مشارکت در موفقیت کل سازمان ضروری است.
گروه های اقلیت در سازمان از حقوقی برابر برخوردار هستند.

ارزش های سیاسی

دولت کمترین دخالت را در امور سازمان ها دارد.

دولتیک عنصرنامطلوب ولی ضروری است.

دولت و بنگاه های اقتصادی باید برای حل

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مشکلات اجتماعی با یکدیگر همکاری نمایند.

ارزش های محیطی

مردم کنترلی بر روی محیط شان ندارند.

مردم می توانند محیط را کنترل نمایند.

محیط باید برای زندگی بهتر همه نسل ها حفظ شود.

ارزش های زیباگرایی

ارزش های زیباگرایی مفهومی ندارند.

ارزش های زیباگرایی خوب اند، اما سازمان به
آنان نیازی ندارد.

ارزش های زیباگرایی باید حفظ شود و سازمان ها به آنان نیاز دارند.

مبانی فلسفی دیدگاه های مسئولیت اجتماعی

براساس هر یک از سه مرحله تاریخی مسئولیت اجتماعی، سه نوع فلسفه یا دیدگاه اساسی وجود دارد. این دیدگاه ها عبارتند از:
۱- دیدگاه کلاسیک؛
۲- دیدگاه مسئولیت پذیری؛
۳- دیدگاه پاسخگویی.
در دیدگاه کلاسیک ، سازمان ها صرف اً به دنبال سودآوری و به حداکثر رساندن منابع خود بودند و معیارهای اخلاقی برایشان مهم نبود . به عنوان مثال، رابرت مرسر^[۲۵] یکی از طرفداران دیدگاه کلاسیک می گوید:
مسئولیت اولیه هر بنگاه اقتصادی کسب سود است، این بدان معنی »است که نه شما و نه کارکنا ن تان و نه هیچ کس دیگر نباید به جامعه فکر کند« (بونه و کورتز، (۱۹۹۲
انتقادات زیادی به این نوع نگرش وجود دارد، از جمله اینکه سودجویی صرف ممکن است باعث بروز رفتارهای غیراخلاقی از سوی سازمان ها شود. دیدگاه مسئولیت پذیری که با مرحله دوم مسیر تاریخی مسئولیت جتماعی همراه است ، بر این نکته تأکید دارد که سازمان ها، صرفاً برای گروه های خاصی که ممکن است باعث ایجاد محدودی ت هایی برای فعالیت آنها شوند، فعالیت کرده و سعی در برآورده نمودن نیازهای آنان دا رند. در این تفکر ، سازمان برای فعالیت های خودش چارچوب هایی را مد نظر قرار می دهد که صرفاً در جهت برآورده نمودن نیازهای گروه ذی نفعان است. اما دیدگاه سوم که همراه با مرحله سوم مسیر تاریخی مسئولیت اجتماعی است ، دامن ه گسترده تری از دیدگاه مسئولیت پذیری دارد . در این دیدگاه ، سازمان ها به مثابه شرکا یی در کنار سایر مؤسسات و نهادهای جامعه هستند و تلاش زیادی م ی کنند تا مشکلات جامعه حل شود و در نهایت سطح رفاه و کیفیت زندگی اجتماعی مردم جامعه با رعایت برآورده نمودن نیازهای تمامی طرف های ذی نفع، بالاتر رود.

دیدگاه اسلام به مسئولیت اجتماعی

در بررسی کتب اسلامی و نظرات علمای مسلمان، نکات جالب توجهی وجود دارد که در بررسی فلسفی دیدگا ه ها می توان تا حدود زیادی آن را بسیار مدرن و پیشرفته قلمداد کرد . حال در اینجا به ذکر برخی از آیات و احادیث می پردازیم که نشان دهنده نگاه بسیار پیشرفته و مدرن اسلام نسبت به مسئولیت های اجتماعی است. توجه به رفاه عمومی جامعه در اصول اخلاقی ، اعتقادات و ارزش های مذهبی ما نیز وجود داشته است که موارد زیر شاهدی بر این مدعا است:
نیکی کردن
در قرآن به کرات گفته شده است که با هم به نیکی رفتار نمایید . به عنوان نمونه، در سوره بقره، آیه ۸۳ خداوند می فرماید: که جز خدا را نپرستید و نیکی کنید به پدر و مادر خویش و یتیمان » و فقیران و به زبان خوش با مردم تکلم کنید و نماز به پا دارید و زکات مال خود را بدهید.«
مسئول بودن نسبت به یکدیگر
خداوند متعال در کتاب آسمانی قرآن ، مسلمانان را نسبت به یکدیگر مسئول دانسته و با صراحت و دقت مسئولیت آنان را نسبت به یکدیگر تعیین و مشخص نموده است . از جمله در قرآن کریم خطاب به مؤمنان می فرماید «و حق خویشاوندان و مسکینان و در راه ماندگا ن را ادا کن» ( سوره اسراء، ۲۸) نیست» : پروردگار در سوره بقره در آیه ۱۷۸ می فرماید که روی به جانب مشرق یا مغرب کنید، نیکوکار کسی است که به خدای عالم و روز قیامت و فرشتگان و پیغمبران ایمان آورد و دارایی خود را در راه دوستی خدا به خوی شان و یتیمان و فقیران و رهگذران و گدایان بدهد و زکات مال به مستحق بدهد.« . . . همچنین در سوره نساء آیه ۳۶ آمده است: »نسبت به پدر و مادر و خویشان و یتیمان و فقیران و همسایه خویش، بیگانه و دوستان موافق و رهگذران و بندگان زیردست، در حق همه نیکی کنید.«
برخورد درست با زمین
پروردگار متعال در رابطه با بهره گرفتن از نعمت های پروردگار در زمین در سوره اعراف در آیه ۷۴ می فرماید:» و به یاد آورید در زمین به شما جای مناسب داد . . . ، در دشت های آن برای خود کاخ هایی ساختید . . . پس نعمت های خدا را به یاد آورید و در زمین سر به فساد برندارید.« یا در سوره یس، آیه ۵۵ می فرماید:» بدانید که در حقیقت آنچه در آسمان ها و زمین است از آن خداست. بدانید که در حقیقت وعده خدا حق است ولی بیشتر آنان نمی دانند.« پروردگار متعال در سوره بقره در آیه ۱۱ درخصوص فساد نکردن در زمین می فرماید» :و چو ن به آنان گفته شود در زمین فساد نکنید، می گویند ما خود اصلاح گریم.«
حقوق مردم
پروردگار متعال در رابطه با رعایت حقوق مردم در قرآن به کرات تأکید فرموده است از جمله می توان به سوره هود آیه ۸۵ اشاره نمود: «و ای قوم من، پیمانه و ترازو را به عدل و داد، تمام دهید و حقوق مردم را کم مدهید و در زمین به فساد سر برمدارید» در سوره بقره آیه ۲۶۷ می فرماید: »از آنچه برای شما از زمین برآورده ایم، انفاق کنید و در پی ناپاک نروید که از آن انفاق کنید، درحالی که آن را اگر به خودتان می دادند جز با چشم پوشی و بی میلی نسبت به آن نمی نگریستید.« پروردگار در سوره نسا در آیه ۴ تأکید نموده است که حق زنان را به درستی بدهید و علامه طباطبایی در ترجمه خود در المیزان آورده است » :و اموال یتیمان را پس از بلوغ به آنان بازگردانید و اموال بد خود را با اموال مرغوب آنان تبدیل ننمایید.«
کمک و مساعدت به مستمندان و اقشار ضعیف
درباره نوع و میزان کمک و مساعدت به مستم ندان و اقشار ضعیف جامعه، خداوند خطاب به رسول گرامی اسلام می فرماید: و نیز سؤال کنند تو را که چه در راه خدا انفاق کنند؟ جواب ده آنچه »زاید بر ضروری زندگانی است. خدا بدین روشنی آیات خود را برای شما بیان می کند، باشد که تفکر و عقل به کار بندید) «بقره، ۲۱۹.( »و نیز از مال خود در راه خدا انفاق کنید، لیکن نه به حد اسراف و خود را در مهلکه و خطر درنیفکنید «( همان، ۱۹۵).
ویژگی های مؤمن
پروردگار متعال همچنین در سوره فرقان آیه ۶۸ ویژگی های مؤمن راچنین برمی شمارد: » کسانی که موفق شدند انفاق نه اسراف نمایند و نه تفریط و راهی میان این دو که عادلانه است انتخاب می کنند.« همچنین در سوره بقره در آیه ۲۶۵ می فرماید:» در حکایت آنان که راه خشنودی خدا انفاق می نمایند و با کمال اطمینان خاطر، دل به لطف خدا شاد دارند، مانند بوستانی است بر بلندی، که باران زیادی بر آن ببارد و حاصلی دو چندان که منتظرند، دهد . . . و خدا به کار نیکوکاران بصیر و آگاه است.«

از تعهد تا پاسخگویی و مسئولیت

سرتو، مسئولیت اجتماعی صنفی را عبارت از تعهد مدیریت برای اقداماتی می داند که هم موجب حمایت و بهبود رفاه جامعه به طور کلی می شود و هم منافع سازمان را در بردارد (سرتو،۴۸:۲۰۰۰) بر طبق مفهوم مسئولیت اجتماعی صنفی، هر مدیری باید اهتمام ورزد تا به هدف های اجتماعی و همچنین به هدف های سازمانی دست یابد. از نظر رابینز و کولتر ، مسئولیت اجتماعی به تعهد یک سازمان در ورای آنچه که از لحاظ قانونی و اقتصادی مقرر است ، پیگیری هدف های بلندمدتی که برای جامعه خوب هستند، اطلاق می شود (رابینز و کولتر،۲۰۰۲: ۱۱۴) این تعریف بر این فرض است که سازمان از قوانین موضوعه برای تأمین منافع اقتصادی اطاعت می کند. مافرض می کنیم که تمام مؤسسات بازرگانی(یعنی آنهایی که مسئولیت اجتماعی دارند و آنهایی که ندارند) از تمام قوانین که جامعه آنها را وضع کرده است، پیروی می کنند. همچنین بر اساس این تعریف ، همه کسب و کارها را کارگزار اخلاقی تصور می کنیم. در هرحال، برای اینکه مشخص شود چه چیزی برای جامعه خوب است و چه چیزی نیست، باید بین درست و غلط، وجه تمایز قائل شد.مفاهیم چندی به شیوه های گوناگون ممکن است به عنوان مسئولیت، اجتماعی فهرست شوند به عنوان مثال » سودآوری صرف » و«به ورای سودآوری رفتن» و« توجه به سیستم اجتماعی» و «فعالیت های داوطلبانه » تحت عنوان مسئولیت اجتماعی از آنها نام برده شده،به گونه ای گسترده است. اگر مفهوم مسئولیت اجتماعی را با دو مفهوم دیگر مقایسه نماییم، بهتر می توانیم آن را درک کنیم . این مفاهیم عبارتند از : تعهد اجتماعی و پاسخگویی اجتماعی. تعهد اجتماعی وقتی تحقق می یابد که یک سازمان به سبب تعهدش به تأمین مسئولیت های اقتصادی و قانونی در فعالیت های اجتماعی درگیر می شود (شکل ۱). سازمان فقط آنچه را انجام می دهد که به آن تعهد دارد . این شیوه مبتنی بر دیدگاه کلاسیک ها از مسئولیت اجتماعی است. اما برعکس تعهد اجتماعی، پاسخگویی اجتماعی و مسئولیت اجتماعی به فراسوی استانداردهای اقتصادی و قانون نظر دارند.
پاسخگویی اجتماعی مسئولیت اجتماعی
تعهد اجتماعی
شکل (۲-۱) سطوح یادگیری اجتماعی
مأخذ.(Robbins & Coulter, 2002: 115)
پاسخگویی اجتماعی وقتی است که یک سازمان برای پاسخگویی به بعضی از نیازهای اجتماعی، در فعالیت های اجتماعی درگیر می شود . به عبارت دیگر ، پاسخگویی اجتماعی عبارت است از درجه اثربخشی و بازدهی یک سازمان در نشان دادن پیگیری برای ایفای مسئولیت اجتماعی. مدیران در سازمان های پاسخگوی اجتماعی از طریق هنجارهای اجتماعی هدایت می شوند و درباره فعالیت های اجتماعی که درگیر هستند تصمیمات عملی می گیرند. به عنوان مثال، مدیران در بعضی از شرکت ها سه مقوله را تبیین کرده اند: ارائه خدمات به اجتماع، میراث فرهنگی و استقلال اقتصادی که آنها را در اتخاذ تصمیم درباره پروژه های گسترده و فعالیت های سازمان حمایت کنند . با انتخاب اینها، مدیران به آنچه که از لحاظ اجتماعی مهم هستند، پاسخ می دهند. سازمانی که دارای مسئولیت اجتماعی است، همه چیز را متفاوت می بیند و به فراسوی آنچه که متعهد است، نظر دارد و نیازهای اجتماعی را که می تواند به بهبود وضعیت جامعه کمک کنند، وجهه همت خود قرار می دهد. در واقع ، مسئولیت اجتماعی به عنوان یک مقصد کسب و کار، به ورای انجام تعهدات اقتصادی و قانونی اطلاق می شود که سازمان امور صحیح را به طریقی متحقق سازد که برای جامعه مفید و خوب هستند (بوثچولز،۱۹۹۰) به این ترتیب، مسئولیت اجتماعی یک بعد اخلاقی اضافه می کند که سازمان کارهایی را انجام دهد که وضعیت جامعه را بهبود بخشد و به فعالیت هایی که وضعیت را بدتر می کند، دست نزند . همان طور که جدول (۲) نشان می دهد؛ مسئولیت اجتماعی کسب و کار را ملزم می سازد تا تعیین کند چه چیزی درست و چه چیزی غلط است و در فعالیت هایی که اخلاقی هستند درگیر شود. سازمانی که مسئولیت اجتماعی دارد آنچه درست است ، انجام می دهد، زیرا احساس می کند برای اقدام مسئولیت دارد.
جدول(۲-۳) مسئولیت اجتماعی در مقایسه با پاسخگویی اجتماعی