سنجش تأثیرگذاری کانون های تفکر
دانشمندان علوم سیاسی، کانون های تفکررا بخشی ازنخبگان سیاسی یا سازمانی قلمداد می کنند که درنظام کثرت گرا برای جلب توجه سیاستگذاران با هم به رقابت می پردازند. هیچ رویکردی قادر نیست که نوع ومیزان تأثیرگذاری کانون های تفکر در سیاستگذاری را تعیین نماید. روند سیاستگذاری عمومی را می توان به مراحل تعریف مسئله یا فهم مسئله، تنظیم دستورکار، انتخاب سیاستی واجرا تقسیم بندی کرد. آیا مشاوران بیرونی در یکی ازمراحل سیاستگذاری ویا فقط درچند مرحله آن تأثیرگذار هستند؟ چگونه محصولات وکانال های مشورتی از یک مرحله به مرحله دیگر تغییر می کنند؟

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

دراین تحقیق به این نتیجه رسیدیم که کانون های تفکر درنخستین مراحل فرایند سیاستگذاری به ویژه در مراحل تعریف مسئله وتنطیم دستورکار ازبیشترین تأثیر برخوردارند. دونالد ابلسون^[۱۶۳] معتقد است که” تأثیرگذاری درواشنگتن دی سی دارای اشکال مختلفی است.برخی از موسسات درپشت صحنه بدون هیاهو وسروصدایی به فعالیت می پردازند درحالی که برخی دیگر تلاش می کنند تا با رویکرد آشکارتری به شکل دهی افکار عمومی اقدام نمایند”. (Abelson,2002,P.65)
وی پیشنهاد می کند که قبل از تشخیص نحوه عملکرد کانون های تفکر باید به فهم بهتری ازعامل تأثیرگذار ونحوه سنجش تأثیرگذاری دست پیدا کنیم. بنابراین بایستی توسط شاخص های مستقیم وغیر مستقیم درچرخه سیاستگذاری به سنجش وارزیابی تأثیرگذاری کانون های تفکر پرداخت که درذیل به آن ها اشاره می کنیم:
* بیان مسئله: طرح مسئله برای عموم ازطریق رسانه ها، نخبگان وحکومت ها، جهت دهی به جریانات سیاسی وایجاد ائتلاف به منظور قرار دادن مسائل دردستورکار دولت.
* صورت بندی سیاست: ازطریق انجام مطالعات، ارزیابی، برگزاری جلسات توجیهی وسخنرانی در برابر کنگره وارائه مشاوره.
* اجرای سیاست: انعقاد قرارداد، ارائه مشاوره، رسانه ها، آماده سازی مقامات دولتی، آموزش، حفظ پایگاه داده ها (Abelson,2002,P.56)
با این وجود سنجش چنین تأثیرگذاری نسبت به این که مشخص نماییم که چه مواردی سبب تأثیرگذاری می شوند بسیار دشواراست. اگرفردی درمورد چنین اظهاراتی وارزش چنین مدارکی تردید داشته باشد می تواند از شیوه های دیگری جهت سنجش ارتباط برنامه با فرایند سیاستگذاری بهره گیرد:
* اجرا، برقراری روابط، انعقاد قرارداد با سیاستگذاران
* روابط اعضای هیأت مدیره ومشاوران با سیاستگذاران
*میزان وکیفیت انتشار تحقیقات
*بکارگیری تحقیقات توسط سیاستگذاران
*بکارگیری تحقیقات توسط نخبگان تأثیرگذار، هیأت تحریریه، مقاله نویسان ومفسران رسانه
*بکارگیری توسط گروه های فشار ودیگر بازیگران مدنی
*ارجاع گسترده رسانه ها به تحقیقات انجام شده
*استفاده مجلات علمی، رسانه های جدید وسخنرانی های دولتی از تحلیل وتحقیقات به عنوان مرجع
برطبق نظر دونالد ابلسون ودایان استون^[۱۶۴]” کانون های تفکر وشبکه ها خود از تکنیک ها وسنجش های مختلفی بهره می گیرند تامشارکت خود را در فرایند سیاستگذاری بیان کنند وبحث عمومی را افزایش دهند”. (Stone,Maxwell,Keating,2001,PP.29-30) این تکنیک ها عبارتند از:
*مقاله نویسی در روزنامه ها ویا شمار ارجاع به کانون های تفکر
*شمار وب سایت ها ومیزان درخواست در صفحه درخواست ها
*میزان مصاحبه های رادیویی وتلویزیونی
*شمار انتشارات نقد شده
*حضور سیاسی، مردمی وتخصصی در مراسم، سخنرانی ها وکنفرانس ها
*انجام پروژه های جدید، جذب نیروی جدید ونوسازی پروژه ها
*تمایل بسیار برای جذب کمک های مالی ازسوی موسسات و جذب قراردادهای دولتی ودیگر منابع بودجه در سال های گذشته
*انتصاب محققان در هیأت های مشورتی دولت
*پیشرفت کاری محققان کانون های تفکر در سازمان های بین المللی ودولتی
از میان نه معیار فوق الذکر، پنج معیار اول به میزان تقاضا برای محصولات کانون های تفکر تأکید دارند وچهار معیار پایانی به منابعی که در اختیار این سازمان ها قرار دارد اشاره می کنند. مگ گان^[۱۶۵]می گوید: ” با بکارگیری مدل های تحلیل سیستم ها وبازار در بررسی کانون های تفکر توانسته ام به خوبی روابط بین کانون های تفکر با جوامع دانشگاهی ،سیاسی ومالی رابیان نمایم” . (McGann,2007.P.42).
لازم به ذکر است بدانیم که اغلب مصرف کننده گان مستقیم، محصولات کانون های تفکر نمی باشند. دراین جا به برخی از شاخص هایی اشاره می کنیم که نقش کانون های تفکر در بازار ایده ها را بیشتر نمایان می کنند:
* شاخص های منبع:توانایی در بکارگیری وحفظ تحلیل گران ومحققان، مقدار، کیفیت وتداوم حمایت های مالی، نزدیکی ودسترسی به سیاستگذاران ودیگر نخبگان سیاستی، توانایی محقق در تعریف مسئله وارائه تحلیلی قاطع،اعتبار سازمان، کیفیت وقابلیت اعتماد شبکه ها، برقراری تماس با جوامع دانشگاهی، سیاسی ورسانه ها
*شاخص های خروجی: کیفیت وتعداد محصولات، طرح های سیاستی وایده های تولید شده، آثار منتشرشده از قبیل: کتاب، مقالات، خلاصه سیاستی وغیره، مصاحبه های خبری، سمینارها، کنفرانس ها وجلسات توجیهی برگزارشده، شمار محققانی که برای انتصاب سمت های دولتی ومشاوره ای پیشنهاد شده اند.
*شاخص های بهره گیری: شهرتی که کانون های تفکر ازطریق رسانه ها ونخبگان سیاستی در واشنگتن دی سی کسب می کنند. شمار حضور دررسانه ها، وب سایت ها وسخنرانی ها در برابر نمایندگان کنگره، جلسات توجیهی، انتصاب رسمی محققان، مشورت با مقامات رسمی یا وزارتخانه ها وسازمان ها، کتاب های فروخته شده، گزارشات منتشرشده، شمار افراد شرکت کننده درکنفرانس ها وسمینارهای برگزارشده.
*شاخص های اثرگذاری: توصیه های بکارگرفته شده توسط سیاستگذارن، نقش مشاور برای احزاب سیاسی، نامزدها وتیم های انتقالی، دریافت پاداش، انتشار وپخش آثار کانون تفکر درمجلات علمی ورسانه ها، به چالش کشیدن دانش مرسوم وخط مشی اجرایی واستاندارد بوروکرات ها ومقالات منتخب در واشنگتن دی سی.
نمودار۳-۱٫تأثیر کانون های تفکر،سال ۲۰۰۵

بنیاد هریتیج^[۱۶۶]

شورای روابط خارجی^[۱۶۷]
رده بندی:دارای رتبه نخست نقل قول های رسانه ای درمیان تمامی کانون های تفکرمحافظه کار

رده بندی:دارای رتبه نخست روایط خارجی در نظرسنجی تأثیرگذارترین رسانه نوشتاری تولیدی

وب سایت:
شمار بازدیدها:۵۲۷۲۱۲۰
شماربازدیدهای ویژه:۳۹۰۷۷۵۰

ریموند نیکرسون که مرجع قابل اعتمادی در زمینه بحثهای تفکر انتقادی است، ویژگیهای یک متفکر انتقادی را بر حسب داشتن قابلیت‌ها، حالات و هنجارهای رفتاری و مشخص تعریف کرده است.
در این جا به برخی از ویژگیهای متفکر انتقادی، از دیدگاه نیکرسون اشاره می‌شود:

1. 1. به کارگیری ماهرانه و منصفانه شواهد، حساس نسبت به استنتاجهای معتبر و غیر معتبر.

1. 1. مشکوک نسبت به نتایجی که مبتنی بر شواهد ناکافی و غیر دقیق هستند.

1. 1. تمایز گذاشتن میان استدلال و استدلال سازی

1. 1. تلاش برای پیش بینی نتایج محتمل اعمال بدیل

   

1. 1. بهم ایده درجات باور

1. 1. دیدن تشابهاتی که ابتدا مشخص نیستند

1. 1. توانایی یادگیری مستقل و علاقه برای عمل به آن

1. 1. به کارگیری روش های حل مساله در حوزه‌هایی جدا از حوزه های تخصصی

1. 1. ارائه مسایل غیر صوری به شکلی که بتوان از علومی چون ریاضیات که علمی صوری است در حل آن استفاده کرد.

1. 1. فهرست کردن انواع ناسازگاریهایی که در یک استدلال وجود دارد.

1. 1. پرسش از دیدگاه های مرسوم و مالوف خود و تلاش برای فهم فرضهایی که منتقد این دیدگاه ها هستند و همچنین الزامهای آن دیدگاه ها به شمار می‌آیند.

1. 1. حساس نسبت به تفاوت اعتبار باور و شدت وحدتی که این باور برای دفاع از خود به خرج می‌دهد.

1. 1. آگاهی از این واقعیت که فهم فرد همیشه محدود است.

1. 1. تصدیق این نکته که خطا در هر دیدگاهی هست و احتمال تعصب همیشه موجود است و این خطرهمیشه برای ما موجود است که دیدگاه های ما بر طبق اولویتهای شخصی و هم حقیقت شواهد ارزیابی شوند.

ریموند، اس. نیکرسون (۱۹۸۷)، یکی از بزرگان تفکر انتقادی، یک متفکر انتقادی خوب را از نظر دانش، توانایی، تلاش‌ها و عادات رفتاری، شخصیت پردازش کرده است. برخی از ویژگیهای چنین متفکری از این قرار است:
– استفاده‌ی ماهرانه و بی طرفانه از مدارک
– سازماندهی و طبقه بندی افکار به شکلی آگاهانه و مرتبط
– تمایز منطقی قائل شدن بین نتایج متغیرها و نامتغیرها
– مسکوت گذاشتن قضاوت در نبود مدارک کافی، برای حمایت از اندیشه‌ها
– درک تفاوت های بین استدلال کردن و ارائه‌ دلایل عقلانی
– تلاش برای پیش بینی نتایج محتمل بر سر دوراهی‌ها
– درج درجه‌ی عقیده ها و باورها
– دیدن شباهت‌ها و قیاس‌هایی که در سطح دیده نمی‌شوند.
– توانایی یادگیری مستقل و شوق همیشگی و دائمی برای انجام آن
– به کار بردن تکنیک‌های حل یک مساله با کاربردی غیر از آنهایی که در مساله به آن‌ها اشاره شده است.
– توانایی استفاده از ساختار غیر رسمی برای حل مشکلاتی که تکنیک‌های حل آن‌ها نشان داده شده‌اند.
– توانایی برداشتن نقاب از یک بحث لفظی بی ربط و هدایت آن در راه اصلی خودش
– حساسیت داشتن نسبت به تفاوت بین باورهای گوناگون
– دانا بودن نسبت به این واقعیت که فهم فرد همیشه محدود است و غالباً بیش از آنچه که هست نشان داده می‌شود (با وضع غیر جست و جوگرانه)
– تشخیص احتمال خطای نظر شخص: احتمال اشتباه در این عقاید و خطر سبک، سنگین کردن وقایع با توجه به منافع شخصی البته این فهرست کامل نیست، اما نوع تفکر انتقادی و راه رسیدن به زندگی مبتنی بر تفکر انتقادی را نشان می‌دهد.
تفکر انتقادی، تفکری علمی است. بسیاری از کتاب ها و مقالاتی که تفکر انتقادی را تعریف می‌کنند، هدف‌ها و روش‌های آن را با هدف‌ها و روش‌های علمی یکسان و شبیه به هم نشان می‌دهند. اشخاصی که آموزش های علمی دیده‌اند، یاد گرفته‌اند که برای رسیدن به سطح آگاهی‌های علمی باید انتقادی فکر کنند. البته اشخاصی که تحصیلات عالی دانشگاهی دارند، تکنیک‌های تفکر انتقادی را باید یاد گرفته باشند. تفکر انتقادی، توانایی تفکر برای خود شخص است و مطمئناً تصمیمات او را در زندگی شخصی، تحت تاثیر قرار می‌دهد.
تفکر انتقادی به شخص اجازه می‌دهد، واقعیات را به صورت عینی دریافت کند و از راه حصول آگاهی‌های قابل اطمینان در مورد دنیا، با آن ها روبه رو شود. این موضوع به نوعی به شخص اجازه می‌دهد که زندگی بهتری داشته باشد، در زندگی به موفقیت دست یابد و مشکلات زندگی را بهتر حل کند. اگر شخص شادتر باشد، آگاهی قابل اطمینانی را به دست می‌آورد و بر مبنای واقعیت عینی زندگی می‌کند. گذشته از این، ناخوشایند بودن زندگی در جهالت و داشتن باورهای غلط یا غیر قابل اطمینان، دلیل خوبی برای آموختن و آموزش دادن تفکر انتقادی است.
نوشته ها و یادداشت‌ها، با وادار کردن دانش‌آموزان به جمع آوری مطالب و اطلاعات، تحلیل منطقی آن‌ها، و سپس با ارائه این اطلاعات و نتایج خود به صورت کتبی، به پیشبرد تفکر انتقادی میان دانش‌آموزان کمک می‌کنند.
ارزشیابی باید دانش آموزان را به نوشتن، یا حداقل به فکر کردن، وادار کند. برای امتحانات کتبی، سئوالات تشریحی کوتاه جواب و بلندجواب، معمولی‌ترین روش است. مثلا دکتر جیمز، تی، هانتر در هر امتحان، مخصوصاً از سئوالات تشریحی کوتاه جواب استفاده می‌کند تا توانایی فراگیران را در تحلیل اطلاعات و ارائه‌ نتایج، امتحان کند. این روش معمولی، به خودی خود به تدریس تفکر انتقادی کمک می‌کند. او در طراحی تجربی برای پیشبرد تفکر انتقادی بین دانش‌آموزان، تعدادی سئوال به عنوان تکلیف شب به آن‌ها داد. این سئوالات برای عمیق شدن در مباحث و مجبور کردن دانش‌آموزان به استفاده از کتاب‌ها و یادداشت‌های خود به منظور یافتن پاسخ صحیح مساله انتخاب شده بود. هانتر عقیده دارد، نوشتن به خودی خود، تفکر انتقادی را ارتقا می‌دهد.
به هر حال، هدف تفکر انتقادی می‌طلبد که گهگاه سئوالاتی مطرح کنید که دانش‌آموزان را وادارد به علت و معلول بحث با قضیه‌ی اصلی و نتایج آن فکر کنند. این کار آن ها را وا می‌دارد، با اطلاعات و داده‌هایی که از مطلب به دست آورده‌اند، استدلال کنند و به نتایج یا درک تازه‌ای از موضوع برسند.
مهارتهای تفکر، پایه اساسی برای یادگیری است که خود از مهارتهای درک کردن، سازمان‌دهی اطلاعات، حدس زدن، استدلال قیاسی، تشکیل مفهوم، نتیجه‌گیری کلی (تصمیم) تجزیه و تحلیل، تغییر الگوها و شرایط با توجه به موقعیت آن، راه حلهای مسائل از دیدگاه های مختلف، حل مشکلات و مسائل خلاقیت، قضاوت، تصمیم‌گیری، بیان فرضیه‌ها و آزمون آنها و برآورد احتمالات تشکیل شده است.^[۲۲]
این مهارتها در انواع تفکر جزء ارکان به حساب می‌آیند و توجه به این ارکان و مهارتها در انواع تفکر سبب می‌شود این باور وجود داشته باشد که در محیطهای آموزشی از مهارت تفکر به عنوان اساس آموزش سود برد.
سازمان بهداشت جهانی مراحل تفکر انتقادی را به شرح ذیل ارائه می‌کند:
– انتخاب موضوعی برای بررسی
– طرح سئوالاتی در مورد موضوع
– جمع‌ آوری اطلاعات برای یافتن پاسخ به سئوالات
– بررسی اطلاعات
– تشخیص اینکه چطور فرد عمل خواهد کرد.
مراحلی که توسط سازمان بهداشت جهانی مطرح گردیده است در مراحل تفکر منطقی نیز قابل مشاهده است و با تامل در جریان حل مساله از نظر دیوئی می‌توان به تشابه آنها پی برد. چت مایرز اعتقاد دارد «تفکر انتقادی با مساله شروع و تمام می‌گردد عامل اصلی در نقادی، طرح پرسشها و نقد و بررسی راه حلها بدون طرح جایگزینهاست».
کرفیز تفکر انتقادی را شملی از حل مساله می‌داند و تفکر انتقادی را در بر گیرنده تعقل در مورد مسائلی که سازمان نیافته و پاسخ باز است می‌داند ولی حیطه محدودتری در حل مساله وجود دارد. از نظر کرفیز حل مساله فعالیت ذهنی است که از یک موقعیت نامطلوب به یک موقعیت مطلوبتر هدایت می‌گردد. در جریان حل مساله معمولاً یک پاسخ صحیح دارد و مسائل به خوبی سازمان یافته‌اند در حالیکه در تفکر انتقادی تعقل در مورد مسائل سازمان نیافته که راه حل واحدی ندارند است. در تفکر انتقادی هدف پیدا کردن یک راه حل نیست بلکه ارائه تصویری موجه از موقعیت یا مساله است که می‌تواند تحت استدلال قانع کننده‌ای ارائه گردد و توسط دلیل یا دلایلی حمایت گردد. کرفیز تمایز تفکر انتقادی و حل مساله را جریان ارائه دلیل و حمایت از یک موقعیت می‌داند به طور کلی تمایز تفکر انتقادی از جریان حل مساله دشوار است.
سقراط به تفکر انتقادی و نقش آن در زندگی و کیفیت بودن انسان اهمیت قایل بود و می‌گوید «زندگی ارزیابی نشده ارزش زیستن ندارد» و ارزش زندگی را به حضور ارزیابی و نقادی آن می‌داند و به عنصر اساسی تفکر انتقادی (تحلیل و ارزیابی) اشاره می‌کند.

تشنجات طبقه بندی نشده آن دسته از تشنجاتی هستند که در هیچکدام از گروه بندی های فوق جای نمی گیرند(رال و اسچلیفر،۱۹۸۱؛ شربورن و کورتیس^[۳۸]،۱۹۹۰) جدول(۲-۱).
۲-۱-۲- مکانیسم های ایجاد صرع
عوامل متعددی در ایجاد صرع دخیل هستند، که شامل مکانیسم های درون سلولی (مربوط به غشای نورون ها) و مکانیسم های خارج سلولی (مربوط به الکترولیت ها و عوامل خارجی) می باشد. این دو مکانیسم می توانند منجر به تحریک پذیری زیاد نورون های مغزی شده و فعالیتی همزمان و کلیشه ای در این نورون ها ایجاد کنند که به آن ها ^[۳۹]PDS گفته می شود. PDS یک موج دپلاریزه کننده نسبتا بزرگ (۲۰-۴۰mv) و طولانی مدت (۱۰۰ms) می باشد، که متعاقب آن یک مرحله هیپرپلاریزاسیون دیده می شود.
مرحله دپلاریزاسیون به واسطه فعال شدن کانال های non-NMDA، NMDA و کانال های کلسیمی وابسته به ولتاژ به وجود می آید و مرحله هیپرپلاریزاسیون به واسطه فعال شدن کانال های پتاسیمی حساس به ولتاژ و حساس به کلسیم و نیز کانال های کلری GABA رخ می دهد. کاهش کلسیم مایع بین سلولی مغز و یا افزایش غلظت پتاسیم در آن که ناشی از عملکرد نامطلوب سلول های گلیاست، می تواند منجر به بروز PDS شود (دلگادواسکواتا و همکاران^[۴۰]،۱۹۹۹).
اگر نورون های موجود در کانون تشنج که فعالیت غیر طبیعی دارند، تعدادشان کمتر از هزار عدد باشد، هیچگونه تظاهرات بالینی دیده نمی شود. این فعالیت الکتریکی غیر طبیعی فقط به شکل اختلالاتی در الکترو انسفالوگرامEEG ^[۴۱] قابل ثبت می باشد.
مهم ترین نشانه الکتروفیزیولوژی صرع، ثبت اسپایک های غیر طبیعی در EEG است.اگر این اسپایک ها در زمان وقوع حملات صرع ثبت شوند به آن ها اسپایک های حمله ای^[۴۲] و اگر در مراحل بین حملات صرعی ثبت شوند به آن ها اسپایک های بین حمله ای^[۴۳] گفته می شود. اسپایک های حمله ای همیشه با بروز رفتار تشنجی همراه هستند، ولی اسپایک های بین حمله ای رفتار تشنجی ایجاد نمی کنند.
فرایند PDS زمینه ساز اسپایک های حمله ای می باشد. منشا PDS و اسپایک های حمله ای ممکن است؛ حذف مهار پیرامونی، افزایش فرکانس پتانسیل های پس سیناپسی تحریکی(EPSP)، افزایش ثابت زمانی در دندریت های نورون های پس سیناپسی، القای میدان الکتریکی، فعالیت گیرنده های (NMDA) و کاهش فعالیت سیستم (GABA) باشد (دلگادواسکواتاو همکاران،۱۹۹۹).
۲-۱-۳- آناتومی عملکردی صرع لیمبیک
منظور از آناتومی عملکردی صرع لیمبیک، تمام مدار های موضعی است که به هنگام ایجاد این نوع صرع باعث شروع، تعدیل، همزمان سازی و انتشار آن به سایر نواحی مغزی می شوند. در انسان صرع لوب گیجگاهی شایع ترین نوع صرع است و منشا آن تمام بافت هایی هستند که در زیر شیار سیلوین^[۴۴] و در زیر لوب گیجگاهی و آهیانه قرار دارند. این ساختارها شامل هیپوکمپ ، آمیگدال، قشر پاراهیپوکمپ، قشر پیریفورم و دیگر ساختارهای قشر لیمبیک است که منشا صرع لوب گیجگاهی در انسان می باشند(اجمان^[۴۵]،۲۰۰۱؛ اوموری و همکاران^[۴۶]،۱۹۹۹).
حساسیت بخش های مختلف لوب تمپورال به صرع متفاوت است. وایزر^[۴۷](۱۹۸۷) نشان داد که در لوب تمپورال دو ساختار، کانون اصلی صرع می باشند: یکی آمیگدال و دیگری هیپوکمپ. وی نتیجه گرفت که در ۲۵درصد افراد مصروع کانون صرع در هیپوکمپ، ۱۰% در آمیگدال و ۶۵% در هر دو هسته است(اینتایر و همکاران^[۴۸]،۲۰۰۵).
۲-۱-۴- مدل های آزمایشگاهی ایجاد صرع
مدل های آزمایشگاهی ایجاد صرع باید دارای ویژگی های خاص باشد. چند مورد از این ویژگی ها عبارتند از:
الف) نوع حملات از لحاظ بالینی باید مشابه حملاتی باشد که در صرع انسانی اتفاق می افتد. در انسان حملات موضعی پیچیده از نوع حملات مقاوم به دارو هستند. بنابراین این نوع حملات باید بیشتر مورد مطالعه قرار گیرد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ب) حملات ایجاد شده باید همراه با تغییراتی در الکتروانسفالوگرام باشد، به طوری که تغییر در الکتروانسفالوگرام را مؤید تظاهرات رفتاری در نتیجه اثر دارو دانست.
ج) داروهای ضد صرعی استاندارد مورد استفاده باید دارای اثرات ضعیف بر حملات باشند. بدین ترتیب می توان اثرات داروهای مختلف را مقایسه کرد. چرا که بعضی از داروها اثر بیشتری از داروهای استاندارد بر روی حملات دارند، و از طرفی می توان از مدل های دیگر جهت مطالعات اثرات ضد تشنجی این دارو کمک گرفت.
د) مدل آزمایشگاهی باید طوری انتخاب شود، که حالت تشنجی برای مدتی باقی بماند تا بتوان اثر داروهای ضد تشنجی را در زمان های مختلف پس از به کار بردن دارو بررسی کرد (لوسچر^[۴۹]،۱۹۹۷).
تا کنون از مدل های شیمیایی و ژنتیکی گوناگونی برای ایجاد تشنج و صرع استفاده شده است. الکتروشوک، مدل های شیمیایی و ژنتیکی ایجاد تشنج و کیندلینگ از مدل های رایج فعلی می باشند. در این میان مدل کیندلینگ بیشترین تشابه را با حالت صرع در انسان دارد، و در آزمایشگاه های تحقیقاتی مختلف به عنوان مدل ایجاد تشنج مزمن مورد استفاده قرار می گیرد.
۲-۲- کیندلینگ
کیندلینگ^[۵۰] مدلی آزمایشگاهی برای ایجاد صرع لوب گیجگاهی می باشد. در این مدل، حیوان آزمایشگاهی با محرک ضعیفی که در ابتدا قادر به ایجاد تشنج نمی باشد، در فواصل زمانی مشخصی تحریک می شود و به تدریج و با گذشت زمان، این تحریک ضعیف تشنج ایجاد می کند.
سویلانو و دلگادو^[۵۱](۱۹۶۱) نشان دادند که تحریک الکتریکی با جریان های پایین به هیپوکمپ باعث یک فعالیت تشنجی پیشرونده می شود(نامارا و همکاران،۱۹۸۰).اولین بار گودارد (۱۹۶۹) به اهمیت این پدیده پی برد و اصطلاح کیندلینگ را، که به معنی شعله ور شدن می باشد، برای این پدیده به کار برد. وی کیندلینگ را به عنوان یک مدل برای صرع زایی، یادگیری و حافظه مطرح کرد. در حین فرایند کیندلینگ تخلیه های الکتریکی از موضع تحریک به نواحی دیگر در مغز منتشر شده و فعالیت آن نواحی را به گونه ای تغییر می دهد که علائم حرکتی تشنج بوجود می آید. این پاسخ های حرکتی به تدریج عمومی و فراگیر می شوند. اگر تحریکات منحصر به نواحی قشر لیمبیک نظیر آمیگدال یا هیپوکمپ باشد نمی توانند باعث تشنجات کلونیک اندام های جلویی شود و این نشان می دهد که فعالیت تشنجی لیمبیک بایستی از طریق ساختارهای حد واسط به ساختارهایی در مغز دسترسی پیدا کند که به مراکز حرکتی در مغز و نخاع مرتبط است(لوسچر و ابرت^[۵۲]،۱۹۹۶).
کیندلینگ پدیده ای است که در بسیاری از گونه های حیوانی از قورباغه تا بابون دیده شده است. نتایج مشابه نشان داد که این پدیده مخصوص به گونه خاصی نیست. تحقیقات بعدی پایداری روند کیندلینگ را نشان دادند. در این تحقیقات مشاهده شد موش هایی که به مدت ۱۲هفته تحریک شده اند، بعد از هفته دوازدهم با تحریک توسط محرک آستانه ای، تشنج کامل را نشان می دهند. این مطالعات گروه زیادی از محققین را تشویق کرد تا به دنبال پایه و اساس بیوشیمی و الکتروفیزیولوژی این پدیده باشند.
مزایای کیندلینگ نسبت به سایر مدل های آزمایشگاهی ایجاد صرع عبارتند از:(۱) قابل مشاهده و ارزیابی بودن روند صرع- زایی^[۵۳] مزمن؛ (۲) قابل کنترل بودن الگوی گسترش و عمومی شدن تشنج و (۳) قابل دستکاری بودن دوره های حمله ای، بین حمله ای و پس از حمله ای(موریموتو و همکاران،۲۰۰۴).
احتمال داده می شود مکانیسم های ایجاد کیندلینگ مشابه مکانیسم های ایجاد تشنج در انسان باشد لذا از سال ۱۹۶۹ تاکنون در تحقیقات زیادی از این مدل استفاده شده است(لوسچر،۱۹۹۷).
۲-۲-۱- انواع کیندلینگ
کیندلینگ را بر اساس نوع محرک و نحوه تحریک مغز به سه نوع تقسیم بندی می کنند(نامارا و همکاران،۱۹۸۰).
الف) کیندلینگ الکتریکی: مدلی است که با بهره گرفتن از محرک الکتریکی زیر آستانه ای، به صورت موضعی یکی از جایگاه های حساس مغز را به طور مکرر تحریک می کنند.
ب) کیندلینگ متقارن: در این مدل با بهره گرفتن از محرک الکتریکی، جایگاه حساس را به صورت دو طرفه تحریک می کنند.
ج) کیندلینگ شیمیایی: که در آن مواد شیمیایی تشنج زا از قبیل پنتیلن تترازول با دوزهایی که در ابتدا تشنج زا نیستند، به طور مکرر به حیوان تزریق می شود. برای کیندلینگ شیمیایی از داروهایی مثل لیدوکایین، بیکوکولین و همچنین اسیدهای آمینه تحریکی نیز استفاده می شود(تراینلیس و همکاران^[۵۴]،۱۹۸۹؛ موریست و همکاران^[۵۵]،۱۹۸۹).
۲-۲-۲-کیندلینگ پنتیلن تترازول
کیندلینگ شیمیایی القا شده توسط پنتیلن تترازول، یک مدل شناخته شده ازصرع مزمن است. دراین مدل تزریق مکرر دوز زیر تشنجی پنتیلن تترازول سبب گسترش تشنجات بادوام وتدریجی می شود(روکا و همکاران^[۵۶]،۱۹۹۹). پنتیلن تترازول (PTZ)، همچنین به عنوان مترازول^[۵۷]، پنتترازول^[۵۸]، پنتامتیلن تترازول^[۵۹] و کاردیازول^[۶۰] شناخته شده است. پنتیلن تترازول آنتاگونیست غیر رقابتی گابا (گاما آمینو بوتیریک اسید) است . مکانیسم عمل صرع از پنتیلن تترازول در سطح سلولی نورون ها هنوز نامشخص است. مطالعات الکتروفیزیولوژیک نشان داده اند که با افزایش نفوذپذیری آکسون نسبت به پتاسیم باعث کاهش پتانسیل های عمل می شود و از سویی مطالعات دیگر نشان داده اند که با افزایش جریان سدیمی و کلسیمی منجر به افزایش کلی تحریک پذیری نورون ها می شود.
۲-۲-۳- تقویت سیناپسی
به صورت کلی ارتباط بین نورونها از طریق سیناپس ها برقرار می شود.اگر وضعیت ارتباطی نورون ها در محل برقراری سیناپس دچار تغییر شود به عبارتی اگر ارتباط سیناپسی بین نورون ها قویتر یا ضعیف تر شود به اصلاح می گوییم سیناپس ها دچار شکل پذیری شده اند. این شکل پذیری یک قابلیت ذاتی در بیشتر سیناپس های مغزی بویژه نواحی قشری و هیپوکمپ است و سبب می شود تحریکات عصبی خاص بتوانند وضعیت ارتباطی نورون ها و در واقع شکل سیناپس ها را در جهت تقویت و یا تضعیف ارتباط دو نورون تغییر دهند. شکل پذیری سیناپسی انواع مختلفی دارد و به اشکال گوناگون در مغز رخ می دهد و فرض بر این است که این شکل پذیری اساس مکانیسم های یادگیری و حافظه و ذخیره اطلاعات و تجربیات درمغز است همچنین علت بسیاری از اثراتی مانند صرع است که در مغز ماندگار می شوند. مکانیسم شکل پذیری عمدتا سلولی و ملکولی است به عبارتی وضعیت میکروآناتومی سلول در محل سیناپسی تغییر می کند یا فرآیندهای ملکولی داخل سیتوپلاسم و هسته دچار تغییر می شوند در نتیجه عملکرد و شکل سیناپس تغییر می کند. تقویت طولانی مدت سیناپس ها، تضعیف طولانی مدت سیناپس، عادت کردن و حساس شدن از جمله مدل های ارائه شده برای شکل پذیری سیناپسی می باشند.
LTP نمونه ای از تقویت طولانی مدت سیناپس ها می باشد. به افزایش کارآرایی سیناپسی در اتصال های تک سیناپسیLTP^[61] گفته می شود که در اثر تحریک گذرای تارهای آوران متعاقب یک تحریک کوتاه با فرکانس بالا روی می دهد(فتح اللهی ،۱۹۹۸،ص۱۲۵-۱۳۴). LTP در واقع صورتی از شکل پذیری سیناپسی است که بار اول در هیپوکمپ مشاهده شد و LTP هیپوکمپی در سال های اخیر به عنوان مدل غالب شکل پذیری سیناپسی وابسته به فعالیت در مغز پستانداران مطرح شده است. تمایل هیپوکمپ به شروع تشنج به دلیل توانایی آن در ایجاد تقویت سیناپسی طولانی مدت (LTP) می باشد.
از طرفی به دنبال معرفی تقویت بلند مدت و دستیابی به سرنخی در مورد مکانیسم های مولکولی آن، تحقیقات نشان داد که مکانیسم هایی که طی LTP تجربی به کار گمارده می شوند، ضمن آماده سازی حیوانات مستعد به حملات صرع نیز بسیج می گردند. از اینرو عده ای از دانشمندان LTP را به عنوان پایه و اساس عصبی این پدیده فرض کردند.
۲-۲-۴- تقویت سیناپسی ناشی از PTZ
پنتیلن تترازول به عنوان آنتاگونیست گیرنده GABA، یک ماده شیمیایی تشنج زاست. تزریق متناوب غلظتی از این دارو که در ابتدا به تشنج منجر نمی شود، به عنوان روشی است که برای تهیه حیوانات مستعد به حملات صرعی به کار برده می شود. این ماده شیمیایی تشنج زا، تغییرات بیوشیمیایی ویژه ای در هیپوکمپ به بار می آورد که ماندگار به نظر می رسند(فتح الهی و همکاران،۱۹۹۶) . این ماده در مطالعه پدیده تشنج و شناسایی مواد دارویی موثر در تشنج، مورد استفاده قرار می گیرد. پنتیلن تترازول تقویت سیناپسی ایجاد می کند. در این راستا نشان داده شده است که در حیوانات کیندل شده توسط PTZ تراکم گیرنده های گلوتامات افزایش می یابد(اسکرودر و همکاران^[۶۲]،۱۹۹۳). همچنین مشاهده شده است که پس از گذشت چندین هفته از گذشت کیندلینگ PTZ رهایش گلوتامات افزایش می یابد(اسکرودر و همکاران،۱۹۹۴). در گزارش دیگری نشان داده شده است که تراکم گیرنده های گابا (GABA) در مغز موش های کیندل شده افزایش می یابد(گتوا و همکاران^[۶۳] ،۱۹۹۸). تراکم گیرنده های آدنوزینی A1 در آمیگدال و CA1 هیپوکمپ به دنبال کیندلینگ PTZ کاهش می یابد(کریمر و همکاران^[۶۴]،۲۰۰۹). در رابطه با تغییر فعالیت و تراکم گیرنده های سرتونینی در حیوانات کیندل شده گزارشات متفاوت و بعضاً متناقضی وجود دارد. به عنوان مثال سیندر و همکاران^[۶۵](۲۰۰۲) نشان دادند که در موشهای کیندل شده تراکم گیرنده های سرتونینی (۵-HT1A) افزایش می یابد. همچنین مشاهده شده است در شکنج دندانه دار به دنبال کیندلینگ PTZ، تراکم گیرنده های سروتونینی افزایش می یابد.
۲-۲-۵- مراحل مختلف تشنج های ناشی از کیندلینگ
به دنبال کیندلینگ شیمیایی و تزریق PTZ مراحل تشنجی در حیوان ظاهر می شود. این مراحل به صورت پیشرونده با تکرار تزریقات تا مرحله ۵ (آخرین مرحله از درجه بندی راسین) می رسد(راسین،۱۹۷۲). به بیان دیگر در تزریق های اولیه مراحل ۱ تا ۲ و در تزریق های بعدی مراحل بالاتر تشنجی بروز می کند. این مراحل عبارتند از:
۱- مرحله صفر، بدون هیچ پاسخ
۲- مرحله یک، انقباضات عضلانی صورت، گوشها و ویسکرها
۳- مرحله دوم، گسترش موج تشنج در سرتاسر بدن، بدون سرپا ایستادن
۴- مرحله سوم، ایستادن روی هر دو پا^[۶۶] توأم با کلونوس اندام جلویی
۵- مرحله چهارم، تشنجات تونیک و کلونیک و از دست رفتن تعادل
۶- مرحله پنجم، تشنجات تونیک و کلونیک سرتا سر بدن و از دست رفتن تعادل و زمین افتادن [همان رفرنس بالا].

بنیان روش دلفی بر پایه‌ی گردآوری نظرات تمامی کارشناسان کلیدی استوار است. در این روش، مدیر یا فرد مسئول حل مساله، فرمی را تهیه نموده، سوال مورد نظر را روی آن درج می‌کند و این فرم را برای کلیه‌ء افراد صاحب‌نظر ارسال کرده و از آن‌ها می‌خواهد در مدّت زمان مشخصی به سوال پاسخ گویند. پس از بازگشت پاسخها، مدیر آن‌ها را بررسی و دسته بندی می‌کند. او می‌تواند روی هر پیشنهاد تامّل کوتاهی داشته باشد و تحلیل کند که آیا روش پیشنهادی، امکان‌پذیر و شدنی است یا خیر؟. پس از آن، مدیر برگههایی حاوی فهرست کامل پیشنهادها، تهیه و آن‌ها را برای تمام افراد ارسال می‌کند و سپس آن‌ها را در جلسه‌ای حضوری گرد هم آورده، مدل‌های پیشنهادی را به بحث می‌گذارد تا در نهایت یکی انتخاب شود. برتری این روش این است که افراد در هنگام ارایهء پیشنهاد تحت تاثیر عقاید یکدیگر قرار نمی‌گیرند و تاثیر جمع را احساس نکرده، آزادانه و به دور از تشویش حضور در جمع نظر خود را ابراز می‌کنند. نقد گروهی کارشناسان ممکن است به بهبود برخی پیشنهادها بیانجامد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

به منظور شناسایی عوامل موثر در جمعآوری کمکهای مردمی بصورت الکترونیکی با مراجعه به کتابها، مقالات و پایاننامهها و تحقیقات داخلی و خارجی که در این زمینه انجام گرفته مراجعه شد و پرسشنامهای طرّاحی گردید تا با نظر جمعی از خبرگان و کارشناسان مربوطه با بهره گرفتن از تکنیک دلفی و مصاحبه جهت انتخاب مهمترین عوامل، اقدام گردد. پس از مشخص شدن عوامل تاثیرگذار، دو پرسشنامه طراحی شد که میزان اهمیّت و تاثیر این عوامل را در محدوده طیف لیکرت میسنجد. این پرسشنامه میان ۱۰ نفر از مسئولین و کارشناسان کمیته امداد و ۱۰ نفر از خیرین توزیع گردید و پایایی آن با بهره گرفتن از آزمون آلفای کرونباخ به ترتیب ۰٫۶۸۳ و ۰٫۷۰۲ بدست آمد و بدین ترتیب عوامل مربوطه مورد تائید قرار گرفت تا در مدل مفهومی پژوهش و پرسشنامه اصلی تحقیق مورد استفاده قرار گیرد.
پرسشنامه
پرسشنامه عبارت است از تعدادی پرسش هدفدار که با بهرهگیری از مقیاسهای گوناگون ، نظر و دیدگاه و بینش یک فرد پاسخگو را مورد سنجش قرار میدهد(خاکی-۱۳۷۸-۲۴۲). پرسشنامه یکی از رایجترین ابزار جمعآوری اطلاعات مورد نیاز در تحقیق است. باید توجه داشت که سوالهای پرسشنامه تاثیر بسیار زیادی در چگونگی ارائه پاسخها از سوی مخاطبین دارد و به همین دلیل طراحی پرسشنامه حایز اهمیت بسیار زیادی است. پرسشنامه این تحقیق براساس مقیاس لیکرت موردسنجش قرار میگیرد. این مقیاس (طیف) از پنج قسمت مساوی تشکیل شده و محقّق متناسب با موضوع تحقیق تعدادی گویه در اختیار پاسخگو قرار میدهد تا گرایش خود را درباره آن مشخص نماید. مقیاسی پنج درجهای به صورت (بسیار زیاد) امتیاز ۵، (زیاد) امتیاز ۴، (درحد متوسط) امتیاز ۳، (کم) امتیاز ۲، (بسیارکم) امتیاز ۱ داده شده است.
در این تحقیق از دو (۲) مجموعه پرسشنامه به منظور دسترسی به اهداف پژوهش استفاده شده است. برای استخراج عوامل و شاخص های اولیه منابع کتابخانهای و اینترنتی شامل کتب، مقالات و مطالعات موردی بکار گرفته شد. به منظور تعیین عوامل موثّر و طبقهبندی عوامل از دید خیّرین از پرسشنامه اول استفاده شده است. برای تعیین جایگاه و نظر سازمان منتخب در زمینه استفاده از روش های پرداخت الکترونیکی از پرسشنامه دوم استفاده شد ولی برای توضیحات بیشتر و افزایش دقّت در نحوه امتیاز دهی، این پرسشنامه به صورت حضوری و از طریق جلساتی با مدیران و متخصّصان واحدهای ذیربط تنظیم و ارائه شده است.
مجموعه اول پرسشنامه ها به منظور شناسائی عوامل موثّر بر پرداخت الکترونیکی از دید مردم و خیّرین تهیه شد، که با اخذ نظر اساتید محترم راهنما و مشاور اصلاح و مورد تائید واقع گردید و پس از توزیع در بین افراد جامعه آماری و جمعآوری آنها، نسبت به ارزیابی و تعیین میزان روایی سوالات از روش محاسبه آلفای کرونباخ، توسط نرم افزار «بسته آماری برای علوم اجتماعی ^[۲۹]SPSS »، بر روی ۱۰ نمونه اقدام شده است.
مقیاس سنجش متغیرها
مقیاس درجهبندی، فراوانی یک متغیر را مشخص میکند. در تنظیم پرسشنامه از درجهبندی لیکرت استفاده شده است که مقیاسهای آن دارای مجموعهای منظّم از عباراتی است که به ترتیب خاصّی تدوین شده است. پاسخدهنده میزان موافقت خود را با هریک از عبارات که از خیلی کم تا خیلی زیاد در نظر گرفته شده و به ترتیب از یک تا پنج ارزشگذاری شده است اعلام مینماید.
طیف لیکرت^[۳۰]
لیکرت که از سال ۱۹۳۹ مدیریت بخش بررسى‌هاى افکار عمومى را در وزارت کشاورزى امریکا برعهده داشت این طیف را ارائه داد. معیار اساسی برای ساختن عبارات در این مقیاس، ایده آلها و امور مطلوب است نه واقعیتها و موجودیتها، به سخن دیگر آنچه باید باشد یا باید انجام گیرد(خاکی،۱۳۷۸،۲۵۰). این طیف از پنج قسمت مساوى تشکیل شده است و محقّق متناسب با موضوع تحقیق تعدادى گویه (جمله اظهاری) در اختیار پاسخگو قرار مى‌دهد تا گرایش خود را درباره آن مشخص نماید. طیف مذکور از گرایش «کاملاً موافق» تا گرایش «کاملاً مخالف» در نظر گرفته مى‌شود، همچنین در طیفی که به پاسخگو ارائه میشود براساس هدف و روش تحقیق میتوان کلمات گویه ها را عوض نمود.
کاملا مخالفم
مخالفم
بی نظر
موافقم
کاملا موافقم
شکل ‏۳-۱ : طیف لیکرت
هدف این طیف اندازه گیری گرایش به یک موضوع بر اساس ارزشهای جامعه میباشد و کاربرد این طیف نیز در جهت بررسی گرایشها نسبت به مسئله سیاسی، اجتماعی و اقتصادی میباشد که در سطح ترتیبی نیز مورد سنجش قرار دارد. گویه ها در این طیف حداقل ۱۵ تا ۳۰ گویه و بیشتر تدوین میشود. در تدوین گویه ها باید سعی شود از گویه های بی تفاوت، بیربط و ابهامآور جلو گیری بعمل آید و تعداد گویههائی که گرایش مخالف و موافق دارند باید تقریبا به یک اندازه باشد. گویه مستقیماً پس از تحقیقات مقدّماتی پخش میشود. پس بهتر است بعد از تدوین ، پرسشنامه مقدّماتی^[۳۱] با حداقل ۳۰ نمونه گرفته شود تا بعد از بررسی کمّی (روایی) و کیفی (اعتبار) آن گویه های ابهامانگیز حذف گردد. در این روش تعدادی گویه که نشان دهنده نحوه نگرش نسبت به رویدادی خاص هستند آماده میشود. این گویه ها با ترتیب اتفاقی، در اختیار پاسخگو گذاشته میشود. در اینجا از پاسخگو در خواست میشود که میزان موافقت یا مخالفت خود را با هر گویه بر مبنای یک طیف بیان کند. پاسخگویان گویه ها را بر مبنای طیف بررسی مینمایند امّا این طیف با اعداد مشخص نشدهاند تا بر روی پاسخگویان تاثیر نگذارند. لذا پس از بازگشت پرسشنامه ها از طرف پاسخگویان، طیف با اعداد شماره گذاری میشود. طرز شمارهگذاری بطور دلخواه است یعنی در یک طیف پنج قسمتی میتوان به کاملاً موافق نمره ۱ و کاملاً مخالف عدد ۵ یا به جای عدد یک از صفر استفاده کرد. مجموع نمرات که پاسخگویان بدست میآورند بیانگر گرایش آنهاست به همین دلیل این طیف را طیف مجموع نمرات نیز مینامند. در این طیف فواصل بین درجات، یک اندازه پذیرفته شده است؛ مثلاً فاصله بین کاملاً موافق تا موافق به همان اندازه فاصله بین بیتفاوت تا موافق فرض شده است در صورتیکه عموماً این واقعیت ندارد مثلاً اگر شخص A به یک گویه پاسخ بی تفاوت، شخصB پاسخ موافق و شخصC پاسخ کاملاً موافق بدهد، تفاوت گرایش C و B به همان اندازه تفاوت گرایش B و A نیست. بطور کلی طیف لیکرت نسبت به طیف های دیگر دارای مزایای زیادی است چون نه به تعداد زیادی گویه نیاز دارد و نه به قضاوت داوران، در عین حال نتایج حاصله از دقّت و اعتبار بیشتری بر خوردار است، لذا این طیف برای بسیاری از تحقیقات میدانی وسیع، در علوم مختلف کاربرد دارد و میتوان بوسیله آن انواع مسائل (گرایش های سیاسی، مذهبی، نژادی، شغلی و…) را سنجید.
جامعه آماری^[۳۲]
جامعه آماری به کل گروه افراد، وقایع، یا چیزهائی اشاره دارد که محقّق میخواهد درباره آنها به تحقیق بپردازد (سکاران ۱۳۸۲،ص ۲۹). جامعه آماری، عبارت است از مجموعه کامل اندازه های ممکن یا اطّلاعات ثبت شده از یک صفت کیفی، درمورد گردآورده کامل واحدها، که میخواهیم استنباطهائی راجع به آن انجام دهیم و منظور ازعمل گردآوردن داده ها، استخراج نتایج درباره جامعه میباشد؛ به بیان سادهتر در هر بررسی آماری، مجموعه عناصر موردنظر را جامعه مینامند، جامعه آماری این تحقیق شامل مدیران، معاونان و کارشناسان فناوری اطّلاعات کمیته امداد امام خمینی (ره) و خیّرین میباشد.
نمونه آماری^[۳۳]
نمونه آماری عبارتست از تعدادی از افراد جامعه که صفات آنها با صفات جامعه مشابهت داشته و معرّف جامعه هستند و از تجانس و همگنی با افراد جامعه برخوردارند. روش های نمونه گیری آماری که عموماً در تحقیقات و پژوهشهای کاربردی مورد استفاده قرار میگیرد به قرار نمونهگیری تصادفی ساده، نمونهگیری طبقهای و نمونهگیری خوشه ای، در نمونهگیری تصادفی به هریک از افراد جامعه احتمال مساوی داده میشود تا در نمونه انتخاب شود (سرمد، ۱۳۷۶، ۲۵). گاهی اوقات انتخاب نمونه به صورت تصادفی یا غیرتصادفی مشکل و حتی در برخی مواقع ممکن است در چنین شرایطی، پژوهشگر از نمونهگیری در دسترس استفاده کند (دلاور، ۱۳۷۵، ۱۱). نمونه گیری فرآیندی است که طی آن تعدادی از واحدها به گونه ای برگزیده میشوند که معرّف جامعه بزرگتری که از آن انتخاب شده اند باشند (خاکی-۱۳۷۸-۲۷۲).
در این پژوهش به منظور اخذ نظر مخاطبین از دو منظر خبرگان سیستم در مجموعه کمیته امداد امام خمینی(ره) و خیّرین بعنوان کسانی که از سیستمهای مختلف پرداخت استفاده مینمایند، به دو روش نمونه آماری تهیه گردید. به دلیل تعداد اندک خبرگان، روش سرشماری و یا نمونهگیری هدفمند مورد استفاده قرار گرفته است. روش نمونهگیری در این پژوهش برای بخش اول، نمونهبرداری غیرتصادفی میباشد، این شیوه تنها شیوه نمونهگیری برای به دست آوردن اطلاعاتی است که باید از افراد خاصّی که دارای دانش مربوطه هستند و میتوانند اطلاعات مورد نظر را ارائه دهند، جمعآوری گردد. لذا از بین روش های نمونهبرداری غیرتصادفی، روش نمونهگیری تخصّصی (قضاوتی) انتخاب شده است. این روش در پی جمعآوری داده ها و دیدگاه های افرادی است که در ارتباط با موضوع مورد بررسی آگاهترین و با تجربهترین هستند. در این تحقیق معیارهای نمونهگیری قضاوتی عبارت از تجربهکاری، تحصیلات، سمت سازمانی در حوزه فناوری اطلاعات میباشد. تعداد نمونه، که با تعداد پرسشنامه های برگشتی برابر میباشد در بخش اول شامل ۵۵ پرسشنامه است، ولی برای تهیه نظر خیّرین از روش سرشماری تصادفی در دسترس استفاده گردید.
تعیین حجم نمونه
اخذ تصمیم درباره حجم نمونه، از لحاظ تامین میزان دقّت نتایج نمونهگیری و صرفهجوئی در وقت و هزینه، از اهمیتی خاص برخوردار است. بدیهی است که بزرگ بودن حجم نمونه موجب صرف هزینه و وقت زیاد و کوچک بودن حجم نمونه موجب عدم دقّت کافی بر آوردها میشود سعی بر این است که در چارچوب اطّلاعات موجود و باتوجه به وقت و هزینه ممکن و دقّت لازم، مناسبترین حجم ممکن نمونه انتخاب گردد. به منظور تعیین حجم نمونه در هر پژوهش خاص، میبایست باتوجه به شرایط آن پژوهش و نمونه اولیه تصمیم گیری نمود (سرمد، ۱۳۷۶، ۲۵).
نمونه آماری تعداد محدودی از آحاد جامعه آماری هستند که بیانکننده ویژگیهای اصلی جامعه میباشند. تعیین حجم نمونه اهمیت فراوانی در قابلیت تعمیم نتایج آزمون به جامعه دارد. روش های مختلفی جهت تعیین حجم نمونه وجود دارد که دقیقترین روشها، روش های ریاضی جهت محاسبه حجم نمونه است (مؤمنی، ۱۳۸۷).
براساس تحقیقات انجام شده ، کارکنان بخش فناوری اطّلاعات و مشارکتهای مردمی که با موضوع روش های الکترونیکی مرتبط میباشند شامل ۱۷۰ نفر در سطوح مختلف از مدیر تا کارمند ساده هستند که براساس فرمول کوکران^[۳۴] با ضریب اطمینان ۹۵% میبایست بین ۱۱۸ نفر پرسشنامه توزیع می گردید، ولی از آنجا که موضوع تحقیق تخصّصی بوده و تعداد معدودی از کارشناسان مذکور به مبانی، اصول و زیربنای روش های پرداخت الکترونیکی اشراف داشتند، حداکثر نسبت به توزیع ۵۵ فقره پرسشنامه اقدام گردید. خاطر نشان میسازد این تعداد از افراد از کارکنان بخش ستادی تهران میباشند و به صورت غیرتصادفی قابل دسترس و با روش نمونهگیری تخصّصی (قضاوتی) انتخاب شدهاند.
به منظور جمعآوری نظرات خیرین نیز با توجه به تعداد تقریباٌ زیاد جامعه آماری و براساس فرمول کوکران می بایست ۳۸۴ پرسشنامه توزیع و جمعآوری می گردید، که بدلیل عدم دسترسی به کلیه افراد ،موفّق به توزیع حداکثر ۲۳۰ پرسشنامه شده که از این تعداد ۱۶۰ فقره از آنها تکمیل و برگشت داده شد.
روش توزیع و جمع‌ آوری پرسشنامه
از آنجایی که پرسنل مرتبط با فناوری اطّلاعات در یک ساختمان مستقر نمیباشند، توزیع حضوری پرسشنامه در همه موارد امکان‌پذیر نبوده است، لذا در خصوص برخی از پرسنل، توزیع و جمع‌ آوری پرسشنامه حضوری و در پاره‌ای از موارد از طریق امور اداری و در خصوص برخی از آنان، این کار از طریق پست الکترونیکی، انجام گرفته است. تعداد کل پرسشنامه‌های توزیع شده، ۵۵ فقره بوده که کلیّه پرسشنامه ها تکمیل و عودت شده است. تعداد کل پرسشنامه‌های تکمیل شده در بخش متخصّصین که قابل قبول بودند، ۵۵ فقره می‌باشد. همچنین بدلیل عدم دسترسی به کلیه خیّرین با برخی از آنان مکاتبه و برخی نیز هنگام مراجعه به کمیته امداد پرسشنامه به آنان ارائه گردید. جمعاً ۲۳۰ پرسشنامه در بین خیّرین توزیع شد که از این تعداد صرفاً امکان جمعآوری نظرات ۱۶۰ نفر فراهم گردید.
روایی^[۳۵] و پایایی^[۳۶] ابزار اندازه گیری
روایی پرسشنامه
اعتبار یا روایی یعنی این که ابزار اندازه گیری تا چه حدّ مناسب انتخاب شده است و میتواند متغیّر مورد نظر را اندازه گیری کند (بازرگان و دیگران، ۱۳۷۷، ۱۷۰). به کمک روایی ابزار اندازه گیری، میتوان فهمید که ابزار مورد نظر تا چه حدّ همان مفهوم مورد نظر ما را اندازه گیری نموده است. به عبارت دیگر روایی مشخص میکند که آیا ما ابزار درستی را برای سنجش متغیّر یا سازه مورد نظر طراحی نمودهایم یا نه؟.
باید توجه داشت که یک ابزار ممکن است در اندازه گیری یک خصیصه در جامعهای به درستی عمل کند ولی برای سنجش همان خصیصه در جامعهای دیگر به درستی عمل نکند، به طریق مشابه باید در بکارگیری ابزاری که برای سنجش یک خصیصه در جامعهای خاص طراحی شده است در جوامع دیگر احتیاط نمود. اعتبار یا روایی یک ابزار اندازه گیری به مناسبت، درستی و صحّت اشاره داشته و انواع مختلفی دارد.
برای بررسی روایی پرسشنامه این پژوهش از روش روایی محتوا استفاده شده است. روایی محتوا معمولاً برای بررسی اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازه گیری به کار برده میشود، به عبارت دیگر در این پژوهش از روش روایی صوری برای به دست آوردن اعتبار پرسشنامه استفاده شده است.
هیچگونه روش آماری برای تعیین ضریب روایی محتوایی وجود ندارد. برای تعیین روایی محتوایی یک آزمون از قضاوت متخصّصان در این باره که سؤالهای آزمون تا چه میزان معرّف محتوا و هدفهای برنامه یا حوزه محتوایی^[۳۷] هستند، استفاده میشود. برای اندازه گیری روایی ظاهری نظر ۱۰ نفر از خبرگان اخذ شد و برای روایی محتوایی از روش تحلیل عاملی استفاده شد.
پایایی پرسشنامه
پایایی مربوط به ثبات است. یعنی بدست آوردن پاسخهای یکسان و شبیه به هم، یعنی حصول یک نتیجه به طور مکرّر، به عبارت دیگر منظور از پایایی این است که با انجام دوباره و چندباره آزمون، همیشه نتایج یکسانی بدست آید. ابزار اندازه گیری اساس دقّت و صحّت داده های جمعآوری شده میباشد. از این رو یکی از مهمترین ویژگیهای فنّی ابزار سنجش، پایایی آن است. مقصود از قابل اعتماد بودن ابزار اندازه گیری این است که این ابزار در شرایط یکسان تا چه اندازه موضوع مورد اندازه گیری را با نتایج یکسانی اندازه میگیرد.
ضریب قابلیت اعتماد یک ابزار اندازه گیری ، میزان قابل اعتماد بودن آن ابزار را مشخص میکند و دامنه تغییرات آن بین صفر (عدم ارتباط) تا ۱+ (ارتباط کامل) است. باید توجه داشت که قابلیت اعتماد یک ابزار، میتواند از موقعیّتی به موقعیّت دیگر و از گروهی به گروه دیگر تغییر کند. برای محاسبه ضریب پایایی ابزار اندازه گیری، شیوه های مختلفی نظیر اجرای دوباره، روش موازی، روش تصنیف، روش کودر- ریچاردسون و آلفای کورنباخ(هماهنگی درونی) به کار برده میشود. در این پژوهش طبق نظر اساتید راهنما و مشاور برای محاسبه ضریب پایایی از روش محاسبه آلفای کرونباخ استفاده شده است.
از آنجا که پرسشنامه های خودساخته در این پژوهش بر اساس رتبهبندی مقیاس لیکرت طراحی شدهاند، برای بررسی اعتبار و همسانی درونی آنها پس از اجرای آزمایشی برای حجم نمونهای معادل ۱۰ نفر، نتایج مذکور در جدول ۳-۱ آمده که حاکی از این است که مقدار آلفای کرونباخ برای پرسشنامه اول معادل ۰٫۶۸۳ و برای پرسشنامه دوم ۰٫۷۰۲ میباشد که نشانگر اعتبار مناسب پرسشنامه میباشد.

شماره پرسشنامه

حجم نمونه

تعداد سؤالات

ضریب محاسبه شده

اول

۱۰

سوالی که در اینجا پیش می‌آید این است که چنانچه فضای عمومی جامعه برای پذیرش پیامبر(ص) فراهم بوده است باوجود تمایل سران قریش به ریاست پیامبر(ص) راز مخالفت سران قریش با پیامبر(ص) در چه چیزی بوده است؟

پاسخ به این سوال این است که سران قریش صرفاً به دنبال تثبیت موقعیت خود و بهره مندی از امنیتی بودند تا در سایه آن بتوانند روز به روز بر موقعیت و ثروت خود بیفزایند؛ بنابراین توقع آنها از پیامبر(ص)این بود که آنها را در مقابل خطرهای بیرونی و سیاست های خارج از عربستان مصون دارد؛ پیامبر(ص) دعوت خویش را بر پایه دین ابراهیم آشکار نمود^[۱۲۸] پیام این دعوت هرچند می‌توانست همگرایی ملی- مذهبی ایجاد نماید و از این جهت هدف سران را برآورده می‌ساخت اما نتیجه این دعوت این بود که در نهایت منافع اقتصادی آنها را از درون مورد خطر قرار می داد به همین دلیل آن‌ها برای خودداری پیامبر(ص) از دعوت، از یک‌سو به دنبال تطمیع حضرت بودند و از پیشنهاد مال، مقام و حتی فرمانروایی بر قریش سخن می‌گفتند^[۱۲۹] و از سوی دیگر با آزار و تهدید به طرح انبوه معارضات زبانی با پیامبر در کنار آزار و اذیت‌های جسمانی پرداختند. چنین برخوردهای دوگانه با حضرت نشان می‌دهد که سران قریش تلاش می نمودند با هر ترفندی پیامبر(ص) را با خود همراه سازند. مخالفت بی‌امان با حضرت در داخل مکه در زمان حضور ایشان جهت جلوگیری از انقلاب داخلی و تعقیب و پیگیری مهاجران در حبشه جهت جلوگیری از انقلابی از بیرون جملگی بیانگر ترس از نفوذ سیاسی حضرت بود که بی شک منافع اقتصادی آنها را که بر عواید حاصله از امور مربوط به کعبه استوار بود، مورد هدف قرار می‌داد.

استراتژی پیامبر(ص) برای تأسیس حکومت در مکه

قراین زیر نشان می‌دهد که پیامبر(ص) در مکه به دنبال تأسیس حکومت بود:
پس از محاصره مسلمانان در شعب ابیطالب، که سیاست قریشیان برای انزوای حضرت و نابودی آن‌ها بود با رحلت أبوطالب، قریش جرئت بیشتری نسبت به پیامبر پیدا کرد، پیامبر نیز که از درون قریش و مکه نتیجه‌ای به دست نیاورد به طائف روی آورد، دعوت خویش را اعلام نمود و از سران طائف برای قیام برعلیه قریش یاری خواست اما آن‌ها به صورتی نادرست حضرت را از طائف بیرون راندند، پس از آن حضرت از هر فرصتی در موسم حج برای دعوت خویش استفاده می‌نمود، تا این‌که درنهایت در آمدوشد خزرجیان در موسم حج فرصتی برای گفتگو و سپس اعلام حمایت از سوی آن‌ها فراهم شد؛ اعلام حمایتی که بسیار متأثر از شرایط مدینه بود، زیرا مدینه در جدال میان اوس و خزرج و یهودیان، نیازمند پیامبری بود که بشارت آن را از یهود شنیده بودند و امید داشتند با کمک همان بشارت هم اختلاف دو قبیله اوس و خزرج پایان پذیرد و هم فخر فروشی یهودیان در اهل کتاب بودن از سر آن‌ها باز شود.^[۱۳۰] تلاش‌های حضرت برای نفوذ از بیرون در نظام قریش نشان می‌دهد حضرت حتی‌المقدور در مکه سرِ تأسیس حکومت داشت.

رویکرد درون‌متنی

با تأمل در آیات قرآن و برخی از کلید واژه‌هایی که اشاره به مؤلفه‌های رسالت پیامبر دارد، نیز می‌توان ترس مخالفان حضرت را از نفوذ سیاسی ایشان دریافت و تأمل در این کلیدواژه‌ها نشان می‌دهد، رویکرد تشکیل حکومت و تبیین خطوط اصلی آن در آیات مکی و حضور ۱۳ ساله حضرت در مکه بسیار پررنگ بوده است هرچند تفسیر سیاسی مناسبی از آیات مکی ارائه نشده است.
مهم‌ترین کلیدواژه‌هایی که برای تبیین وظایف رسول خدا(ص) به کار می‌رود همان چیزی است که در سایر پیامبران مشترک بوده است و ناظر بر تبشیر و انذار است.^[۱۳۱] از مهم‌ترین وظایف پیامبر اسلام نیز انذار و تبشیر و شاهد بر امت بودن است.^[۱۳۲]
انذار در نخستین آیات نازل شده از قرآن متواتر است، از نخستین سوره‌های نازل شده نیز مدّثر است که با «قم فأنذر» بیان شده است. کلمه دیگری که در مورد حضرت به کار می‌رود «مذکّر» است، که به معنای خاطر نشان کردن چیزی به کسی است که به شیوه‌ای رفتار مناسب در پیش‌گیرد که معنای آن در قرآن بسیار به «هشدار» نزدیک است، چنان‌که در آیه ۴۵ سوره «ق» گفته شده است«فذکر بالقرآن من یخاف وعید» و حتی کلمه ساده ذکر(به یاد داشتن به یادآوردن) در آیه ۶۳ سوره اعراف و آیه ۷ سوره حاقّه فحوای هشدار دارد. نخستین وظیفه منذر این است که پیامی را به قومش برساند؛ ولی از آن جا که این هشدار ناظر بر جهت‌یابی جدید کار و کردار کل جامعه است می‌توان گفت که جنبه سیاسی هم دارد. چنین بر می‌آید که برخی از مخالفان حضرت از رشد نفوذ سیاسی وی بیمناک بوده‌اند.^[۱۳۳] به‌ خصوص نفوذ سیاسی فردی که بیشترین بی اعتنایی به امور دنیوی داشت^[۱۳۴] برای سران قریش نقطه اشتراکی برای رایزنی باقی نمی‌گذاشت.
در قرآن مهم‌ترین خاستگاه پیامبر و اهداف رسالت را می‌توان در تزکیه و تعلیم (بقره: ۱۵۱)، کاستن از اختلاف‌‌های ناروا (بقره: ۲۱۳)، بشارت و انذار باهدف اتمام حجت(بقره:۱۱۹؛ نساء: ۱۶۵)، دعوت به توحید و دوری از شرک و بت‌پرستی(نحل:۳۶)، برون‌رفت از تاریکی و رسیدن به روشنایی(طلاق:۱۱)، برداشتن غل‌های اسارت و رهایی از یوغ ستمگران(بقره:۱۵۷) و مبارزه با جهل و تعصب(انفال:۲۴) دانست؛ اما بازگشت تمام این برنامه‌ها و اهداف، ساختن جامعه‌ای بر اساس قسط و عدل است که خداوند در آیه ۲۵ حدید^[۱۳۵] بدان اشاره نموده است، جامعه‌ای که مردم بر اساس برنامه تربیتی پیامبر چنان ساخته شوند که خودشان به قسط و عدل عمل نمایند.^[۱۳۶]
ابن عربی در تفسیر این آیه «بینات» را معارف و حقایق نظری، کتاب را شریعت و احکام عملی، میزان را عمل بر اساس عدل و مساوات و آهن را قوه قهریه(ضمانت اجرایی در دفع شرور) می‌داند، وی سروسامان گرفتن نظام اجتماعی با عدل و صلاحی که سیاست با آن کامل می‌شود را تنها با شمشیر (که مراد وی قدرت مبتنی بر آن است) ممکن می‌داند و بر همین اساس ضرورت جایگاه سیاسی رسولان را تبیین می کند.^[۱۳۷]
همان‌طور که تبیین شد، نه‌تنها هدف پیامبر اسلام بلکه هدف تمامی انبیاء برقراری عدالت است که تشکیل حکومت از لوازم آن می‌باشد. در باب «الِاضْطِرَارِ إِلَى‏ الْحُجَّه»^[۱۳۸] به نقل از امام صادق(ع) ضرورت وجود سفیرانی از خداوند در زمین که خواست او را براى بندگانش بیان کنند و آنان را به مصالح و منافعشان و موجبات تباه و فنایشان رهبرى نمایند، اشاره شده است بنابراین وجود امر و نهى‏کنندگان از طرف خداوند در زمین ضروری دانسته شده است. در این روایت پیامبران به‌عنوان رهبران مردم در راستای جلب منافع و مصالح معرفی‌شده‌اند و این امر جز با داشتن رهبری سیاسی در جامعه مقدور و میسر نیست.
در روایتی دیگر^[۱۳۹] نیز وجود کتاب (قرآن) برای این رهبری لازم و اما کفایت آن تنها به وجود قیم دانسته شده است، قیمی که با شناخت درست کتاب بتواند در مواقع اختلاف مردم به‌درستی نظر دهد.
از مطالب فوق به نکات زیر رهنمون می‌شویم:
الف. مهم‌ترین هدف انبیاء ساختن جامعه‌ای بر اساس عدالت است. پس از آغاز بعثت پیامبر در مکه مهم‌ترین هدف حضرت تأسیس حکومت بود. تلاش‌های گسترده مشرکان در مکه نشان‌دهنده آگاهی از هدف پیامبر(ص) است.
ب. تدبیر امور دین و دنیا مردم تنها از جانب پیامبران مقدور است؛ زیرا تنها کسانی هستند که با تکیه بر وحی الهی شناخت کامل از انسان و مصالح و مفاسد وی دارند.
ج. در نبود پیامبر، کتاب به‌تنهایی برای پیشوایی و حاکمیت کامل نیست؛ بلکه به افرادی نیاز دارد که شناخت کاملی از کتاب به‌عنوان قانون اساسی داشته باشند تا بتوانند تدبیر امور دین و دنیا مردم را به نحو نیکو انجام دهند، راز همراهی و عدم افتراق جانشینان پیامبر با قرآن نیز در همین نکته نهفته است.

نظام سیاسی در مدینه

ورود پیامبر به مدینه خالی از چالش نبود؛ در مدینه نیز حضرت با دو قبیله اوس و خزرج و نیز یهود مواجه بودند.

مدینه در آستانه ورود پیامبر(ص)

اوس و خزرج با یکدیگر جنگ‌های دیرینه داشتند جنگ‌هایی که از خونخواهی یک نفر آغاز شد و هر بار به بهانه‌هایی مشابه تکرار می‌شد، نزاع میان آن‌ها گسترده شد و جنبه جناحی به خود گرفت تا بدان جا که در یک جنگ اوس به بهانه زیارت کعبه از قریش طلب یاری علیه خزرج نمود و در جنگی دیگر از قبایل بنی قریظه و بنی نظیر کمک می‌گرفت. بعدها پیمان با این دو قبیله به تعهدات دیگری تعمیم داده شد.^[۱۴۰] این نکته ازآن‌رو اهمیت دارد که این دو قبیله بعداً نیز در جریان سقیفه با یکدیگر دچار اختلاف شده و از ترس این‌که دیگری پیروز نشود با وجود نگرانی از جانب قریش، به آن‌ها در جانشینی پیامبر(ص) رضایت دادند.

اقدام پیامبر(ص) در تغییر ساختار سیاسی مدینه

ورود پیامبر(ص) به مدینه با شرایطی که گفته شد همراه بود؛ اما حضرت در راستای تغییر ساختار سیاسی مدینه با ایجاد الفت میان اوس و خزرج «انصار» را ایجاد نمود و با برقرار پیوند برادری میان انصار و مهاجران میان آنها الفت بر قرار ساخت.^[۱۴۱] بنابراین در نظام جدید مدینه یهود، انصار و مهاجران قرار داشتند. که هرکدام دارای تفکر خاصی بودند:
انصار پیوسته از این‌که به پیامبر یاری رساندند در مقابل مهاجران فخر می‌نمودند.
مهاجران نیز به سبب سبقت در اسلام مدعی برتری بودند.
یهودیان به سبب این‌که گمان می‌نمودند با تقویت اسلام می‌توانند از حملات مسیحیان روم در امان باشند با مسلمانان تفاهم داشتند و در پیمان‌نامه‌ای که پیامبر با آنان منعقد ساخت، و جبهه متحدی در برابر حملات خارجی بود مشارکت داشتند. شاید تصور می‌نمودند که با تقویت اسلام می‌توانند پیامبر را به سمت خود بکشانند، اما زمانی که قدرت نظامی و اقتصادی پیامبر را دیدند اضطراب آنها را فراگرفت و از هیچ کوششی برای متزلزل ساختن عقاید مسلمانان با طرح سوالات و شبهات دریغ ننمودند.^[۱۴۲]

جریان‌های سیاسی مخالف در آخرین سال‌های حیات پیامبر(ص)

شناخت جریان‌های سیاسی مخالف در آخرین سال‌های حیات پیامبر(ص) از جهات زیر دارای اهمیت است.
اولاً ازآن‌رو که جعل حدیث از زمان پیامبر(ص) آغاز شده است، شناخت عوامل سیاسی جعل حدیث، بدون آگاهی از جریان‌های سیاسی مخالف پیامبر(ص) و مقابله حضرت با آن‌ها ممکن نیست.
ثانیاً با شناخت جریان‌های سیاسی مخالف پیامبر(ص) امکان تحلیل واقع‌بینانه‌ای از فعالیت جریان‌های سیاسی متقاضی حاکمیت بعد از حضرت(ص) فراهم می‌آید.
بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد جریان یهود، و همچنین جریان نفاق (برآمده از دو جریان مهاجران و انصار) مهم‌ترین جریان مخالف پیامبر(ص) در مدینه و به‌ خصوص در آخرین سال‌های حیات حضرت هستند.

فعالیت های یهود

با بعثت پیامبر و آشنایی یهود با حضرت(ص)، با توجه به آگاهی و دانش یهود از ظهور پیامبر بر آن‌ها اتمام حجت شد؛ آیات قرآن نیز به این امر گواهی می‌دهد.^[۱۴۳]
یهودیان را می‌توان به دو گروه تقسیم نمود گروهی بسیار اندک که به آنچه در تورات در مورد پیامبر (ص) و اسلام بیان شده معترف‌اند و در چنگ زدن به توحید، قبول رسالت و تمکین نسبت به شریعت تلاش می‌نمایند^[۱۴۴] و گروه بسیاری که حقیقت را کتمان می‌نمودند و تلاش می‌کردند با تکذیب پیامبر، پیرامون اسلام همبستگی ایجاد نشود.^[۱۴۵] همین گروه فاسق از یهودیان از دو راه سعی نمودند با اسلام به مبارزه بپردازند، آن‌ها از یک سو به‌طور غیرمستقیم و از راه مشارکت کردن و مشورت دادن به مشرکان و منافقان در جهت تخریب اسلام تلاش می‌نمودند و از سوی دیگر مستقیماً تلاش می‌کردند با تکیه بر علم و آگاهی، با ایجاد شبهه جبهه مسلمانان را متزلزل سازند و پیوسته مانند نیاکان خود به بهانه جویی بپردازند.^[۱۴۶] این چنین افرادی بر اساس قرآن^[۱۴۷] بر هیچ دینی نیستند؛ زیرا نه به کتاب آسمانی خود عمل می‌نمایند و نه به قرآن ایمان می‌آورند.

مشارکت با مشرکان و منافقان

پیامبر (ص) پس از بعثت ابتدا با دو گروه مواجه بودند:کافران از اهل کتاب و مشرکان. این دو گروه تا زمانی که پیامبر مبعوث نشده بود، انتظار ایشان را می‌کشیدند و چه‌بسا انتظار مشرکان نیز متأثر از دانش یهود نسبت به ظهور پیامبر آخرالزمان بود، باوجود چنین انتظاری، پیامبر به‌عنوان بینه و شاهد برای آن‌ها آمد تا حجت تمام گردد؛ لیکن آن‌ها به هدایت الهی پاسخ ندادند و بر اندیشه و باور سابق ماندند؛^[۱۴۸] ازاین‌رو این دو گروه بدترین خلق خدا نامیده شدند.^[۱۴۹]
یهودیان به سبب بهره‌ای که از کتاب داشتند در دشمنی مشرکان با پیامبر (ص) به نفع مشرکان و تقویت روحیه آنها تلاش می‌کردند.^[۱۵۰] مشرکان نیز پیوسته به آنها مراجعه می‌نمودند تا بدان جا که آن‌ها را داور قرار می‌دادند تا بین آن‌ها و مؤمنان داوری نماید و اهل کتاب چنین داوری می‌کردند که دین مشرکین بهتر از دین مؤمنین است، علامه می‌گوید: «از اهل کتاب تعبیر کرده به کسانى که بهره‏اى از کتاب دارند، تا مذمت و سرزنش از آنها عمیق‌تر باشد، چون ایمان علماى اهل کتاب به جبت و طاغوت با این که عالم به کتاب خدا هستند، رسواییش بیشتر و زشت‌تر است»^[۱۵۱]
علاوه بر کمک فکری، در سوره مبارکه احزاب صریحاً یهود به عنوان پشتیبانان مشرکان مورد خطاب قرار می‌گیرند که به سبب همین پشتیبانی از مشرکان، خوار و ذلیل گردیده و از دیارشان طرد شدند. آن‌ها یهود بنی‌قریظه بودند که باوجود پیمان با مسلمانان چون شرایط را مساعد دیدند در جنگ احزاب جانب مشرکان را گرفتند.^[۱۵۲]
در مورد مشابه یهود بنی‌نظیر نیز که با حضرت هم‌پیمان بودند، به سبب ماجرایی نقض پیمان نمودند و تصمیم گرفتند با ابوسفیان در مکه به نمایندگی کعب بن اشرف پیمان ببندند و از سوی دیگر به امید یاری منافقان مدینه به سرکردگی عبدالله بن ابی که بدان‌ها وعده یاری داده بود مقاومت نمودند، لیکن پس از مقاومتی بی‌نتیجه شکست خوردند و از دیار خویش طرد گشتند.^[۱۵۳] و بدین‌صورت پیمان با ابوسفیان به‌عنوان سرکرده مشرکان برایشان سودی نداشت و امید بستن به وعده‌های منافقان نیز سرابی بیش نبود. قرآن به‌خوبی پرده از این بی‌وفایی در عهد و پیمانِ برادری یهود و منافقان برمی‌دارد و منافقان را در وعده و وعیدشان نسبت به یهود دروغ‌گویانی بیش نمی‌داند.^[۱۵۴] مشارکت یهود با منافقان و مشرکان نشان می‌دهد که هرچند هر دو هدف یکسانی داشتند، لیکن ازآن‌رو که هرکدام از آن‌ها دارای منافع جداگانه بودند چنانچه منافع هر یک از آن‌ها به خطر می‌افتاد موقتاً از دستیابی به هدف مشترک دست می‌کشید و دیگری را فدای منافع خویش می‌نمودند. تاریخ به‌روشنی گواه است که ایمان ظاهری ابوسفیان و پیمان بستن یهود با پیامبر (ص) همه متأثر از شرایطی بود که در آن قرار می‌گرفتند. بنابراین هر چه بر شوکت اسلام افزوده می‌شد ترکیب متشکل از مشرکان و یهود در چهره جدیدِ نفاق رخ‌نمایی می‌کرد.

تخریب ایمان مسلمانان با علم و آگاهی به حقانیت اسلام

مطابق آیه ۱۰۹ سوره مبارکه بقره گروهی از متعصبین یهود باوجود این‌که می‌دانستند پیامبر (ص) رسول خدا و اسلام دینی حقیقی است،^[۱۵۵] دوست داشتند که از روی حسد ایمان مسلمانان را متزلزل سازند.^[۱۵۶] بر طبق روایاتی که فخررازی می‌آورد تلاش آنها این بود که از دین پیامبر به سمت آیین یهود متمایل شوند.^[۱۵۷] صاحب مجمع‌البیان در مورد انگیزه حسادت آن‌ها می‌گوید: انگیزه حسادت یهود نسبت به مسلمین این بود که خداوند، پیامبرى را در آنان قرارداد و ریاست و حکومت را از یهود زائل کرد.^[۱۵۸]
بخشی از سوره مبارکه آل‌عمران رسوایی یهود را به تصویر می‌کشد، علامه طباطبایی در مورد مجموع آیاتی که در سیاق یکسان به این موضوع می‌پردازند، می‌گوید: «این آیات همان‌طور که می‌بینید با اتصالى که در سیاق دارد، دلالت دارد بر این‌که اهل کتاب (طایفه‏اى از ایشان، یعنى یهود و یا طایفه‏اى از یهود) به آیات الهی کافر بودند و مؤمنین را از راه خدا باز مى‏داشتند، به این صورت که راه خدا را در نظر مؤمنان کج و معوج جلوه داده و راه ضلالت و انحراف را در نظر آنان، راه مستقیم خدا جلوه‏ می‌دادند. براى مؤمنان شبهاتی القا مى‏کردند تا به‌وسیله آن، حق را که راه آنان است، باطل و باطل خود را حق جلوه دهند».^[۱۵۹]
در آیه ۶۹ سوره مبارکه آل‌عمران^[۱۶۰] نیز به منحرف ساختن مردم از حق و حقیقت از سوی یهود اشاره شده است.^[۱۶۱]
تأکید بر خصومت یهود با اسلام ازآن‌جهت اهمیت دارد که با وجود علم و آگاهی از اخبار تورات، آیات و نشانه‌های الهی و نبوت پیامبر(ص)، اسلام را انکار می‌نمودند^[۱۶۲] و تنها به آنچه که مطابق میل آن‌ها از آیات نازل شده بود ایمان می‌آوردند.^[۱۶۳]
یهود بر خدا دروغ می‌بستند و با مشرک دانستن مسلمانان^[۱۶۴] می‌گفتند اگر یهود بر یهود خیانت کند پیش خدا مسئول است ولى اگر بر غیر یهود خیانت کند، عقاب ندارد؛ توجیه آنها این بود که خدا بر نژاد یهود نظر ویژه ای دارد و فقط آن‌ها را به رحمت و فضل خود برگزیده است.^[۱۶۵]
یهودی که عالمانه و عامدانه در حیات پیامبر نه‌تنها آیات الهی را منکر می‌شدند بلکه دیگران را نیز به بیراهی می‌کشند و بر خداوند دروغ می‌بستند، پیداست پس از رحلت پیامبر(ص) و رهایی از رسوایی مکرر در قرآن^[۱۶۶]، به سبب قدرت و شوکت اسلام، راهبرد خود را عوض خواهند نمود و در نقابِ اسلامیِ دروغین هر نوع ضربه‌ای را به اسلام وارد خواهند ساخت. در بخش دوم از این پژوهش در تبیین نقش قصاص در جعل حدیث خواهیم دید که دروغ بستن بر پیامبر(ص) و داخل نمودن آیین یهود و افسانه‌ها و قصه‌های ساختگی در آموزه‌های اسلامی به نام سیر و سلوک پیامبر از رایج‌ترین راهبردهای یهودیانی بوده است که به سبب شرایط خاص در کسوت اسلام درآمدند.

منافقان جریان سیاسی پایدار بر اساس قرآن