– ایجاد امنیت و اعتماد؛ این کار می تواند با در اختیار داشتن سرور های موازی، فناوری های شکست ناپذیر، پنهان سازی اطلاعات و دیواره های آتش قوی صورت گیرد.
– توجه همه جانبه به امر ارتباط با مشتریان؛ برای این کار باید مطمئن شوید که همه کارمندان، مدیران و حتی شرکای تجاری شما دید کامل و مشابهی نسبت به مشتری دارند.
– خود مشتریان پر از تجربیات گوناگون هستند؛ شما می توانید از طریق هر یک از ایمیل ها و نظرات و انتقادات آنها تجربیات گرانقدر و البته رایگانی را کسب کنید.
– ساده و مؤثر کردن جریان کسب و کار؛ این کار می تواند از طریق باز مهندسی فرایندهای کسب و کار و بهره گیری از ابزارهای فناوری اطلاعات صورت پذیرد.
– اجازه دهید مشتریانتان به یکدیگر کمک کنند؛ این کار می تواند با راه اندازی یک سایت خودگردان و بدون نیاز به هیچ رسیدگی ای صورت پذیرد.
– به مشتریان کمک کنید تا کارشان را انجام دهند؛ این کار می تواند با در اختیار گذاشتن اطلاعات قابل مقایسه زیاد و امکانات جستجوی مناسب صورت پذیرد.
– سعی کنید یک طرح و مدل اساسی و بدون عیب برای کسب و کار خود طراحی کنید.
– سازمان خود را همیشه در حالت آماده باش نگه دارید و به اندازه کافی آمادگی داشته باشید تا در مقابل تغییرات محیط سریع عکس العمل نشان دهید (عاضدی تهرانی، شراره).
۲-۲۲ مشکلات در تجارت الکترونیک
اگر فاکتور های بالا برای تهیه یک استراتژی کلی تجارت الکترونیک قابل استفاده باشد باز هم با مشکلاتی مواجه خواهیم بود. این مشکلات عبارت خواهند بود از:

1. 1. عدم موفقیت در درک مشتریان، چرا مشتریان خرید می کنند و چگونه خرید می کنند. گاهی اوقات یک محصول با ارزش بالا می تواند به خاطر عدم درک صحیح انگیزه ها و انتطارات مشتریان جایگاه خود را در بازار از دست بدهد. این گونه موارد با بررسی و تحقیقات بازاریابی قابل جلوگیری است.

1. 1. عدم موفقیت در موقعیت های رقابتی. شما باید قادر باشید مدل های کسب و کار را در جهت تداوم و به دست آورن موفقیت در بازار رقابتی پیاده سازی کنید. آیا آمادگی رقابت با شرکت آمازون را دارید؟ این گونه مشکلات می تواند با توجه به رقبا، ابتکار شما، تحقیقات بازار کمتر شود.

1. 1. توانایی پیش بینی فعل و انفعالات محیطی؛ رقبا چه خواهند کرد؟ آیا آنها نام تجاری یا وب سایتهایی را برای پیروزی در بازار مطرح خواهند کرد. آیا آنها نسبت به سرویس هایی که ارائه می کنند پشتیبیانی لازم را ارائه می کنند؟ آیا آنها در سایت های شما اقدامات خرابکارانه خواهند کرد؟ آیا جنگ قیمت به راه خواهند انداخت؟ دولتها چه نقشی خواهند داشت؟ تمام این سوالات می تواند با توجه همه جانبه و ایجاد سیستمی در جهت بررسی اجمالی تغییرات محیطی پاسخ داده شود.

1. 1. برآوردهای فراتر از توانمندی سازمان. آیا نیروها، توان سخت افزاری، توان نرم افزاری و سیستم های پردازش شما می توانند استراتژی جدیدی را پیاده سازی کنند؟ آیا با استخدام کارمندان و گزینش شیوه های مدیریتی احتمال شکست وجود دارد؟ این مورد می تواند با برنامه ریزی کامل برای منابع سازمانی و آموزش دقیق کارکنان حل شود.

1. 1. عدم موفقیت در هماهنگ سازی. این مشکل می تواند با طراحی یک ساختار سازمانی همه جانبه نگر، مسئولیت ساز و قابل انعطاف حل شود.

1. 1. عدم موفقیت در پیدا کردن کارمندان مناسب

1. 1. عدم موفقیت در پیدا کردن مدیران مناسب

1. 1. عدم تخمین صحیح زمان مورد نیاز. اقدام به پیاده سازی سیستم تجارت الکترونیک برای سازمان به زمان و پول قابل توجهی نیاز دارد و عدم توجه صحیح به زمان و رعایت ترتیب مناسب در برنامه ها می تواند هزینه های قابل توجهی به همراه داشته باشد. که می تواند با لحاظ کردن زمان های احتمالی این هزینه ها را کاهش داد.

1. 1. عدم موفقیت در حرکت در مسیر برنامه. این مشکل را می توان با محک زدن، برجسته کردن، پیگیری اختلافات و مشکلات و جریمه اقدامات اشتباه و تشویق اقدامات درست و بالابردن شفافیت کار حل کرد.

1. 1. محصول مناسب؛ مسلماً یک سری از محصولات و خدمات برای فروش آنلاین مناسب هستند و برخی دیگر برای فروش معمولی. به طور کلی بهترین شرکتهای مجازی آنهایی هستند که محصولات دیجیتالی توزیع می کنند که شامل منابع اطلاعات، بازیابی و تغییر و تبدیل، موسیقی، فیلم، آموزش، ارتباطات، نرم افزار، عکس و تراکنش های تجاری می باشد.

نمونه هایی از اینگونه شرکتها عبارتند از؛ Schwab, Google eBay, Paypal, Egghead, and Morpheus
برخی از محصولات و خدمات غیر دیجیتال وجود دارند که توجه به آنها می تواند برای بازاریابان مجازی موفقیت آمیز باشد. این ها کالاهایی هستند که نسبت به وزنشان ارزش مالی بالایی دارند یا اغلب توسط افرادی که در نقاط دور دست قرار دارند خریده می شوند و یا عموماً قابل خرید در زمان تعطیلی شرکت هستند.
محصولاتی که برای تجارت الکترونیکی مناسب نیستند شامل محصولاتی است که نسبت ارزش آنها در مقابل وزنشان پایین است. محصولاتی که دارای بو، مزه یا مؤلفه لمس کردن هستند، محصولاتی که نیاز به پرو کردن دارند یا رنگ در انتخابشان اهمیت دارد (عاضدی تهرانی، شراره، ۱۳۹۰).
۲-۲۳ پذیرش تجارت الکترونیک
برخلاف آنچه که در باور عمومی وجود دارد شیوه های کسب و کار در تجارت الکترونیک بسیار آهسته تر مورد توجه و پذیرش مشتریان قرار می گیرد. خرید الکترونیکی به دلایل زیر بسیار کند مورد استقبال شرکتهایی قرار گرفته است که قابلیت تجارت به شیوه الکترونیکی را داشته اند.
– نگرانی از امنیت؛ بسیاری از مردم به دلیل دزدی و کلاهبرداری های موجود در اینترنت مایل به استفاده از کارتهای اعتباری نیستند.
– مشکلات دسترسی به خصوص در کشورها و خانواده های فقیر؛ ضریب نفوذ پایین رایانه و اینترنت از جمله مواردی هستند که به شدت پتانسیل های توسعه تجارت الکترونیک را کاهش می دهند.
– مسئله خرید یک ریشه اجتماعی دارد؛ بسیاری از مردم از صحبت کردن با فروشنده و چانه زدن بر سر قیمت و مشاهده کالای مورد نظرشان لذت می برند.
– مدیریت روابط با مشتریان؛ تشریح اهداف مدیریت روابط با مشتریان (CRM) به یک شرکت امکان ارائه خدمات بهتر را می دهد. CRM واسطه مشتریان برای آشنا شدن و بهره گیری از فرآیندهای خودکار خدمات قابل اطمینان است (Robert,1999)
۲-۲۴ رضایت الکترونیکی

نمودار۱-۳-۴ C درصد تغییرات دامنه اسپایکهای تجمعی قبل و بعد ازاعمال تحریک تتانیک در گروه ۱و۲(غیر کیندل و کنترل کیندل). در این دو گروه کمیت دامنه اسپایک های تجمعی(SP) وابسته به تحریک تتانیک است و پس از القای LTP دامنه اسپایکهای تجمعی (PS) افزایش می یابد.همچنین مشخص شد که گروه شاهد(n=4) و کنترل(n=4) پس از اعمال تحریک تتانیک به طور معنی داری متفاوت از یکدیگر پاسخ دادند p<0.001)).مقادیر به صورت میانگین ± خطای معیار میانگین و بر حسب درصد می باشد.
نمودار ۱-۳-۴ D درصد تغییرات شیب پتانسیل های میدانی قبل و بعد ازاعمال تحریک تتانیک در گروه۱و۲( غیر کیندل و کنترل کیندل). در این دو گروه کمیت شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) وابسته به تحریک تتانیک است و پس از القای LTP شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) افزایش می یابد.همچنین مشخص شد که گروه شاهد(n=4) و کنترل(n=4) پس از اعمال تحریک تتانیک به طور معنی داری متفاوت از یکدیگر پاسخ دادند p<0.001)). مقادیر به صورت میانگین ± خطای معیار میانگین و بر حسب درصد می باشد.
۴-۳-۲- بررسی تزریق آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت ۵/۱۲ نانومولار بر اثر بخشی تحریک تتانیک در حیوانات کیندل
در این گروه از حیوانات که طی دوره یک ماهه تزریق PTZ کیندل شده بودند؛ تزریق داخل بطنی آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت ۵/۱۲ نانومولار انجام شد و به مدت ۲۰ دقیقه ثبت پایه پتانسیل های میدانی با تک پالس(LFP) انجام گردید. پس از ثبت پتانسیل های میدانی تحریک تتانیک جهت ایجاد LTP القا شد. پس از اعمال تحریک تتانیک، دوباره ثبت پتانسیل های میدانی به مدت ۲۰ دقیقه انجام گرفت. شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) و دامنه اسپایک های تجمعی(PS) این حیوانات قبل و بعد از تزریق دارو و القای LTP مقایسه و تاثیر آن مشخص شد.
دامنه اسپایک های تجمعی(PS) و شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) این حیوانات بعد از تزریق دارو نسبت به قبل تزریق کاهش معناداری را نشان داد p<0.001)). دامنه اسپایک های تجمعی(PS) و شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) بعد از القای LTP نیز کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001). همچنین مقایسه PS و fEPSP قبل از تزریق دارو و بعد از القای LTP کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001)(نمودار۲-۳-۴ A) و (نمودار۲-۳-۴ B).
نمودار۲-۳-۴ A اثر تزریق آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت ۵/۱۲ نانومولار و اعمال تحریک تتانیک بر دامنه اسپایک های تجمعی در گروه ۳(WAY12.5). دامنه اسپایک های تجمعی(PS) این حیوانات بعد از تزریق دارو نسبت به قبل تزریق کاهش معناداری را نشان داد p<0.001)). دامنه اسپایک های تجمعی(PS) بعد از القای LTP نیز کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001). همچینین مقایسه PS قبل از تزریق دارو و بعد از القای LTP کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001). مقادیر به صورت میانگین ± خطای معیار میانگین و بر حسب درصد می باشند. در این گروه تعداد حیوانات ۴ سر می باشد(n=4).
نمودار۲-۳-۴ B اثر تزریق آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت ۵/۱۲ نانومولار و اعمال تحریک تتانیک بر شیب پتانسیل های میدانی در گروه ۳(WAY12.5). شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) این حیوانات بعد از تزریق دارو نسبت به قبل تزریق کاهش معناداری را نشان داد p<0.001)). شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) بعد از القای LTP نیز کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001). همچینین مقایسه fEPSP قبل از تزریق دارو و بعد از القای LTP کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001). مقادیر به صورت میانگین ± خطای معیار میانگین و بر حسب درصد می باشند. در این گروه تعداد حیوانات ۴ سر می باشد(n=4).
۴-۳-۳- بررسی تزریق آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت ۲۵ نانومولار بر اثر بخشی تحریک تتانیک در حیوانات کیندل
در این گروه از حیوانات که طی دوره یک ماهه تزریق PTZ کیندل شده بودند؛ تزریق داخل بطنی آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت ۲۵ نانومولار انجام شد و به مدت ۲۰ دقیقه ثبت پایه پتانسیل های میدانی با تک پالس(LFP) انجام گردید. پس از ثبت پتانسیل های میدانی تحریک تتانیک جهت ایجاد LTP القا شد. پس از اعمال تحریک تتانیک، دوباره ثبت پتانسیل های میدانی به مدت ۲۰ دقیقه انجام گرفت. شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) و دامنه اسپایک های تجمعی(PS) این حیوانات قبل و بعد از تزریق دارو و القای LTP مقایسه و تاثیر آن مشخص شد.
دامنه اسپایک های تجمعی(PS) و شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) این حیوانات بعد از تزریق دارو نسبت به قبل تزریق کاهش معناداری را نشان داد p<0.001)). دامنه اسپایک های تجمعی(PS) و شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) بعد از القای LTP نیز کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001). همچینین مقایسه PS و fEPSP قبل از تزریق دارو و بعد از القای LTP کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001) (نمودار ۳-۳-۴ A) و (نمودار ۳-۳-۴ B).
نمودار ۳-۳-۴ A اثر تزریق آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت ۲۵ نانومولار و اعمال تحریک تتانیک بر دامنه اسپایک های تجمعی در گروه ۴(WAY25). دامنه اسپایک های تجمعی(PS) این حیوانات بعد از تزریق دارو نسبت به قبل تزریق کاهش معناداری را نشان داد p<0.001)). دامنه اسپایک های تجمعی(PS) بعد از القای LTP نیز کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001). همچینین مقایسه PS قبل از تزریق دارو و بعد از القای LTP کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001). مقادیر به صورت میانگین ± خطای معیار میانگین و بر حسب درصد می باشند. در این گروه تعداد حیوانات ۴ سر می باشد(n=4).
نمودار ۳-۳-۴ B اثر تزریق آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت ۲۵ نانومولار و اعمال تحریک تتانیک بر شیب پتانسیل های میدانی در گروه ۴(WAY25). شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) این حیوانات بعد از تزریق دارو نسبت به قبل تزریق کاهش معناداری را نشان داد p<0.001)). شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) بعد از القای LTP نیز کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001). همچینین مقایسه fEPSP قبل از تزریق دارو و بعد از القای LTP کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001). مقادیر به صورت میانگین ± خطای معیار میانگین و بر حسب درصد می باشند. در این گروه تعداد حیوانات ۴ سر می باشد(n=4).
۴-۳-۴-بررسی تزریق آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت ۵۰ نانومولار بر اثر بخشی تحریک تتانیک در حیوانات کیندل
در این گروه از حیوانات که طی دوره یک ماهه تزریق PTZ کیندل شده بودند؛ تزریق داخل بطنی آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت ۵۰ نانومولار انجام شد و به مدت ۲۰ دقیقه ثبت پایه پتانسیل های میدانی با تک پالس(LFP) انجام گردید. پس از ثبت پتانسیل های میدانی تحریک تتانیک جهت ایجاد LTP القا شد. پس از اعمال تحریک تتانیک، دوباره ثبت پتانسیل های میدانی به مدت ۲۰ دقیقه انجام گرفت. شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) و دامنه اسپایک های تجمعی(PS) این حیوانات قبل و بعد از تزریق دارو و القای LTP مقایسه و تاثیر آن مشخص شد.
دامنه اسپایک های تجمعی(PS) و شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) این حیوانات بعد از تزریق دارو نسبت به قبل تزریق کاهش معناداری را نشان داد p<0.001)). دامنه اسپایک های تجمعی(PS) و شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) بعد از القای LTP نیز کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001). همچینین مقایسه PS و fEPSP قبل از تزریق دارو و بعد از القای LTP کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001) (نمودار ۴-۳-۴ A) و (نمودار ۴-۳-۴ B).
نمودار ۴-۳-۴ A اثر تزریق آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت ۵۰ نانومولار و اعمال تحریک تتانیک بر دامنه اسپایک های تجمعی در گروه ۵(WAY50). دامنه اسپایک های تجمعی(PS) این حیوانات بعد از تزریق دارو نسبت به قبل تزریق کاهش معناداری را نشان داد p<0.001)). دامنه اسپایک های تجمعی(PS) بعد از القای LTP نیز کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001). همچینین مقایسه PS قبل از تزریق دارو و بعد از القای LTP کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001). مقادیر به صورت میانگین ± خطای معیار میانگین و بر حسب درصد می باشند. در این گروه تعداد حیوانات ۴ سر می باشد(n=4).
نمودار ۴-۳-۴ B اثر تزریق آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت ۵۰ نانومولار و اعمال تحریک تتانیک بر شیب پتانسیل های میدانی در گروه ۵(WAY50). شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) این حیوانات بعد از تزریق دارو نسبت به قبل تزریق کاهش معناداری را نشان داد p<0.001)). شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) بعد از القای LTP نیز کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001). همچینین مقایسه fEPSP قبل از تزریق دارو و بعد از القای LTP کاهش معناداری را نشان داد(p<0.001). مقادیر به صورت میانگین ± خطای معیار میانگین و بر حسب درصد می باشند. در این گروه تعداد حیوانات ۴ سر می باشد(n=4).
بنابراین همانطور که در بخش های پیش اشاره شد؛ تزریق آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی (WAY-100635) با غلظتهای ۵/۱۲، ۲۵ و ۵۰ نانومولار در گروه های ۳ تا ۵ (گروه های درمان کیندل)نسبت به گروه ۲ (کنترل کیندل)، شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) و دامنه اسپایک های تجمعی(PS) بعد از تزریق آنتاگونیست و القای LTP به طور معناداری کاهش پیدا کرد (نمودار ۴-۳-۴ C) و (نمودار ۴-۳-۴ D).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نمودار ۴-۳-۴ C در صد تغییرات دامنه اسپایک های تجمعی(PS)گروه های کیندل قبل از تزریق دارو و بعد اعمال تحریک تتانیک. گروه هایی که دارو با غلظت های ۱۲٫۵، ۲۵ و ۵۰ نانومولار دریافت کرده بودند نسبت به گروه کنترل تفاوت معناداری را نشان دادند (p<0.001)، همچنین هرسه گروه نسبت به یکدیگر نیز تفاوت معناداری را نشان دادند((p<0.001. مقادیر بر اساس میانگین ± خطای معیار میانگین و بر حسب درصد می باشند. *** نشان دهنده p<0.001 در مقایسه با گروه کنترل است.
نمودار ۴-۳-۴ D در صد تغییرات شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) گروه های کیندل قبل از تزریق دارو و بعد اعمال تحریک تتانیک. گروه هایی که دارو با غلظت های ۵/۱۲، ۲۵ و ۵۰ نانومولار دریافت کرده بودند نسبت گروه کنترل تفاوت معناداری را نشان دادند (p<0.001)، همچنین هرسه گروه نسبت به یکدیگر نیز تفاوت معناداری را نشان دادند((p<0.001. مقادیر بر اساس میانگین ± خطای معیار میانگین و بر حسب درصد می باشند. *** نشان دهنده p<0.001 در مقایسه با گروه کنترل است.
۴-۴-مقایسه دوزهای مختلف آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی (WAY-100635)در اثر بخشی LTP
تجزیه و تحلیل آماری از نوع آنووا نشان داد که کمیت شیب پتانسیل های میدانی وابسته به دوز و تحریک تتانیک است . [F_{(8, 165)}=101.3, P<0.001]
همچنین پاسخ در گروه های درمان کیندل نسبت به گروه کنترل کیندل کاهش معنی داری را نشان داد (P<0.001).
تجزیه و تحلیل آماری از نوع آنووا نشان داد که کمیت دامنه اسپایک های تجمعی(PS) نیز وابسته به دوز و تحریک تتانیک است [F_{(8, 165)}=101.3, P<0.001]
پس آزمون Tukey نشان داد که دارو و القای LTP در این کمیت پاسخهای متفاوتی (معنی داری) ایجاد می کند (P<0.001).
فصل پنجم
بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات
۵-۱- بحث و بررسی
بخش اول نتایج نشان داد که تقویت طولانی مدت(LTP) شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) و دامنه اسپایک های تجمعی(PS) را به طور معناداری افزایش می دهد. تجزیه و تحلیل آماری از نوع آنووا نیز نشان داد که کمیت دامنه PS و fEPSP وابسته به تحریک تتانیک است. گروه غیر کیندل و کنترل کیندل پس از اعمال تحریک تتانیک به طور معنی داری متفاوت از یکدیگر پاسخ دادند (p<0.001).
به افزایش کارآرایی سیناپسی در اتصال های تک سیناپسی LTP گفته می شود که در اثر تحریک گذرای تارهای آوران متعاقب یک تحریک کوتاه با فرکانس بالا روی می دهد (فتح اللهی ،۱۹۹۸،ص۱۲۵-۱۳۴). LTP در واقع صورتی از شکل پذیری سیناپسی است که بار اول در هیپوکمپ مشاهده شد و LTP هیپوکمپی در سال های اخیر به عنوان مدل غالب شکل پذیری سیناپسی وابسته به فعالیت در مغز پستانداران مطرح شده است. از طرفی به دنبال معرفی تقویت بلند مدت و دستیابی به سرنخی در مورد مکانیسم های مولکولی آن، تحقیقات نشان داد که مکانیسم هایی که طی LTP تجربی به کار گمارده می شوند، ضمن آماده سازی حیوانات مستعد به حملات صرع نیز بسیج می گردند. از اینرو عده ای از دانشمندان LTP را به عنوان پایه و اساس عصبی این پدیده فرض کردند.
نتایج آزمایشهای ما تأیید کننده مطالعاتی است که نشان دادند LTP باعث افزایش شدت تشنجات در حیوانات صرعی می شوند. این افزایش در گروه کنترل کیندل به طور معناداری مشاهده شد.همچنین LTP در گروه غیر کیندل نیز باعث افزایش دامنه اسپایک های تجمعی و شیب پتانسیل های میدانی شد. این دو گروه بعد از القای LTP به طور متفاوتی نسبت به یکدیگر پاسخ دادند که این تفاوت احتمالا به خاطر این است که گروه غیر کیندل دست نخورده ولی گروه کنترل کیندل طی دوره یک ماهه کیندل شده بودند. در گروه غیر کیندل نسبت به گروه کنترل کیندل این افزایش بیشتر بود؛ که احتمال داده می شود چون این گروه کیندل نشده بودند LTP روی آن ها اثر بیشتری گذاشته است.
در همین راستا نشان داده شده است که در دو ناحیه آمیگدال و CA1 هیپوکمپ در مدل صرعی کیندل شده؛ کیندلینگ موجب اختلال در القای LTP در هر دو ناحیه می شود. در واقع فرایند کیندلینگ سبب اشباع LTP و شکل پذیری سیناپسی شده به همین دلیل در آزمایشات ما، دامنه اسپایک های تجمعی و شیب پتانسیل های میدانی در گروه غیر کیندل افزایش بیشتری داشت(واتاناب^[۱۰۴]،۲۰۰۰).
بخش دوم آزمایش های ما نشان داد که تزریق آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی (WAY-100635) با غلظتهای ۵/۱۲، ۲۵ و ۵۰ نانومولار در گروه های ۳ تا ۵ (گروه های درمان کیندل)نسبت به گروه۲(گروه کنترل کیندل)، fEPSP و PS بعد از تزریق آنتاگونیست و القای LTP به طور معناداری کاهش پیدا کرد.
نورون های سیستم سروتونرژیک به صورت دسته های بزرگی در پل مغزی، قسمت فوقانی بصل النخاع و نزدیک به هسته رافه قرار دارند. در اکثر مناطق مغزی سروتونین دارای اثر مهاری قوی می باشد. این اثر با هیپرپولاریزاسیون غشاء همراه است(ملدروم،۱۹۸۹،ص۱-۱۱؛دراگونو،۱۹۸۵،ص۴۸۰-۴۸۷).
مطالعات بسیاری مبنی بر افزایش سروتونین و متابولیت آن پس از مصرف داروهای ضد تشنج انجام شده است، مشخص شده است روش هایی که سبب افزایش سروتونین می شوند، در مدل های حیوانی صرع اثر محافظت کننده نشان می دهند (ملدروم،۱۹۸۹،ص۱-۱۱). به عبارت دیگر سیستم سرتونرژیک و تحریک گیرنده های سروتونینی شدت حملات تشنجی را کاهش می دهد و شروع تشنجها را به تأخیر می اندازد(بارن و همکاران،۱۹۹۱،ص۱۵۷-۱۶۲؛ دراگونو،۱۹۸۵،ص۴۸۰-۴۸۷). تزریق داخل هیپوکمپی آگونیست سروتونین (گیرنده ۵-HT1A) مدت زمان امواج تخلیه متعاقب را کاهش داد و آستانه این امواج را افزایش داد (جانوس و کلینورک،۱۹۸۹،ص۱۴۴-۱۵۳). در مطالعه ای که در مورد اثر آنتاگونیست گیرنده های سروتونینی صورت گرفت نشان داده شد که آنتاگونیست گیرنده های ۵-HT_2A, 5-HT₃ , ۵-HT_2B,C آستانه تشنجات ناشی از کیندلینگ شکنج دندانه دار را تغییر نمی دهند؛ اما آنتاگونیست گیرنده ۵-HT1A شدت تشنجات را افزایش می دهد. در مدل تشنجی پیلوکارپین تزریق آگونیست گیرنده ۵-HT1A آستانه تشنج را در موشها افزایش داد و پیش درمانی با آنتاگونیست این گیرنده ها (WAY-100635) اثر مهاری آگونیست گیرنده ۵-HT1A را بر تشنجهای ناشی از پیلوکارپین مهار کرد(وادا و همکاران،۱۹۹۳).
از آنجا که مطالعات قبلی نشان داده بود که آنتاگونیست گیرنده ۵-HT1A شدت تشنجات را افزایش می دهد، در ابتدا اینگونه احتمال داده می شد که WAY-100635 باعث افزایش fEPSP و PS می شود اما WAY-100635نه تنها نتوانست باعث افزایش fEPSP و PS شود، بلکه fEPSP و PS بعد از تزریق آنتاگونیست و القای LTP به طور معناداری کاهش پیدا کرد.احتمال اول این است که چون در این آزمایش بلافاصله بعد جراحی و در حین بیهوشی حیوان ثبت گرفته می شد به همین دلیل بعد از تزریق آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی (WAY-100635) شدت تشنجات کاهش پیدا کرد. احتمال دوم بر این اساس مطرح می شود که آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی (WAY-100635)باعث تضعیف القای LTP می شود بنابراین در گروه ۳ تا ۵ که این آنتاگونیست را دریافت کرده بودند نسبت به گروه ۲(کنترل کیندل)، شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) و دامنه اسپایک های تجمعی(PS)کاهش معناداری پیدا کرده است.
در رابطه با تغییر فعالیت و تراکم گیرنده های سرتونینی در حیوانات کیندل شده گزارشات متفاوت و بعضاً متناقضی وجود دارد. به عنوان مثال سیندر و همکاران (۲۰۰۲) نشان دادند که در موشهای کیندل شده تراکم گیرنده های سرتونینی (۵-HT1A) افزایش می یابد. همچنین مشاهده شده است در شکنج دندانه دار به دنبال کیندلینگ PTZ، تراکم گیرنده های سروتونینی افزایش می یابد. البته هنوز در این زمینه تحقیقات گسترده ای انجام نشده و در بیشتر موارد دلایل ایجاد صرع هنوز به درستی روشن نشده است.
مطالعات دیگری نشان داده است که سروتونونین به طور طبیعی کمک به القای LTP می کند. همچنین نشان داده شد که آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی (WAY-100635) در شکنج دندانه دار باعث تضعیف القای LTP به صورت وابسته به دوز می شود، این تضعیف به وسیله مسدود کردن گیرنده ۵-HT1A توسط WAY-100635 انجام می شود اما همین آنتاگونیست در هسته رافه اثر عکس دارد. آگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی (۸-OH-DPAT) نیز در هسته رافه باعث تضعیف LTP می شود اما در شکنج دندانه دار به القای LTP کمک می کند. علاوه بر این آگونیست گیرنده ۵-HT1A اثر مهاری نورون های گابائرژیک را کاهش میدهد. زیرا سیستم سروتونرژیک از هسته رافه میانی به شکنج دندانه دار باعث مهار اینترنورون ها می شود. این داده ها نشان می دهد که گیرنده ۵-HT1A از طریق مهار اینتر نورون های گابا به القای LTP کمک می کند(سانبرگ و همکاران^[۱۰۵]،۲۰۰۶).
همچنین در حیواناتی که به وسیله پنتوباربیتال بیهوش شده بودند؛ WAY-100635 القای LTP را مسدود کرد، علت این پدیده اثر مهاری نورون های گابائرژیک می باشد. در واقع پنتوباربیتال باعث افزایش اثر مهاری نورون های گابا می شود(سانبرگ و همکاران،۲۰۰۶).
بنابراین نتایج بدست آمده از این مطالعات تایید کننده آزمایش های ما می باشد که نشان دادند تزریق آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی (WAY-100635)، باعث تضعیف القای LTP به صورت وابسته به دوز می شود و در واقع از افزایش تقویت سیناپسی ناشی از تحریک تتانیک توسط القای LTP جلوگیری می کند.
همانطور که در مطالعات دیگر نشان داده شده است؛ ورزش مزمن اجباری موجب آسیب LTP القا شده با تحریک تتانیک ۴۰۰ هرتز گشته و با مهار fEPSP باعث کاهش دامنه fPS و شیب fEPSP می گردد(ببری و همکاران،۲۰۰۸). لذا استرس موجود در ورزش اجباری، القای LTP را در این ناحیه تحت تاثیر قرار می دهد(کر و همکاران^[۱۰۶]،۱۹۹۴؛ اون و ساپلسکی^[۱۰۷]،۱۹۹۵؛ پاولیداس و همکاران^[۱۰۸]، ۱۹۹۶).
این مطالعه به طور واضح نشان می دهد که ورزش اجباری موجب آسیب به عملکردهای شناختی درگیر کننده هیپوکمپ مانند حافظه و یادگیری می گردد(ببری و همکاران،۲۰۰۸). این نتیجه گیری به وسیله مشاهده کاهش دامنه fPS و شیب fEPSP در گروه ورزش نسبت به گروه کنترل حاصل شده و این یافته، با توجه به پذیرش LTP بعنوان مکانیسمی برای یادگیری و حافظه(ماتیز^[۱۰۹]،۱۹۸۸)هماهنگ با مطالعات قبلی می باشد(برازکو و همکاران^[۱۱۰]،۲۰۰۱؛ بارنس و همکاران^[۱۱۱]،۱۹۹۱؛ امرسی و گاتز^[۱۱۲]،۱۹۹۰؛ هیل و همکاران^[۱۱۳]،۱۹۹۳). این نتایج پیشنهاد کننده این موضوع است که ورزش اجباری می تواند با تاثیر بر انتقال سیناپسی باعث آسیب القای LTP در شکنج دندانه دار شود و یادگیری و حافظه را در موش کاهش دهد (ببری و همکاران،۲۰۰۸).
در همین راستا آزمایشات ما نیز نشان داد که تزریق WAY-100635 با تاثیر بر انتقال سیناپسی موجب آسیب القای LTP در شکنج دندانه دار شده و دامنه PS و شیب fEPSP کاهش پیدا می کند. در نتیجه یادگیری و حافظه موش نیز کاهش پیدا می کند.
همچنین گزارش هایی در مورد اثر محرومیت از بینایی بر روی LTP موجود می باشد(کیروود و همکاران^[۱۱۴]،۱۹۹۶؛ فتح اللهی و سلامی،۲۰۰۱؛ مافی^[۱۱۵]،۲۰۰۶؛ سرماسی و همکاران^[۱۱۶]،۱۹۹۹). به عنوان مثال Berry و همکارانش^[۱۱۷](۱۹۹۳) نشان داده اند که در موش های صحرایی جوان محروم از بینایی، بر خلاف موش های صحرایی طبیعی همسن خود، تمایل به LTP کاهش می یابد. گزارش های دیگری نیز مبنی بر اثرات مهاری ملاتونین بر القای LTP در هیپوکمپ وجود دارد (ماتیز،۱۹۹۸). این اثر مهاری وابسته به گیرنده های NMDA می باشد. نتایج تحقیق چاودهاری^[۱۱۸] و همکارانش(۲۰۰۵) نیز مبنی بر کاهش LTP القا شده در ناحیه CA1 هیپوکامپ موش در حضور ملاتونین است.
در مطالعاتی دیگر نقش گیرنده های NMDA در الگوهای مختلف یادگیری و القای LTP بالاخص در ناحیه هیپوکمپ به اثبات رسیده است(آزتلی و گوستفسون^[۱۱۹]،۱۹۹۶)و نشان داده است که آنتاگونیست های این گیرنده ها LTP را مهار می کنند(کلینچیت^[۱۲۰]، ۱۹۸۷). گیرنده های NMDA سهم بسزایی در بازیابی اطلاعات هیپوکمپ دارند لذا کاهش این گیرنده ها در هیپوکمپ موش های مبتلا به صرع توجیهی برای اختلالات حافظه و شناخت در افراد مبتلا می باشد.
در این راستا یافته های ما نیز نشان داد آنتاگونیست گیرنده ی ۵-HT1A سرتونینی مانند آنتاگونیست گیرنده های NMDA باعث مهار LTP در ناحیه هیپوکمپ می شود.بنابراین اینگونه احتمال داده می شود که این دو گیرنده اثرات ضد تشنجی مشابهی را در هیپوکمپ اعمال می کنند و آنتاگونیست هردو از تقویت حافظه و یادگیری در افراد صرعی جلوگیری می کند.
بر اساس نتایج به دست آمده می توان چنین بیان کرد که گیرنده های سرتونینی ۵-HT1A در القای LTP نقش دارند و در شکنج دندانه دار کیندل شده نه تنها القای LTP سخت تر می شود بلکه در حضور آنتاگونیست گیرنده سرتونینی ۵HT1A به سختی تقویت بلند مدت سیناپسی رخ می دهد. به بیان دیگر با توجه به این که مکانیسم فرضی حافظه LTP می باشد و مشاهده شد که القای آن در حیوانات صرعی در حضور آنتاگونیست سرتونینی ۵-HT1A تضعیف می شود به نظر می رسد که آگونیست سروتونینی القای LTP را تقویت و در نتیجه ممکن است در تقویت حافظه و یادگیری افراد صرعی مفید باشد. لذا در این زمینه هنوز نیاز به تحقیقات بیشتری است.

به عنوان نمونه، ارتباط میان پزشک و بیمار او را در نظر آورید، ممکن است بیمار با کنار نهادن سیگار، کم کردن بار اضطراب و فشارهای کاری و خانوادگی خود، با خواب منظم، با کنار نهادن عادات نامطلوب گذشته، با بستری شدن در بیمارستان در نهایت با خوردن قرص ها و کپسول ها و تزریق دوره کامل آمپول‏های تجویز شده، سلامت خود را باز یابد. کنش ارتباطی به هدف‏های خود دسترسی یافته است. اما برای بیمار چندان رضایت بخش و خوشایند نیست و از انجام آنها لذتی نمی‏برد، اما ناچار است برای رسیدن به سلامت خود که برای او از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است، چنین کند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

بر عکس یک نفر ممکن است از ارتباط با پزشک خود کاملا لذت ببرد و پزشک به او بگوید می‏تواند به کارهای گذشته خود ادامه دهد. اما قطعا بیماری او معالجه نخواهد شد و نه تنها سلامت خود را باز نمی‏یابد، بلکه آن را بیشتر از دست می‏دهد. در این حالت رضایت حاصل است، ولی هدف تحصیل نمی‏شود. (فرهنگی، ۱۳۷۴: ۱۱۱)
۲-۱-۱۳- ویژگی های اثربخشی
ویژگی های اثربخشی ارتباطات میان فردی با توجه به هدف های عمل گرایانه و خشنودی از کنش ارتباطی به پنج ویژگی عمده قابل تفکیک‏اند. باید توجه داشت هر چند این پنج ویژگی در وهله اول کیفی به نظر می‏رسند، اما باید گفت علاوه بر این ویژگی‏های کیفی که باعث افزایش اثربخشی ارتباطات می‏شوند، می‏باید میزان کمیت آنها نیز در نظر گرفته شوند. همواره وجود این پنج ویژگی ممکن است به اثربخشی کنش ارتباطی نیانجامد و نیز نبود آنها ممکن است به غیر اثر بخش بودن کنش ارتباطی ختم نشود، اما شکی در آن نیست که به طور معنی داری بر اثر بخشی تاثیر دارند.
این پنج ویژگی عبارتند از: گشودگی، همدلی، حمایتگری، مثبت گرایی و تساوی. در ادامه سعی می‏شود به اختصار توضیحاتی درباره هر یک از این موارد ارائه می شود.”(فرهنگی، ۱۳۷۴: ۱۱۳)
الف- گشودگی^[۶۷]
مفهوم کیفی گشودگی حداقل در سه جنبه اساسی ارتباطات میان فردی اثر خود را بروز می دهد و بر این فعالیت اجتناب ناپذیر بشری تأثیر خود را می گذارد. اول و شاید یکی از واضح ترین و بدیهی ترین جنبه های آن این است که ارتباطات گیرنده موثر یا فرستنده پیام در ارتباطات میان فردی می باید شایق باشد که خود را در مقابل طرف های ارتباطی خود بگشاید و با یک گشودگی نسبی با آنان مواجه شود. (همان، ۱۳۷۴: ۱۱۴)
دومین جنبه از گشودگی بیانگر اشتیاق فرستنده پیام یا مبدا ارتباطی به وانمود کردن و بروز دادن صادقانه محرکات وارد بر خود است و اینکه بر او چه تأثیری نهاده اند. (همان، ۱۳۷۴: ۱۱۴)
سومین جنبه از گشودگی که برای اولین بار توسط «آرتور بوچنر»^[۶۸] و «کلیفورد کلی»^[۶۹] مطرح شده است با مفهوم تملک احساسات و تفکرات مرتبط است. با توجه به چنین مفاهیمی، گشودگی چنین تعبیر می شود که شخص مورد نظر احساسات و تفکرات خود را که کاملا در اختیار اوست و خود به آنها کاملاً واقف است و مسئولیت آن را بر عهده دارد، به اطلاع دیگری یعنی دریافت کننده پیام برساند. عموما افراد خود مسوول احساسات و تفکرات خویش می باشند و سعی نمی کنند آن را از خود منفک کرده و به دیگران انتقال دهند مگر آنکه مجبور شوند و یا اینکه هدف خاصی از آن داشته باشند. (همان، ۱۳۷۴: ۱۱۵)
ب- همدلی
شاید یکی از دشوارترین جنبه های کیفی ارتباطات توانایی به کارگیری همدلی در یک رابطه متقابل است. به این معنی که آغازگر فراگرد ارتباطی توانایی درست ارائه همدلی به دیگری را داشته باشد. کلمه همدلی که ترجمه ای برای Empathy در زبان انگلیسی است از کلمه آلمانی Einfuhling گرفته شده است که به معنی «با دیگری حس کردن» است. همدلی کردن با کسی یعنی احساس او را درک کردن. آن گونه که «بک روچ»^[۷۰] به همدلی پرداخته است شاید بهتر بتوان به معنی آن پی برد. او چنین گفته است: «همدلی توانایی یک فرد است که به گونه ای تجربی دریابد که فرد دیگر چه تجربه ای دریک لحظه موعود و در یک چارچوب مشخص و با توجه به نظر خویشتن دارد.»
«شافر»^[۷۱] بر این باور است که همدلی تجربه درونی قابل درک و در میان نهادنی با دیگری برای مقطعی از وضعیت روانی او می باشد. در نقطه مقابل، همدردی کردن^[۷۲] عبارت است از احساس کردن برای فرد دیگر. یا به عبارت دیگر نسبت به دیگری حسی در درون خود پدید آوردن. مثلاً برای کسی متأسف شدن به علت مشکلی که برای او پدید آمده است. همدلی کردن یعنی احساسی را داشتن که دیگری نیز بدان احساس دست یافته است. همدلی یعنی ایجاد احساس مشترک با یکدیگر، یعنی فرستنده پیام و گیرنده پیام هر دو به یک احساس یگانه دست یافته اند.
اگر ما توانایی همدلی با دیگران را بیابیم، بی شک در وضعیتی خواهیم بود که آنان را درک کنیم و دریابیم که از کجا آمده اند و اینک در کجا هستند و به کجا خواهند رفت یا می خواهند بروند. به گفته «گرین سون»^[۷۳] کسی نمی تواند به احساس ظریف و پیچیده دیگری دسترسی پیدا کند مگر آنکه احساس او را دریابد و آن را تجربه کند که این خود همدلی نامیده می شود. این خود نوع ویژه ای از ادراک است که کسی را قادر می سازد که بتواند طرف مقابل را از نظر عاطفی و ذهنی کاملا دریابد و آنچه تجربه کرده است او نیز بدون تجربه احساس کند. درک توام با همدلی انسان را قادر می سازد که خود را با شرایط ارتباطی کاملا وفق دهد و بداند که چه باید بگوید، چگونه باید بگوید و چه زمانی باید بگوید، چه زمانی باید ساکت باشد و کی به خود گشودگی دست زند. در واقع «تراکس»^[۷۴] مهارت ارتباطی هر کسی را به تعریف او از همدلی مرتبط می کند. تراکس می گوید: «همدلی صحیح هم حساسیت نسبت به احساسات موجود و هم تسهیلات لازم کلامی برای ارتباط با دیگری را در برمی گیرد که موجب درک و تفاهم بیشتر و نیز استفاده صحیح از زبان برای القای مفاهیم می شوند.»
دشوارتر از تعریف و تشریح همدلی به کارگیری آن در زندگی روزمره و بالا بردن مهارت های مربوط به آن است. شاید نخستین گام ما برای پرهیز از ارزیابی و قضاوت رفتار طرف مقابل باشد. اگر ما رفتار فرد مقابل خود را بر اساس صحیح و غلط، زشت و زیبا، خوب و بد ارزیابی کنیم، پس ما رفتار او را در چارچوب این برچسب ها می بینیم نه آن طور که هست و ممکن است رفتار واقعی او با این برچسب ها سازگار و یا ناسازگار باشد. در آن صورت ما اولین گام را در جهت تخریب پلهای ارتباطی خود با او برداشته ایم. دومین گام درک احساسات و عواطف طرف مقابل است. هر چه بیشتر او را بشناسیم، بهتر می توانیم با او همدلی کنیم. درک خواسته ها و نیازها، آرزوها، آمال، توانایی ها، تجارب، بیم ها و هراس های طرف مقابل همه و همه و بسیاری که گفته نشد ما را بر آن می دارد که او را بهتر بشناسیم و پی به احساسات و عواطف او ببریم و بتوانیم با او بهتر همدلی کنیم. گام سوم، باید بکوشیم آنچه دیگری بر اساس نگرش و توانایی خود تجربه کرده است، ما نیز تجربه کنیم. مهم است که بدانیم این تجربه می باید بر اساس نگرش و احساسات او باشد نه آنچه خود می اندیشیم. خود را کاملا در جای او و به جای او قرار دادن و نقش او را ایفا کردن ما را بر آن می دارد که او را بهتر درک کنیم. (فرهنگی، ۱۳۷۴: -۱۱۸۱۱۷)
ج- حمایتگری
در یک فضای حمایتگر ارتباطی، سکوت را ارزشی منفی نیست. بلکه در مقابل سکوت بستری مناسب برای ایجاد فضای مناسب و حمایتگر ارتباطی است. از این سکوت می توان به عنوان بهترین محمل برای القای مفاهیم و پیام های غیر کلامی استفاده کرد. علاوه بر سکوت، ارائه حالات توام با همدلی، نه توام با بی تفاوتی به فضای مناسب برای ارتباطات حمایتگرانه کمک می کند. از دیگر عوامل موثر بر فضای مناسب حمایتگرانه جهت ارتباطات می توان از تساوی با دیگران یا مخاطبان یاد کرد. هر اندازه خود را از نظر رفتاری و پایگاه اجتماعی در تراز مخاطبان خود قرار داده و از نشان دادن برتری های خود به آنان پرهیز کنیم، در ایجاد فضای مناسب ارتباطات حمایتگرانه موفق تر خواهیم بود. از عوامل دیگر موثر بر فضای حمایتگرانه برای ارتباطات میان فردی می توان تردید و یا عدم جزمیت^[۷۵] در برابر یقین و اطمینان^[۷۶] را نام برد. هر اندازه ما در گفتار و نظرات خود جزمی تر بوده و با اطمینان غیر قابل تردید با مخاطب خود برخورد کنیم، فضا را برای ارتباطات حمایتگر نامناسب تر می کنیم. برعکس همواره میزانی از تردید و عدم یقین زمینه را برای ارتباطات حمایتگر مساعدتر می کند و به طرف مقابل این فرصت را می دهد که خود را نشان دهد و ارزیابی کند. (همان، ۱۳۷۴: ۱۱۹)
د- مثبت گرایی^[۷۷]
مثبت گرایی در ارتباط میان فردی حداقل به سه جنبه یا عوامل مختلف تکیه دارد. اول، ارتباط میان فردی زمانی به درستی شکل می گیرد و پرورش پیدا می کند که احترام مثبت و معینی برای خویشتن در نظر داشته باشیم. فردی که احساس ناخوشایندی نسبت به خود دارد بی تردید این احساس ناخوشایند را به نحوی به دیگران منتقل می کند و در آنان نیز این احساس ناخوشایند و منفی را شکل می دهد. در مقابل کسانی که در مورد خود مثبت می اندیشند این احساس مثبت را به دیگران منتقل و آنان را وادار به مثبت پنداری می کنند.
دوم، ارتباطات میان فردی زمانی به درستی شکل می گیرد و به بالندگی خود نزدیک می شود که احساس خوشایند خود را نسبت به طرف مقابل به او منتقل می کنیم. (فرهنگی، ۱۳۷۴: ۱۱۹-۱۲۰)
سوم، یک احساس مثبت و خوشایند در مورد وضعیت عمومی حاکم بر ارتباطات، برای تعامل یا میان کنش اثر بخش بین دو یا چند نفر بسیار حیاتی و مهم است. چیزی ناخوشایندتر از رابطه یا ارتباط با کس یا کسانی نیست که از آن رابطه یا مبادله لذتی نبرند و یا اینکه پاسخ خوشایندی به عمل ارتباطی واقع شده ندهند. (همان، ۱۳۷۴: ۱۲۰)
ه- تساوی^[۷۸]
افراد در حرفه های مختلف اغلب از نظر ارتباطی به نوعی خود فریبی و یا تظاهر کشیده می شوند. مثلاً یک مدیر عالی رتبه یا پزشک عالی قدر ممکن است گفتگو با یک فروشنده ساده را ارزشمند تلقی نکرده و فضای تساوی مناسب را برای او ایجاد نکند. یک متخصص برجسته کامپیوتر ممکن است گفتگو با یک مستخدم جزء را به صورت مساوی در سازمان مورد نظر خود بی ارزش تلقی کند. یک راننده کامیون ممکن است ارتباط مساوی با یک دانشمند را غیرممکن بداند. هر یک از افراد در موارد فوق از نظر ارتباطی ممکن است دچار نوعی خود فریبی و یا تظاهر شده باشند. همه آنها ممکن است در آن وضعیت این تصور را داشته باشند که از آن ارتباط چیزی به دست نمی آورند و برای اینکه چیزی بدست آورند باید با هم ترازان خود ارتباط داشته باشند. این نگرش بسیار زیان بار و خارج از معیارهای صحیح ارتباطی است. زیرا این نگرش موجب آن می شود که افراد نتوانند به یکدیگر نزدیک شده و از یکدیگر نکات فراوانی را فراگیرند. اکثر کسانی که از نظر ارتباطی از مهارت های بالایی برخوردارند درست بر عکس این نگرش رفتار می کنند. آنان اغلب از اطلاعات فراوانی بهره مند می شوند. (فرهنگی، ۱۳۷۴: ۱۲۱-۱۲۲)
۲-۱-۱۴- تشابه با هم و تخالف با هم
پنج صفت ذکر شده برای اثربخشی ارتباطات میان فردی، کیفیت‏هایی آموختنی می‏باشند و از نظر اهمیتی که داشتند هر یک به طور مجزا مورد مطالعه قرار گرفتند.
در اینجا ما به دو مفهوم «تشابه با هم» یا «همانندی» و «تخالف با هم» می‏پردازیم. «تشابه با هم» در برگیرنده تشابه موجود از نظر ظاهری و شخصیتی بین طرفین ارتباط است، در حالی که «تخالف با هم» دلالت بر تفاوت موجود از جهات مختلف بین طرفین ارتباط دارد. تشابه و تفاوت ممکن است متکی به صفات متعددی باشد، مانند: سن، جنس، مذهب، تحصیلات، تمایلات سیاسی، پایگاه اجتماعی و اقتصادی و غیره.
باید متذکر شد که عموماً، تحقیقات بر این یافته استوارند که اثربخشی ارتباطات میان فردی در صورت وجود تشابه اعضاء با یکدیگر بیشتر است. برای مثال «جیمز مک کراسکی»، «کارل لارسون»، «مارک نپ» بر این باورند که ارتباط موثر بیشتر زمانی پدید می‏آید که طرفین ارتباط تشابه بیشتری با هم داشته باشند. هر اندازه آنها به هم شبیه‏تر باشند و یا ویژگی‏های مشابه بیشتری با یکدیگر داشته باشند. مفاهیم بیشتری را با یکدیگر در میان می‏گذارند و مفاهیم یکدیگر را بهتر درک می‏کنند. (همان، ۱۳۷۴: ۱۲۲)
۲-۱-۱۵- تأیید و عدم تأیید
شاید یکی از رضایت بخش ترین پاسخ هایی که ما از طرف مقابل ارتباط خود دریافت می داریم، تأیید کامل باشد، یا به گونه ای که «لی برگ» و «لارنس» تشریح کرده اند؛ «هر رفتاری که منتج به ارزشمندی بیشتر فرد از خود شود» در فراگرد ارتباطی موجب رضایت خاطر بیشتر فرد از آن می شود. تأیید برای هر فرد در زیست اجتماعی از ارزش بالایی برخوردار است. به گونه ای که «مارتین بوبر» نوشته است: در تمام سطوح جامعه انسانی، انسان ها یکدیگر را به روش های اجرایی و کم و بیش با توجه به توانایی ها و ظرفیت های شخصی خود، مورد تأیید قرار می دهند و ممکن است یک جامعه با کلمه انسان این گونه برخورد کرده و آن را در اندازه ای که افراد جامعه یکدیگر را تأیید می کنند، اطلاق کند.» به دیگر سخن، انسان آن گونه مطرح می شود که تأیید یا عدم تأیید دیگران را با خود به همراه می آورد.
شک نیست افرادی که در جامعه انسانی خود مورد تأیید قرار نمی گیرند با توجه به شدت و ضعف آن، شدیداً احساس ناراحتی و یاس می کنند و پذیرش این پدیده برای آنها بسیار دشوار و گاه دردآور است. اگر این اتفاق یعنی عدم تأیید چندین بار رخ دهد به تدریج فرد دچار تردید نسبت به رفتارها و توانایی های خود شده، حالت یاس و درد او را به واکنش هایی خاص سوق می دهد. به ویژه اگر این عدم تأیید از سوی کسانی باشد که از برخی جهات برای فرد حایز ارزش و اهمیت بوده و در زندگی حرفه ای یا شخصی او نقش برجسته ای را ایفا کنند. (فرهنگی، ۱۳۷۴: ۱۷۱)
پاسخ های تأییدکننده معمولاً پذیرش، حمایت و شناسایی طرف مقابل را در بر دارند و پاسخ های غیر تأیید کننده انکار و تضعیف و شناسایی فرد مقابل را به همراه خود دارند.
پژوهش «لی برگ» و «لارسن» در این زمینه دیگر منحصر به فرد نمی باشد و با توجه به اهمیت این موضوع در روابط بین اشخاص که امروزه از جهات مختلف مورد توجه دانشمندان علوم رفتاری و ارتباطات، مدیریت و غیره است، گسترش زایدالوصفی یافته، پژوهش های متعددی در رشته ها، دانشگاه ها و موسسات مختلف انجام پذیرفته است. یک بازنگری در پژوهش های انجام شده در «دانشگاه دنور»^[۷۹] در سال های آخر دهه ۱۹۷۰ و تحقیقات «دانشگاه اوهایو»^[۸۰] در سال های اول دهه ۱۹۸۰ مبین این واقعیت است که تأیید یا عدم تأیید یکی از مهم ترین، قابل توجه ترین و رایج ترین موضوعات ارتباط بین اشخاص در سال های اخیر است. بدون شک، این مقوله یکی از مهم ترین مقوله های ارتباطی است که مساله تأثیرگذاری و نفوذ در دیگران را مطرح می کند. از همین رو است که رشته های مختلف روانشناسی اجتماعی، علوم سیاسی، مدیریت و بازرگانی شدیداً به آن علاقه‎مندند و بدان از زوایای مختلف می نگرند.
در یک فراگرد مستمر ارتباطی، بدون شک هر انسانی گاه به پیام های تأیید کننده و زمانی به پیام های غیر تأییدکننده روی می آورد. حتی مثبت ترین انسان ها در فراگرد ارتباطی هرگز به ارسال پیام های تأیید کننده نمی پردازند. آنچه در ارتباطات موثر^[۸۱] حائز اهمیت است، این است که بدانیم چه وقت باید پیام های تأییدکننده ارسال و چه زمان غیر تأیید کننده ارسال داریم. به عبارت بهتر، شرایط در این مورد بهترین راهنمای ما جهت ارسال پیام است. اما نکته ای قابل ذکر است؛ بررسی ها نشان می دهد اشخاصی که دارای مهارت های ارتباطی بالایی هستند، در بیشتر مواقع حتی در سخت ترین شرایط از پیام های تأیید کننده استفاده می کنند و با مهارت در فراگرد ارتباطی خود با دیگران از این پیام ها بیشتر بهره می جویند تا از پیام های غیر تأییدکننده. (فرهنگی، ۱۳۷۴: ۱۷۴-۱۷۵)
۲-۱-۱۶- فراگرد ارتباط در مدل ارتباطی دیوید برلو
دیوید برلو در سال ۱۹۶۰ مدلی را طراحی کرد و در کتاب خود، ضمن چاپ تصویر این مدل به تفصیل درباره فراگرد ارتباطات انسانی توضیح داد.
مدل برلو حاوی چهار عنصر منبع، پیام، کانال و گیرنده است. منبع و گیرنده هر کدام دارای مهارت های ارتباطی، نگرش، دانش، سیستم های اجتماعی و فرهنگی هستند و پیام نیز به رمز، محتوا و نحوه و عناصر و ساخت تقسیم شده است. کانال شامل دیدن، شنیدن، لمس کردن، بوییدن و چشیدن است. او اجزای مدلش را به شرح زیر توصیف می کند. (محسنیان راد، ۳۹۳)
الف- منبع – رمزگذار^[۸۲]
یک منبع ارتباط بعد از تعیین روشی که می خواهد با آن روی گیرنده اش تأثیر بگذارد، پیامی را به قصد تولید هدف مورد دلخواهش رمزگذاری می کند. حداقل چهار نوع عامل در منبع وجود دارد که می تواند صحت را افزایش دهد. آنها عبارتند از:
مهارت های ارتباطی
پنج نوع مهارت ارتباطی کلامی وجود دارد. دو نوع از آنها مهارت های رمز گذاری است. نوشتن و گفتن، دو نوع از آنها مهارت های رمز خوانی است. خواندن و شنیدن، پنجمین مهارت به فکر و یا تعقل مربوط می شود.
نگرش ها
الف- نگرش نسبت به خود
ب- نگرش نسبت به مطلب خود
ج- نگرش نسبت به گیرنده
سطح دانش
برلو در زمینه سطح دانش این سوال دیرینه را مطرح می کند: «آیا اگر یک معلم دانش کافی داشته باشد، دیگر نیازی به داشتن چیزی بیشتر برای موفقیت در تدریس ندارد و یا به عکس معلم نیاز به داشتن چیزی ندارد و مهم این است که او بداند چگونه آموزش دهد و تدریس کند. برلو پاسخ می دهد که معلم موفق، به هر دوی اینها نیاز دارد. چرا که یکی از این دو مهارت های ارتباطی و دیگری سطح دانش است.»
موقعیت منبع در یک سیستم اجتماعی و فرهنگی
هیچ منبعی به عنوان یک فرد آزاد و بدون تأثیر از شرایطی که در یک سیستم اجتماعی – فرهنگی دارد نمی تواند ارتباط برقرار کند. بدیهی است که ما عوامل مشخص را در مورد منبع در نظر خواهیم گرفت؛ عواملی چون مهارت های ارتباطی او، نگرش های او و دانش او همه مورد نظر هستند. اما ما به بیش از اینها نیاز داریم. مثلاً ما نیاز داریم که بدانیم او در آن سیستم اجتماعی – فرهنگی چه جایگاهی دارد؟ چگونه عمل می کند؟ چه نقشی ایفا می کند؟ کارکردهایی که خواستار انجامش هست، پرستیژی که او در مقابل دیگران دارد، زمینه فرهنگی که او در آن ارتباط برقرار می کند و باورها و ارزش هایی که بر او حاکم است چیست؟ شکلهای رفتاری مورد قبول و شکل های رفتاری غیر قابل قبول در فرهنگ او کدام است؟ نیاز داریم که درباره انتظارات شخصی او و انتظارات دیگران درباره او آگاه شویم.
تمام گروه هایی که منبع وابسته به آن است؛ تمام ارزش ها و استانداردی که او آموخته است با ادراک او از جایگاهش در دنیا و موقعیت طبقاتی او در اجتماعی که به آن وابسته است همه و همه در رفتارهای ارتباطی منبع تأثیر دارند.

تو امیـد منـــی در پـــــای مــــیزان

به لطف خویش بخشی جرم و عصیان^[۲۵۰]

مولانا نیز در اشعارش بدون واسطه از خداوند نیازها وخواسته‌هایش را می‌خواهد. برای نمونه در ابیات زیر عفو وگذشت را خواهان است
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

عـفو کن ای خــوب روی خوب کار

آنـچه گــفتم از جنـون انـدر گـذار^[۲۵۱]

دسـت گیـــر از دست ما، ما را بخــر

پـرده را بردار و پرده مـــا را مـــدر^[۲۵۲]

و بسیاری دیگر از ابیاتی که شاعران در مناجات‌های خود سروده‌اند، خواسته‌های خود را بی‎واسطه از حق خواسته‌اند.؛ ولی تعداد آنها در مقایسه با اشعاری که ذکر شد، بسیار کمتر است. آنها در اشعاری که در ستایش و نعت پیامبر سروده‌اند به شفیع‌بودن پیامبر اقرار داشته‌اند
۱-۸-۷-۱٫ شکرگزاری در ادعیه شیعه
شکر در اصطلاح شناختن نعمت از منعم و خوشحال شدن و مصرف‌کردن آن در راهی که نعمت دهنده به آن خشنود است. یکی دیگر از انواع دعا شکرگزاری است. این شکرگزاری در بیشتر ادعیه شیعه دیده می‌شود. انسان وقتی در خلوت با خود می‌اندیشد، درمی‌یابد که آفرینش او لطف پروردگار بوده و اگر اراده خداوند محقق نمی‌شد، او به وجود نمی‌آمد. همچنین نعمت‌های فراوانی که خداوند برای ادامه حیات به او بخشیده و او را در لطف و مرحمت خویش قرار داده است، یکی دیگر از دلایلی است که موجب شکرگزاری بشر در برابر معبود می‌شود و آدمی با تأمل و تفکر متوجه می‌شود که خود فقیر محض است و خداوند غنی مطلق، و هر چه دارد از اوست؛ بنابراین باید از او سپاسگزار باشد و در همه حال و همه وقت او را عبادت کند و به خاطر نعمت‌هایش او را شاکر باشد.
نتیجه آنکه انسان در مناجات و رازونیاز خود خدا را شکر می‌کند و او را سپاس می‌گوید. در کتاب نیایش عارفان آمده است که «ادب عبودیت اقتضا می‌کند به هنگام نیایش، نعمت‌های گوناگون الهی را به یاد آوریم و برشماریم و خداوند را شکر گوییم، اما عبد با معرفت نیک در خواهد یافت که نعمت‌های حق بی‌شمار است و او ناتوان از شکر. اقرار به این ناتوانی خود از آداب بندگی است.»^[۲۵۳]
امامان معصوم نیز در دعاهای خود همواره از خدا سپاسگزاری می‌کردند و لحظه‌ای از شکرگزاری فروگزار نکرده‌اند. امام علی برترین عبادت را عبادتی می‌داند که برای شکرگزاری باشد: «گروهی از ترس دوزخ خدا را عبادت می‌کنند و این عبادت بزرگان است؛ جمعی به امید بهشت خدا را عبادت می‌کنند، این عبادت بازرگانان است و عده‌ای برای سپاسگزاری خدا را می‌پرستند و این عبادت آزادگان است.»^[۲۵۴]
در دعاهای شیعه می‌توانیم این نوع از مناجات را مشاهده کنیم. امام سجاد در مناجات الشاکرین ابتدا عجز خود را از اقامه شکر پروردگار اقرار می‌کند و از نعمت‌های بی‌شمار خدا یاد می‌کند و ناسپاسی خود را از وجود این لطف و نعمت بیان کرده و اعتراف می‌کند از ادراک نعمت‌ها ناتوان است، چه برسد به شمارش آنها و سپاس و شکرگزاری: «لک الحمد علی حسن بلائک و سبوغ نعمائک: برای توست سپاس بر حسن آزمایشت و فراوانی نعمت‌هایت.»^[۲۵۵]
در مناجات الشاکرین این مطلب را که هر شکری خود شکر دیگری می‌طلبد، این چنین بیان می‎کند: «فکیف لی بتحصیل الشکر و شکری ایاک یفتقر الی شکر: پس چگونه می‌توانم شکرگزارم و در هر شکری احتیاج به شکر دیگری دارد.»^[۲۵۶]
بخش‌هایی از دعای ابوحمزه ثمالی با شکرگزاری خدا آغاز می‌شود و این نشان‌دهنده بهترین نوع عبادت در دعاست که انسان با فروتنی تمام از خدای خویش سپاسگزاری می‌کند، به خاطر نعمت‌های بی‌پایانی که برایش خلق کرده و هرگاه از او چیزی خواسته فروگذار نکرده است: «الحمدلله الذی انادیه کلما شئت لحاجتی: سپاس خدای را که هرگاه حاجتی خواهم او را ندا کنم.»^[۲۵۷]
امام عارفان خدا را شکر می‌گوید، چون هرگاه بخواهد با او بدون واسطه گفتگو می‌کند و مهم‌تر اینکه خدا از دوستی ما بی‌نیاز است و به ما مهر می‌ورزد: «الحمدالله الذی تحبب الی و هو غنی: ستایش خدای را که با من دوستی کند، با اینکه او از من بی‌نیاز است.»^[۲۵۸] امام حسین در دعای عرفه خداوند را شکر می‌فرماید و پس از برشمردن نعمت‌های خداوند به سپاس و حمد او می‌پردازد. نعمت‌هایی چون روزی‌رساندن به او در کودکی، رسوا نکردن خطاها، نعمت در بزرگسالی،‌ هدایت و راهنمایی، دادن مأوی،‌ پوشاندن، عافیت… و سپس می‌فرماید: «لک الحمد دائما و لک الشکر واصبا ابدا: پس حمد همیشه برای توست و از آن توست شکر ثابت و ابدی.»^[۲۵۹]
۱-۸-۷-۲٫ شکرگزاری در مناجات‌های شاعران
عارفان در اشعار خود در برابر حق و نعمت‌هایش شکرگزاری کرده‌ و به آن اقرار کرده‌اند که زبان از حد شکرگزاری و سپاس ذات باری‌تعالی عاجز است:

چــــگونه شـکر تو گویــــد زبـانم

که نیست آن حد دل یا حــد زبـانم^[۲۶۰]

سعدی می‌گوید:

۱ ـ حمایت و مشارکت مدیریت بالا
۲ ـ وجود رویکردنظام­یافته
۳ ـ وجود برنامه ­های توسعه معین
۴ ـ نوع فرهنگ سازمانی موجود
۵ ـ تاکید بر ارتقاء کیفیت
۶ ـ تاکید بر ارشدیت

۲

محدودکننده

ـ محدودیت منابع
ـ محدودیت فراگردی و ساختاری
ـ محدودیت توانایی­های سازمان

۳

بازدارنده

ـ ساختارها،
ـ فراگردها،
ـ عادات،
ـ مقاومت­ها و محدویت توانایی­های داخلی و خارجی سازمان.

۱ ـ فقدان پشتیبانی
۲ ـ خط­مشیء شرکت
۳ ـ وجود نگرش سریع ـ ثابت
۴ ـ دیربازدهی
۵ ـ تغییر سریع سازمان
۶ ـ تشریفات زائد اداری

(قلی­پور و همکاران، ۱۳۹۰،۱۲۶).

۲ ـ ۲ ـ ۳ ـ مدل کانال رهبری(شایستگی مدیران)

۲ ـ ۲ ـ ۳ ـ ۱ـ شایستگی^[۴۱]

شایستگی­ها، به رفتارهای قابل بروزی اشاره دارد که برپایه دانش، مهارت، توانایی و سایر ویژگی­های فردی شکل می­گیرند و یک فرد برای انجام موفقیت­آمیز نقس خود باید از آن­ها برخوردار باشد(فالمر و کانگر،۱۳۸۷) بویاتزیس^[۴۲] (۱۹۸۲) مدعی است عملکرد موثر مشاغل مدیریتی، تابع ویژگی­های شخصی است و این ویژگی­های را بعنوان شایستگی تعریف می­ کند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

همچنین، شایستگی را می­توان به عنوان نتیجه بکار بردن دانش و مهارت به طور مناسب تعریف کرد. به عبارتی دیگر شایستگی، مهارت، دانش وبعد از مقاله لاولر(۱۹۹۴) اهمیت شایستگی در سازمان­ها بسیار گسترش یافت. وی سیر تحولی سازمان ها، از سازمان­های بر اساس تحلیل شغل، به سازمان­های بر اساس شایستگی را بررسی کرد؛ به گونه ­ای که امروز تعداد وسیعی از سازمان ها، روش­های مدیریت منابع انسانی مبتنی بر شایستگی را به کار می­برند. با وجود کاربرد آن به روش­های متفاوت ،به نظر می رسد شایستگی­ها از لحاظ مفهومی نیاز به تفسیر و توضیح دارند . به عبارت دیگر شایستگی، ترکیبی از مهارت ­ها، دانش و نگرش­ها بجای توانایی­ها آمده است. فرهنگ آکسفورد (۲۰۰۳) شایستگی را بعنوان قدرت، توانایی و ظرفیت انجام یک وظیفه تعریف می­ کند. شایستگی مجموعه ­ای از دانش، مهارت و توانایی­ها در یک شغل خاص است که به شخص اجازه می­دهد به موفقیت در انجام وظایف دست یابد همان طور که مشاهده می­ شود این تعریف مولفه توانایی را نیز به مولفه­های شایستگی افزوده است .
بویاتزیس(۱۹۸۲) معتقد بود که تست هوش، نمرات و رتبه و رویکردهای تحلیلی مشاغل سنتی در گزینش کارکنان ـ به منظور پیش بینی عملکرد مشاغل ـ نادیده گرفته شده است، مک کللند، هم­چنین تست های مربوط به شایستگی را پیشنهاد می­ کند، اگر چه این پیشنهادها در کاربرد و روان­شناسی سازمانی بحث برانگیزند، شایستگی، مشتمل بر خصوصیات دربرگیرنده یک فرد است که وی را برای عملکرد بالاتر در شغل، نقش یا موقعیتی که به وی داده شده است توانا می­سازد. مدل «کوه یخ» که در شکل ۱نشان داده شده است ،سطوح مختلف شایستگی را نشان می­دهد. شایستگی­های مدیریتی، شبیه کوه یخی هستند که بخش اعظم آن در زیر آب قرار دارد و بخش کوچکی از آن به مثابه مهارت و دانش در قله آن قرار گرفته و سر از آب برآورده­اند. عناصر در برگیرنده شایستگی­ها، کم­تر قابل مشاهده هستند. اما به طور گسترده رفتار ظاهری را کنترل و هدایت می­ کنند. نقش اجتماعی و خویشتن شناسی در سطحی از آگاهی فرد وجود دارند، لکن صفات اختصاصی وانگیزه­ها که در سطح زیرین کوه یخ هستند که در آب قرار دارد و در اعماق وجود فرد جا گرفته­اند(به نقل از بردبار و همکاران،۱۳۹۱، ۹۲).
مهارت دانش
نقش اجتماعی
خویشتن شناسی
ویژگی(صفت اختصاصی)
انگیزه

شکل(۲-۲) مدل کوه یخ شایستگی های مدیریتی

الگوی شایستگی توانایی انجام فعالیت­ها در محدوده شغل بر اساس استانداردهای تعیین شده تعریف شده است. در واقع الگوی شایستگی عبارت است از یک الگوی قابل اندازه‌گیری توانایی‌ها و رفتارهای مورد نیاز برای انجام دادن فعالیت­های کاری به صورت موفقیت­آمیز. هدف از تدوین مدل شایستگی در هر سازمان ارائه الگویی برای یکپارچه سازی عملکرد سامانه منابع انسانی است. به گونه ­ای که منجر به عملکرد مؤثر و موفقیت سازمانی شود(دهقانان، ۱۳۸۶) مدل شایستگی عبارت است از مجموعه ­ای سامان­مند از شایستگی­ها دریک نقش یا مجموعه ­ای از نقش­های مشابه که موجب می­ شود افراد در ایفای آن نقش­ها موفق شوند. مدل شایستگی سرمشق و الگوی رفتارهای موفقیت­آمیز برای سایرین است و به نقش­ها هویت حرفه­ای می­بخشد. یک مدل شایستگی، معمولا دارای دسته­هایی از شایستگی­ها در قالب حوزه ها، واحدها و اجزای شایستگی­ها است. درفرایند الگوسازی شایستگی­های مورد نیاز موفقیت با هم ترکیب شده، الگوی شایستگی را بوجود می­آورند. الگو و معماری شایستگی، ساختاری برای شرح شغل و مقیاسی برای ارزیابی عملکرد عرضه می دارد و موجب می­ شود سازمان­ها به هنگام ارزیابی افراد و توانایی­های مورد نیاز آتی، به یک زبان سخن بگویند. از سوی دیگر سازمان­ها با مقایسه شایستگی افراد با شایستگی­های مورد نیاز برای شغل به سهولت خواهند توانست سطح مهارت شایستگی­های افراد را بسنجند (به نقل از بردبار و همکاران، ۱۳۹۱، ۹۴).
کانال رهبری اصطلاحی است که مسیرهای رهبری را در فرایند جانشین­پروری مورد بررسی قرار داده است. مدل کانال رهبری نشان می­دهد که هدایت از میان هر مسیر در کانال رهبری نیازمند این است که رهبران شیوه جدید اداره کردن و رهبری را آموخته باشند. مدل کانال رهبری فرایندی دارای شش مسیر است که عبارتند از؛ خودمدیریتی، اداره دیگران، اداره مدیران، مدیر وظیفه ­ای، مدیرتجاری، مدیر گروه و مدیر سازمان(متقی و بهشتی­فر، ۱۳۸۸، ۲۷).

جدول (۲ ـ ۴): مدل شایستگی مدیریت جانشین­پروری در رده­بندی آسیا (ACS)