عنوان صفحه

۲-۲٫ پنج معیار گرایش خریدار

۱۷

۲-۳ . ویژگی های تصمیمات مختلف خرید

۲۰

۲-۴ . خلاصه پیشینه تحقیق

۴۱

۳-۱ . پرسشنامه

۴۶

۴-۱ . توزیع فراوانی مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان

۵۱

۴-۲ . توزیع فراوانی مربوط به میزان تحصیلات و پاسخ دهندگان

۵۲

۴-۳ . توزیع فراوانی مربوط به سن پاسخ دهندگان

۵۳

۴-۴ . جدول فراوانی مربوط به میزان درآمه پاسخ دهندگان

۵۴

۴-۵ . توزیع فراوانی تعداد فرزندان پاسخ دهندگان

۵۵

۴-۶٫ توزیع فراوانی پاسخ دهندگان به هریک از ‌گروه‌های کتب کودک و نوجوان

۵۶

۴-۷ . توزیع فراوانی پاسخ‌ها به هریک از سوالات پرسشنامه ‌بر اساس طیف لیکرو

۵۷

۴-۸٫ نتایج آزمون کدلمدگروف اسمیرنوف

۵۸

۴-۹٫ آزمون میانگین یک جامعه آماری(گروه الف)

۶۵

۴-۱۰٫ آزمون میانگین یک جامعه آماری(گروه ب)

۶۶

۴-۱۱٫ آزمون میانگین یک جامعه آماری(گروه ج)

۶۷

۴-۱۲٫ آزمون میانگین یک جامعه آماری(گروه د)

۶۸

۴-۱۳٫ آزمون میانگین یک جامعه آماری(گروه ه)

۶۹

۴-۱۴٫ رتبه ها

۷۱

۵-۱٫ نتایج فرضیات

۷۳

فهرست نمودار

عنوان صفحه

۴-۲ . نمودار توزیع درصه فراوانی مربوط به میزان تحصیلات و پاسخ دهندگان

۵۲

۴-۳٫ توزیع درصد فراوانی مربوط به سن پاسخ دهندگان

۵۳

۴-۴ . توزیع درصد فراوانی میزان درآمد پاسخ دهندگان

۵۴

۴-۵ . توزیع درصد فراوانی تعهد فرزندان پاسخ دهندگان

۵۵

۴-۶ . توزیع درصد فراوانی تمایل پاسخ دهندگان به هریک از ‌گروه‌های کتب کودک و نوجدان

۵۶

فهرست اشکال

عنوان صفحه

۲-۲ . مدل رفتار خرید مصرف کننده

۱۵

۲-۲ . ارتباط بین رفتار خرید مصرف کننده و آمیخته بازاریابی

۱۸

۲-۳ . استراتژی بازاریابی

۲۹

چکیده

امروزه در کنار فروش و عرضه کالاهای سنتی و مواد طبیعی و مصرفی، کالاها و خدمات فرهنگی نیز جایگاه اقتصادی ویژه‌ای دارند و ناشران به عنوان تولیدکنندگان یکی از شاخص‌ترین اقلام فرهنگی یعنی کتاب به استفاده از روش‌های بازاریابی نیاز دارند. با توجه به اهمیت موضوع، مطالعات کاربردی در زمینه کتب کودک و نوجوان باید مورد توجه قرار گیرد و برای حل این معضل، اولین قدم، شناخت انتظارات و نیازهای مشتریان می‌باشد و می‌توان با تحقق بخشیدن ‌به این انتظارات باعث رونق فروش محصول و سوددهی اقتصادی این صنعت شد.

در این پژوهش به شناسایی عوامل مؤثر بر میزان خرید کتب کودک و نوجوان و استراتژی‌های مطلوب بازاریابی آن، پرداخته شده است که این عوامل شامل تبلیغات، میزان روابط عمومی، خرید حضوری، اجرای بازاریابی مستقیم، توزیع کتاب، قیمت کتاب و کیفیت کتاب می‌باشد. روش تحقیق استفاده شده در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می‌باشد.

جامعه مورد مطالعه کتاب فروشی های سطح شهر شهر مشهد می‌باشد. در این تحقیق از روش نمونه گیری طبقه و در هرطبقه به صورت تصادفی استفاده شده است.که با توجه نامحدود بودن جامعه آماری با بهره گرفتن از فرمول مربوط به جامعه نامحدود ۴۲۰ پرسشنامه منتشر شد که تعداد ۴۰۰ تا برای تحلیل مناسب بوده که با بهره گرفتن از روش های آماریمورد تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده در پژوهش حاضر نشان از مؤثر بودن فرضیه از ۸ فرضیه تدوین شده شامل چاشنی های فروش، قیمت، کیفیت، تبلیغات، روابط عمومی، فروش حضوری، بازاریابی مستقیم،توزیع بوده و ‌بر اساس نتایج پژوهش تبلیغات بر خرید کتب کودک مؤثر نمی ­باشد.

واژگان کلیدی

کتب کودک و نوجوان ، کیفیت ، چاشنی های فروش ، فروش حضوری ، قیمت، توزیع

فصل اول

کلیات تحقیق

• 1. مقدمه:

در دنیای رقابتی امروز، مشتریان در کانون اصلی توجه شرکت­ها قرار دارند و رضایتمندی آن ها عامل اصلی کسب مزیت رقابتی سازمان­ها است. لازمه جلب رضایت مشتریان، برآورده ساختن کامل نیازهای آن ها و شناسایی دقیق خواسته‌ها، انتظارات، تمایلات، توانایی‌ها و محدودیت‌های آن ها در خرید محصولات است. با دستیابی به چنین اطلاعاتی می‌توان عوامل تأثیرگذار بر رفتار مصرف‌کنندگان را به خوبی تشخیص داد و در اتخاذ تصمیمات بازاریابی شرکت‌ها از آن استفاده کرد. ‌بنابرین‏ محصولات شرکت‌ها باید مطابق با مزایای مورد انتظار مشتریان باشد.

امروزه در کنار فروش و عرضه کالاهای سنتی و مواد طبیعی و مصرفی، کالاها و خدمات فرهنگی نیز جایگاه اقتصادی ویژه‌ای دارند و ناشران به عنوان تولیدکنندگان یکی از شاخص‌ترین اقلام فرهنگی یعنی کتاب به استفاده از روش‌های بازاریابی نیاز دارند. برای ارتقا سطح فروش در این صنف می‌بایست به انتظارات مشتریان و مخاطبین کتاب دست یافت و از طریق انتخاب راه‌های بازاریابی مؤثرتر قدمی به سوی رشد و ارتقاء صنعت نشر و فرهنگ مطالعه در کشور برداشت. لذا در این پژوهش به بررسی عوامل مؤثر بر میزان خرید کتب کودک و نوجوان، این کالای مهم فرهنگی پرداخته و استراتژی‌هایی برای بازاریابی آن پیشنهاد شده است.

• 1. اهمیت و ضرورت تحقیق:

بهره‌گیری از ادبیات کودکان به ویژه داستان‌های کودک و نوجوان، یکی از راه‌هایی است که روان‌شناسان و کارشناسان آموزش و پرورش و نیز کتابداران برای شناسایی و درمان مشکلات روحی کودکان و نوجوانان پیشنهاد می‌کنند. اگر این داستان‌ها، گیرا و متناسب با نیازهای خوانندگان آن تهیه شده باشد، ابزار مناسبی در دسترس کودک و یا نوجوان گذارده می شود تا مشکل خود را شناسایی کند و در کاهش آن بکوشد.

کودک و یا نوجوان با خواندن داستان‌های خوب و متناسب با نیازهای خود، می‌تواند با هم­ذات پنداری با شخصیت یا شخصیت‌های اصلی داستان، در انگیزه ها، کنش‌ها و تجربه های آنان سهیم شود. در این روند، داستان، بخشی از تجربه‌ شخصی کودک یا نوجوان می‌شود و افزون بر چالش ذهنی برای آن‌ ها، فرصتی برای خودآزمایی و مسأله گشایی در دسترس آنان می­ گذارد.

به همین سبب توجه به کتاب کودک و نوجوان از جهت‌های زیر درخور اهمیت است(پریرخ، ۱۳۸۸، ۲۰):

۱- پدید آوردن میل و نیروی کنجکاوی در کودکان و نوجوانان برای اندوختن تجارب و معلومات نوین ‌در مورد موضوعات گوناگون؛

۲- کمک به آموزش و یادگیری زبان؛

۳- تقویت و وسعت یافتن نیروی تعبیر و بیان در خواندن و نوشتن؛

ثبت قنوات غیر مستقل تابع ثبت ملک بوده و در ذیل همان ثبت ،آورده می شود اما برای قنوات مستقل دفتر جداگانه ای به نام ثبت قنوات تخصیص داده می شود و این قنوات در دفتر مخصوص ثبت قنوات ثبت می‌گردد. ماده ۱۲۶ آیین نامه قانون ثبت در این زمینه مقرر می‌دارد:«‌در مورد قنوات مستقل دفتری به نام دفتر ثبت قنوات تخصیص داده می شود تا کلیه قنواتی که مستقلاً مورد معامله قرار می‌گیرد و تابع املاک نیستند درآن دفتر به ثبت برسد و با رعایت تعداد قنوات هر ناحیه و به نسبت سهام و عده مالکین آن ،باید یک یا چند سند برای قنوات یک یا چند ناحیه اختصاص داده شود».در ثبت قنوات، مبدأ و مظهر قنات و حقوق ارتفاقی قید می‌گردد و ماده ۶۵ آیین نامه قانون ثبت بر این امر دلالت دارد. ^[۳۳]

ح: سند مالکیت اعیانی :

در فرهنگ کتبی در تعریف اعیان به آمده است: اعیان عبارت از هر شیء مادی است که ملصق به غیر منقول، مخصوصاً زمین باشد.اعیان جمع عین است .خانه، دکان، اشجار و حتی مجرای قنات مشمول تعریف

تعریف اعیان است. ^[۳۴]

هنگامی صدور سند مالکیت اعیانی مقدور است که : اولاً ملک مورد نظر ثبت دفتر املاک شده باشد ،ثانیاًً مالک به موجب سند رسمی به طرف قرارداد اجازه احداث اعیانی به ملکیت احداث کننده اعیانی داده باشد ، خلاصه قرارداد ذیل ثبت دفتر املاک قید و با درخواست متقاضی اداره ثبت وقت تعیین حدود و حقوق ارتفاقی اعیانی را به مالکین عرصه و مجاورین اخطار می کند و هرگاه اختلافی وجود نداشت سند مالکیت را به نام صاحب اعیان صادر می کند .در صورت بروز اختلاف و ارائه گواهی رجوع به دادگاه از تاریخ تنظیم صورت مجلس تا سی روز ،از صدور سند مالکیت تا صدور حکم نهایی خودداری می شود. ^[۳۵]

ماده ۱۰۴ مکرر آیین نامه قانون ثبت مقرر می‌دارد: «چنانچه پس از ثبت ملک در دفتر املاک ، مالک آن به موجب سند رسمی قراردادی منعقد نماید که بالنتیجه اعیان احداثی در آن ملک به ملکیت طرف قرارداد که مجاز در احداث اعیانی بوده ، مستقر گردد مالک اعیانی پس از انجام عمل می‌تواند سند مالکیت آن را از اداره ثبت بخواهد».

ط: صدور سند مالکیت تجمیعی :

طبق ماده ۱۱۰ آیین نامه قانون ثبت هرگاه ملک مشاع در نتیجه انتقالات به یک نفر منتقل شود در صورت تقاضای مالک در ملاحظات هر یک از صفحات ثبت مربوط به سهام مالکین مراتب ذکر می شود و انتقال مذبور در زیر ثبت آخرین سهم با رعایت مقررات بالا ثبت و اسناد مالکیت اولیه باطل و یک جلد سند مالکیت جدید صادر می شود.

ی: صدور سند مالکیت مشاعی :

صدور سند مالکیت مشاعی نشان دهنده این است که دارنده سند نسبت به جزء مشاع از کل مورد ثبت دارای مالکیت است .طبق ماد ه ۱۱۵ آیین نامه قانون ثبت در املاک مشاع برای هر یک به نسبت سهم او سند مالکیت صادر می‌گردد.و طبق ماده ۱۲۱ آیین نامه برای هر سهمی از املاک مشاع یک پیش نویس سند مالکیت تنظیم می‌گردد و حدود کلیه ملک در یکی از پیش نویس ها قید و در بقیه اشاره به پیش نویس مذبور می شود و به همین ترتیب در دفتر املاک در زیر هر سهمی نوشته می شود که حدود مطابق حدودی است که در صفحه شماره فلان نوشته شده .

صدور سند مالکیت مشاعی مشکلاتی را برای صاحبان آن فراهم می آورد. مشکلاتی نظیر مشاع بودن مالکیت و مفروز بودن تصرفات مالکین مشاعی . برای حل این مشکل نیز ماده ۴۳ قانون اجرای احکام مدنی مقرر می‌دارد: «در مواردی که حکم خلع ید علیه متصرف ملک مشاع به نفع مالک قسمتی از ملک مشاع صادر شده باشد از تمام ملک خلع ید می شود. ولی تصرف محکوم له در ملک خلع ید شده مشمول مقررات املاک مشاعی است ».

ک: صدور سند مالکیت بنام دولت :

اراضی جنگلی ، اراضی موات و اراضی مشمول قانون زمین شهری متعلق به دولت محسوب می‌گردد.

طبق ماده ۱۲ قانون زمین شهری :«تشخیص عمران، احیا ،بایر ،موات و دایر بودن اراضی بر عهده وزارت مسکن و شهر سازی می‌باشد.این تشخیص ظرف سه ماه از اعلام وزارت مسکن و شهرسازی قابل اعتراض در دادگاه محل است».

درخواست ثبت اراضی جنگلی و موات تنها از دولت پذیرفته شده و سند مالکیت نیز به نام دولت ثبت می‌گردد و ادارات ثبت نیز مکلفند از پذیرش درخواست ثبت اشخاص خودداری نمایند. ^[۳۶]

آنچه حائز اهمیت است این نکته که کلیه اقدامات ثبتی که نسبت به منابع طبیعی ملی شده به عمل می‌آید سازمان جنگلبانی از پرداخت مالیات و عوارض ثبتی هر گونه الصاق تمبر معاف است ولی حقوقی که به سردفتران اسناد رسمی تعلق می‌گیرد باید به وسیله جنگلبانی پرداخت گردد.

ل: صدور سند مالکیت اراضی موضوع قانون اصلاحات ارضی :

طبق ماده ۱۴۲ قانون ثبت اسناد و املاک کشور ، املاکی که درباره آن ها تقاضای ثبت نشده و به ثبت نرسیده باشد و در اجرای قانون اصلاحات ارضی به زارعان واگذار شده باشد احتیاجی به تقاضای ثبت از طرف منتقل الیه نیست .ثبت محل مکلف است بر طبق انتقالاتی که واقع شده یا می شود پرونده ای به نام هر یک از خریداران تشکیل داده و اعم از اینکه ملک به صورت مشاع یا مفروز به زارع منتقل شده باشد بدون انتشار آگهی نوبتی حصه متصرفی زارع را تحدید و به صدور سند مالکیت اقدام نمایند .

این عملیات از پرداخت هر گونه حق الثبت و هزینه مقدماتی و بهای سند مالکیت و سایر هزینه های مربوط معاف است.

م: صدور سند مالکیت المثنی :

چنانچه سند مالکیت از بین برود یا گم شود مالک می‌تواند تقاضای صدور سند مالکیت المثنی نماید.اداره ثبت پس از دریافت مدارک لازم به هزینه درخواست کننده مراتب را یک نوبت در روزنامه های کثیر الانتشار یا یکی از روزنامه هایی که آگهی های ثبتی در آن درج می شود آگهی می‌کند و تا ده روز بعد از انتشار آگهی اگر اعتراضی نرسد یا در صورت اعتراض اصل سند مالکیت یا سند معامله ارائه نشود ، سند مالکیت المثنی با قید کلمه المثنی بر روی آن صادر می شود و در موقع انجام معاملات دفاتر اسناد رسمی باید صدور سند مالکیت المثنی را از اداره ثبت محل استعلام نمایند .هر یک از دفاتر اسناد رسمی باید دارای دفتر مخصوصی باشد که وقتی صدور سند مالکیت المثنی به آن ها اعلام می‌گردد در این دفتر قید نمایند.^[۳۷]

نکته : در صورت پیدا شدن سند مالکیت اصلی چنانچه مالک کتباً آن را اعلام نماید و هرگاه با سند مالکیت المثنی معامله ای انجام نشده باشد سند مالکیت المثنی باطل و پیرو بخشنامه مربوطه به دفاتر اسناد رسمی تابعه اعلام می‌گردد و اگر با سند مالکیت المثنی معامله ای انجام شده باشد سند مالکیت اصلی اخذ و پس از ابطال در پرونده ثبتی مربوط ضبط می‌گردد.^[۳۸]

گفتارسوم ـ اشکالات صدور سند مالکیت

هپنر(۱۹۸۸) سه سبک حل مسئله را به شرح زیر تعریف ‌کرده‌است. اعتماد به نفس در حل مسئله^[۸۷]، اجتناب-اشتیاق^[۸۸] و کنترل شخصی^[۸۹]. سبک اعتماد به نفس در حل مسئله، به صورت اعتماد فرد به خود در زمانی که در فعالیت های حل مسئله شرکت می‌کند، تعریف شده است. سبک اجتناب-اشتیاق به عنوان گرایش کلی فرد به نزدیکی یا دوری از فعالیت های حل مسئله تعریف شده است. سبک کنترل شخصی، نشان می‌دهد که شخص تا چه حد باور دارد که در زمان حل مسئله تحت کنترل هیجانات و رفتارهای خودش است.

۲-۵-۳ سبک حل مسئله و سلامت روان

افرادی که مهارت حل مسأله دارند در مقایسه با افرادی که فاقد این مهارت هستند کمتر احتمال دارد افسرده شوند ( نزو ، کالمر^[۹۰]و رونان ^[۹۱] ۱۹۸۶) . در مقایسه پاسخ های افراد افسرده و غیر افسرده به پرسشنامه رویارویی با افسردگی ^[۹۲] یافته ها حاکی از آن بود، که افراد غیر افسرده تلاش فعالانه ای برای سرگرم شدن ، طلب حمایت و مشارکت در حل مسأله در هنگام احساس افسردگی انجام می‌دهند و افراد افسرده تمایل به سرزنش خود و کناره گیری و انفعال داشته اند. ( کلنیک ^[۹۳] ، استانسکی ^[۹۴] و میسون ^[۹۵] ۱۹۸۲). این بررسی نشان می‌دهد که افسردگی، فعال نبودن و خود سرزنشی یکدیگر را تقویت می‌کنند؛ هم چنین نتایج مطالعات ریکسون، هپنر و آندرسون ( ۱۹۹۱) نشان داد افرادی که حل مسأله خود را بی فایده ارزیابی کردند به طور معناداری نا امیدی و افکار خودکشی بیشتری نسبت به افرادی که حل مسأله خود را سودمند دانسته اند، داشته است.

افراد افسرده دارای علایمی همچون کاهش انرژی، احساس خستگی و نا فعال در فعالیت های روزمره زندگی می‌باشند. محققین دریافته اند که کسانی که درحل مسأله مهارت دارند، این حقیقت را می‌پذیرند که غلبه بر رویدادهای زندگی نیاز به تلاش شخصی دارد ( باومگاردنر^[۹۶] ، هپنر و آرکین ^[۹۷] ، ۱۹۸۶).

در سال های اخیر تعداد فزاینده ای از محققان در حوزه های متفاوت روان شناسی شروع به مطالعه حل مسئله کرده‌اند ( دزوریلا ، ۱۹۸۶ ؛ نزو و پری، ۱۹۸۹ ؛ پون ^[۹۸] ، رابین ^[۹۹] و ویلسون ^[۱۰۰]، ۱۹۸۹؛ سینوت ^[۱۰۱] ، ۱۹۸۹؛ استرنبرگ^[۱۰۲] و وانگر ^[۱۰۳] ،۱۹۸۶) . در حوزه بالینی و مشاوره محققان نقش توانایی حل مسئله را در سازگاری روان شناختی و تعدیل رفتار مورد بررسی قرار می‌دهند (دزویلا ، ۱۹۸۶ ؛ دزویلا و گلد فرید ، ۱۹۷۱؛ نزو و دزوریلا ، ۱۹۸۹؛ نزو و همکاران ، ۱۹۸۹). یکی از مستندترین یافته های تحقیقات این است، که توانایی حل مسئله اجتماعی رابطه معکوس با افسردگی دارد (هاگا و همکاران ، ۱۹۹۵ ؛ نزو و دزوریلا ، ۱۹۸۹). یک توضیح برای این یافته این است که توانایی حل مسئله اجتماعی در ارتباط بین رخدادهای استرس زا و درماندگی روان شناختی به عنوان یک تعدیل گر^[۱۰۴] عمل می‌کند ( نزو و دزوریلا، ۱۹۸۹).

در تأیید این فرضیه در مطالعه ای که توسط نزو و همکارانش صورت گرفت (نزو، سرایداریان ^[۱۰۵] ، کالمار^[۱۰۶] و رونان ، ۱۹۸۶) معلوم شد که ارتباط بین رخدادهای استرس زا و درماندگی روان شناختی برای افرادی با توانایی حل مسئله بالاتر به طور معناداری ضعیف تر بود ( کانت^[۱۰۷] ، دزوریلا، میدو- الیورز^[۱۰۸] ،۱۹۹۷). در دو مطالعه مشابه نیز دریافت شد که توانایی حل مسئله به طور معناداری با درماندگی روان شناختی ارتباط دارد ( دزوریلا و شیدی ^[۱۰۹] ،۱۹۹۱) ؛ مینر^[۱۱۰] ، داود^[۱۱۱] و بلیکست ^[۱۱۲] ، ۱۹۹۳ ).

نتایج تحقیق کانت، دزوریلا و میدو – الیورز(۱۹۹۷) نیز نشان می‌دهد که بین نقص های حل مسئله اجتماعی و افسردگی ارتباط معناداری وجود دارد.

نقص در مهارت های حل مسئله ممکن است عامل مهمی در رشد اختلالات بالینی یا در تعیین شدت آسیب شناختی روانی باشد . نتایج چند تا از مطالعات اخیر با این فرضیه همسو هستند ( لاینهان ^[۱۱۳] ، کامپر^[۱۱۴]، چایلز^[۱۱۵]، استروسال ^[۱۱۶]، شیرین ^[۱۱۷]، ۱۹۸۷؛ مارکس ^[۱۱۸]، ویلیامز و کلاریج ^[۱۱۹] ، ۱۹۹۲؛ سادوسکی ^[۱۲۰] و همکاران ،۱۹۹۴؛ شات ^[۱۲۱] و کلام ^[۱۲۲]، ۱۹۸۷).

نتایح بررسی هاگا وهمکارانش (۱۹۹۵) نیز حاکی از این است که نقص های حل مسئله با نشانه های افسردگی ارتباط دارند. در یک بررسی ، نزو و رونان (۱۹۸۵) گزارش کردند که افرادی که مهارت های حل مسئله شان را ناقص ارزیابی کردند بیشتر در معرض خطر افسردگی بودند، آن ها در مطالعه طولی ^[۱۲۳] دیگری (۱۹۸۸) دریافتند ، که ارزیابی مهارت های حل مسئله هم به طور مستقیم وهم در تعامل با استرس، پیش‌بینی کننده افسردگی بودند (پریستر ^[۱۲۴] و کلام ، ۱۹۹۳).

بررسی الیوت ^[۱۲۵] ، هریک ^[۱۲۶] و ویتی ^[۱۲۷] (۱۹۹۲) هم بیانگر این است که افرادی که مهارت های حل مسئله سودمندی را گزارش می‌کنند افسردگی کمتری را هم گزارش می‌کنند. هم چنین آن ها دریافتند که در افرادی که از ناتوانی های فیزیکی اکتسابی ^[۱۲۸] رنج می‌برند ارزیابی حل مسئله سودمند با افسردگی و آسیب روانی اجتماعی کمتری ارتباط دارد. .

نتایج مطالعه پریستر و کلام (۱۹۹۳) اهمیت ارزیابی حل مسئله به ویژه عامل اعتماد ^[۱۲۹] را به عنوان تعدیل گر ارتباطات استرس – افسردگی و استرس – ناامیدی تأیید می‌کند. مطالعه دیکسون و همکاران ( ۱۹۹۱) نیز نشان داد که عامل اعتماد نسبت به عامل کنترل یا عامل گرایش – اجتناب به طور قابل اطمینانی با افسردگی و نا امیدی ارتباط دارد ( پریستر و کلام ، ۱۹۹۳). هم چنین نتایج تحقیق کسیدی و لانگ ( ۱۹۹۶) نیز حاکی از این است که افراد مبتلا به اختلالات خلقی در حل مسئله فاقد اعتماد هستند.

بررسی کسیدی و لانگ ( ۱۹۹۶) نیز نشان داد، که افراد مبتلا به اختلالات خلقی کمتر احتمال دارد که از شیوه گرایش به حل مسئله استفاده کنند. نتایج پژوهشی هیلی ^[۱۳۰] و همکاران ( ۱۹۹۶) نیز حاکی از این است ، که گرایش به حل مسئله با میزان بالاتر رضایت از زندگی و میزان پایین تر افسردگی در آینده ارتباط دارد؛ بر عکس، استفاده از مقابله اجتنابی با میزان بالاتر افسردگی و میزان پایین تر رضایت از زندگی ^[۱۳۱] در آینده ارتباط دارد.

۲-۶ نشخوار فکری

۲-۶-۱ تعریف نشخوار فکری

دکارواهو(۲۰۰۱) در ترجمه مقاله‌ای با عنوان “منابع خاکستری و سهم آن در جامعه علمی”^[۸۹] سهم منابع خاکستری در جامعه علمی را از طریق بررسی تاریخی سیر تکامل این منابع در قرن گذشته به نمایش گذاشته است. ابتدا تعاریفی از منابع خاکستری ارائه، و سپس مراحل گسترش آن از ابتدای قرن بیستم تاکنون با ذکر نام برخی مؤسسات که نقش کلیدی در اداره این نوع از متون دارند خصوصاً مؤسسات مهم در امریکای لاتین و کارائیب، بیان می‌شود.

موسوازی^[۹۰] (۲۰۰۱) به بررسی منابع خاکستری چاپی و الکترونیکی در اسوازیلند آفریقا پرداخته است. پیشنهاداتی از قبیل افزایش کنترل کتاب‌شناختی تعاونی و انتشار منابع خاکستری از طریق وب در کشور اسوازیلند آفریقا ارائه شده است. نتیجه‌گیری که در این پژوهش شده است تأکید بر ادامه دادن به تکمیل منابع چاپی با مکمل این منابع یعنی منابع الکترونیکی است و در آفریقا به افزایش مطالعه ‌در مورد قرار دادن شکل‌های مختلف منابع خاکستری مورد نیاز کتابخانه در محیط مجازی تشویق شده است.

فراس^[۹۱] و همکاران (۲۰۰۶) در مقاله‌ای با عنوان “دسترسی به محتوای خاکستری: تحلیلی از منابع خاکستری ‌بر اساس استنادها و بررسی داده ها: یک مطالعه مروری” ‌در مورد منابع خاکستری به عنوان حوزه خاص از مطالعات اطلاعاتی بحث ‌کرده‌است. دو مسئله در این پژوهش بحث شده است: اول حرکت به سمت تخصصی شدن حوزه منابع خاکستری و دوم تعادل بیشتر در فعالیت‌های مرتبط با پژوهش و آموزش در مقایسه با پردازش و آموزش منابع خاکستری.

رابینا^[۹۲] (۲۰۰۸) در مقاله‌ای با عنوان “ارتباطات پژوهشگرانه از منظر منابع خاکستری در آموزش کتابداری و اطلاع‌رسانی”، ‌به این نکته پرداخته است که چگونه آموزش‌هایی ‌در مورد منابع خاکستری به دانشجویان کتابداری و اطلاع‌رسانی در ایالات متحده داده شود که با این منابع آشنا شوند و ‌در مورد این بحث کرد که چگونه میان منابع خاکستری و حرفه کتابداری و آموزش کتابداری رابطه‌ای مشخص کنند. برای این کار ابتدا تصویری واضح از آموزش‌های جاری و در دسترس نشان داد و این بحث را میان حرفه‌مندان کتابداری، فرهیختگان و دانشجویان کتابداری مطرح کرد که چگونه آموزش کتابداری می‌تواند بهترین و موثرترین کمک را به دانشجویان تحصیلات تکمیلی کتابداری داشته باشد و از این طریق در آموزش کتابداری به دانشجویان بخشی هم به منابع خاکستری اختصاص داده شود مثلا در کتاب‌های مرجع بتوان آدرس منابع خاکستری را یافت.

آندرسون^[۹۳] (۲۰۰۸) در مقاله‌ای با عنوان “منابع خاکستری و نشر الکترونیک” عنوان کرد که، بسیاری از اطلاعاتی که در متون سنتی وجود ندارد را می‌توان در متون خاکستری یافت.پیشرفت‌های زیادی صورت گرفته که دسترسی ‌به این متون را آسان می‌کند.کتابداران و مدیران اطلاعاتی نقش مهمی را در آماده‌ کردن متون خاکستری به منظور توزیع آن‌ ها و راهنمایی کردن کاربران ‌به این متون دارند.این متون یکی از غنی‌ترین منابع اطلاعاتی برای علوم، و اطلاعات تکنولوژیکی و صنعتی است و با بسیاری از حوزه های علوم اجتماعی مرتبط است.به عنوان مثال سیستم اطلاعات جغرافیایی^[۹۴] که توسط جغرافی‌دانان استفاده می‌شود شامل تعداد قابل توجهی متون خاکستری است.کشورهای جهان سوم و یا گروه‌هایی که ممنوعیت سیاسی پیدا کردند و محققانی که نمی‌توانند به اطلاعاتی که از طریق کانال‌های انتشار تجاری توزیع می‌شوند دسترسی یابند به سمت متون خاکستری تمایل پیدا می‌کنند. در این مقاله همچنین، به ذکر نمونه هایی از منابع خاکستری پرداخته شد و تعریفی از این منابع ذکر شد. در این مقاله آمده است که، ناشران متون خاکستری به عنوان مولفان همکار معرفی می‌شوند که خودشان را در آن وضعیت تجاری ناشر به حساب نمی‌آورند. متون خاکستری ممکن است فاقد مراحل ویراستاری بوده و یا در میانه راه باشد.منابع خاکستری را می‌توان به عنوان داده های خام و سازماندهی نشده و متون سفیدی که محصول نهایی انتشار سنتی در نظر گرفت. متون خاکستری منابع اطلاعاتی اولیه و رایگان هستند. افراد به دلیل عدم آگاهی از این متون معمولا از آن‌ ها استفاده چندانی را نمی‌برند. چنین اتفاقی به دلیل نبود نمایه‌ها و ‌کتاب‌شناسی‌های موضوعی است. همچنین ‌در مورد نحوه توزیع این منابع آمده است که، توزیع این متون از طریق ارسال تعداد کمی از آن‌ ها به گروه‌های مورد نظر و خاص بوده که فاقد توزیع از طریق کانال‌های دیگر است. اما پیشرفت‌های جدید، دسترسی ‌به این منابع را تسهیل بخشیده است.در آمریکا قانون واسپاری نمونه‌ای از این قوانین است.

اسچوپفل^[۹۵] (۲۰۱۱) در مقاله‌ای با عنوان “به سوی تعریف منابع خاکستری” به تعریف منابع خاکستری پرداخته است و تعاریف مختلف منابع خاکستری، ویژگی‌های منابع خاکستری را در کنفرانس‌های مختلف در این مقاله بیان داشته است.

سیماندلوا^[۹۶] (۲۰۱۲) در مقاله‌ای با عنوان “منابع خاکستری” به توصیف محتوای منابع خاکستری در ابزارهای وب ۲ و پلتفرم‌ها پرداختند. در این پژوهش آمده است که، ما می‌توانیم شاهد افزایش تمایل به ارتباطات رسمی پیوسته درباره دانشمندان، دولت و سطوح تجاری باشیم که موقعیتی در توزیع چرخه منابع خاکستری است. جدا از مثال‌هایی از منابع خاکستری ۲،‌در مورد مشکلات افزایش منابع خاکستری و اجتماع منابع خاکستری از طریق رسانه های اجتماعی بحث شده است.

۲-۳-۲-۲ مدیریت منابع خاکستری

ماسون^[۹۷] (۲۰۰۶) در مقاله‌ای با عنوان “منابع خاکستری: تعریف، تاریخچه، فراهم‌آوری و فهرست‌نویسی” به تعریف و تاریخچه منابع خاکستری پرداخته است و همچنین ‌در مورد فراهم‌آوری و فهرست‌نویسی منابع خاکستری بحث ‌کرده‌است.

در برخورد گلمن با تعریف ارائه شده توسط مایر و سالووی ، طبق دیدگاه گلمن هوش هیجانی پنج حوزه ای شد : « شناختن هیجانات خود ، اداره کردن هیجانات ، برانگیختن خود ، تشخیص هیجانات در دیگران و کنترل روابط »

بار – آن نیز هوش عاطفی را ‌به این صورت تعریف می کند : هوش عاطفی ، توانایی‌های یک شخص را در سر و کار داشتن با چالش های محیطی منعکس می‌کند و موفقیت های یک فرد در زندگی را پیش‌بینی می‌کند که در بر گیرنده پی گیری های حرفه ای و شخصی او است .نگاهی به تعاریف متعدد هوش هیجانی دو خط نظری کلی را در این زمینه نشان می‌دهد : یکی دیدگاه اولیه از هوش هیجانی است که آن را به عنوان نوعی از هوش تعریف می‌کند که هیجان و عاطفه را نیز در بر می‌گیرد که نظریه مایر و سالووی بیانگر این دیدگاه است . دوم دیدگاه مختلط که هوش هیجانی را با سایر توانایی‌ها و ویژگی های شخصیتی نظیر انگیزش ترکیب می‌کند که از نظر تعریف مطرح در این دیدگاه می توان به تعاریف گلمن و بار-آن از هوش هیجانی اشاره کرد . با توجه به تعاریف ارائه شده توسط صاحب‌نظران ، هوش هیجانی را می توان به کارگیری قابلیت عاطفی هیجانی و عاطفی خود و دیگران در رفتار فردی و گروهی ، برای کسب حداکثر نتایج با حداکثر رضایت می توان تعریف کرد. (کیاروچی و همکاران ،ترجمه نجفی زند ، ۱۳۸۵ )

مبانی نظری هوش هیجانی : نظریه های هوش هیجانی به دو دسته عمده ۱ – نظریه های توانایی ^[۱۵] و ۲ – نظریه های ترکیبی ^[۱۶]تقسیم می‌شوند .

۱- مدل توانایی (پردازش اطلاعات ) : این نظریه هوش هیجانی را توانایی شناسایی یا ورود اطلاعات و پردازش آن ها از طریق دستکاری فوری نمادها تعریف کرده‌اند . مایر و سالووی (۲۰۰۰) تعریف باریک بینانه ای از هوش هیجانی را بیان نموده اند و آن را توانایی دریافت اطلاعات هیجانی از محرک های دیداری و شنیداری تعریف کرده‌اند. ( برندک ، ۱۳۸۳)

۱-۱ مدل مایر و سالووی : این تعبیر که هیجان‌ها نوعی اطلاعات هستند ، کمک کرد تا در سال ۱۹۹۰ مفهومی کاملاً پر و بال گرفته از هوش هیجانی ظاهر شود . پیتر سالووی و جان مایر اولین کسانی بودند که این اصطلاح را به کار برند . مدل هوش هیجانی مایر و سالووی یک رویکرد مبتنی بر هوش و توانایی مدار است. از دیدگاه آن ها هوش هیجانی اشاره به یک دسته توانایی هایی دارد که در پردازش اطلاعات هیجانی به کار می رود . نظریه توانایی مایر و سالووی هوش هیجانی را به چهار زمینه تقسیم می‌کند :

زمینه اول : توانایی ادراک و ابراز هیجانی ^[۱۷]، مشتمل بر ارزیابی هیجانات در خود و دیگران را در بر می‌گیرد .

زمینه دوم : توانایی بهره گیری از هیجانات در آسان سازی تفکر ^[۱۸]، از جمله ربط دادن دقیق هیجانات به سایر احساسات و استفاده از هیجانات برای ارتقاء اندیشه را شامل می شود .

زمینه سوم : فهم هیجانات ، تجزیه و تحلیل هیجانات به اجزاء ^[۱۹]، فهم احتمالی گذر از یک احساس به احساس دیگر و فهم احساسات پیچیده در موقعیت های اجتماعی را در بر می‌گیرد . سر انجام زمینه چهارم ، اداره هیجانات ^[۲۰]توانایی مدیریت احساسات در خود و دیگران را شامل می شود ( کیاروچی و همکاران ، ترجمه نجفی زند ، ۱۳۸۵ )

۲ ) مدل‌های ترکیبی : دیدگاه ترکیبی ، هوش هیجانی را با شاخص های بین موقعیتی رفتار ، نظیر همدلی و جرات و خوش بینی مرتبط می‌داند . این نظریه ها هوش هیجانی را با سایر مهارت‌ها و ویژگی‌های مانند سرحالی ، انگیزش و توان برقراری ارتباط با دیگران می آمیزند و بر ایجاد انگیزه در خود ، مهار خود و مدیریت روابط اجتماعی تأکید دارند. مایر و همکاران نظریه هایی مانند نظریه گلمن و بار –آن را در دو دسته نظریه های ترکیبی^[۲۱] هوش هیجانی جای می‌دهند (برندک ، ۱۳۸۳)

۲-۱ مدل بار – آن : هوش هیجانی توسط بار-آن ‌به این صورت مطرح شده است : « مجموعه ای از مهارت‌ها و استعدادها و توانایی‌های شناختی که ظرفیت خود را در مقابله با فشار ها و اقتضاهای محیطی افزایش می‌دهد ». وی هوش غیر شناختی را عامل مهمی در تعیین توانمندی های افراد برای کسب موفقیت در زندگی می‌داند و آن را با سلامت عاطفی در ارتباط مستقیم می‌داند .بار-آن مفهوم EQ را بیشتر در حوزه ویژگی های شخصیتی ، گسترش داده و آن را به پنج مؤلفه‌ کلی ، تقسیم می کند که عبارتند از :

۱ – مؤلفه‌ درون فردی شامل عوامل : خودآگاهی هیجانی ، جرات ورزی ^[۲۲] ، حرمت نفس ^[۲۳]، خود شکوفایی ، استقلال عمل .

۲ – مؤلفه‌ های بین فردی : در بر گیرنده عوامل همدلی ، مسئولیت پذیری اجتماعی ، روابط بین فردی

۳– توان سازگاری : شامل واقعیت آزمایی ، انعطاف پذیری و حل مسا له می‌باشد.

۴– مدیریت استرس : تحمل تنش و کنترل تکانه را در بر می‌گیرد .

۵ – خلق و خوی عمومی که عوامل خوش بینی و نشاط را شامل می شود .

از نظر بار-آن توصیف گسترده این مؤلفه‌ ها به صورت زیر می‌باشد :

۱ ) مؤلفه‌ درون فردی : توانایی تشخیص را در اگاهی از هیجان ها و کنترل آن نشان می‌دهند و عوامل آن عبارتند از :

• • خود آگاهی هیجانی : میزان آگاهی فرد از احساسات خویش و درک و فهم این احساسات می‌باشد .

• • جرات ورزی : توانایی ابراز احساسات ، باورها و دفاع از مهارت های سازنده بر سر حقوق خویش

• • حرمت نفس : توان آگاه بودن از ادراک خود و پذیرش و احترام به خود

• • خود شکوفایی : توانایی درک ظرفیت های بالقوه و انجام چیزی که می توان انجام داد و از آن لذت برد .

• استقلال : توانایی هدایت افکار و اعمال خود و رها بودن از تمایلات هیجانی

۲) مؤلفه‌ بین فردی : توانایی تشخیص برای سازگاری با دیگران و مهارت های اجتماعی را بررسی می‌کند و عوامل آن عبارتند از :

• • همدلی : توانایی آگاه بودن و درک احساسات دیگران و ارزش نهادن به آن ها.

• • مسئولیت پذیری اجتماعی : توانایی معرفی خود به عنوان کسی که دارای حس مشترک مؤثر و سازنده در گروه است .

• روابط بین فردی : توانایی ایجاد و حفظ روابط مطلوب متقابل به وسیله نزدیکی عاطفی ، صمیمیت و محبت کردن .

۳) مؤلفه‌ توان سازگاری : انعطاف پذیری ^[۲۴] و توان حل مسئله و واقع گرایی شخص را مورد بررسی قرار داده و عوامل آن عبارتند از :

• • واقع گرایی : توانایی سنجش هماهنگی بین آنچه به طور هیجانی تجربه شده و چیزی که به طور واقعی وجود دارد .

• • حل مسئله : توانایی تشخیص مشکلات و خلق و کاربرد راه حل های مؤثر و بالقوه.

• • انعطاف پذیری : توانایی سازگار بودن افکار و رفتار با تغییرات محیط و موقعیتهای گوناگون

• • ۴)مؤلفه مدیریت استرس ^[۲۵]:توانایی تحمل و کنترل تنش ها را ارزیابی می‌کند.

• • تحمل تنش ^[۲۶]:توان مقاومت در برابر رویدادهای فشار آور بدون جا زدن و رویارویی مثبت با موقعیت های تنش زا می‌باشد.