۲- الگوبرداری: تجزیه و تحلیل فرآیندهای موجود و ارزیابی فرآیندها در برابر مشتریان والگوبرداری
۳- چشم انداز فرآیندها: خلق چشم انداز برای فرآیندهای آینده

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴- حل مساله: تشخیص بهبودهای انفجاری و شناخت راه حل برای حالات مختلف تغییر
۵- برنامه ریزی: برنامه ریزی جامع برای بهبود فرآیندها
۶- اجرا: اجرای برنامه ریزی مهندسی مجدد
۷- بهبود مستمر: بهبود مستمر فرآیندها و انعکاس اندازه گیری عملکرد
متدولوژی مهندسـی مجدد بارت(Barrett, 1994) :
۱- دوران نهفتگی: انتخاب اعضای تیم، تشخیص بهترین فعالیت و تعریف نیازهای فناوری اطلاعات
۲- تفکر هدفمند: تشخیص فرصتهای بهبود و آلترناتیوهای طراحی مجدد فرآیندها
۳- کشف حقیقت: انتخاب روش اجرایی، انگیزش تیم و تعهد
۴- آزمایش و یادگیـری: شروع آزمایش با نمونه های اولیه فرآیندهای پیشنهاد شده
متــدولوژی مهنــدسی مجدد کتینـــــگر(kettinger, 1997) :
۱- چشـم انداز: استقـرار تعهد مدیریت و چشم انداز؛ کشف فرصتهای مهندسی مجدد؛تشخیص اهرمهای فناوری اطلاعات؛ انتخاب فرآیندها برای طراحی مجدد
۲- اقدامات اولیه: اطلاع رسانی به ذینفعان سازمان؛ سازماندهی تیم مهندسی مجدد؛ برنامه ریزی پروژه؛ تشخیص مشتریان خارجی فرایند؛ نیازسنجی؛ تنظیم اهداف عملکرد
۳- تشخیص: مستندکردن فرآیندهای موجود؛ تجزیه و تحلیل فرآیندهای مجدد
۴- طراحی مجدد: تشخیص و تجزیه تحلیل فرآیندهای جدید؛ نمونه اولیه و طراحی جزئیات فرآیندهای جدید؛ طراحی ساختار منابع انسانی؛ طـراحی و تجزیه تحلیل سیستم های اطلاعاتی
۵- نوسازی و احیا: سازماندهی مجدد قواعد مربوط به منابع انسانی؛اجرای مؤلفه های سیستم های اطلاعاتی؛ آموزش کاربران
۶- ارزیابی: ارزیابی عملکرد فرآیندها؛ برنامه های بهبود مستمر
متدولوژی مهندسی مجدد کوپرز و لیبرند(Coopers &Lybrand ,1994) :
۱- تشخیـص: فرآیندهای فعلی مشخص می شوند
۲- مدل کردن فرآیندهای جاری: با مدل کردن فرآیندهای جاری، نقاط قوت و ضعف آنها مشخص می شود
۳- انتخاب: آلترناتیوهای موجود جهت طراحی آزمایـش شده و بهترین آنها انتخاب مـی گردد
۴- اجرا: فرآیندهای طراحی شده به اجرا گذاشته می شوند
متدولوژی مهندسی مجدد تگزاس اینسترومنت:(Texas Instrument, 1996)
۱- آماده سازی: ایجاد یک بستر مناسب در سازمان یا شرکت برای انجام مهندسی مجدد
۲- درک و تشخیص: جستجو و یافتن فرآیندهایی که نیاز به مهندسی مجدد دارند
۳- طراحی مجدد: طراحی مجدد کلیه فرآیندهایی که تشخیص به دگرگونی است
۴- اجرا: اجرای فرآیندهای مهندسی شده
متدولوژی مهندسی مجدد راسمن (Ruessmann,1994) :
۱- تعریف مسأله و سازماندهی آن
۲- تجزیه و تحلیل فرایند، تشخیص و طراحی مجدد
۳- اجرای فرآیندهای جدید طراحی شده
متـدولـوژی مهندسـی مجـدد کنــدور :(Condore, 1995)
۱- توسعه چشم انداز کسب و کار و اهداف فرایند
۲- درک فرآیندهای موجود
۳- تشخیص فرآیندها برای طراحی مجدد
۴- تشخیص اهرمهای تغییر (فناوری اطلاعات)
۵- به کارگیری فرآیندهای جدید
۶- عملیاتی کردن فرآیندهای جدید
۷- ارزشیابی فرآیندهای جدید
۸- بهبود مستمر
متدولوژی مهندسی مجدد ابلنسکی(Oblenesky, 1944) :
۱- بدانید که چه می خواهید: درک نیاز و دگرگون کردن؛ تحلیل ذینفعان کلیدی و نیازهای آنانچارچوبی برای موفقیت
۲- برنامه ریزی کنید: رئوس برنامه پیشنهادی؛ فرایند برنامه ریزی
۳- اجرا کنیـد: تکنیک های فنی؛ تکنیـــک های فرهنگی
۴- سنجـش و ارزیابی برنامه ریزی دگرگونی: کنترل و بازیابی عملیات، کنترل نتایج
۵- دستیابی به دگرگونی مداوم: دگرگونی در خود دگرگونی؛ کنترل نتایج (اخوان، ۲۰۰۴).

۲-۱۵ نتیجه گیری ۵۲

فصل سوم: معماری خزنده وب و استراتژی های خزش ۵۳

۳-۱ مقدمه ۵۴

۳-۲ معماری خزنده های وب ۵۴

۳-۳ انتخاب صفحه ۵۶

۳-۴ اهمیت صفحه ۵۷

۳-۵ چالش های اجرای یک خزنده ۵۷

۳-۵-۱ انتخاب صفحات برای دانلود ۵۷

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۵-۱ انتخاب صفحات برای دانلود ۵۷

۳-۶ پیچیدگی های فرایند خزیدن ۵۸

۳-۶-۱ استرات‍ژی های سنجش انتخاب صفحات ۵۸

۳-۶-۱-۱ معیار مبتنی بر گرایشات کاربران ۵۸

۳-۶-۱-۲ معیار مبتنی بر شهرت صفحات ۵۸

۳-۶-۱-۳ معیار مبتنی بر محل قرار گرفتن صفحات ۵۸

۳-۷ چگونگی آغاز و ختم فرایند استخراج و ذخیره سازی صفحات وب ۵۹

۳-۷-۱ خزش و توقف ۵۹

۳-۷-۲ خزش و توقف مبتنی بر مقدار آستانه ۵۹

۳-۸ استراتژی های روزآمدسازی صفحات ۶۰

۳-۸-۱ سیاست روزآمد سازی یکپارچه ۶۰

۳-۸-۲ سیاست روزآمد سازی نسبی ۶۰

۳-۹ به حداقل رساندن بار روی وب سایت های بازدید شده ۶۰

۳-۱۰ موازی سازی روند خزنده ۶۰

۳-۱۱ ساختار وب ۶۱

۳-۱۲ استراتژی های خزش ۶۲

۳-۱۲-۱ جستجوی ناآگاهانه ۶۲

۳-۱۲-۱-۱ حرکت اول عمق ۶۲

۳-۱۲-۱-۲ حرکت اول سطح ۶۳

۳-۱۲-۱-۳ جستجو با هزینه یکنواخت ۶۵

۳-۱۲-۲ جستجوی آگاهانه یا اکتشافی ۶۶

۳-۱۲-۲-۱ حرکت بهترین-شروع ۶۷

A 69

۳-۱۲-۳ جستجوی محلی ۶۹

۳-۱۲-۳-۱ جستجوی تپه نوردی ۷۰

۳-۱۲-۳-۲ جستجوی پرتو محلی ۷۰

۳-۱۲-۳-۳ جستجوی شبیه سازی حرارت ۷۱

۳-۱۲-۳-۴ الگوریتم آستانه پذیرش ۷۲

۳-۱۲-۳-۲ جستجوی پرتو محلی ۷۰

۳-۱۳ نتیجه گیری ۷۳

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از تحقیق ۷۴

۴-۱ مقدمه ۷۵

۴-۲ مرحله اول: بررسی روش اول سطح ۷۵

۴-۳ مرحله دوم: بررسی روش اول عمق ۸۰

۴-۴ مرحله سوم: بررسی روش ترکیبی ۸۶

۴-۴-۱ ترکیب اول: پیمایش اولین سطح به صورت BFS 86

۴-۴-۲ ترکیب دوم: پیمایش اولین و دومین سطح به صورت BFS 86

۴-۴-۳ ترکیب سوم: پیمایش اولین و دومین و سومین سطح به صورت BFS 86

۴-۵ مرحله چهارم: بررسی روش بهترین-شروع ۸۶

۴-۶ مرحله پنجم: بررسی روش تپه نوردی ۸۷

۴-۷ نتایج تجربی بدست آمده ۸۸

۴-۸ تعداد صفحات دانلود شده برای هر پرس و جو ۹۰

۴-۹ نتیجه گیری ۹۱

فصل پنجم: نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات ۹۷

۵-۱ نتیجه گیری و جمع بندی نهایی ۹۳

۵-۲ پیشنهادات و کارهای آینده ۱۰۰

منابع ۱۰۱

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول ۴-۱ میزان مرتبط بودن صفحات با بهره گرفتن از روش های اول سطح، اول عمق، بهتـرین- شروع و تپه نوردی ۸۸

جدول ۴-۲ میزان مرتبط بودن صفحات با بهره گرفتن از روش های ترکیبی اول، دوم و سوم ۸۹

جدول ۴-۳ تعداد صفحات خزش شده برای هر پرس و جو در الگوریتم های مختلف ۹۰

فهرست اشکال

عنوان صفحه

شکل ۲-۱ درصد تغییرات صفحه ۸

شکل ۲-۲ متوسط تغییرات صفحه در هر ۱۰ روز ۸

شکل ۲-۳ موتور جستجوی یاهو ۱۶

شکل ۲-۴ معماری موتورهای جستجو ۲۰

شکل۲-۵ کدهای HTML سازنده یک صفحه وب ۲۳

شکل۲-۶ خزش در وب ۲۴

شکل۲-۷ ماتریس اطلاعات کلیدواژه ها ۲۵

شکل ۲-۸ نحوه استخراج و شاخص دهی ۳۲

شکل ۳-۱ معماری خزنده وب ۵۵

شکل ۳-۲ الگوریتم پایه خزنده وب ۵۶

شکل۳-۳ نمایی کلی از ساختار وب ۶۱

شکل۳-۴ ساختار گراف وب ۶۱

شکل۳-۵ حرکت خزنده در بین صفحات با بهره گرفتن از الگوریتم اول عمق ۶۲

شکل۳-۶حرکت خزنده در بین صفحات با بهره گرفتن از الگوریتم اول سطح ۶۳

شکل۳-۷ یک خزنده با استراتژی اول سطح ۶۳

شکل ۳-۸ الگوریتم خزنده با استراتژی اول سطح ۶۴

شکل ۳-۹ محاسبه پیچیدگی زمانی یک درخت جستجوی دودویی با بهره گرفتن از جستجوی اول سطح ۳۳

شکل ۳-۱۰ مراحل رسیدن به هدف با بهره گرفتن از روش UCS 66

شکل ۳-۱۱ یک خزنده با استراتژی بهترین-شروع ۶۸

شکل ۳-۱۲ الگوریتم خزنده با استراتژی بهترین-شروع ۶۹

شکل ۳-۱۳ شبه کد جستجوی تپه نوردی ۷۰

شکل ۳-۱۴ شبه الگوریتم پرتومحلی ۷۱

شکل ۳-۱۵ شبه الگوریتم شبیه سازی حرارت ۷۲

شکل ۴-۱ لینک های استخراج شده سطح اول با بهره گرفتن از تکنیک BFS ۷۵

شکل ۴-۲ لینک های استخراج شده سطح دوم با بهره گرفتن از تکنیک BFS 76

شکل ۴-۳ لینک های استخراج شده سطح سوم با بهره گرفتن از تکنیک BFS 77

شکل ۴-۴ مسیر طی شده در اولین هسته از پرس و جوی Computer networks در روش اول سطح ۷۷

شکل۴-۵ مسیر طی شده در دومین هسته از پرس و جوی Computer networks در روش اول سطح ۷۸

شکل۴-۶ مسیر طی شده در سومین هسته از پرس و جوی Computer networks در روش اول سطح ۸۰

۸۱

شکل ۴-۸ محتوای a₁ S₁ ۸۱

۸۱

۸۲

۸۲

شکل ۴-۱۲ مسیر طی شده در اولین مرحله از روش اول عمق ۸۲

شکل ۴-۱۳ مسیر طی شده در nامین مرحله از روش اول عمق در هسته اول ۸۴

شکل ۴-۱۴ مسیر طی شده در اولین مرحله از روش اول عمق ۸۴

شکل ۴-۱۵ مسیر طی شده در nامین مرحله از روش اول عمق ۹۰

شکل۵-۱ نمودار ستونی درصد مرتبط بودن صفحات در پرس و جوی”Computer networks“ ۹۴

شکل ۵-۲ نمودار ستونی درصد مرتبط بودن صفحات در پرس و جوی”Artificial Intelligence“ ۹۴

شکل ۵-۳ نمودار ستونی درصد مرتبط بودن صفحات در پرس و جوی“Web crawler“ ۹۵

شکل ۵-۴ نمودار ستونی درصد مرتبط بودن صفحات در پرس و جوی”Search engine“ ۹۵

شکل ۵-۵ نمودار ستونی درصد مرتبط بودن صفحات در پرس و جوی ”Cloud Computing“ ۹۶

شکل ۵-۶ نمودار ستونی درصد مرتبط بودن صفحات در پرس و جوی ”Software engineering“ ۹۶

شکل ۵-۷ نمودار ستونی درصد مرتبط بودن صفحات در پرس و جوی”Data mining“ ۹۷

شکل۵-۸ نمودار ستونی درصد مرتبط بودن صفحات در پرس و جوی ”Computer architecture“ ۹۷

شکل ۵-۹ نمودار ستونی درصد مرتبط بودن صفحات در پرس و جوی”Operatin system “ ۹۸

شکل۵-۱۰ نمودار ستونی درصد مرتبط بودن صفحات در پرس و جوی”Wi-Fi“ ۹۸

فهرست نشانه ها(فرمول ها)

…………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۶۷

Sim(q , p) = ………………………………………………………………………………………………………………… 68

h(n)≤h*(n)

h(n)≥۰ …………………………………………………………………………………………………… ۶۹

۰ ≤h(n) ≤h*(n)

فهرست اختصارات

BFS Best First Search

DFS Depth First Search

DNS Domain Name System

FTP File Transfer Protocol

HTTP Hyper Text Transfer Protocol

IP Internet Protocol

PPC Pay Per Click

SA Simulated Annealing

TA Threhsold Acceptance

URL Uniform Resource Locator

TFIDF ………………………….………………Term Frequency Inverse Document Frequency

چکیده

در عصر اطلاعات، وب امروزه به یکی از قدرتمند ترین و سریع ترین ابزارهای ارتباطات و تعـامل میان انسان ها بدل شده است. موتورهای جستجو به عنوان برنامه های کاربردی وب به طور خودکار پهنه وب را پیمایش نموده و مجموعـه ای از اسناد و مـدارک بروز موجـود را دریافـت می کننـد. فرآینـد دریافت، ذخیره سازی، رده بندی و شاخص دهی بر اساس الگوریتم های نیمه هوشمند به صورت خودکار انجـام می شود. اگر چه بسیاری از حقایق در مورد ساختار این برنامه های کاربردی به عنـوان اسـرار تجاری پنهان باقی مانـده است، ادبیات تحقیق در شاخه ی موتورهای جستجو و ابزارهای بازیابی اطلاعات تلاش در یافتن بهترین راهکارها برای عملکرد بهینه ی هر ماژول در ساختار موتورهای جستجو دارد. با توجه به زمان محدود کاربران وب امروزی، ارائه مرتبط ترین و تازه ترین اسناد به آنها اغلب مهمترین چالشی برای موتورهای جستجو می باشد. برای انجام این مهم، هر ماژول در معماری موتور جستجو باید به گونه ای هوشمند طراحی شود که نه تنها اسناد مرتبط را ارائه دهد بلـکه به پاسخگویی در سریع ترین زمان ممکن بپردازد. در میـان این ماژول ها بخش حساس و حیاتی به نام خزنده وجود دارد. یکی از مسائل قابل بحث در بهینه سازی عملکرد موتورهای جستجو این است که، سیاست خزیدن پیکربندی مجـدد گردد به طریقی که لینک های خارجی مرتبطی که به محتوای مرتبط با صفحات منبع پیوند می خورند دنبال گردد. ماژول خزنده مسئول واکشی صفحات برای ماژول رتبه بندی است. اگر صفحات با کیفیت بالاتر با انحراف موضوع کمتر توسط خزنده نمایه سازی شوند، رتبه بندی سریع تر انجام خواهد شد.

با در نظر گرفتن ساختار وب به صورت گراف، نحوه ی پیمایش وب به صورت روش های جستجوی گرافی می باشد. در این پژوهش، با بکار بردن تجربی روش های مختلف جستجوی گراف و ترکیبات مختلف آنها و با صدور پرس و جوهایی به موتور جستجوی گوگل جهت اندازه گیری کیفیت صفحات دریافتی و با ثابت در نظر گرفتن فاکتور عمق پیمایش به شناسایی بهترین روش با پیچیدگی زمانی و فضایی معقول به منظور بکار گیری در بخش خزنده در معماری موتور جستجو پرداخته خواهد شد.

کلمات کلیدی: خزنده وب، پیمایش گراف، موتورهای جستجو، انحراف موضوع.

فصل اول

کلیات

۱-۱ مقدمه

بدون وجود موتورهای جستجوگر تقریباً وب جهان گستر بدون فایده است. اما سؤال این است که موتورهای جستجوگر چگونه در میان این همه وب سایت اطلاعات مورد نیاز ما را پیدا می کنند. اینترنت بسیار وسیع است و کاربران وب در حدود دو میلیارد برآورد می شوند. در این میان حداقل ۲۵۰ میلیون وب سایت اینترنتی وجـود دارد که در مجمـوع چیزی در حدود ۳۰ میلیارد صفحه وب را در خود جـای داده اند. گشتن در محیط وب^[۱] زمانی که بسیار کوچک و وب سایت ها بسیار کم بودند معمولاً اختصاص به پژوهشگران و اساتید دانشگاه داشت و می توان گفت که کار دشواری نیز به شمار می رفت[۹].

با توسعه وب و زیاد شدن حجم اطلاعات و وب سایت ها نیاز به ابزاری جهت یافتن اطلاعات در این اقیانوس اطلاعات بیش از پیش احساس می شد. در همین حال در اوایل دهه نود میلادی بود که اولین موتورهای جستجوگر به نام آرچی^[۲] پا به عرصه حضور گذاشتند. یک موتور جستجوگر در قدم اول و قبل از آنکه بخواهد نتایجی را به کاربر نمایش دهد بایستی اطلاعات را جمع آوری و طبقه بندی کرده باشد. بنابراین موتورهای جستجو باید تا حد امکان وب سایت ها را مرور کنند و آدرس صفحات را با چکیده ای از محتویات صفحه ذخیره و طبقه بندی کنند. این وظیفه بسیار سنگین است و توسط خزندگان وب^[۳] انجام می شود[۵۳].

این برنامه ها به صورت خودکار در وب به جستجو پرداخته و محتویات صفحات وب سایت ها را برای تحلیل بعدی ذخیره می کنند. از آنجا که تعداد صفحات و حجم آنها بسیار بالاست از این رو این کار در مقیاس بسیار بزرگی انجام می شود و به زمان و پهنای باند بالایی نیاز دارد. موتورهای جستجوگر معروف مخزن بسیار بزرگی را در صفحات وب ایجاد کـرده اند اما خزندگان جدیدتر باید این کار را از صفر شـروع کنند. خزنده ها برای شروع معمولاً به سراغ دایرکتوری های معروف می روند چون از طریق آنها می توانند به لیست بزرگی از سایت های مرتبط دسترسی پیدا کنند و با مرور این وب سایت ها خزنده وب هر چه بیشتر در فضای داخلی وب سایت ها فرو می رود و اطلاعات بیشتری بدست می آورد. تمامی این اطلاعات در مخزن ذخیره می شوند تا بعداً مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند[۴۴].

یک خزنده با طراحی خوب می تواند محتوای صفحـات وب را با سرعت بالایی مرور کند و در عین حال همگی خزندگان با کمک یک برنامه هماهنگ کننده اقدام به جستجو در وب می کنند تا این عمل دوباره تکرار نشود. این هماهنگ کننده باعث می شود که فاکتور تازگی صفحات حفظ شود تا جدیدترین نسخه آنها در بانک اطلاعاتی موتور جستجو قرار گیرد[۴۶].

پس از آنکه خزندگان اطلاعات را در صفحات وب جمع آوری کردند این اطلاعات باید بر روی سرورهای سایت جستجوکننده ذخیره شوند. ذخیره و ایندکس کردن صفحات فراوان و بی شمار در وب یک چالش بزرگ است اما از آن مهم تر این است که موتور جستجو بداند که کاربرانش به دنبال چه چیزی هستند. هر چه قدر اطلاعات نمایـش داده شده توسط یک موتـور جستجو با عبارت جستجـو شده توسـط کاربر منطبق تر باشد، موتور جستجو عملکرد و محبوبیت بهتری دارد.

اما آنچه که یک وب سایت را در نتایج جستجوی یک موتور جستجوگر در رتبه ی بالاتری قرار می دهد در واقع نوع الگوریتم موتور جستجوگر در رتبه بندی صفحات یافت شده است. این الگوریتم مجموعه ای پیچیده از قواعد و ملاحظات گوناگون است که البته مدام در حال بهینه سازی است تا نتایج بهتری را در معرض نمایش کاربران قرار دهد. هر چقدر الگوریتم یک موتور جستجوگر بهتر عمل کند آن وب سایت نیز نتایج بهتری را به کاربران ارائه می دهد و از همین رو ضامن موفقیت یک موتور جستجوگر همان معماری و نوع الگوریتم جستجوی آن است. موتورهای جستجو همگی کل صفحات را بر اساس کلمات موجود در آن مورد ارزیابی قرار می دهند. اهمیت یک وب سایت هم در رتبه آن تاثیر مهمی دارد و اگر سایت های زیادی به یک صفحه خاص لینک دهند، موتور جستجو با وزن دهی^[۴] متوجه می شود که آن صفحه مهم است و به آن صفحه توجه بیشتری می کنـد. هر چه تعـداد لینک ها از سایت های دیگر به یک سایت بیشتر باشد یعنی آن وب سایت مهمتر و معتبرتر است.

حال اگر وب سایتی که رتبه بالایی دارد به وب سایت دیگری لینک دهد، آن لینک ارزش بیشتری نسبت به چندین لینک خواهد داشت[۳۵].

۱-۲ بیان مسأله

یک خـزنده وب برنامـه ای است که صفحـات وب را عمـوماً برای یـک موتور جستجـوی وب دانلـود می کند. خزنده های موتورهای جستجوی بزرگ مانند گوگل، آلتاویستا و … از بخش قابل توجهی از صفحات وب متنی به منظور ساخت شاخص های محتوا استفاده می کنند. خزنده های دیگر همچنین ممکن است صفحات زیادی را مشاهده کنند و تنها برای نوع خاصی از اطلاعات مانند آدرس ایمیل مورد استفاده قرار گیرند. در انتهای دیگر این طیف، خزنده های شخصی سازی شده وجود دارد که صفحات مورد علاقه یک کاربر خاص را به منظور ساخت یک حافظه نهان در دسترس سریع پیمایش می کنند. طراحی یک خزنده خوب چالش های بسیاری را به دلیل گسترده بودن وب به همراه دارد و به طور دائم باید بروز باشد. بر طبق مطالعـات مختلف بیش از یک میلیون صفحه در دسترس در وب وجود دارد و پیش بینی می شود که این نرخ رشد همچنان ادامه یابد. گذشته از این، صفحاتی که به تازگی ایجاد شده اند به طـور مداوم در

حال بروز رسانی می باشند[۵].

دشـواری پیاده سـازی خزنده وب کارآمد به روشنـی بیان می کند کـه پهنای باند برای انجام عمـل خزیدن نه بی نهایت است و نه آزاد. بنابراین، ضروری است که عمل خزیدن در وب را نه تنها در یک مقیاس، بلکه به صورت یک روش کارآمد انجام دهیم به طوریـکه میزان قابل قبولی از کیفیت و یا تازگی صفحـات وب حفظ شود پس مجری یک خزنده وب باید رفتارش را تعریف کند. بنابراین خزنده باید مشخص کند که از چه الگوریتمی جهت دانلود صفحات با کیفیت بالاتر استفاده می نماید و چگونه صفحات، جهت بروز رسانی و جلوگیری از ایجاد سربار در وب سایت ها انتخاب می شوند.

با توجه به اندازه فعلی وب، ضروری است که خزنده روی کسری از وب که از کیفیت محتوایی بالاتری برخوردارند عمل خزیدن را انجام دهد. حتی موتورهای جستجوی بزرگ امروزی نیز عمل خزیدن را فقط روی کسری از صفحات موجـود در وب انجام می دهند اما خزنده باید عمل خزیدن را روی کسری از صفحات که با موضوع موردنظر مرتبط هستند انجام دهد نه فقط روی صفحات تصادفی یعنی صفحات باید بستـه به اهمیتشـان انتخاب شـوند. اهمیـت یک صفحـه وب وابسته به تعداد لینک ها یا ملاقات ها آنها می باشد [۲۳].

خزنده وب برای اینکه بتواند صفحات را با توجه به اهمیتشان ملاقات کند باید بتواند از یک استراتژی خوب و قوی جهت تشخیص کیفیت صفحات بهره ببرد. در این پژوهش، برای انتخاب یک استراتژی مناسب، کلیه استراتژی های پیمایش گراف و خزش مورد آزمایش قرار داده شد. این تحقیق ضمن بررسی روش هـای مختلـف موجود در تشخیص اهمیـت پیونـدها به ارائه ی راهـکار و الگوریتمـی به منظور بهینه سازی روش های شناخت اهمیت پیوندها پرداخته است.

۱-۳ اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

شبکه اینترنت در سایه وب جهان گستر، به یکی از قدرتمندترین و سریع‌ترین ابزارهای ارتباط و تعامل میان انسانها تبدیل گشته است. اینترنت به عنوان شاخص ترین نماد عصر اطلاعات با سرعتی حیرت انگیز در طی دهه اخیر رشد کرده است. یکی از امکانات وسیع اینترنت که سریع ترین رشد را نسبت به سایر امکانات اینترنت داشته است، وب است که بی تردید یکی از اصلی ترین عوامل رشد این شبـکه به شمار می آید.

با توجه به اینکه بهترین موتورهای جستجو دارای پایگاه داده ای حدوداً ۵۰ درصد صفحات موجود در وب هستند از این رو مستقر شدن پیوندهای با اهمیت بیشتر و الگوشناسایی و کشف آنها در کارایی موتورهای

جستجو و تامین رضایت کاربران بسیار حیاتی است[۱۵].

یکی از راههایی که موتورهای جستجو، برای کاهش زمان جستجو به کار می برند، پیش پرداش محتوای وب سایت هاست. به این ترتیب که وقتی کاربر درخواست یک پرس و جو را می دهد. به جای این که این پرس وجو به میلیون ها وب سایت فرسـتاده شـود، با داده از پیـش پردازش شـده در یـک سـایت مقایسـه می شـود و مطابقت صـورت می پذیـرد. پیش پـردازش به کمـک برنامه نرم افزاری به نام خـزنده انجام می گیرد. خزنده موظف است صفحات وب را برای تحلیل و ایجاد شاخص در یک روال منظم، سریع و جامع استخراج کرده و تحویل انباره صفحات بدهد[۱۰].

با توجه به مطالب ذکر شده، بررسی و بهینه نمودن موتورهای جستجو و به خصوص چگونگی دانلود صفحات و نوسازی آنها و هم چنین کم کردن بار به وجود آمده بر روی وب سایت ها و غیره، همگی مواردی هستند که ضرورت بحث را به طور واضح نشان می دهند.

۱-۴ ساختار پایان نامه

در این پایان نامه، در فصل دوم به بیان مبانی و مفاهیم پایه ای درباره انواع موتورهای جستجو، معماری و اجزای آن ها، همچنین نحوه ی عملکرد هر یک از اجزا خواهیم پرداخت و در ادامه مراحل کار موتورهای جستجو، الگوریتم های رتبه بندی و دسته بندی موتورهای جستجو از لحاظ کاربرد مورد بررسی قرار خواهند گرفت. در فصل سوم، معماری خزشگرهای وب، سیاست ها و استراتژی های انتخاب صفحات، چالش های اجرای یک خزنده وب بیان خواهد شد و در ادامه استراتژی های خزیدن به همراه الگوریتم های هر یک از آنان به طور کامل تشریح خواهد شد. در فصل چهارم نیز نتایج تجربی که بر روی برخـی از الگوریتـم های خـزش مورد کاربـرد در موتورهای جستجوی امروزی صورت گرفته، بیان و نمودارهای هر یک ترسیم و توضیح داده شده است و در آخر در فصل پنجم نیز نتایج حاصل شده بیان می گردد.

فصل دوم

مبانی و مفاهیم پایه

۲-۱ مقدمه

دنیای امروز دنیای اطلاعات است و سریع ترین راه انتقال اطلاعات استفاده از فضای وب می باشد. با وجود آن که پیدایش وب موجب تحول شگرفی در فراگیری اخبار و اطلاعات علمی شده است اما همانطور که در شکل های ۲-۱ و ۲-۲ مشاهده می شود افزایش زیاد حجم اطلاعات در جهان مشکل یافتن اطلاعات ارزشمند و معتبر را از میان میلیون ها صفحه اطلاعاتی در سراسر جهان به دنبال داشته است به همین دلیل امروزه مسئله بازیابی اطلاعات از مهم ترین مباحث مورد توجه در حوزه مطالعات فضای وب است. برای حل این مسئله ابزارهای مختلفی به وجود آمده است، کارآمدترین و محبوب ترین ابزار بازیابی اطلاعات، موتورهای جستجو می باشد. موتورهای جستجو، طبقه بندی و دسترسی به اطلاعات را ساده می‌سازند. وب منبع عظیمی‌از اطلاعات است که روز به روز بر حجم آن افزوده شود. وب محلی برای ترافیک و رد و بدل اطلاعات در موضوعات مختلف است. با عمومی شدن استفاده از صفحات وب نیاز به پیدا کردن این صفحات یک مساله جدی برای کاربران اینترنت شده است. در حال حاضر میلیونها صفحه که اطلاعات فراوانی از موضوعات مختلف را در بر دارند بر روی سرویس دهنده های مختلف وجود دارند و این در حالی است که هر روز نیز بر حجم این اطلاعات افزوده می‌شود. [۴۴]

شکل۲-۲ متوسط تغیرات صفحه در هر ۱۰ روز]۶۱[

شکل۲-۱ درصد تغیرات صفحه]۹[

جنبه مثبت وب این است که اطلاعات فراوانی را در موضوعاتی بسیار گسترده، ارائه می‌دهد اما جنبه منفی آن این است که اگر کاربری دنبال موضوعی خاص باشد، کدام صفحه را بخواند و از میان میلیونها صفحه موجود، کدام صفحه و یا صفحات نیاز او را برآورده می‌کند. در چنین مواقعی کاربران سراغ موتورهای جستجوگر می‌روند. آمارهای رسمی‌نشان می‌دهد که افراد بسیاری سفر در دنیای وب را با موتورهای جستجوگر آغاز می‌کنند.

شبکه جهانی اینترنت در اواخر دهه ۱۹۶۰ پا به عرصه ظهور گذاشت، اما تا سال ۱۹۹۰ ابزارهایی برای کاوش اطلاعات موجـود در آن وجـود نداشت. با مروری اجمالی بر تاریخچـه ابزارهـای کاوش در وب می توان دریافت که تقریباً کلیه پیشرفتها در این زمینه توسط دانشجویان و طرحهای پژوهشی آنها صورت گرفته است. در سـال ۱۹۹۰ اولیـن ابـزار کاوش تـوسـط آلان اِمتیـج^[۵] در دانشـگاه مـک گـیل^[۶] تحـت عنـوان آرچـی^[۷] توسعه یافت. این ابزار کاوش تنها می توانست فایلهای اینترنتی، نه متن و اسناد موجود در اینترنت را بازیابی کند[۵۳].

در سال ۱۹۹۳ در دانشگاه نوادا برای بازیابی اسناد و متون در سرورهای گوفر^[۸] نظامی موتور جستجویی مشابه آرچی طراحی شد که ورونیکا^[۹] نام داشت. در واقع ورونیکا برای اولین بار امکان جستجو و بازیابی متن و اسناد ساده بدون تصویر یا پیوندهای فرامتنی را در اینترنت فراهم کرد[۵۰].

آرچی و ورونیکا، پدر و مادر تمام ابزارهای کاوش امروزی به شمار می آیند. بعدها دو ابزار کاوش برای جستجوی اطلاعات در محیط وب توسعه یافتند که عبارت بودند از آلی وب^[۱۰] و شبکه جهانی وب واندر^[۱۱]. شبکه جهانی وب واندر که توسط ماتئوگری^[۱۲] در دانشگاه ام آی تی توسعه یافت از روبات ها به تعبیر دیگر برنامه های کامپیوتری برای جستجو و نمایه سازی صفحات وب استفاده می کرد. به این ترتیب اولین موتور کاوش پا به ظهور گذاشت و پایگاه موتور کاوش تحت عنوان وندکس^[۱۳] شکل گرفت[۵۳].

در اوایل سال ۱۹۹۴ دو دانشجوی دوره دکتری مهندسی برق دانشگاه استانفورد به نامهای دیوید فیلو^[۱۴] و جری^[۱۵] یانگ فهرستی از سایتهای وب مورد علاقه و منتخب را تهیه و در محیط وب ارائه کردند . سپس به منظور جستجو در پایگاه اطلاعاتی گرد آوری شده از سایتها، نرم افزار کاوشی به آن افزودند و آن را یاهو نام نهادند. پس از مدتی، حجم اطلاعات موجود در یاهو افزایش یافت و روزانه هزاران نفر به آن مراجعه کردند[۱۸].

در دسامبر ۱۹۹۵ آلتا ویستا^[۱۶] به عنوان یکی از شناخته شده ترین موتور های کاوش ظهور پیدا کرد و به دلیل ویژگیها و نوآوری هایی که در آن پیش بینی شده بود، به سرعت به عنوان یکی از بهترین ابزارهای کاوش اینترنت مطرح شد به طوری که توانایی انجام روزانه میلیون ها جستجو را بدون کاهش سرعت بازیابی اطلاعات به همراه داشت[۵۳]. آلتا ویستا اولین موتور کاوشـی بـود که از زبان طبیعی «مانند جستجوی جمله آب و هوای تهران چطور است؟» و عملگرهای بولی برای بازیابی اطلاعات در محیط وب استفاده کرد.

در مـاه مـی ۱۹۹۶ هات بات^[۱۷] بــه عنــوان یـکی دیـگـر از ابـزارهـای مهــم کـاوش ابـداع شـد که روبات آن قـادر بـود روزانـه حـدود ۱۰ میلیـون صفحـه در محیـط وب را در پایــگاه خـود نمایه کنـد. در سـال ۱۹۹۵ اولیــن متا کراولر^[۱۸] توسـط سلبـرگ ظهـور پیـدا کرد. این ابـر موتـور کاوش می توانست در پایگاه شش موتور کاوش و راهنمای موضوعی به طور هم زمان به جستجو بپردازد. در اواخر سال ۱۹۹۷ یکی از بزرگترین و مهمترین ابزارهای کاوش امروزی یعنی موتور جستجوی گوگل^[۱۹] از طریق طرح تحقیقاتی دانشگاه استانفورد ظهور یافت. گوگل تلاش کرد که در نظام رتبه بندی نتایج کاوش خود مبتنی بر میزان ارتباط آنها با کلید واژه های جستجو، تحول اساسی به وجود آورد که از طریق استفاده از معیار میزان استناد به یک سایت مشخص توسط سایت های دیگر صورت می گیرد[۵۳].

پیرولی^[۲۰] در سال ۱۹۹۷ به مطالعاتی درباره ی رابطه بین “شرایط مطلوب” یک صفحه و طول عمر آن پرداختند. از آنجا که بسیاری از خزنده^[۲۱] ها تنها می توانند زیر مجموعه کوچکی از وب را دانلود کنند، خزنده باید به دقت تصمیم بگیرید که کدام صفحات را دانلود کند. بنابراین بررسی می کنیم که چطور یک خزنده می تواند پیوند “مهـم” را خـیلی زود کشـف و شناسایی کند[۱۸].

ادوارد^[۲۲]، ریچارد^[۲۳] و دوستانشان در سـال ۱۹۹۸ مطالعـاتی در مورد «چگونگی زمانبندی یک خزنده وب برای بهبود نوسازی صفحه» انجام دادند. نتیجه این مطالعات به این صورت بود که در آن خزنده های وب به منظور حفظ صفحات به روز شـده، صفحات دانلـود شـده را به صـورت دوره ای به روز می کنند.

فرد^[۲۴]، آنجا فلدمن^[۲۵] و بالاچاندر^[۲۶] در سال ۱۹۹۹ مطالعات تجربی درباره چگونگی تغییر صفحات وب را انجام دادند. کمیته علوم کامپیوتر دانشگاه استانفورد در سال ۲۰۰۱ پژوهشی را با عنوان «پیمایش وب: کشف و نگهداری مقیاس بزرگی از داده های وب» انجام دادند[۵۳].

موتور جستـجوگر با گرفتن عبارتـی مختصـر، کاربر را با لیستـی از سایتها روبه رو می‌کنـد که به موضـوع مـورد عـلاقه او مرتبـط اسـت. موتـور جستجـوگـر برای کمـک به کاربـران در یافتـن اطلاعات موجـود در سایـر سایتهـا طراحی شده اسـت. بسیاری از آن ها در ابتـدا تنهـا پـروژه های دانشـگاهی بـوده اند نظیـر: Google, Inktomi, Yahoo.

وقتی یک کاربر عبارتی را جستجو می‌کند، موتور جستجوگر لیستی از سایتها را نشان می‌دهد که تعداد آنها از چند مورد تا میلیونها صفحه متغیر است. سایتهایی که موتور جستجوگر به عنوان نتایج جستجویشان نشان می‌دهند بر حسب میزان ارتباط با موضوع جستجو شده به ترتیب نزولی لیست می‌شوند. به عبارت دیگر سایتی که به عنوان اولین نتیجه جستجو معرفی می‌شود، مرتبط ترین سایت به عبارت جستجو شده از دید آن موتور جستجوگر بوده است[۵۹].

هر چه بر محبوبیت وب افزوده می‌گردد نیاز به بایگانی کردن اطلاعات آن نیز بیشتر می‌شود. افرادی که دستی در تجارت الکترونیک دارند اذعان می‌کنند که آوردن بیننده به سایت ضروری ترین شرط موفقیت برای سایتهای تجارت الکترونیک است. فرقی نمی‌کند که سایت چه کالا و خدماتی را ارائه می‌کند، هر سایت اگر خواهان کسب در آمد و محبوبیت است، باید بیننده داشته باشد. موتور جستجو نیز باید اطلاعات را به سرعت در اختیار کاربران قرار ‌دهد. بدون موتور جستجوگر، وب تنها به بخش کوچکی از موفقیت امروزی خود دست می‌یافت، زیرا موتور جستجوگر وب را به رسانه ای قابل استفاده برای همه تبدیل کرده است چرا که از هیچ کس توقع نمی‌رود که آدرسهای بسیاری از سایتهای مختلف را به یاد داشته باشند. آنچه که تمام موتورهای جستجو گر با درجات متفاوتی از موفقیت انجام می‌دهند، فراهم آوردن یک وسیله جستجوی ساده است[۱۲ و ۴۵].

موتورهای جستجـو همیشـه به عنوان بخشی از طرح های تجـاری شرکت ها پدید می آیند و فلسفه تأسیس این شرکت ها در اصل ایجاد نظام های جستجوی رایگان برای کاربران اینترنت نیست. شرکت های مذکور این موتورهای جستجو را به دلایل مختلفی از جمله برای تبلیغ نام یک محصول، فروش فضای تبلیغـاتی، تبلیغ یک محصول نرم افزاری یا سخـت افزاری، ارتقاء یک خـدمت اطلاعاتی پیوستـه یا مشـتری یابی برای یک سایت وب تهیه می کنند. لازم به ذکر است به طور مستقیم از یک موتور جستجو سودی به دست نمی آید، بلکه سود حاصل، ناشی از مشتری هایی است که آنها به خود جلب می کنند.

ممکن است در نگاه اول این امر برای افراد عادی به راحتی قابل هضم نباشد و به دلیل رایگان بودن جستجو، افراد دیگر ضرورتی نمی بینند که به نیات واقعی فراهم کنندگان خدمات جستجوی اطلاعات توجه نمایند. برای جلب توجه بیشتر مشتریان و در نتیجه رقابت میان موتورهای جستجو، آنها به طور دائم در تلاش هستند که خدمات خود را ارتقا بخشند و اطلاعات خود را بروز نمایند اما کاربران باید به این نکته توجه نمایند که نیت واقعی فراهم کنندگان خدمات جستجو، کسب سود بیشتر است، اگر در کوتاه مدت هـم این مدنظر نباشـد، به طور حتم در دراز مدت هـدف همین است. تنها موتورهای جستجـویی می توانند کسب سود مناسب را در دراز مدت تضمین نمایند که قابلیت جوابدهی بیشتر و مناسب تر را به سؤالات مختلف کاربران داشته باشند[۴۵].

تعداد بینندگان هر سایت، در برگیرنده آن در دنیای وب است. سایتی که بیننـده ندارد بدون شک مرگی آنلاین را تجربه می‌کند. آمارهای رسمی‌ به خوبی نشان می‌دهند که موتورهای جستجوگر ابزار مناسبی هستند که کاربران آنها خدمات و اطلاعات مورد نیاز خود را می‌یابند. البته تنها رتبه های بالای نتایج جستجو است که مورد توجه کاربران قرار دارد و آنها به سایتهای لیست شده در این رتبه ها مراجعه می‌کنند. کاربران هنوز هم علاقه دارند که ده سایت اول در نتایج جستجو را مرور کرده از بقیه سایتها صرف نظر کنند. این رفتار کاربران پیام بسیار واضحی دارد: «سایتهایی که در رتبه های بالا قرار نمی‌گیرند، بینندگان چندانی هم نخواهند داشت»[۳۱].

با دقت در این رفتار کاربران اهمیت کسب رتبه های بالا در موتورهای جستجوگر روشن تر می‌شود. نکته دیگر آنکه بینندگانی که بدین ترتیب از طـریق موتورهای جستجـوگر روانه سایت ها می‌شوند عمـوماً علاقه مندان به آن سایت هستند و این در حالی است که هزینه چندانی صرف آوردن آنها به سایت نشده است. امورزه تجارت الکترونیک خود را با مسئله رتبه بندی در موتورهای جستجوگر هماهنگ کرده است زیرا رتبه های بالاتر مستقیماً به فروش بیشتر تعبیر می‌شوند. طبق آمارهای ارائه شده در ابتدای سال میلادی ۲۰۰۳ نزدیک به ۹۳ درصد بینندگان سایتهای فعال در زمینه ارائه هدایای کریسمس را موتورهای جستجوگر فراهم کرده اند که در این بین گوگل با ۲۷ درصد در صدر ایستاده است. هر روزه سایت های بسیاری در وب منتشر می‌شوند که دارندگان آنها به امید کسب در آمد و موفقیت به این تجارت نوین وارده شده اند اما تنها تعداد معدودی از آنها با بهره گرفتن از تکنیک های موثر کسب درآمد و با تکیه بر تخصص خود در این بین به موفقیت دست می‌یابند[۳۱ و ۴۵].

امروزه بازاریابی در اینترنت روش های بسیاری را برای کسب در آمد هر چه بیشتر در اختیار سایت های قرار داده است اما انتخاب اول تمامی‌سایت ها رتبه های بالا در موتـورهای جستجوگر است. موتورهای جستجوی اولیه به کاربـران امکان می دادند که فقط بخشی از وب را جستجـو نمایند اما امـروزه با پیشرفت های اخیر و افزایش قابلیت های آنها، می توانند دیگر بخش های اینترنت را نیز کاوش نمایند. به طور خلاصه می توان گفت که موتور جستجوگر ابزاری است که کاربران اینترنت به کمک آنها سایت ها و اطلاعات مورد علاقه خود را می‌یابند. نتایج جستجوی تمام موتورهای جستجوگر دقیق نیست. بسیاری از کاربران دریافته اند که در اغلب موارد ۱۰ رتبه اول نتایج جستجوی موتورهای جستجوگر می‌تواند خواسته آن ها را برآورده کند. تجارت الکترونیک به شدت خود را با مسائل رتبه بندی در موتورهای جستجوگر هماهنـگ کـرده است و همه سایـت ها برای کسب رتبه های بالا تلاش می‌کنند[۴۵].

در بخـش اول این فصـل، جهت آشـنایی بیشتـر با مـوتورهای جستجـو و اجـزای آن، مفاهیم اولیه مـربوط به موتورهای جستجو و انواع آن را بیان نموده و نحوه عملکرد هر یک شرح داده می شود.

۲-۲ انواع موتورهای جستجو

موتورهای جستجو از لحاظ نحوه عملکرد و نوع انجام جستجو به چندین دسته زیر تقسیم می شوند:

• موتورهای جستجوی کلید واژه ای^[۲۷]
• موتورهای جستجو بر اساس فهرست راهنمای موضوعی^[۲۸]
• موتورهای جستجوی مبتنی بر خزنده^[۲۹]
• موتورهای جستجوی ترکیبی^[۳۰]
• موتورهای جستجوی متا^[۳۱]
• موتورهای جستجوی هوشمند ^[۳۲]
• موتورهای جستجوگر مبتنی بر پرداخت^[۳۳]

۲-۲-۱ موتورهای کلید واژه ای

این جستجوگرها دارای کادر مشخصی برای تایپ کلمه یا عبارت مورد جستجو هستند. کاربران با تایپ عبارت مربوط به موضوع از طریق موتور جستجو، کلیه سایت ها و صفحاتی که آن کلمـه یا عبارت را در بر دارند بازیابی می کنند. این موتورها با سرعت زیاد، حجم انبـوهی از منابع مرتبـط با موضوع مشـخص شده را به ترتیـب ارائه می کنند. این موتورها به دلیل دقیق و تخصصی نبودن سایت های بازیابی شده، گاهی اوقات نتایج نامرتبط به موضوع مورد نظر را به کاربر برمی گرداند و معمولاً برای جستجوی عمومی یک موضوع خاص مورد استفاده قرار می گیرند[۷ و ۵۰].

۲-۲-۲ موتورهای جستجو بر اساس فهرست راهنمای موضوعی

این موتورها تنها سرفصل‌ها و عناوین موضوعات را جستجو می‌کنند مانند یاهو. این جستجو، ‌شبیه جستجو در فهرست یک کتاب است. این جستجوگرها دارای فهرست موضوعی خاص خود می باشند. با کلیک کردن بر روی هر موضـوع، زیر مجمـوعه آن موضـوع در اختیار کاربـر قـرار می گیـرد و به همین ترتیب تا دقیـق ترین سایت های مربوط به موضوع مورد جستجو مشخص می شوند.

این نوع جستجو با دخالت مستقیم و نظارت صاحبان اسناد و مستندات وب ثبت و سازماندهی می شود. به

طور مثال کلیه اسناد در چندین شاخه از قبیل: هنر، ورزش، تفریح، خبر و … تقسیم بندی شده و تمامی این شاخه ها نیز به چندین زیر شاخه تقسیم می شوند. مثلاً شاخه هنر به زیرشاخه های موسیقی، سینما، نقاشی و… تقسـیم می شود و خود این زیرشاخه ها نیز به زیرشاخه های دیگری تقسیم می شوند.

صاحب یک سند موظف است آن را با توضیحـات کافی که در ویراستارهـای ویژه درج می شود در فهرسـت دایرکتوری متناسب با آن سند درج کند. در این روش، کاربران شانس بیشتری برای یافتن نتیجه مطلوب خواهند داشت. این روش ممکن است برای برخی کاربران آماتور راضی کننده نباشد زیرا این کاربران علاقه ای به جلو رفتن در میان شاخه ها و زیرشاخه ها را ندارند[۷].

برخی از مزیت های موتورهای جستجو بر اساس فهرست راهنمای موضوعی عبارتند از[۷ و ۵۰]:

• کیفیت بهتر اطلاعات به علت نمایه سازی آنها توسط انسان
• دسترسی بهتر به اطلاعات مرتبط
• صرف زمان کمتر برای دسترسی به اطلاعات
• سهولت مرور و بازیابی اطلاعات

این موتورهای جستجو دارای نقاط ضعفی نیز می باشند که می توان به موارد زیر اشاره نمود[۷ و ۵۰]:

• در سازماندهی اختیاری منابع که روش اصلی موتورهای راهنما است، یک موتور راهنما ممکن است منابع را به گونه‌ای طبقه‌بندی کند که متفاوت از موتور راهنمای دیگر باشد. به این ترتیب نمی‌توان از یک الگوی واحد در همه موتورهای راهنما برای ارزیابی استفاده کرد.
• انتخاب، رتبه‌بندی و طبقه‌بندی صفحات وقت‌گیر و هزینه زیادی را تحمیل می‌کند. به این ترتیب نه‌تنها نمی‌توان منابع جدید را به سرعت اضافه نمود، در نتیجه منابع بازیابی شده از موتورهای جستجو روزآمد نیستند.
• افراد با ذهینت خود در رابطه با مفید بودن یا نبودن منابع تصمیم‌گیری می‌کنند، به این ترتیب آنچه که از طرف یک نفر ممکن است مفید باشد از طرف شخص دیگر ممکن است مفید نبوده و در راهنما قرار نگیرد.
• پایگاه های اطلاعاتی آنها اندک است.
• روز آمدی آنها نسبتا دیر انجام می شود.
• پوشش کم اطلاعات موجود در وب.
• نیاز به آگاهی از ساختار سلسله مراتب موضوعی علوم.

تعداد موتورهای راهنما در مقایسه با سایر موتورهای جستجو زیاد نمی‌باشد ولی مهم ترین آن‌ها عبارتند از:

• Galaxy (http://galaxy/.Com)
• HotBot Directory (http://hotbot/. Lycos.Com)
• LookSmart (http://www/.looksmart.Com)
• Open Directory Project (http://dmoz/.Org)
• Yahoo! (http://www/.yahoo.Com)
• Google Directory (www. google.Com)

۲-۲-۳ موتورهای جستجوی مبتنی بر خزنده

در این نوع از موتورهای جستجوگر، کار جمع آوری اطلاعات بر عهده خزنده ها است. در حالت کلی زمانی که صحبت از موتور جستجو می‌شود مقصود این نوع آن است. این نوع از موتورهای جستجو در واقع به صورت هوشمند پهنه وب را پیمایش، مجموعه اسناد و پرونده ها را دریافت و رده بندی می کنند. بررسی آیتـم های مـورد جستجـو کاربران بر اسـاس شاخـص های تهیه شده صـورت می گیرد. فرایند های دریافـت، ذخیـره، رده بنـدی و شاخص دهی بر اسـاس الگوریتـم ها و به صـورت خودکار انجـام می شود.

پایگاه داده این نوع از موتورهای جستجوگر بزرگتر از سایر انواع است و اطلاعاتی را که آنها ارائه می‌دهند معمولاً بروزتر می‌باشد. عملیات بروز رسانی و گستـرش پایگاه داده موتور جستجـوگر از یک هفتـه تا چند ماه به طول می‌ انجامد. خزنده ها، هیچ گاه از کار نمی‌ایستند و به طور مداوم به جمع آوری اطلاعات مشغول هستند. ممکن است اطلاعات جمع آوری شده توسط آن ها از صفحات جدیدی باشد و یا اطلاعات بروز شده از صفحاتی باشد که قبلا هم به آنها مراجعه کرده اند[۵۰ و ۳۱].

موتورهای جستجوی مبتنی بر خزنده در مقایسه با راهنماهای موضوعی دارای پایگاه های اطلاعاتی بزرگی هستند. این نوع از موتورهای جستجو، بهترین گزینه برای جستجوهای ترکیبی محتوا/کلیدواژه هستند و اطلاعات روزآمدی را در اختیار کاربران قرار می دهد. محدودیت جستجو بر اساس تاریخ، نوع قالب، رشته و …، جستجوی حجم عظیمی از اطلاعات در مدت زمان اندک و کنترل در طول جستجو که در موارد لزوم بتوان عبارات جستجو را ترکیب نمود، را می توان از دیگر مزایای این نوع از موتورهای جستجو به شمار آورد.

موتورهای جستجوی مبتنی بر خزنده دارای معایبی نیز می باشند که می توان به مواردی از قبیل: دشواری یافتن موارد موردنـظر به دلیل نداشتن دسته بنـدی های موضوعـی، بازیابی های نامرتبـط، متفـاوت

۱-۱۱ ساختار کلی پژوهش
فصل اول: به بیان موضوع، اهداف پژوهش و ضرورت آن اختصاص یافت. پرسش و فرضیه‎های پژوهش، نهادهای استفاده کنندگان، جامعه و نمونه آماری و نحوه جمع‏آوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل داده‏ها و قلمرو تحقیق شرح داده شده است.
فصل دوم: به تشریح مفهوم حاکمیت شرکتی ، ویژ گی های هیات مدیره و همچنین کیفیت گزارشگری مالی و ریسک می‎پردازد و درنهایت تحقیقات انجام شده در ایران و سایر کشورها ارائه می‏گردد.
فصل سوم: ساختار و روش تحقیق را توضیح می‎دهد، همچنین توضیحات لازم در مورد آزمون‏های مربوط و نتایج آن ارائه خواهد گردید.
فصل چهارم: به ارائه تجزیه و تحلیل اطلاعات آماری و نتایج آزمون فرضیه‏ها اختصاص دارد.
فصل پنجم: که آخرین فصل این پژوهش است به ارائه خلاصه تحقیق، نتیجه‏گیری، محدودیت‏های تحقیق و پیشنهادات برای تحقیقات آتی می‏پردازد.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۱۲ خلاصه فصل
تحقیق پیرامون ویژگی های هیات مدیره طی چند سال اخیر از جمله حوزه ‏های با اهمیت در تحقیقات دانشگاهی بوده است، از طرف دیگر مطالعات بسیار زیادی در زمینه بررسی ارتباط میان کیفیت گزارشگری مالی یا سطوح افشا در گزارش‏های سالانه نیز انجام شده است. گزارشگری مالی یکی از راه‏هایی است که به وسیله آن اطلاعات انتقال داده می‏شود و ترکیب منابع ارتباطی، کمیت و کیفیت اطلاعات افشا شده را مشخص می‏نماید. این اطلاعات باید به‏گونه‏ای باشد که سرمایه‏گذاران، اعطا کنندگان تسهیلات و سایر گروه‏های استفاده کننده را در اتخاذ تصمیمات یاری نماید.(سجادی و همکاران،۱۳۸۸).
در این فصل به بیان و ضرورت تحقیق، روش‎شناسی تحقیق، استفاده‏کنندگان از نتایج تحقیق و ساختار کلی تحقیق اشاره شده است.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱ مقدمه
امروزه یکی از مهمترین علل اثربخشی هیات مدیره ها را باید در ترکیب آنان و ویژگی های منتسب به آنان شامل اندازه، استقلال اعضاء، تعداد عضویت اعضاء در سایر تیم ها، ساختار جنسیتی ترکیب هیات مدیره، متوسط سنی ترکیب و مواردی از این قبیل جستجو نمود.(لگزیان و همکاران،۱۳۹۰). از منظر اینگلی و وان دروالت (۲۰۰۳) ترکیب هیات مدیره به گروهی از سرمایه های انسانی اطلاق می گردد که با گرد هم آمدن در تیمی به نام هیات مدیره از شایستگی و توانمندی های خود در جهت خلق ارزش افزوده ای جمعی برای شرکت و ذینفعان استفاده می نمایند. ترکیب این تیم شایسته خود از جنبه های متنوعی قابل تحلیل است که از جمله می توان به مواردی همچون اندازه هیات مدیره (تعداد افراد حاضر در ترکیب)، استقلال اعضای هیات مدیره (نبود هیچ گونه ارتباط قبلی و در حال حاضر با شرکت و فعالیت اجرایی در بخشهای مختلف آن)، ترکیب جنسیتی هیات مدیره (نسبت اعضای زن به مرد هیات مدیره)، چندعضویتی بودن اعضای هیات مدیره (عضویت یک عضو در سایر تیم های هیات مدیره)، سن متوسط ترکیب (متوسط سن اعضای هیات مدیره) و زمان فعالیت اعضاء (متوسط دوره تصدی گری اعضای هیات مدیره) اشاره نمود.
بر همین اساس این فصل از دو بخش تشکیل شده است.بخش اول مبانی نظری پژوهش و بخش دوم تحقیقات پیشین.
۲-۲ مبانی نظری پژوهش
۲-۲-۱ حاکمیت شرکتی^[۱۹]
حاکمیت شرکتی مجموعه ابزارهای هدایت و کنترل است که با بهره گرفتن از قوانین، مقررات، ساختارها، فرایندها، فرهنگ ها و سیستم ها موجب دستیابی به هدف های پاسخگویی، شفافیت، عدالت و رعایت حقوق ذینفعان می شود (حساس یگانه، ۱۳۸۵).
کیفیت گزارشکری به میزان بیان و آشکار سازی وضعیت اقتصادی یک شرکت به وسیله گزارشات مالی و عملکرد آن در طول دوره مالی به شیوه صحیح و صادقانه اشاره دارد .
برای مدیران هیچ انگیزه ای برای ارائه غیر واقعی وضعیت شرکت برای سهامداران وجود نخواهد داشت اگر انگیزه های آنها بطور کامل در راستای منافع سهامداران باشد یا اگر هیچ تضاد منافع بین آنها وجود نداشته باشد (اسماعیل زاده مقری و همکاران ،۱۳۸۹).
صورتهای مالی اساسی مهمترین منابع اطلاعاتی استفاده کنندگان به شمار می آید و سهامداران که مهمترین گروه از استفاده کنندگان از صورتهای مالی هستند تصمیمات مربوط به امور سرمایه گذاریشان را عمدتاً بر اساس سود حسابداری اتخاذ می نمایند، لذا کیفیت سود از اهمیت ویژه ای نزد استفاده کنندگان برخوردار است .
حاکمیت شرکتی به کیفیت، شفافیت، اعتماد و اطمینان در روابط سهامداران، هیات مدیره، مدیریت و کارمندان اشاره دارد که میزان قدرت و مسئولیت هر یک از این ها را در ارائه ارزش پایدار به همه سهامداران معین می کند. به منظور جذب سرمایه های مالی و انسانی برای شرکت و نیز حصول اطمینان از پایداری خلق ارزش، سیاست های شرکت باید طوری تعیین شود که اعتماد تمامی سهامداران را جلب کند. حاکمیت شرکتی مناسب، روابط قابل اعتماد بین شرکت و ذینفعان آن را تضمین می کند. هدف حاکمیت شرکتی خوب، دستیابی به پایداری، مسئولیت پذیری، پاسخگویی، عدالت، شفافیت و اثربخشی در تمام قسمت های یک شرکت و یا سازمان است (اصول حاکمیت شرکتی). مهمترین عنصر درساختار شرکت های بزرگ، هیات مدیره است. مسائلی مانند ترکیب اعضای هیات مدیره، مسائلی که هیات مدیره بر آن تمرکز دارند، فرآیندهای تصمیم گیری و نیز آموزش چگونگی بهبود مستمر، بر کیفیت تصمیم گیری و مدیریت تأثیر می گذارد.(همان منبع).
۲-۲- ۲ هیات مدیره
بر اساس آیین نامه نظام حاکمیت شرکتی، مسئولیت اصلی هیات مدیره ایجاد حاکمیت کارآمد بر امور شرکت در راستای منافع سهامدران و تعادل در منافع ذینفعان مختلف آن، از جمله مشتریان،کارکنان، سرمایه گذاران و جوامع محلی می باشد.(کالن و همکاران،۲۰۰۷).
۲-۲-۲-۱ سیر تحول زمانی ترکیب هیات مدیره
سیر تطور و تحول زمانی ترکیب هیات مدیره در سه دوره زمانی قابل تفکیک است که در هر یک از این دوره ها، این موضوع متأثر از عوامل خاصی بوده است. در دهه ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰،هیات مدیره ها تحت تسلط بخش مدیریت سازمان(تیم اجرایی مدیرعامل) عمل می کردند و در عمل بیشتر صندلی های اتاق آنان را اعضای اجرایی شاغل در تیم مدیریت سازمانی اشغال می کرد. با ورود به دهه ۱۹۸۰ شرایط تا حد زیادی تغییر کرد و هیات مدیره ها حضور اعضای غیراجرایی را در خود تجربه کردند. دهه ۱۹۹۰ به بعد نیز با چالش بهت برانگیزی همراه بود، به گونه ای که روند یاد شده در طی این سالها در برخی از شرکت ها ادامه یافت و برخی شرکت ها با حرکت ارتجاعی غیرمنطقی که به سالهای گذشته داشتند، همگان را به تحریر روبه رو ساختند.این عقب گرد به رویکردهای سنتی را می توان بیشتر به پرهزینه بودن به کارگیری اعضای غیراجرایی، تفکر غیرکارکردی مدیران مسلط بر هیات مدیره به سبب از دست دادن قدرت خود و انجام اقداماتی در تخریب این گونه اعضاء و در نهایت برخی از اشتباه های صورت پذیرفته این اعضاء در تصمیم های هیات مدیره و تمایل نداشتن برخی شرکت ها در بهره جویی از حضور آنها در ترکیب هیات مدیره مربوط دانست.(لگزیان و همکاران،۱۳۹۰).
۲-۲-۲-۲ ترکیب هیات مدیره
یکی از مهمترین عوامل تأثیر گذار بر سلامت فرایند حسابداری و گزارشگری مالی، ترکیب اعضای هیات مدیره است. مسئولیت هیات مدیره، فراهم کردن نظارت مستقل بر عملکرد مدیران اجرایی و الزام مدیران به پاسخگویی در قبال سهامداران است. باور عمومی بر این است، هیات مدیره زمانی از استقلال بیشتری برخوردار است که نظارت مؤثرتری بر مدیران اجرایی اعمال می کند.بعنوان مثال ،بیسلی^[۲۰] در سال ۱۹۹۶ در پژوهش تجربی دریافت که حضور اعضای غیرموظف هیات مدیره، احتمال تقلب در ارائه صورتهای مالی را کاهش داده است هچنین کلین ^[۲۱]در سال ۲۰۰۲ شواهدی را در رابطه با استقلال اعضای هیات مدیره و دستکاری سود فراهم آورد که نشان می داد شرکت هایی که دارای اعضای هیات مدیره مستقل از مدیران اجرایی بودند، اقلام تعهدی غیر عادی کمتری گزارش کرده اند.(بولو،۱۳۸۵)
هیات مدیره با درصد بیشتر مدیران برون سازمانی می تواند حاکمیت شرکتی مناسبتری را برای شرکت به ارمغان آورد، زیرا مدیران برون سازمانی از مدیران اجرایی مستقل شرکت اند.نظارت قوی تر، تخصص بیشتر و ایجاد ارتباط های تجاری جدید از جمله مزایای حضور مدیران برون سازمانی در یک شرکت می باشد و بواسطه همین مزایا، احتمال رشد شرکت ،کاهش هزینه های نمایندگی، حداکثر شدن ارزش شرکت و افزایش کیفیت گزارشگری مالی دور از دسترس نخواهد بود.(متوسلی و همکاران،۲۰۰۲).
در چارچوب “نظریه وابستگی منابع ” (ففر و سالانسیک،۱۹۷۵،بیسینگر و باتلر،۱۹۸۵،زهرا و پیرس،۱۹۸۹،بوید،۱۹۹۰،جانسون و دیگران،۱۹۹۶) اظهار می دارند که هیات مدیره عمومی(هیات مدیره ای که صدای اکثریت سهامداران را با خود همراه دارد) نه تنها بر مدیریت شرکت نظارت و کنترل دارد،بلکه علاوه بر آن دانش کارشناسی و تجربه لازم برای ایجاد ارزش بیشتر برای شرکت را با ارمغان می آورد. وانس،۱۹۸۳ نیز اظهارات مشابهی دارد و بر نقش هیات مدیره فراگیر و در چارچوب تئوری وابستگی منابع مبتنی بر نقش هیات مدیره در به وجود آوردن ارزش بلند مدت برای شرکت تأکید دارد.آن گونه که پژوهش ها نشان می دهد اثربخشی هیات مدیره تابعی از عوامل مختلف نظیر ترکیب هیات مدیره، تعداد اعضای غیرموظف، درصد مالکیت سهام هیات مدیره، تجربه و تحصیلات هیات مدیره، استقلال هیات مدیره و سایر عوامل می باشد. تمامی عوامل ذکر شده از عناصر مهم و مؤثر بر مفهوم اصول راهبری شرکت می باشند.کلیه صاحبنظران متفق القولند که یک هیات مدیره مؤثر و کارا، هیات مدیره ای است که ضمن شایستگی حرفه ای و استقلال، باعث حمایت و تضمین منافع سهامداران خواهد شد.(جلیلی و مشیری ،۱۳۸۷).
۲-۲-۲-۲-۱ اثر ترکیب هیات مدیره و جنبه های آن بر اثربخشی هیات مدیره در ایفای نقش ها
تحقیقات مختلفی بر تأثیر جنبه های مختلف ترکیب هیات مدیره در ایفای هر چه بهتر نقش های هیات مدیره تأکید ورزیده اند. زهرا و پیرس (۱۹۸۹) و دیلی و دیگران (۲۰۰۳) با ارائه تصویری جامع و موجه از نقش های هیات مدیره، این نقش ها را به چهار نقش نظارتی، استراتژیک، خدماتی (مشاوره ای/ اطلاعاتی) و تأمین منابع (کسب منابع/ برقراری ارتباط) تقسیم بندی نموده اند.(لگزیان و همکاران،۱۳۹۰).
۲-۲-۲-۲-۲ اثر جنبه های ترکیب بر میزان اثربخشی هیات مدیره در ایفای نقش استراتژیک
گوداشتاین و همکاران^[۲۲] (۱۹۹۴) معتقدند هر چه اندازه هیات مدیره بزرگ تر بوده و از نظر تخصصی متنوع تر باشد، این مسئله علی رغم اثرات مثبت در حوزه های دیگر ، در ایفای نقش استراتژیک از جانب هیات مدیره ( از جنبه اعمال تغییرات استراتژیک) تأثیر منفی می گذارد . این در حالی است که روئیگراک و همکاران^[۲۳] (۲۰۰۶) میان دو عامل اندازه هیات مدیره و مشارکت استراتژیک هیات مدیره رابطه منفی پیدا ننمودند. از نظر برانینگی و دیگران (۲۰۰۷) و روئیگراک و همکاران (۲۰۰۶) میان تعداد اعضای مستقل هیات مدیره و ایفای اثربخش نقش استراتژیک هیات مدیره رابطه مثبتی وجود دارد . از سوی دیگر بیلیموریا (۲۰۰۰) معتقد است حضور زنان در تیم هیات مدیره می تواند در ایفای نقش استراتژیک (از منظر طرح موضوعات جدید استراتژیک) اثر مثبتی داشته باشد.(همان منبع).
۲-۲-۲-۲-۳ اثر جنبه های ترکیب بر میزان اثربخشی هیات مدیره در ایفای نقش نظارتی
فیچ و شیوداسانی (۲۰۰۶) معتقدند چند عضویتی بودن اعضای هیات مدیره بر ایفای نقش نظارتی آنان تأثیر منفی دارد. از سوی دیگر جنسن (۱۹۸۶) معتقد است حضور اعضای مستقل در ترکیب هیات مدیره می تواند در ایفای اثربخش تر نقش نظارتی هیات مدیره مؤثر باشد. از سوی دیگر هیلمن و دالزیل (۲۰۰۳) معتقدند حضور زنان در تیم هیات مدیره می تواند در ایفای نقش نظارتی اثر مثبتی داشته باشد. (همان منبع).
۲-۲-۲-۲-۴ اثر جنبه های ترکیب بر میزان اثربخشی هیات مدیره در ایفای نقش خدماتی
احمد و دیگران (۲۰۰۶) اشاره دارند که اندازه هیات مدیره با اثربخشی هیات مدیره در ایفای نقش خدماتی (از جنبه اطلاع رسانی مالی به ذینفعان) رابطه ای معکوس و تعداد اعضای مستقل حاضر در ترکیب هیات مدیره با اثربخشی هیات مدیره در ایفای این نقش رابطه ای مثبت دارد. چن و جگی (۲۰۰۰) نیز معتقدند با افزایش تعداد اعضای مستقل هیات مدیره بر کیفیت نقش خدماتی هیات مدیره از جنبه اطلاع رسانی مالی به ذینفعان افزوده می شود. میس (۱۹۸۶) معتقد است اعضای هیات مدیره ای که در چندین هیات مدیره عضویت دارند، بهتر از سایرین می توانند نقش خدماتی خود را ایفا نمایند. کارپنتر و وستفال (۲۰۰۱) نیز از منظری دیگر معتقدند وجود تنوعی از اعضای متخصص و با تجربه در هیات مدیره می تواند در ایفای نقش خدماتی آنان مؤثر باشد. (همان منبع).
۲-۲-۲-۲-۵ اثر جنبه های ترکیب بر میزان اثربخشی هیات مدیره در ایفای نقش تأمین منابع
چن (۲۰۰۸) معتقد است چند عضویتی بودن عضو هیات مدیره در ایفای نقش هایی همچون نقش تأمین منابع یک نقطه قوت محسوب می شود. از سوی دیگر سینق و وینی کامب (۲۰۰۴) معتقدند حضور زنان در تیم هیات مدیره می تواند در ایفای نقش تامین منابع (از منظر ارتباطی) اثر مثبتی داشته باشد. (همان منبع).
۲-۲-۲-۲-۶ اثر ترکیب هیات مدیره و جنبه های آن بر عملکرد شرکت
در رابطه با اثر ترکیب هیات مدیره بر عملکرد شرکت خصوصاً از منظر جنبه های مربوط به ترکیب هیات مدیره، نظرات متنوع و گاهاً ضد و نقیضی وجود دارد. این تأثیرات از منظر اندازه، تعداد اعضای مستقل هیات مدیره، چند عضویتی بودن اعضاء و ترکیب جنسیتی ترکیب هیات مدیره قابل بحث و بررسی است . (همان منبع).
۲-۲-۲-۲-۷ اثر اندازه هیات مدیره بر عملکرد شرکت
محققانی مختلفی همچون گوئست (۲۰۰۹) در فضای خارجی و محققانی همچون رسائیان (۱۳۸۹) در فضای داخلی معتقدند اندازه هیات مدیره با عملکرد شرکت رابطه منفی دارد؛ در حالی که محققانی همچون دالتون و همکاران(۱۹۹۹) این رابطه را مثبت می دانند . تحقیقات نیکبخت و دیگران (۱۳۸۹) در فضای داخلی نشان می دهد که رابطه ای میان اندازه هیات مدیره و عملکرد هیات مدیره وجود ندارد. از سوی دیگر دی و چائوهان^[۲۴] (۲۰۰۹) درتحقیق خود ، اثرات یاد شده را در ارتباط با شرکتهای خصوصی (بدون سرمایه گذاری مشترک)، خصوصی (با سرمایه گذاری مشترک)، دولتی و شعبه های شرکتهای خارجی در کشور هند مورد بررسی قرار داده اند. بر اساس این تحقیق اندازه هیات مدیره بر عملکرد شرکتهای خصوصی (با و بدون سرمایه گذاری مشترک) و شعب شرکتهای خارجی مؤثر بوده است و در مورد شرکتهای دولتی به تأیید نرسیده است. (همان منبع).
۲-۲-۲-۲-۸ اثر استقلال اعضای هیات مدیره بر عملکرد شرکت
همبریک و جکسون (۲۰۰۰) معتقدند هر چه تعداد اعضای مستقل هیات مدیره در ترکیب هیات مدیره بیشتر باشد، عملکرد شرکت بهتر خواهد بود؛ نتیجه ای که محققانی همچون دونالدسون و دیویس^[۲۵] (۱۹۹۱) خلاف آن را به تأیید رسانده اند . البته در این میان تحقیقات قالیباف اصل و رضایی (۱۳۸۶)؛ نیکبخت و دیگران (۱۳۸۹) در فضای داخلی نشان می دهد که رابطه ای میان اندازه هیات مدیره و عملکرد هیات مدیره وجود ندارد. (همان منبع).
۲-۲-۲-۲-۹ اثر چندعضویتی بودن اعضای هیات مدیره بر عملکرد شرکت
در رابطه با اثر چند عضویتی بودن اعضای هیات مدیره تحقیقات پیترا و دیگران (۲۰۰۸) نشان می دهد که این مسئله تأثیر مثبتی بر عملکرد شرکت داشته است ؛ در حالی که در نتیجه تحقیقات فیچ و شیوداسانی (۲۰۰۶) چند عضویتی بودن اعضای هیات مدیره از ارزش سهامداران کاسته است. (همان منبع).
۲-۲-۲-۲-۱۰ اثر جنبه های ترکیب هیات مدیره بر یکدیگر
کنگ و دیگران (۲۰۰۷) معتقدند اندازه هیات مدیره می تواند بر تنوع سنی اعضای هیات مدیره در ترکیب هیات مدیره تأثیر مثبتی داشته باشد؛ اما نمی تواند بر تنوع جنسیتی تیم هیات مدیره و تعداد اعضای مستقل در آن اثر مثبتی داشته باشد. از سوی دیگر دنیس و سارین (۱۹۹۹) معتقدند که میان اندازه تیم هیات مدیره و تعداد اعضای مستقل به هیات مدیره رابطه مثبتی وجود دارد. (همان منبع).
۲-۲-۲-۳ ویژگی های اعضای هیات مدیره
نکته کلیدی در ترکیب اثربخش هیات مدیره،حصول اطمینان از این امر است که افرادی صندلی های تصدی عضویت در هیات مدیره را تصاحب کنند که از مهارت، تجربه و دانش کافی به منظور تحلیل مسائل سازمان و چاره جویی برای پاسخگویی آنها برخوردار باشند.تردیدی نیست که بهترین ایده ها و تصمیم ها در جلسات هیات مدیره هایی با ترکیب اثربخش ، سوالاتی را مطرح می کنند که تبیین و تفسیری عمیق از مسائل پیش روی هیات مدیره ها را امکان پذیر می کند و اطلاعاتی را مطالبه می کنند که می تواند در تحلیل چالشها و پدیده های مقابل سازمان کمک فراوانی کند. نادلر و همکارانش (۱۳۸۹) معتقدند که برای ایجاد ترکیبی بهینه در هیات مدیره و انتخاب اعضایی مناسب و متناسب می بایست سه عنصر کلیدی مدنظر قرار گیرد.لحاظ این عناصر و وزن دهی مشخص به هر یک از آنها با توجه به نقش و انتظار مورد نظر از آن کرسی در تیم هیات مدیره می تواند به بهبود کلی و افزایش اثر بخشی جمعی هیات مدیره،کمک قابل ملاحظه ای کند.
در شکل زیر سه عنصر کلیدی در بررسی شایستگی های هیات مدیره مطرح می شود:(لگزیان و همکاران،۱۳۹۰).
دانش بازارهای منطقه ای
تنوع در نحوه برقراری ارتباطات

– تشکیل اتحادیه یا کنفدراسیون عربی که شیخ نشین های بحرین، قطر، دبی، ابوظبی، شارجه و عمان توسط مصر به این کنفدراسیون دعوت شدند، تا در راه آرمان های مشترک ملت عرب و رفاه عمومی منطقه با جمهوری عربی متحده همکاری کنند. در 22 مرداد 1342شمسی برای اولین بار نام خلیج عربی در یک سند رسمی ذکر شد و خوزستان را هم عربستان خواندند(محمدی،1372 :120).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

– نگرانی ایران از بابت خطر بالقوه شوروی در خلیج فارس و کشورهای عربی(محمدی،1372 :340)، پس از کودتا در عراق و روی کار آمدن ژنرال قاسم، روابط شوروی و عراق بسیار گرم شد. ناوگان شوروی وارد خلیج فارس شد و در 19 آوریل 1972میلادی، بین شوروی و عراق عهدنامه دوستی منعقد شد(محمدی،1372:334).
– تمایل پهلوی دوم به افزایش محبوبیت خود در میان مردم ایران، او خواهان تبدیل شدن به کورش قرن بیستم بود. وقایع خرداد 1342 و سال 1343 شمسی باعث کاهش محبوبیت او شده بود. بازگرداندن بحرین می توانست التیامی بر این زخم ها باشد.
– نگرانی ایران از عراق و سوریه و تحرکات نظامی آنان علیه ایران، کشف حدود 300 قبضه تفنگ و مسلسل و 6 هزار فشنگ در 21 بهمن 1351شمسی در سفارت عراق در کراچی که با پست سیاسی از بغداد حمل شده بود، باعث ترس ایران گردید، لذا با پاکستان متحد شد تا راه نفوذ شوروی در خلیج فارس را ببندد(مهدوی،1374 :340).
– معامله بحرین با سه جزیره جنوبی ایران، کاتوزیان معتقد است”محمدرضا شاه می دانست مضار جنگی طولانی بر سر بحرین، احتمالا بسیار بیشتر از منافع متصور آن است. از این رو بحرین را با جزایر کوچک و بی آب و علف تنب و ابوموسی معامله کرد، به این شرط که برای فرمانروایی بر امواج خلیج فارس و دریای عمان آزاد باشد” (کاتوزیان،1383: 336). پهلوی دوم خود می نویسد” در بحرین فقط یک ششم اهالی ایرانی تبار بودند، به همین دلیل موافقت کردم مردم آنجا درباره سرنوشتشان تصمیم بگیرند و آنان به استقلال کشورشان رأی دادند”(محمدی،1372 :121). درآبان 1336هیأت دولت لایحه ای به مجلس تقدیم کرد که در آن، بحرین را استان چهاردهم ایران نامید. کشورهای انگلستان، سوریه و عربستان سعودی به ایران اعتراض کردند سوریه معتقد بود بحرین بخشی از سرزمین های متعلق به ملت عرب است و این نظریه ای بود که سال 1333شمسی به تصویب اتحادیه عرب رسیده بود(محمدی،1372 :364). عربستان سعودی معتقد بود بحرین کشوری است با شخصیت حقوقی بین المللی که مردم آن در حال مبارزه برای کسب آزادی و استقلال خود هستند(آوری، 1369 :148).
دولت انگلستان بنا به دلایلی که مطرح شد تصمیم به خروج از خلیج فارس و کانال سوئز داشت. با انتخاب ایران، به عنوان جانشین مهم ترین اقدام انگلستان مشخص کردن تکلیف کشورهای تحت الحمایه خود بود، تا به آنان استقلال ظاهری دهد. پهلوی دوم در دی 1347 در یک سخنرانی به نکات جالب توجهی اشاره کرد” با خروج انگلستان، حضور بیگانگان را در خلیج فارس تحمل نخواهیم کرد و مسئولیت دفاع از منطقه باید برعهده کشورهای ساحلی آن واگذار شود”. در 15 دی 1347شمسی نیز اعلام کرد”ما دوست نداریم یک قدرت خارجی در خلیج فارس ببینیم، این قدرت خارجی انگلستان باشد یا آمریکا یا شوروی یا چین، برای ما فرقی نمی کند.”(مهدوی، 1380: 365-364). سرانجام او در 4 ژانویه 1969میلادی، به هنگام دیدار از دهلی، با استقلال بحرین موافقت کرد، با این مضمون که” اگر اهالی بحرین نمی خواهند به کشور من ملحق شوند، ایران ادعای ارضی خود را پس می گیرد و خواسته اهالی بحرین را اگر از نظر بین المللی مورد قبول قرار گیرد، می پذیرد. اما اگر انگلستان خودسرانه به بحرین استقلال بدهد، زیربار نخواهد رفت، با عضویت بحرین در کنفدراسیون شیوخ مخالفت خواهد کرد و اگر بحرین بخواهد به عضویت سازمان ملل متحد درآید از آن خارج خواهد شد. این سخنان درحالی ابراز شد که پیش از مشخص کردن تکلیف سه جزیره حاضر به قبول استقلال بحرین شد. در 18 اسفند سال 1348شمسی ایران از دبیرکل سازمان ملل متحد تقاضای دخالت کرد و اعلام نمود هر نظری که دبیرکل بدهد خواهد پذیرفت، مشروط بر اینکه به تصویب شورای امنیت برسد(تکمیل،1380 :64).
این رأی گیری با نظارت سازمان ملل در 1349شمسی انجام شد(مدنی،1376 :180) به این صورت که ویتوریو گیچاردی^[72]، نماینده دبیرکل سازمان ملل، در رأس هیأتی در 30 مارس 1970میلادی به بحرین رفت و در 18آوریل همان سال، پس از پایان کار، گزارش خود را طی سند شماره9772 به دبیرکل سازمان ملل متحد اعلام کرد. در بند 57 گزارش آمده بود اکثریت قریب به اتفاق اهالی بحرین خواهان تشکیل دولت کاملا مستقل بوده به طوری که بتوانند در زمینه ایجاد روابط خود با سایر دول آزاد و مخیر باشند(روابط خارجی ایران در سال 1349، بی تا:66). البته مخالفت شیخ بحرین با همه پرسی باعث شد فقط از طبقات مختلف اصناف بحرین رأی گیری انجام شود(مهدوی،1380 :364) که در 11 مه 1970میلادی این گزارش به تصویب شورای امنیت سازمان ملل متحد رسید. دکتر خلعتبری قائم مقام وزارت امور خارجه در 21 اردیبهشت 1349 این گزارش را در مجلس قرائت کرد(تکمیل،1380 :64). در مجلس بیست و دوم شورای ملی در 24 همان ماه از 191نفر، 187نفر به جدایی بحرین رأی مثبت دادند. چهار نفر مخالف نیز از حزب پان ایرانیست رأی منفی دادند. جدایی بحرین، در28 اردیبهشت 1349 شمسی در مجلس سنا نیز با اکثریت آراء تصویب شد(روابط خارجی ایران در سال 1349، :65 و 67). جالب آنکه تنها ساعتی پس از اعلام استقلال بحرین، ایران اولین کشوری بود که آن را به رسمیت شناخت(مهدوی،1380 :366).
در 30 شهریور 1350شمسی دولت بحرین به عنوان یکصد وبیست و نهمین عضو سازمان ملل متحد به عضویت این سازمان درآمد(روابط خارجی ایران در سال 1350: 60). منوچهر سپهبدی نیز به سمت نخستین سفیر ایران در بحرین منصوب شد. تأسیس بانک ملی در بحرین، امضاء قرارداد تحدید حدود نفت فلات قاره، شرکت امیر بحرین در جشن های 2500 ساله بنیان گذاری شاهنشاهی ایران، تأسیس خطوط هواپیمایی بین دو کشور از تحولات بعدی در روابط دو کشور بود( روابط خارجی ایران در سال 1349: 68). عبدالعزیز رحمن بوعلی اولین سفیر بحرین در ایران بود. حزب ملت ایران به ریاست داریوش فروهر با انتشار اعلامیه ای مخالفت خود را با استقلال بحرین اعلام کرد(نجاتی،1371، ج1: 154). درآبان 1350شمسی مذاکره ایران با سر ویلیام لوس نماینده بریتانیا آغاز شد و او ضمانت کرد ایران جزایر تنب را تصرف و ابوموسی را با امیر شارجه تقسیم کند (محمدی،1372 :122). قرار شد به محض خروج انگلستان، ایران سه جزیره را تصرف کند، اما چون احتمال درگیری با اعراب وجود داشت، پهلوی دوم در 9 آذر 1350شمسی نیروی دریایی ایران را در سه جزیره مستقر کرد که البته با درگیری ها و کشته شدن تنی چند همراه بود. در همان زمان ایران استقلال امارات را نیز به رسمیت شناخت (مهدوی، 1375 :373). انگلستان با فروش تانک و چندین واحد دریایی به ایران موافقت کرد و آمریکا آخرین مدل هواپیمای جت فانتوم خود را به ایران فروخت (مهدوی،1375 :247). ایران ژاندارم منطقه شد و نقش انگلستان در خلیج فارس را به عهده گرفت. در واقع، وابستگی بیش از حد در زمینه های صنعت نظامی پهلوی دوم کماکان عامل برجسته ای در تکیه گاه انگلیسی-آمریکایی پهلوی دوم به شمار می رفت و جدایی بحرین یکی از موارد بی شماری است که بازخورد وابستگی های مذکور را نشان می دهد.
تحلیل سه گانه دوس سانتوس- ساندرز- برچر در جدایی بحرین نیز قابلیت تطابق بالایی دارد. واقعیت اینست که بریتانیا از ابتدای حضور خود در خلیج فارس علاوه بر رقابت با نیروهای استعماری دیگر همچون هلند و پرتغال و اسپانیا و دیگر قدرت های غربی، تامین منافع اقتصادی و بازرگانی کمپانی هندشرقی را نیز به صورت جدی مد نظر داشته است. در این میان، پس از پایان جنگ جهانی و هزینه های بالای حراست و نگهداری از مستعمرات بریتانیا را در اندیشه حراست غیرمستقیم از مستعمرات انداخت. حمایت از اعراب جنوب خلیج فارس همانند شیوخ امارات و بحرین و عربستان سعودی در این راستا قابل ذکر است. اجرای چنین سیاستی نه تنها منافع بریتانیا را از لحاظ نظام قیمومیت تامین می نمود، بلکه ادامه سیر وابستگی ها کماکان ادامه داشت. همچنین، با قوام بیش از پیش دستگاه پهلوی دوم از لحاظ نظامی در منطقه و از لحاظ قدرت اقتصادی و توسعه بریتانیا را از ایجاد ایرانی قدرتمند و مستقل در هراس افکند. بنابراین، اجرای سیاست های تجزیه طلبی در قالب جدایی بحرین از ایران، مدیریتی بود که بریتانیا در این زمینه طرح و اجرا نمود چراکه اعمال چنین سیاستی اولا از توسعه و قدرت بیش از پیش پهلوی دوم جلوگیری نموده، ثانیا مشروعیت این رژیم را به شدت در داخل دچار تزلزل می نمود، ثالثا منافع بریتانیا را درقالب نظام قیمومیت تامین می کرد و در نهایت هزینه های بالای اداره مستقیم این جوامع را برای بریتانیا به حداقل می رساند. اجرای چنین سیاستی برای ایران بازخوردی برعکس داشت. گذشته از چالش های سیاسی خشونت آمیز و مسالمت آمیز متعدد در داخل، تغییر حکومت و رژیم در بحرین صورت پذیرفت و نوعی تزلزل و بی ثباتی گسترده رژیم پهلوی دوم را فراگرفت.
متن های مربوطه به مالکیت ایران بر بحرین در اسناد بسیار قدیمی:
خوزستان، لرستان، فارسستان کرمان، مکران، سجستان، قندهار، زابلستان، خراسان، مازندران،کیلان، آذربایجان، روان، شروان،طاغستان، کورجستان، جزیره بحرین، و…..
گفتار4- فعالیت های جریان بهاییت در دستگاه پهلوی دوم:
هرچند در نوشتار حاضر، درصدد بررسی و تبیین بحران های سیاسی منتسب به انگلیس در دوران سلطنت پهلوی دوم و درسه برهه زمانی مختلف بوده ایم، اما بررسی برخی دیگر از بحران ها نظیر بحران مذهبی(نفوذ جریان بهاییت در امور دولتی با عنوان بنیادگرایی مذهبی) می تواند نقش انگلیس را در همه موارد مذکور که در انطباق با تحلیل سه گانه دوس سانتوس- ساندرز-برچر برجسته نشان دهد. لذا در این بخش با رویکردی اجمالی به بررسی هریک از موارد فوق الذکر، یعنی حیلت انگلیس در نفوذ جریان بهاییت در دستگاه پهلوی دوم می پردازد و بیشتر از آنکه به تبیین تاریخی صرف بپردازد، دلایل هر یک را مدنظر دارد. بریتانیا از قدرت نیروهای مذهبی همواره بیمناک بود و در تئوری بحران برچر در روابط بین الملل نیز مشاهده کردیم که یکی از مصادیق بحران سازی ها در عرصه بین الملل تفاوت های بنیادین در مسائل عقیدتی و مذهبی می باشد. در این میان، از یک سو نیروهای مذهبی رادیکالی همچون فداییان اسلام به کرات نیروهای طرفدار سیاست آنگلوفیل را در ایران از سد راه خود برداشته و از سویی دیگر اتفاق متقن میان نیروهای مذهبی میانه ای همچون آیت الله کاشانی و دیگر مذهبیون با جبهه ملی گرایان، بزرگترین تضرر سیاسی- اقتصادی دوران پهلوی را به استعمار انگلستان وارد آورده و نفت ایران را ملی نمود. پس از اجرای کودتای 28 مرداد و اضمحلال نیروهای ملی گرا، انگلستان درصدد ایجاد فضایی انفعالی برای مذهبیون و روحانیت بود تا آنان را نیز بسان ملی گرایان از صحنه مبارزه با استعمار دور کند. بریتانیا به خوبی واقف بود که تضعیف مواضع روحانیت و مکتب تشیع در ایران باید به تدریج صورت گیرد و حذف مرجعیت مذهبی شیعه و روحانیت از زندگی جامعه ایران به صورت کودتا، انقلاب و سرکوب ممکن نخواهد بود. لذا با طرح و حمایت از جریاناتی همچون بهاییت که از سوی مزدوران و هواداران آنگلوفیل در ایران تاسیس یافت، سعی در معرفی، حمایت و گسترش بهاییت به عنوان جایگزین تشیع و روحانیت برآمد.
گروه بابيت، از همان ابتدا پرداخته استعمار انگلیس بود و در نزاع هاي‌ درون‌ گروهي‌ دهه1280قمری‌ در عثماني، به‌ دو گروه‌ ازلي و بهائي (به‌ رهبري‌ حسينعلي‌ بها) تجزيه‌ و تقسيم‌ شد، ازلي‌ها زیرچتر حمایت انگليس‌قرار گرفته و بهائيان، همچنان در سهم‌ روسيه‌ باقي‌ ماندند. در مورد روابط‌ صبح‌ ازل(ازلی)‌ با انگليسي‌ها نيز بايد به‌ سخن‌ بسياري‌ از مورخان‌، اعم‌ از ايراني‌ و خارجی، اشاره‌ کرد‌ كه‌ صراحتا‌ از حقوق‌ بگيري‌ و مزدوری ازل‌ از انگليسي‌ها در قبرس‌ ياد كرده‌اند و وی را مزدور برجسته انگلیسی قلمداد نموده اند. لرد كرزن، سياستمدار مشهور انگليسي، در ايران‌ و مسئله ايران تصريح‌ مي‌كند”صبح‌ ازل‌ كه‌ در قبرس‌ سكني‌ داشت، مقرري‌ خاصي‌ از حكومت‌ انگلستان‌ دريافت‌ مي‌نمود”(رائین، 1357 :332).
مورخان‌ ايراني‌ نيز همچون ‌كسروي(کسروی ،1363: 291)، اسماعيل رائين(رائین،1357:291) وفريدون آدميت (آدمیت،1323: 256) به‌ ارتباط‌ ازل‌ با انگليسي‌ها تصريح‌ دارند. متقابلا بايد خاطر نشان‌ ساخت‌ كه، بهائيت‌ نيز براي‌ همیشه، بسته‌ و پيوسته به‌ روسيه‌ باقي‌ نماند و با فروپاشي‌ امپراتوري‌ تزاري‌ در اواخر جنگ‌ جهاني‌ اول و ظهور دولت‌ انقلابي‌ شوروي‌ در آن‌ كشور (كه‌ به‌ بهائيان، به‌ چشم‌ زائده دولت‌ تزاري‌ مي ‌نگريست) اين‌ گروه‌ نقطه اتكا پيشين‌ را از دست‌ داد و توسعه قدرت‌ استعماري‌ بريتانيا در خاورميانه و به ويژه‌ اشغال‌ نظامي‌ فلسطين‌ (مقر‌ پيشوايان‌ بهائيت) توسط‌ قشون‌ انگليس، رهبر وقت‌ اين‌ مذهب، عباس‌ افندي را كه‌ از مدت ها قبل، در خط‌ ارتباط‌ با غرب‌ افتاده‌ بود، به‌ عنوان‌ قبله سياسي‌ جديد، به‌ سمت‌ لندن‌ سوق‌ داد. پيوند بهائيت‌ با دولت‌ انگليس‌ در سده اخير، از بحران های سیاسی است‌ كه‌ مي‌توان‌ گفت‌ بين‌ مورخان‌ رشته تاريخ‌ و سياست، بر روي‌ آن‌ نوعي‌ اجماع وجود دارد.^[73] دكتر شيخ‌الاسلامي‌ مي‌نويسد”در عرض‌ يكصد سال‌ اخير، بابيان‌ و بهائيان‌ ايران‌ هميشه‌ از خط‌ مشي‌ سياسي‌ انگلستان‌ در شرق‌ پيروي‌ كرده‌اند و ستايش‌ وزير مختار انگليس‌ از آنها امري‌ است‌ كاملا طبيعي”(شیخ الاسلامی،1367 : 102).
دليل‌ مورخان‌ يادشده، روابط‌ آشكار اين‌ گروه با بريتانيا، به ويژه‌ اعطاي‌ لقب‌ و نشان‌ عالي‌ از سوي‌ پادشاه‌ انگليس‌ به‌ عباس‌ افندي، مي‌باشد كه‌ تصوير آن‌ در كتب‌ مختلف‌ آمده‌ است(بامداد، 1387: 201). حتي‌ اين‌ مطلب، در تنبه‌ و استبصار مبلغان‌ بهائي‌(و ياران‌ عباس‌ افندي) نيز كه‌ پس‌ از مرگ‌ وي‌ به‌ اسلام‌ گرويده‌اند، مؤ‌ثر بوده‌ و در آثار آنان‌ بازتاب‌ آشكار دارد (آیتی،1349 : 23). احسان‌ طبري، ضمن‌ اشاره‌ به‌ مخالفت‌ حسينعلي‌ بها با تعصبات‌ ملي‌ و ديني، كه‌ به اعتقاد وي‌ حاصلي‌ جزصلح‌ گرايي‌ منفعل و تعطيل‌ مبارزات‌ اجتماعي – سياسي‌ ملت ها بر ضد استبداد داخلي‌ و تجاوز خارجي‌ ندارد، مي‌نويسد”در دوران‌ عبدالبها حكومت‌ عثماني‌ فرو پاشيد و امپرياليسم‌ انگلستان‌ متصرفات‌ اين‌ حكومت‌ را به‌ چنگ‌ آورد”. چنانكه‌ در مراسم‌ خاصي، مقامات‌ انگليسي‌ فلسطين‌ به‌ او لقب‌ سر (Sir) دادند، لقبي‌ كه‌ از طرف‌ شاه‌ انگليس‌ عطا مي‌شود و پاداش‌ خدمات‌ مهم‌ به‌ امپراتوري‌ است. فريدون‌ آدميت‌ نيز تصريح‌ مي‌كند كه” جنگ‌ بين‌الملليِ‌ گذشته‌ در سرنوشت‌ بابي ها مؤ‌ثر گرديد و سقوط‌ حكومت‌ تزار به‌ عمر حمايت‌ آنان‌ از بهائيان‌ خاتمه‌ بخشيد. از آن‌ طرف‌ سرزمين‌ فلسطين‌ به‌ دست‌ انگليس‌ها افتاد و بهائيان‌ را به‌ سوي‌ خود كشيدند و لرد آلنبي^[74]‌ حاكم‌ نظامي‌ حيفا متعاقب‌ آن، نشان‌ مخصوص‌ و لقب سر (Sir) به‌ عبدالبها داد و عكس‌ مخصوصي‌ در آن‌ مجلس‌ برداشته‌ شده‌ كه‌ دركتاب‌ صبحي ديده‌ مي‌شود. از اين‌ پس‌ بهائيان‌ نيز در كادر سياسي‌ انگليسی ها وارد گرديدند و اين‌ نهر هم‌ به‌ رود تايمز ريخت”(آدمیت، 1323: 257-273).
– عباس‌ افندي، تغيير رویکرد از روس‌ به‌ لندن:‌
‌عباس‌ افندي‌ در سال هاي‌ 1913 ــ 1911 سفري‌ به‌ اروپا و آمريكا كرد و طي‌ سخنراني‌هاي‌ متعددي‌ كه‌ در مجامع‌ گوناگون‌(عمدتا ماسوني) آن‌ ديار ايراد نمود، صراحتا از انگليس‌ و آمريكاجانب داري‌ كرد. براي‌ نمونه، در يكي‌ از سخنراني‌هاي‌ خود(در منزل‌ ميسيس‌ كراپر، سال‌ 1911) مدعي‌ شد كه”اهالي‌ ايران‌ بسيار مسرورند از اين‌كه من‌ آمدم‌ اينجا. اين‌ آمدن‌ من‌ اينجا سبب‌ الفت‌ بين‌ ايران‌ و انگليس‌ است. ارتباط‌ تام‌ بین دو كشور حاصل‌مي‌ شود و نتيجه‌ به‌ درجه‌اي‌ مي‌رسد كه‌ بزودي‌ از افراد ايران، جان‌ خود را براي‌ انگليس‌ فدا مي‌كنند و همين‌ طور انگليس‌ خود را براي‌ ايران‌ فدا نمايد”^[75]. ارتباط بهائیت با استعمار انگلیس مورد اجماع و توافق غالب مورخان و سیاست دانان معاصر است. ^[76]بهائیان همواره از خط‌‌مشی سیاسی انگلیس پیروی کرده‌اند از بهائیت به عنوان بنگاه جاسوسی این کشور یاد می‌کنند(خاکستری، 1383: 112). روابط سران گروه بهائیت با انگلیس در طول تاریخ به ویژه اعطای لقب سر و نشان شوالیه از سوی ملکه انگلستان به عباس افندی آشکار می‌گردد(بامداد،1362: 201).
با سقوط حکومت تزاری روس‌ها، حمایت‌ آنان از بهائیت خاتمه یافت و در این اوضاع انگلستان جای روسیه را گرفت. حمایت‌های وافر انگلیسی‌ها از شخص بهاء، تمایلات غرب‌گرایانه وی را تقویت کرد و بدین ترتیب پیوند محکمی میان وی و دولت استعمار انگلیس برقرار شد(محمودی، 1323: 256). آغاز ارتباط انگلستان با بهائیت به دورانی باز‌می‌گردد که بهاء از سوی ناصر‌الدین شاه در عراق تبعید بود، کنسول انگلیس در عراق باب مراوده را با وی گشود و به وی پیشنهاد تابعیت انگلیس را داد. انگلیس در ایران مراکزی هم چون کمپانی نفت جنوب، پلیس جنوب و بانک شاهنشاهی را در سیطره استعماری خود درآورده بودند، انگلیسی‌ها در این مراکز تعامل هماهنگ شده‌ای را با بهائیان داشتند و در واقع این بهائیان بودند که مسیر سلطه انگلیسی را هموار می‌کردند(رایت،1361: 285). از سوی دیگر بهائیان در بسیاری از موارد برای حفظ جان خود از گزند مخالفان در کنسول گری‌ها و تلگراف خانه‌های انگلیس پناه می‌گرفتند (رایت،1361 :286).ازجمله مکان‌هایی که انگلیس اجازه نفوذ به بهائیان اعطا کرده است رسانه‌ها و بنگاه‌های خبری انگلیسی هم چون بی‌بی‌سی می‌باشد به عنوان نمونه حسن موقر بالیوزی در خلال سال‌های ۱۹۰۸ تا ۱۹۸۰ میلادی به عنوان اولین مدیر بخش فارسی رادیو لندن مشغول به کار شد. درجریان استثمار نفتی ایران و به ‌وجود آمدن شرکت نفت انگلیس و ایران، چهره‌های بهایی هم چون فؤاد روحانی، مسعود‌ روحانی و هوشنگ فرخان حضور داشتند. هم‌چنین بعد از سلطه مجدد شرکت نفت انگلیس و ایران و سایر شرکت‌های نفتی غربی در قالب عنوان کنسرسیوم پس از کودتای ۲۸ مرداد، فعالیت بهائیان دیگری چون امیرعباس هویدا صورت می‌پذیرد (رابینو،1374: 159).
یکی از اصلی‌ترین سیاست‌های استعماری انگلیس در کشور‌هایی مانند ایران، تلاش در جهت کسب اطلاعات فرهنگی به منظور غارت ذخائر فرهنگی و باستانی است. هم‌دستی برخی از عناصر شاخص بهائیت با سفارت‌خانه انگلیس هم چون عباس‌افندی غیر قابل انکار است. در ادامه شخصیت‌های بهایی دیگری مانند عزیز‌الله خان خیاط و هژبر یزدانی در این زمینه به دلالی‌های بزرگی دست زدند و به مملکت خود خیانت کردند(عاقلی،1374: 341). همان طور که اشاره گردید، بریتانیا که از قدرت نافذ روحانیت شیعی در ایران واهمه داشت و تضرر بسیار نمود، به نظر خود با رقیب تراشی و به ایجاد و حمایت جریان بهاییت و گماردن مهره های کلیدی در درون حاکمیت و دربار شاهان ایرانی کوشیدند مکتب اسلام را به انزوا برند. نخستین حضور ابزاری بهاییت برای تأمین اهداف انگلیس را باید در مقطع پس از مشروطه جست. در اوایل شهریور 1295،گروه جدیدی به نام کمیته مجازات آغاز به فعالیت کرد و قتل هایی را مرتکب و اعلامیه هایی منتشر کرد که بازتاب اجتماعی و سیاسی فراوان داشت و فضایی از رعب و وحشت در تهران آفرید و تأثیرات سیاسی عمیق بر جای نهاد که ذیل چالش های خشونت آمی مدل سیاسی دیوید ساندرز قرار می گیرند. عملیات کمیته مجازات را باید بخشی از سناریوی بغرنجی ارزیابی کرد که حدود چهار سال بعد به کودتای رضاخان و سید ضیاء طباطبایی (3 اسفند 1299) و سرانجام به سقوط حکومت قاجار و استقرار استبداد پهلوی انجامید. هر چند برخی مورخین کوشیده اند تا گردانندگان و دست اندرکاران کمیته مجازات را انقلابیونی صادق و خشمگین جلوه دهند که از نابسامانی پس از انقلاب مشروطه و عدم تحقق آرمان هایشان سر خورده و به ترور روی آورده اند، اما بررسی دقیق زندگی نامه گردانندگان کمیته مجازات چهره ای وابسته به کانون های انگلیسی از آنان به دست می دهد و کارگزاران ایشان نیز، همچون کریم دواتگر بودند که افراد مبارز و وطن پرستی چون میرزا عبدالحمید خان متین السلطنه ثقفی، مدیر روزنامه سبز فایل را ترور کردند که در روزنامه مظفری بوشهرخطابه ای تند علیه اردشیر ریپورتر انگلیسی منتشر کرده بود.
برخی دیگر از نویسندگان هم عملیات کمیته مجازات را اعتراض انقلابی علیه قرارداد 1919 و دولت وثوق الدوله خوانده اند. در هر حال پس از مدتی، اعضای کمیته شناسایی و تعدادی از ایشان دستگیر شدند. در زمان دستگیری اعضای کمیته مجازات، گروه بهایی در دستگاه نظمیه از چنان نفوذی برخوردار بود که بتواند پرونده را به شیوه دلخواه خود فیصله دهد. پاداش خدمت بهاییان در زمینه سازی به قدرت رسیدن کارگزار انگلیس، از نحوه تعامل بهاییان در دولت کودتا مشهود است. در کابینه سید ضیاء یکی از سران درجه اول بهاییان ایران به نام علی محمدخان موقر الدوله، وزیر فواید عامه و تجارت و فلاحت شد. این مقام نیز به دلیل خدمات بهاییان در پیروزی کودتا به وی اعطا شد. موقر الدوله پدر حسن موقر بالیوزی بنیانگذار بخش فارسی رادیو بی. بی. سی است که در سال های 1937 -1960 ریاست محفل ملی روحانی بریتانیا را به دست داشت. در سال 1957 شوقی افندی، رهبر بهاییان، بالیوزی را به عنوان یکی از ایادی امر الله منصوب کرد.جریان بهاییت در مقام حافظ منافع انگلستان در ایران، در شکست و سرکوب نهضت ضد انگلیسی جنگل نیز نقش اطلاعاتی بسیار مؤثر و مرموزی ایفا کرده است: احسان الله خان دوستدار، چهره سرشناس تروریستی که در صفوف نهضت جنگل تفرقه انداخت و کودتای سرخ را علیه میرزا کوچک خان هدایت کرد، به یکی از خانواده های سرشناس بهایی سازی تعلق داشت که از دیر باز به رابطه با اینتلیجنس سرویس انگلیس شهرت فراوان دارند. مواردفراوان دیگری از حضور مأموران بهایی اینتلیجنس سرویس بریتانیا در صفوف نهضت جنگل وجود دارد. همچنین از دیگر اقدامات بهاییان در دوران پهلوی اول که با حمایت های مستقیم انگلستان صورت گرفت، فعالیت های تخریب کننده آنان در جریان رویداد پلیس جنوب بوده است. در ماجرای فعالیت پلیس جنوب (S.P.R) که انگلیسی‌ها به فرماندهی سر پرسی سایکس به مرکزیت شیراز در جنوب ایران پدید آورده بودند نیز برخی چهره‌های بهایی تأثیرگذار ‌هم‌چون احمد عرفان و غلام عباس آرام حضور داشتند. غلام‌عباس آرام در جریان نهضت ملی کردن صنعت نفت ایران نیز به انگلیسی‌ها خوش خدمتی کرده و به سمتی کلیدی در وزارت امور خارجه دست پیدا می‌کند و حتی پس از کودتای ۲۸ مرداد به سمت وزیر امور خارجه ارتقا می‌یابد. وی هم‌چنین در قضیه قیام ۱۵ خرداد سال ۴۲ در کسوت وزارت امور خارجه نقشی پر رنگ را در کنار اسد‌الله علم در سرکوب نهضت ضد استعماری مردم ایفا نمود(توکلی،1376: 26-33).
از موارد مهم همکاری بهائیان با انگلیسی‌ها، مشارکت آنان در کودتای تمام انگلیسی سوم اسفند سال ۱۲۹۹ می‌باشد که منجر به ظهور رژیم پهلوی می‌شود. در دوران پهلوی دوم نیز بهائیان ارتباط خود را با انگلیس‌ها استمرار بخشیدند از جمله چهره‌های شاخص بهائیان در این عصر سپهبد اسدالله صنیعی است وی در دوران ولیعهدی پهلوی دوم، آجودان مخصوص دربار بود وپس از به سلطنت رسیدن شاه سمت های مهمی چون وزارت جنگ و وزارت تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی را از آن خود نمود. صنیعی گرایشات انگلوفیلی شدیدی به انگلیس داشت و زد و بندهای اقتصادی و سیاسی فراوانی را با آنها صورت می‌داد وی پس از پیروزی انقلاب به انگلستان فرار کرد(فردوست،1379 : 469).
– بهائیت، انگلیس و پهلوی دوم پس از واقعه 28 مرداد1332:
همان طور که اشاره گردید، نفوذ عناصر بهایی در دستگاه حکومت پهلوی دوم بسیار گسترده شد. پهلوی دوم نیز در میان اطرافیان خود، بهاییان را بیش از همه شایسته اعتماد می دانست. از آن پس نقش عناصر بهایی در حکومت از حالت غیر علنی دوره پهلوی اول خارج گردید و بسیاری از مناصب مهم و حساس در اختیار آنها قرار گرفت. به خصوص که با شدت عمل پهلوی اول در سیاست اسلام زدایی که با حمایت مستقیم انگلستان صورت پذیرفت، روحانیت تا اندازه زیادی قدرت خود را از دست داده بود و بسیاری از اختیارات علما در حیطه دستگاه قضایی و تعلیم و تربیت، به دولت منتقل شده بود.به نوشته دنیس مک ایون^[77]، بهایی گری در سال های 1928-1952 رشدی کند داشت ولی از سال1331 شمسی(دوره پهلوی دوم) گسترش آن شتاب گرفت و این امر به دلیل برنامه ریزی ها و سازماندهی هایی بود که با برنامه جهاد ده ساله شوقی افندی آغاز شد. در این زمان در شهر تهران حدود سی هزار بهایی زندگی می کردند. با کودتای انگلیسی 28 مرداد 1332، بهاییان علیرغم ادعای غیر سیاسی بودن خویش، هماهنگ با سیاست های مورد نظر رژیم در جهت تثبیت موقعیت خویش تلاش می نمودند. یکی از اهداف مهم آنان در این دوره، رسمیت بخشیدن به جریان بهاییت در ایران بود. بیت العدل اعظم و محفل آنها تلاش های زیادی کرد تا با ازدیاد نفرات از طریق تبلیغ و گسترش تشکیلات و دادن آمارهای غیر واقعی، به این هدف دست یابند(منصوری، 1376: 319).
در واقع، بهاییان با نگرش های غیر دینی و فاصله گرفتن از هویت دینی و ملی و با ماهیتی کاملا غربی در زمان رژیم پهلوی وارد عرصه سیاست شدند و انگلیسی ها از بهاییان به عنوان نوماسیون ها حمایت کردند. در عصر پهلوی دوم به دلیل نفوذ گسترده آمریکایی ها در ایران، انگلیسی ها در رقابت با آنها انجمن ها و لژهای فرماسونری را در شهرهای مختلف ایران گسترش دادند زیرا در عصر مشروطه انگلیسی ها از طریق این انجمن ها به موفقیت های زیادی دست یافته بودند. به دلیل فعالیت این انجمن ها، انگلستان موفق شد در خلال سالهای 1332 – 1342 به تجدید و بازسازی روابط خود با ایران بپردازد و در رقابت با آمریکا به پیشرفت های فراوانی دست یابد. اسناد منتشر شده، خبر از تشکیل لژ بزرگ اسکاتلند می دهد که بسیاری از لژهای ایرانی از جمله سیزده لژ انگلیس را در ایران پوشش می داد^[78]. بهاییان با ورود به این لژها، به آسانی بر حساس ترین نهادها و وزارتخانه های کشور مسلط می شوند. آنها در حرکت های سیاسی خویش، مراکز آموزشی کشور را در خدمت خویش آوردند و با تکیه بر الگوهای مدیریت غربی، مراکز طرح ریزی، تصمیم گیری و برنامه ریزی را بر عهده گرفتند. از دیدگاه فراماسونرها و بهاییان، برنامه ریزی آموزشی باید به گونه ای باشد که به ضرر بهاییان و فراماسونرها و به طور کلی غرب تمام نشود و به عبارت دیگر برای ایران، استقلال و خودکفایی به وجود نیاورد(طباطبایی،1380: 29- 37 ). بهاییان عضو لژهای فراماسونری در رأس نظام آموزشی کشور، ریاست دانشگاه ها و یا تدریس در کلاس های درس بودند. ذبیح الله قربان، رئیس دانشگاه شیراز و عضو لژ حافظ، دکتر منوچهر تسلیمی، عضو لژ ابن سینا که بعدها به ریاست دانشگاه تبریز رسید و دکتر کامبیز قربان، استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز و عضو لژحافظ(طباطبایی،1380: 113).
از جمله بهاییانی بودند که به ازای خوش خدمتی رهبران بهایی نسبت به انگلیسی ها، در سیاستگذاری های فرهنگی کشور نقش مهمی ایفا نمودند. در چنین شرایطی نظام آموزشی کشور نمی توانست از چارچوب تحمیلی خارج شود و در خدمت توسعه جامعه ایران قرار گیرد. بنابراین یکی از عوامل موفقیت بهاییان در ایران عصر پهلوی دوم، پیوند آنها با فراماسونری و لژهایی است که از سوی انگلیسی ها اداره می شد. در تحقیقات ساواک روشن شده بود که فراماسونری در حال تجدید سازمان است و هدف آن گسترش لایه های نفوذ در مراکز کلان تصمیم گیری است روشی که با روال سیاست گذاری های استعماری انگلیس همخوانی دارد. زیرا برنامه انگلیسی ها تجدید فعالیت جاسوسی، نظیر سازمان های مختلف فراماسونری بود. آنها همیشه از حامیان سیاسی و جاسوسی خود حمایت می کردند و بر اساس این اصل می توانستند افراد جدید و ناشناخته ای را جهت اجرای مقاصد سیاسی خود در سازمان های مختلف جلب نمایند.^[79]با این حربه، آمریکایی ها نتوانستند از نفوذ انگلیسی ها و کارگزاران و عاملان آنها در ایران جلوگیری کنند و از حضور ریشه دار و تاریخی آنها در ایران بکاهند. امضای قرارداد کنسرسیوم که به حل مسئله نفت انجامید، وجود شرکت های انگلیسی، حمایت از درباریان و به قدرت رساندن آنها مثل حسین علاء و ورود ایران به پیمان سنتو که نفوذ انگلیسی ها را در خاورمیانه گسترش می داد، تأسیس بانک ایران و انگلیس، عقد قراردادهای فرهنگی، تجاری و نفتی بین ایران و انگلیس (ازغندی،1384: 247).
ره آورد سیاست گذاری های پنهان فراماسونری در ایران بود. با نفوذ انگلیسی ها در ایران، بهاییان شرایط را برای تحقق سیاست های خویش مناسب دیدند و بیش از هر زمان دیگر برای جلب نظر رژیم پهلوی، هماهنگ با سیاست های مورد نظر آنها در جهت تثبیت موقعیت شاه، گام های مؤثری برداشتند. تأیید انقلاب سفید، همکاری با ساواک، جلب حمایت دولت های بزرگ از شاه و سلطنت او و عضویت در حزب رستاخیز قسمتی از مواضع سیاسی گروه مذکور بود^[80].آنها به تدریج نفوذ خود را در دربار افزایش دادند به خصوص که شاه قدرت خود و خانواده اش را مدیون بهاییان می دانست زیرا او در 25 مرداد 1332 در حالی که سلطنتش در حال سقوط بود، پس از فرار شاه و بستگانش، یکی از عناصر بهایی در آمریکا، به نام حبیب ثابت پاسال، با تمامی امکانات از شاه و خانواده او پذیرایی کرد که این اقدام موجب نفوذ بیشتر بهاییان در حکومت می شد(ازغندی،1384: 326). و به مرور اعتماد و توجهات دستگاه پهلوی دوم به آنها بیشتر می شد و زمینه ترقی و پیشرفت روز افزون آنها را فراهم می نمود آن چنان که بهاییان خود در اعترافی معتقد بودند که در هر اداره ای از ایران و تمام وزارتخانه ها یک جاسوس داریم و هفته ای یک بار به طرح های تهیه شده به وسیله دولت به عرض شاهنشاه آریامهر می رسد. گزارش هایی در زمینه طرح به محفل های روحانی بهایی می رسد(ازغندی،1384 :326).
هر چند بین سال های 1344تا1342 با قبضه کردن قدرت، توسط نیروهای طرفدار توسعه صنعتی به رهبری حسنعلی منصور و امیرعباس هویدا، جنگ قدرت بین نخبگان سیاسی سنتی طرفدار انگلستان به نفع نخبگان سیاسی نوپای طرفدار ایالات متحده آمریکا خاتمه یافته تلقی می شد اما این گونه چالش ها و تنش ها تأثیری در کاهش قدرت بهاییان در دربار نگذاشت بلکه در دسته بندی های سیاسی، بهاییان نیز به سوی کسانی چون هویدا متمایل شدند که خود بهایی بودند. با کمک انگلیسی ها زمینه های کسب قدرت و نفوذ در حکومت پهلوی برای بهاییان فراهم شد و با آمریکایی ها و هویدا در دربار و در رأس هرم قدرت قرار گرفتند و در دسته بندی هایی سیاسی، دربار شاه را به سوی خویش متمایل ساختند. پیشرفت بهاییان در حکومت پهلوی زمانی به اوج خود رسید که امیرعباس هویدا به نخست وزیر شاه، کابینه خود را با حضور بسیاری از بهاییان تشکیل داد. او که در اسناد منتشر شده ساواک از سوی بهاییان به عنوان “کدخدای کوچک بهاییان” معروف بود.^[81]
پدرش نیز در به قدرت رسیدن رضاشاه نقش اساسی داشت و به همین دلیل پهلوی دوم را وامدار هویدا و بهاییان نموده بود.^[82]حسین فردوست در خاطرات خویش به نفوذ زایدالوصف جریان بهاییت در تمام شئون مملکت در دوران هویدا اشاره می کند و آنجا که از طبیب مخصوص شاه به نام دکتر ایادی سخن می گوید، به تلاش این پزشک در قدرت بخشیدن به بهاییان می پردازد که در دوران هویدا، ایادی تعداد زیادی وزیر بهایی وارد کابینه کرد و اینکه دکتر ایادی در ایران سلطنت می کرد و تمام ایرانیان رده بالا چه در ایران باشند و چه در خارج، خواهند پذیرفت که سلطان واقعی ایران، دکتر ایادی بود و در زمان حاکمیت او بهایی ها در مشاغل مهم قرار گرفتند و در ایران بهایی بی کار وجود نداشت(فردوست،1379: 202).
فهرست مهمی از اسامی اشخاص نظامی و غیر نظامی که در سال 1339 تهیه شده، وجود دارد که نشان دهنده اشغال غالب پست های اطلاعاتی، امنیتی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی کشور توسط بهاییان است.^[83]آنها با ایجاد تشکیلات گسترده و با برنامه ریزی های دقیق و برپایی محافل بهایی سعی در تبلیغ مذهب خود در ایران می نمودند و نمایندگانی را به شهرهای مختلف ایران می فرستادند. مرکز این تشکیلات که به نام جریان نوماسونری در ایران معروف بود، در حیفا و در کنار حکومت رژیم اشغالگر قدس است که با تلاش فراوان شوق افندی از سوی صهیونیست ها به رسمیت شناخته شده بود. این گونه پیوندهای نزدیک بین صهیونیست ها و بهاییان راه را برای نفوذ هر چه بیشتر این رژیم در ایران هموار نمود و سیاست پهلوی دوم را به سوی صهیونیست ها متمایل ساخت و ایران علی رغم تمام اعتراضات کشورهای اسلامی به عنوان تنها پایگاه صهیونیسم در خاورمیانه مطرح شد. هر چند با نفوذ آمریکایی ها در ایران از نفوذ انگلیسی ها کاسته شد اما صهیونیسم که از مذاهب ساختگی انگلیسی ها در مذهب یهودیت بود (احمدی،1369: 17) توانست با حمایت بهاییان وارد ایران شود و به عنوان مهره ای انگلیسی، کاهش قدرت آنها را در ایران جبران کنند. در توضیحات فوق ارائه گردید که تشکیل جریان بهاییت به چه دلایلی از سوی انگلستان مورد حمایت های همه جانبه قرار گرفت. اکنون برخی از مهمترین اقدامات جریان بهاییت در ایران که منافع انگلستان را به نحوی مطلوب، مورد پوشش قرار می داده است، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این اقدامات، شامل نفوذ و حضور افراد بهایی در دربار، نهاد های سیاسی و آموزشی دوران پهلوی دوم نظیر امیرعباس هویدا و سرلشکر دکتر ایادی می باشد. رشد سریع بهاییت در ایران در دو دهه 1330 و1340 شمسی در اثر تبلیغ بود. با همه دشواری های پیش رو، روش های گسترش کیش بهایی، رفته رفته افزایش می یافت و هر روز با شیوه هایی مناسب تر، لایه های گوناگون مردم ایران هدف می گرفت. سلطه بهاییان بر دو نهاد اصلی متولی اراضی(اصلاحات ارضی و منابع طبیعی) عامل مهمی در تجدید ساختار مالکیت به سود اعضای منتفذ گروه بهایی بود. برای مثال، ناصر گلسرخی، وزیر منابع طبیعی در دولت هویدا، در زمینه واگذاری و تملک اراضی چنان بی پروا بود که فرجام کار وی با اختلاسی بزرگ در این زمینه همراه بودپس از تمهید مالی، نوبت به نفوذ بهاییان در پیکره اجرایی کشور فرا رسیده بود. این نقشه با روی کار آمدن حسنعلی منصور، که پیشینه انگلیسی بسیار برجسته ای داشت، در ایران پیاده شد و برای نخستین بار بهاییان به کابینه وزیران ایران نفوذ یافتند. گرچه با ترور منصور، از سوی مبارزین ضد انگلیسی فداییان اسلام، نقشه های وی جامه عمل نپوشید، اما به هر حال، کابینه بهایی هویدا روی کار آمد. در کابینه نخست وی، چهار وزیر بهایی حضور داشتند. هویدا در مدت حکومت خود با به کار بستن تصمیمات کادر رهبری تشکیلات بهاییت، نفوذ آنان را در همه سطوح سیاسی، اقتصادی و نظامی کامل کرد(اختریان،1375: 164).
یکی از ابهامات تاریخ معاصر، گستردگی شبکه جاسوسی بهاییت در هرم دیوان سالاری رژیم پهلوی است. طرفداران این گروه در عصر پهلوی دوم منابع اطلاعاتی و جاسوسی انگلستان در ایران به شمار می آمدند و اسناد بسیاری درباره رابطه عناصر بهایی با سرویس های اطلاعاتی سفارت و مقامات انگلیسی در دست است. از جمله این افراد اسدالله علم است که خود و پدرش در خدمت به استعمار انگلستان شهره بودند و طبیعی است که شبکه جاسوسی در به کارگیری مأمورین بومی خود و بهره گیری از فرقه های خودساخته، وحدت نظر و عمل دارد. در محفل بهاییان شیراز از لطفی که اسدالله علم، وزیر دربار شاهنشاهی به آن داشته، سخن به میان می آمد و آرزو می شد تا کدخدای کوچک بهاییان باشد.^[84]یکی دیگر از سرشناسان کیش بهایی که از رهگذر وجود وی، نفوذ انگلیس در دربار پهلوی حفظ می شد، سرلشکر دکتر ایادی، پزشک ویژه شاه بود. ایادی نفوذ بسیاری بر شخص پهلوی دوم و دستگاه دولتی داشت. او بهداری ارتش و بیمارستان ها، اداره خرید دارو و ابزار پزشکی برای یگان های ارتش را سرپرستی می کرد و با همه توان به هم کیشانش یاری می داد.ایادی با انگلیسی ها و نیز یهودیان پیوندی ناگسستنی داشت و آنها را مردمی درد دیده و شایسته بی پیرایه ترین یاری ها می دانست. همان طور که در فوق اشاره گردید، اهداف انگلیس در حمایت از لژهای ماسونی و بهاییت در عهد پهلوی دوم را می توان در دو رویکرد کلان مبارزه با اسلام گرایی در قالب تشیع و نفوذ و رسوخ بهاییان در سمت های مهم سیاسی، امنیتی، نظامی در عهد پهلوی دوم دانست. در خصوص رویکرد نخست باید افزود که دستگیری و مبارزه با گروه های اسلام گرا و ضد انگلیسی همچون فداییان اسلام و آیت الله کاشانی هنگامی شدت یافت که پس از کودتای 28 مرداد، نفوذ بهاییت در دستگاه پهلوی به شدت افزایش یافت. به عبارتی دیگر، انگلستان پس از کودتای 28 مرداد، حمایت از بهاییت و بهاییان را در برابر اسلام گرایان علم داشت و بهترین رویکرد در جهت مقابله با آنان را حمایت از بهاییان می دانست. در خصوص رویکرد کلان دوم نیز، پس از کودتای 28 مرداد، برخی از مهمترین مناصب کشوری و درباری در اختیار بهاییان و افرادی که به نحوی پیشینه آنگلوفیلی برجسته ای داشتند قرار گرفت که در فوق به تفصیل بدان اشاراتی گشت. همچنین، به نظر می رسد، می توان بحران های سیاسی بهاییت که از سوی استعمار انگلستان تغذیه و هدایت می شد را حتی بیشتر و خطرناک تر از بحران هایی همچون کودتای 28 مرداد تلقی نمود. اگر در جریان کودتا، تغییر حکومت مورد نظر بریتانیا قبود، حمایت از بهائیت با نگرشی بر ریشه کن ساختن هویت مذهبی– اعتقادی مکتب تشیع استوار بود، لذا تمامی ارکان الگوی سیاسی دیوید ساندرز به غیر از تغییر رژیم را می توان در تحرکات بهاییت در ایران مشاهده نمود.
گفتار پنجم- سیاست های انگلیس در واپسین سال های سلطنت رژیم پهلوی دوم:
آخرین بخش پژوهش حاضر مختص بحث دهه آخر حکومت شاه، فراگیر شدن دامنه مبارزات انقلابیون در ایران و کنفرانس گوادلوپ و برچیده شدن سلطنت پهلوی و آغاز فصل نوینی درحیات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در کشور ایران و بدست اسلام گرایان می باشد. اسلام گرایانی همچون امام خمینی(ره) که بعدها القابی همچون بنیادگرایان و مواردی مشابه آن به ایشان و سایر مبارزین جبهه اسلامی در ایران تعلق گرفت. همچنین نویسنده دراستای بررسی این فرضیه که انگلیس و سایر رهبران سیاسی غرب درخلال سال های آخر حکومت پهلوی دوم چه رویکردهایی اتخاذ نمودند و آیا همراهی انگلیس و غرب با مخالفین رژیم پهلوی از صحت سیاسی لازم برخوردار بوده است را مورد نظر داشته و در فرجام پژوهش به بررسی مواضع انگلیسی-آمریکایی کنفرانس گوادلوپ خواهد پرداخت. پهلوی دوم در دهه آخر حکومت خود بیش از پیش ایران را به سمت غرب محوری ^[85] و گرایش به آن سوق داده بود. جامعه ایران نیز در آن اوان اقدامات مذکور پهلوی دوم را با نگرشی مذهبی و درراستای ان

تبصره ۱ :محله : مجموعی ساختمانهای مسکونی و خدماتی است که از لحاظ بافت اجتماعی ، ساکنانش خود را اهل می دانند و دارای محدوده معین است . حدود محله های شهر تابع تقسیمات شهرداری خواهد بود .
تبصره ۲ : حوزه شهری : به کلیه نقاطی اطلاق می شود که در داخل و خارج محدوده قانون شهر قرار داشته و از حدود ثبتی و عرضی واحدی تبعیت کند.
تبصره ماده ۶ : آئین نامه اجرائی قانون تقسیمات کشوری در نقاطی که شهر ساخته می شود ، شهرداری تاسیس می گردد.
۲- از نظر قانون شهرداری
ماده ۱ : قانون شهرداری(مصوب ۱۱/۴/۱۳۳۴)
در هر محل که جمعیت آن به حداقل ۵۰۰۰ نفر رسیده باشد شهرداری تاسیس می گردد . که می بایست به صورت خودگردان هزینه های مرتبط اعم از جاری و عمران شهر را تامین نماید.
ماده ۳ : شهرداری دارای شخصیت حقوقی است.
۲-۵-۳)شهر در ایران
قدمت شهر در ایران به قدمت تمدن ایران است . اجتماعات شهری بر طبق تعریف جامه شناسی و بوم شناسی از بدو تشکیل با ضوابط و قرار دادهایی اداره می شده اند که بحث در مورد کیفیت آن در مجال این جزوه نیست . اما نخستین قانون مربوط به شهر تحت عنوان بلدیه در سال ۱۳۲۵ قمری( ۱۲۸۶ شمسی) تصویب شده است. قانون شهرداری مصوب ۱۳۳۴ با اصلاحات بعدی ، پس از ۵۳ سال هنوز محکم ترین قوانین مصوب است و به لحاظ جامعیت کماکان مورد عمل می باشد ، بطوری که در بحث وظایف شهرداری مشروحا بیان خواهد شد ،قسمتی از وظایف شهرداری به سایر سازمانها محول شده وبنابراین مدیریت شهری واحد که می تواند نقش موثری از نظر سرعت کار و هماهنگی و صرفه جویی در هزینه های مربوطه به امور شهر داشته باشد تقلیل یافته است. ( روموری،۱۳۸۲).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۵-۴)وظایف شهرداری در حوزه خدمات شهری، فرهنگی و اجتماعی
در خصوص بررسی وظایف شهرداری ها در حوزه خدمات شهری اهم وظایف طبق ماده ۵۵ قانون شهرداری عبارتست از تشخیص و تعیین اهداف شهرداری در زمینه خدمات شهرداری و ابلاغ برنامه ها و سیاستهای مصوب به واحدهای تابعه، حفظ و نگهداری فضای سبز، ایجاد خیابانها و کوچه ها، ایجاد میدانها و باغهای عمومی، ایجاد مجاری آب و تأمین آب، تنظیف و نگهداری فاضلاب، توسعه معابر، تنظیف و نگهداری انبارهای عمومی، تنقیه قنوات مربوط به شهری، تأمین روشنایی، تعیین محلهای مخصوص دفع زباله، مقابله با سد معبر، الزامی ساختن نصب برگه قیمت از جانب کسبه، جلوگیری از فروش اجناس فاسد،مراقبت نسبت به ارزانی و فراوانی خوار و بار، جلوگیری از تکدی گری، مراقبت در امور بهداشت و واکسیناسیون، نظارت و مراقبت در صحت اوزان و مقیاسها، تهیه آمار مربوط به امور شهر و موالید و متوفیات، ایجاد غسالخانه و گورستان، اتخاذ تدابیر جهت حفظ شهر از سیل و حریق، رفع خطر از بناها، جلوگیری از شیوع امراض، نظارت بر امور صنفی و تهیه مقررات صنفی، تأمین اراضی مورد نیاز خدمات، تعیین قیمت اراضی و ابنیه واقع در طرح های شهری، تعیین میدانهای عمومی جهت خرید و فروش، تعیین میدانهای عمومی برای پارکینگ، نظارت بر حسن اداره فروش گوشت ونان، جلوگیری از صنایع مزاحم،ساخت خانه های ارزان قیمت و الزامی ساختن مراعات شرایط بهداشتی در کارخانه ها، صدور پروانه ساختمان، آسفالت معابر، وضع مقررات برای نامگذاری معابر، شماره گذاری اماکن و زیباسازی شهر.( منصور،۱۳۸۶) هرچند که شهرداری دارای وظایف متعدد و گستره ای طبق ماده ۵۵ قانون شهرداری است ولیکن سازمانهای دولتی شامل وزارت کشور، استانداریها، سازمان برنامه و بودجه، سازمان امور استخدامی، وزارت مسکن و شهرسازی به نوعی بر عملکرد شهرداری مؤثر می باشند. شهرداری به موجب وظایف گسترده ای که برعهده دارد با اغلب سازمانهای دولتی در ارتباط است. بخشی از این رابطه ناشی از اشتراک وظایف یا نزدیکی وظایف است، چرا که برخی وظایف که قبلاً بر عهده شهرداری بوده در حال حاضر توسطسازمانهای دولتی انجام می شود. از جمله می توان شرکتهای آب و فاضلاب استانی نام برد که به موجب قانون تشکیل شرکتهای آب و فاضلاب مصوب ۱۳۶۹ و برغم موارد مذکور در بند ۲ ماده ۵۵ قانون شهرداری قانون پیشگیری و مبارزه با خطرات سیل مصوب ۱۳۴۸ مسئولیت بهره برداری از تأسیسات آب شهری و همچنین مسئولیت اجرا و بهره برداری طرح های فاضلاب شهری به این شرکتها واگذار گردید.( مزینی،۱۳۸۷) از دیگر وظایف در حوزه خدمات شهری که طبق ماده۵۵ قانون شهرداری جزء وظایف شهرداری بوده اما امروزه به سایر سازمانهای دولتی محول شده می توان به موارد زیر اشاره نمود:
۱- جلوگیری از صنایع مزاحم که هم توسط سازمان محیط زیست و هم شهرداری صورت می پذیرد.
۲- تهیه آمار مربوط به امور شهر و موالید و متوفیات که امروزه از سوی سازمان ثبت اموال و مرکزآمار ایران و شهرداری به طور مشترک صورت می پذیرد.
۳-صدور پروانه کسب که طبق بند ۲۸ ماده ۵۵ قانون شهرداری سابقاً جزء وظایف شهرداری بوده و امروزه مشترکاً توسط وزارت بازرگانی و شهرداری صادر می گردد.
۴- تصفیه قنوات مربوط به شهر، تأمین آب و روشنایی که طبق بند ۲ ماده ۵۵ قانون شهرداری جزء وظایف شهرداری بوده است، امروزه به وزارت نیرو واگذار شده است.
۵-ساخت خانه های ارزان قیمت که امروزه بر عهده وزارت مسکن است.
۶- تأسیس مراکز درمانی، جلوگیری از فروش اجناس فاسد، نظارت بر امور اصناف و پیشه وران،۲۰ماده ۵۵ جزء ،۲۸ ،۳ ، مراعات شرایط بهداشتی در کارخانه ها که به ترتیب طبق بندهای۶ وظایف شهرداری بوده امروزه بر عهده وزارت بهداشت است.
۷- نگهداری و تنظیف انبارهای عمومی، نصب برگه قیمت، تهیه مقررات صنفی و نظارت بر حسن اداره فروش گوشت و نان، امروزه برغم ماده ۵۵ قانون شهرداری بر عهده وزارت بازرگانی می باشد.
۲-۵-۵)وظایف شهرداری در حوزه اجتماعی و فرهنگی در وضعیت فعلی
یکی از حوزه هایی که شهرداری در آن دارای وظایف متعددی است حوزه اجتماعی و فرهنگی می باشدکه طبق ماده ۵۵ عبارت است از تأسیس پرورشگاه و نوانخانه، تأسیس مراکز درمانی، تأسیس کتابخانه،ایجاد کلاسهای مبارزه با بی سوادی، ایجاد رختشویخانه، ایجاد آبریزگاه، ایجاد حمام عمومی و ورزشگاه،حفظ آثار و ابنیه باستانی، نگهداری اطفال بی سرپرست، تأسیس بنگاه حمایت از مادران، ایجاد باغ کودکان، ایجاد سینما، مهمانخانه، قهوه خانه، رستوران و پاساژ، ساخت مساجد و ساختمانهای عمومی،برگزاری مراسم و آئین های سنتی. ( منصور،۱۳۸۶) به موجب قانون تأسیس کتابخانه عمومی در تمامی شهرها مصوب۲۹/۱۰/۱۳۳۴ شهرداری ها مکلف شدند هر سال قبل از تقسیم اعتبارات شهرداری۵/۱٪ از کل درآمد خود را برای تأسیس کتابخانه عمومی، خرید کتاب و اداره کتابخانه هر شهر اختصاص دهند که در سال ۱۳۵۲پرداخت این مبلغ از سوی شهرداری ها لغو شد و وزارت فرهنگ و هنر و بعدها وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئول تأمین اعتبارات مورد نیاز کتابخانه ها گردید. (کاظمیان،۱۳۸۹ ص۱۰۴) اما لغو تأمین اعتبارات نباید این شبهه را بوجود آورد که تأسیس کتابخانه عمومی وظیفه شهرداری نیست زیرا بندهایی از ماده ۵۵ قانون مؤید آن است و به موجب قوانین بعدی فسخ صریح یا ضمنی نشده است. گاهی نیز چنین تصور می شود که با وجود وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی سایر مؤسسات حق احداث کتابخانه را ندارند، حال آنکه ماده ۱۴ از قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مصوب ۱۳۶۵ تنها ایجاد و توسعه و تجهیز و اداره کتابخانه های عمومی و تأسیسات فرهنگی، هنری و سینمایی وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سراسر کشور بر عهده این وزارتخانه است. در خصوص احداث ورزشگاه نیز بند ۲۱ ماده ۵۵ قانون شهرداری ها احداث ورزشگاه یکی از وظایف شهرداری است اما به موجب قانون تأسیس سازمان تربیت بدنی مصوب خرداد ۱۳۵۰ و تغییرات بعدی آن مسئول اصلی ورزش کشور سازمان تربیت بدنی است (کاظمیان،۱۳۸۹ ص۱۰۵). مفاد این قانون نشان می دهد که قصد از تصویب این قانون الغاء وظیفه احداث ورزشگاه توسط شهرداری نبودهاست. این قانون وظیفه ساخت و اداره ورزشگاه ها را در انحصار سازمان تربیت بدنی نمی داند و وظیفه شهرداری ها در این خصوص به قوت خود باقی است، علاوه بر دو مورد مذکور که شهرداری مشترکاً با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان تربیت بدنی در یک زمینه فعالیت می نمایند در سایر موارد مربوط به حوزه اجتماعی و فرهنگی واگذاری وظایف شهرداری به سایر مراکز دولتی مشاهده می شود از جمله حفظ آثار و ابنیه باستانی که زیر نظر سازمان میراث فرهنگی و شهرداری به طور مشترک می باشد، تأسیس پرورشگاه و نوانخانه و نگهداری از اطفال بی سرپرست که در اختیار سازمان بهزیستی می باشد. ایجاد کلاسهای سوادآموزی که در انحصار نهضت سوادآموزی است.
۲-۵-۶)دستورالعمل اجرایی برنامه سوم راهبردی شهرداری کاشان
۲-۵-۶-۱) بخش اول : تعاریف
الف ) تعاریف کلی
۱ – چشم انداز :
عبارت است دورنمای فعالیتهای شهرداری در پایان مدت برنامه که غایت و هدف از اجرای برنامه نیز قلمداد میشود .در تدوین چشم انداز ، بایدهای شهرداری که منبعث از فلسفه وجودی و انتظارات مردم ، اعضاء شورا ، مدیران ،دولتمردان و سایر گروه های ذیمدخل در شهرداریها است در تلفیق با واقعیات و توان اجرایی شهرداری در ابعاد مالی، فنی ، انسانی ، قانونی و تجهیزاتی ، هدف شهرداری را در پایان دوره ۵ساله نشان میدهد . نکته شایان توجه در تدوینچشم انداز ، با توجه به محدوده زمانی آن ، قابلیت تحقق آن است . زیرا در صورت بلند پروازانه بودن ، انگیزه تحقق آن به علت عدم دسترسی ، به حداقل کاهش خواهد یافت .
۲–استراتژی:
در تعریف استراتژی ، مفاهیم بسیاری آورده شده است . لیکن شاید بتوان در تعریفی ساده ، استراتژی را راهبرد سازمان در تحقق اهداف عالی دانست . مسئله حائز اهمیت در تدوین استراتژیها ، تبعیت آنها از اقتضائات سازمانی است . به عبارتی استراتژیهای سازمانی پس از تحلیلی جامع از محیط داخلی و خارجی سازمان ، تدوین میشوند . بدین منظور شناسایی عبارات ذیل در تحلیل محیط سازمانی ضروری است :
فرصت^[۴۲]
عوامل ، پیامدها ، شرایط و پدیده های خارج از سازمان که می تواند به عنوان عامل تاثیر گذار مثبت در تحقق اهداف سازمانی قلمداد شود . برای مثال در یک مسابقه قایق سواری با قایق بادبانی ، باد موافق ، یک فرصت تلقی میشود .
تهدیدها^[۴۳]
نیروهای محیط خارجی که مانعی در تحقق اهداف سازمانی است . همانند باد مخالف در مسابقه قایقهای بادبانی
نقاط قوت^[۴۴]
هر عامل مثبتی که در داخل سازمان به تحقق اهداف کمک کند . مهارت قایقران در مسابقه قایقرانی یک نقطه قوت است .
نقاط ضعف^[۴۵]
هرگونه مانع داخلی در تحقق اهداف سازمانی ، نقطه ضعف قلمداد می شود . نقص فنی قایق نقطه ضعفی در مسابقه قایقرانی است .
۳– برنامه عملیاتی :
گامهای اجرایی تحقق استراتژیها را که در قالب پروژه های عملیاتی تعریف می شوند را برنامه عملیاتی گویند . اصولا هر برنامه استراتژیک به برنامه های عملیاتی منجر می شود که دارای زمان اجرا و بودجه مشخص هستند و واحد یا واحدهایی از سازمان وظیفه اجرای آن را به عهده دارند .
۴– کنترل برنامه :
مهمترین مرحله پس از تدوین برنامه های شهرداری ، کنترل صحیح و به موقع آنهاست . این فرایند با بررسی دستاوردهای برنامه و بر اساس کنترل شاخصهایی است که در حین تدوین یا پس از آن تعریف شده و در طول مدت برنامه بر اساس نرم افزارهای مدون ، مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت .
ب(تعاریف واژه های دستورالعمل
۱– کمیته های برنامه ریزی
کمیته های برنامه ریزی ، کمیته هایی مرکب از تعدادی از مدیران و کارشناسان داخل و خارج شهرداری است که به عنوان واحدهای معین و نهادهای اصلی برنامه ساز ، در فرایند برنامه ریزی فعالیت می کنند . ارکان کمیته شامل یک رییس، یک دبیرو یک کارشناس معرفی شده از سوی شورای اسلامی شهر است و سایر اعضاء آن به پیشنهاد رییس کمیته انتخاب می گردند .
کمیته های برنامه ریزی در دوسطح تشکیل میشوند :
سطح نخست ، سطح ستادی : این کمیته ها موظف به تحلیل محیطی و تدوین استراتژیهای راهبردی معطوف به ماموریت و چشم انداز است . استراتژیها در این بخش ، استراتژیهای بخشی نام می گیرند و کمتر جنبه اجرایی دارند .
سطح دوم ، سطح منطقه ای : استراتژیهای بخشی جهت تدوین سیاستها ، اقدامات ، برنامه ها و پروژه های اجرایی به کمیته برنامه ریزی منطقه ارجاع میگردد و این کمیته وظیفه تدوین استراتژیهای عملیاتی به همراه برنامه ها ، اقدامات و پروژه ها را پس از تحلیل محیطی خواهد داشت .
برنامه های پشنهادی در قالب فرم پیوست به کمیته تلفیق ارسال می شود و رییس کمیته موظف است در موعد مقرر جهت توضیح و دفاع از برنامه های پیشنهادی ، در کمیته تلفیق حضور یابد . بدیهی است وظیفه دبیر کمیته ، تنظیم صورتجلسات و کنترل حضور و غیاب پرسنل است .
کمیته های برنامه ریزی ستاد عبارتند از :
۱-کمیته شهرسازی و معماری