۲-۹-۱۶- تکنیک سینکتیکس :

واژه سینکتیکس از ریشه یونانی الاصل synetikos به معنی فشاردادن دو چیز به ‌یک‌دیگر و یا متصل کردن چند چیز مختلف گرفته شده است این واژه ‌به این دلیل انتخاب شده است که خلاقیت نیز نوعی هماهنگ کردن چیزهای مختلف در یک قالب یاساختار جدید است و هر اندیشه خلاقی از تفکر سینکتیکس بی بهره نمی‌باشد این تکنیک روشی است برای بر انگیختن تفکر خلاق در میان گروهی از افراد که گرد هم می‌آیند.

به طور کلی فرایند به کار گیری این روش عبارت است از :

۱- شناسایی و تعریف مشکل و تجزیه و تحلیل آن به منظور رسیدن به ماهیت و جوهره‌ی آن (شناخت جوهره )

۲- ارتباط دادن جوهره ی به دست آمده با موضوع غیر مرتبط (ساختن وضعیت مشابه )

۳- کشف راه حلهایی برای موضوع مشابه (راه حلهای مشابه )

۴- تلاش برای تبدیل راه حلهای به دست آمده به راه حلهای نهایی برای مشکل

۲-۹-۱۷- تکنیک شش کلاه فکری :

مبدأ این تکنیک دکتر ادوارد دوبونو^[۴۸] است. به طور کلی این تکنیک شش جنبه یا سبک فکری را تعریف کرده و برای هرکـدام کلاه رنگ خاصی را به ‌عنوان سمبل تعیین می‌کند تا به وسیله آن بتوان به طور روشــن و سریع از سبک فکری (گرایش- حالت- احساس- فکر- موضع- نگرش) خود، آگاه شد آن را تغییر داد یا به دیگران اعلام نمود و از سبک فکری دیگران نیز آگاه شد. البته با کمی دقت در اصطلاح « کلاه خودت را قاضی کن » متوجه می‌شویم که به نوعی چنین روشی در فرهنگ ایرانی- اسلامی وجود داشته است. در این تکنیک رنگ کلاه متناسب با سبک فکری مربوطه است.

– کلاه سفید: سفید رنگ خنثی و منفعل است. کلاه سفید با موضوعات و شکل‌های انفعالی سر و کار دارد. واقعیتها بدون هیچ گونه قضاوتی مورد جستجو قرار می‌گیرد.

ـ کلاه سرخ: سرخ نشانه خشم، شور و هیجان است. بینش هیجانی و جنبه‌های احساسی و غیر استدلالی ابزار مناسبی برای بیرون ریختن احساسات است.

ـ کلاه سیاه : نشانه منفی نگری و افسردگی است. بیانگر جنبه‌های منفی و بد بینانه است.

ـ کلاه زرد : زرد نشانه آفتاب و مثبت است. جنبه‌های مثبت و خوش بینانه.

ـ کلاه سبز : نشانه رویش و باروری. بیانگر خلاقیت و فکرهای نو است.

ـ کلاه آبی : سردی و آسمان . برنامه ریزی و ساماندهی کلاه نظارت و استفاده از بقیه کلاه هاست.

تغییر احساس زاویه دید سبک فکری و نگرش در بازی با کلاه‌ها موجب آن می‌شود تا به فکر خود مسلط شده و چیزهایی را که می‌خواهیم فرا خوانیم. علاوه بر این چون فکر با رنگ کلاه عوض می‌شود فشاری بر شخصیت فرد وارد نشده و فقط روش فکری عوض می‌شود و مخالفت انتقال یا موضع گیری را در گروه از بین می‌برد .

۲-۹-۱۸- تکنیک ارتباط اجباری^[۴۹]:

بین دو گروه از پدیده‌های ارتباط اجباری ایجاد می‌کنند. اعضای جلسه برای یافتن یک رابطه بین دو زمینه‌ای که با یکدیگر مأنوس و مرتبط نیستند دست به تلاش فکری زده و در این راه به ایده ها و نظرات جدیدی دست می‌یابند.

۲-۹-۱۹- تکنیک گردش تخیلی- شیوه تلفیق نامتجانس‌ها^[۵۰] :

ذهن آدمی به هنگام ابراز خلاقیت و ابتکار در یک حالت خاص روانی است که اگر بتوانیم آن حالت را ایجاد کنیم خلاقیت اعضای گروه را ازطریق به کارگیری یک جریان تمثیلی و استعاره‌ای به گردش تخیلی ترغیب کرد.- جلسات ۶تا۸ نفره است- یک نفر رهبری گروه را به عهده دارد. و بحث‌ها را هدایت و ایده های ابراز شده را ثبت می‌کند- در این جلسه فردی با نام صاحب مشکل یا مشتری نیز حضور دارد- وی مشکل یا مسئله را مطرح و ایده های مطرح شده درباره مشکل را ارزیابی و آن ها را می‌پذیرد یا رد می‌کند. – در این فن نقش؛ تجربه و دانش رهبر و مشتری بسیار مهم است.

۲-۹-۲۰- تکنیک سوالات ایده برانگیز:

سوالات در زمینه امکان جایگزینی، افزایش، کاهش، تغییر، تفویض، شبیه سازی و کاربردهای دیگر در زمینه‌های مشابه طرح شده و فرد را به سوی اندیشه‌های نو سوق می‌دهد.

۲-۹-۲۱- تکنیک تفکر موازی:

واضع این روش ادوارد دوبونو روش معمول تفکر را مانند حفر گودالی می‌داند که هرچه اطلاعات بیشتر شود این گودال عمیق‌تر می‌شود ولی تفکر موازی نگاه فرد را به نقاط جدید معطوف می‌دارد و اطلاعات و تجربه های جدید صرفا به اندیشه‌های قبلی افزوده نمی‌شود بلکه آن ها را تغییر داده و الگو و ساختار جدیدی را ایجاد می‌کند.

شیوه های تفکر موازی:

۱- ایجاد یک اندیشه واسطه غیرممکن(مثال: افسانه های علمی تخیلی)

۲- پیوند تصادفی( مثال فال حافظ)

۳- معکوس سازی(مثال: مقاومت کارکنان یا ساختمان قدیمی سازمان- تبدیل مشکلات به نقاط قوت و توانایی‌ها)

۲-۱۰- موانع خلاقیت :

در سازمان‌ها جلوگیری و حذف عوامل‏ بازدارنده ظهور خلاقیت از وجود و اثبات استعداد خلاقیت مهم‏تر است. مدیران با رفع موانع خلاقیت در سازمان، گام مؤثری را در جهت تبلور خلاقیت سازمانی برداشته و موجب بروز فکرهای جدید و خلاقانه خواهند شد.

عواملی که بر خلاقیت افراد در سازمان‌ها تأثیر منفی می‌گذارد:

۱- ارزیابی افراد بر مبنای انتظارات: افراد خلاق به خاطر ترس از ارزیابی عملکرد خود به راحتی نمی‌توانند فعالیت کنند. زیرا در این شرایط فقط به دنبال برآوردن انتظارات خواهند بود.

۲- نظارت و مراقبت: افراد اگر احساس کنند که در حین کار چشمانی مراقب آن ها‌ است، کمتر خلاق خواهند بود.

۳- پاداش: اگرچه پاداش‌ها محرک‌های خوبی هستند اما ضرورتاً همیشه انگیزاننده نیستند. افراد خلاق بیشتر به دنبال رضایت درونی هستند تا پاداش‌های ملموس.

۴- رقابت: افرادی که در کارشان با دیگران در حال رقابت هستند، خلاقیت کمتری خواهند داشت.

۵- انتخاب محدود: افرادی که در انتخاب چگونگی انجام کار محدود هستند، کمتر خلاق می‌باشند.

۶- گرایش به پاداش‌های بیرونی: افرادی که به محرک‌های بیرونی همانند محرک‌های مالی، پست و مقام، نشان‌ها و ارتقاء فکر می‌کنند، خلاقیت کمتری خواهند داشت.( مقیمی،۱۳۸۵: ۱۳۲)

دکتر رضائیان موانع خلاقیت را این چنین فهرست می‌کند:

۱- فقدان اعتماد به نفس

۲- ترس از انتقاد و شکست

۳- تمایل به همرنگی با جماعت

۴- فقدان تمرکز ذهنی

افزایش توان خلاقیت در گرو رفع این موانع است.

۲-۱۱- عوامل مؤثر بر خلاقیت

۱-۶-۲ پذیرش^[۴۴]

الف – تعریف نظری: پذیرش روان شناختی، به طور کلی به معنای تمایل به تماس با افکار و احساسات بدون دنبال کردن آن ها یا تلاش برای تغییرشان تعریف می شود (مک کرکن و همکاران، ۲۰۰۳). پذیرش به عنوان وسیله ای است که به دور از هر گونه کشمکش و چالشی، منجر به درگیری فرد در فعالیت هایی می شود که با وجود درد آور و ترس برانگیز بودن، اهمیت معناداری را برای او دارند( مثل مسافرت، ورزش کردن، گردش با دوستان) (ویان و همکاران، ۲۰۰۳). البته، پذیرش، فراتر از یک مؤلفه‌ ی روانی است و فقط در قالب یک تصمیم یا باور معنا نمی شود(مک کرکن و همکاران، ۲۰۰۳). در درمان ACT، پذیرش به خودی خود یک هدف نیست، بلکه به عنوان راهی برای افزایش فعالیت های هدفمند، در نظر گرفته می شود (هیز و همکاران، ۲۰۰۶).

ب- برنامه عملیاتی: در الگوی درمانی ACT، پذیرش، ابتدا از طریق مواجهه بیمار با روش های مقابله ناکارآمدش ایجاد می‌گردد. بیماران به یک شیوه ی تجربی، اثرات متناقض مقابله با افکار و احساسات را تشخیص می‌دهند. در این درمان بیماران از طریق تمرینات درجه بندی شده یاد می گیرند که می‌توانند هیجانات شدیدشان را تجربه کنند یا به احساسات بدنی شان توجه کنند بدون اینکه احساس کنند آسیب زاست. همان طور که پذیرش اتفاق می افتد، بیماران از طریق گام های کوچک متوالی، استعاره و تمرینات، تفاوت بین پذیرش و تحمل را درک می‌کنند و مهارت های پذیرش در بافت رویدادهای مختلف زندگی شان را تجربه می‌کنند (هیز و همکاران، ۲۰۰۴). تکنیک های مرتبط با این مورد ‌در مورد کودکان در قسمت برنامه درمانی در فصل چهارم معرفی می شود.

۱-۶-۳ عمل متعهدانه ^[۴۵]

الف – تعریف نظری: عمل متعهدانه، به معنای مشارکت فرد در اعمال ارزشمند با وجود پیامدهای مطلوب یا نامطلوبش می‌باشد (هیز و همکاران، ۲۰۰۳).

ب – تعریف عملیاتی: در این پژوهش، عمل متعهدانه، در برگیرنده ی تعیین اهداف خاص بر اساس ارزشمندی ها و سپس عمل بر اساس این اهداف می‌باشد. در این درمان، با افزایش تدریجی گستره ی حیطه های هدفمندی شده، الگوهای عمل بزرگ و بزرگتری ایجاد می‌گردد. هم چنین، مراجعین یاد می گیرند تا مسئول الگوهای عملشان باشند. به عنوان مثال اگر یک الگوی عملی حفظ و سپس رها شود، به جایش، الگوی عمل بزرگتری ایجاد و بعد به نفع یک الگوی عمل فراتر رها گردد (هیز و همکاران، ۲۰۰۴). تکنیک های مرتبط با این مورد ‌در مورد کودکان در قسمت برنامه درمانی در فصل چهارم معرفی می شود.

۱-۶-۴ درد مزمن

الف- تعریف نظری: منظور از درد مستمر، هر درد طولانی مدتی است که به وسیله ی یک بیماری مثل سرطان یا آرترید به وجود می‌آید یا اینکه درد فراتر از دوره ای که برای بهبودی یا شفایافتگی یک آسیب لازم است، طول کشیده باشد. علاوه براین ممکن است، بدون هیچ گونه شواهدی دال بر آسیب یا ضایعه بافتی، درد مستمر تجربه شود (گچل، ترک، ۱۳۸۱).

ب- تعریف عملیاتی: در این پژوهش منظور از درد مزمن، هر درد مستمری است که ۶ ماه از شروع آن گذشته باشد و طی سه ماه گذشته علی رغم درمان های انجام شده، هر روز یا تقریبا هر روز ادامه داشته باشد (گچل، ترک، ۱۳۸۱). در این تحقیق علاوه بر پرسشی در این باره در قسمت جمعیت شناختی پرسش نامه ی محقق ساخته، تأیید متخصص مربوطه ‌در مورد درد مزمن کودکان معیار قرار گرفته است.

۱-۶-۵ کیفیت زندگی

الف- تعریف نظری: کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، یک سازه ی پیچیده و چند بعدیست و اشاره به ادراک ذهنی فرد از عملکرد و وضعیت عاطفی اش دارد (گلد^[۴۶] و همکاران، ۲۰۰۹) و با حیطه های مهم زندگی فرد در ارتباط می‌باشد (تسا ^[۴۷]و همکاران، ۲۰۰۷). در بافت بالینی، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، به عنوان یک سازه ی چند بعدی که در برگیرنده ی حیطه های فیزیولوژیکی، روان شناختی، اجتماعی و معنوی است، تعریف می شود(هارالستد^[۴۸] و همکاران، ۲۰۱۱). در حالی که کیفیت زندگی می‌تواند به صورت واکنش هیجانی و فردی نسبت به تفاوت های ادراک شده در رابطه با فعالیت هایی که فرد قادر به انجام آن است و فعالیت هایی که تمایل به انجام آن را دارد، تعریف شود اما این مؤلفه‌ می‌تواند به صورت سلامت ( بهزیستی ) جسمانی، کارکردی، هیجانی و اجتماعی هم تعریف گردد (گوکایا^[۴۹] ، ۲۰۱۱).

ب- تعریف عملیاتی: در این پژوهش میزان کیفیت زندگی بر اساس نمره ای که آزمودنی از مقیاسKIDSreen (روانز – سیبرر^[۵۰] و همکاران، ۲۰۰۵) به دست می آورد، محاسبه می شود.

۱-۶-۶ عملکرد^[۵۱]

الف- تعریف نظری: عملکرد روزمره حیطه های مهمی مثل عملکرد جسمانی، عاطفی، آموزشی، تفریحی و شغلی را در بر می‌گیرد (پالرمو و همکاران، ۲۰۰۸). عملکرد جسمانی، یک حیطه ی چند بعدی است وسازه های مختلفی مثل سلامت جسمانی، فعالیت جسمانی، توانمندی کارکرد و توانمندی ذهنی را در بر می‌گیرد. همگی این سازه‌ها با وجود ارتباط با یکدیگر، جنبه‌های متفاوتی از عملکرد را می سنجند (ویلسون^[۵۲] و همکاران، ۲۰۱۲).

ب- تعریف عملیاتی: در این پژوهش میزان عملکرد آزمودنی بر اساس نمره ای که در مقیاس FDI (والکر^[۵۳] و همکاران، ۱۹۹۱) به دست می آورد، محاسبه می‌گردد.

۱-۶-۷ انعطاف پذیری روان شناختی^[۵۴]

الف- تعریف نظری: این مفهوم به معنای توانایی تماس کامل با لحظه ی اکنون و تجارب درونیست که درحال اتفاق افتادن هستند، بدون نیاز به دفاع کردن در مقابل آن ها (توهیگ^[۵۵]، ۲۰۱۲ ).

ب- تعریف عملیاتی: در این پژوهش، میزان انعطاف پذیری فرد، بر اساس نمره ای که در پرسش نامه ی عدم انعطاف پذیری روان شناختی در درد(PIPS)^[56] (ویکسل و همکاران، ۲۰۰۸)، به دست می آورد، محاسبه می‌گردد.

فصل دوم

مروری برپیشینه های نظری و عملی پژوهش

۲-۱ مقدمه

در خصوص شروع به جرم تعاریف متعددی ارائه شده است برخی از این تعاریف به شرح ذیل است:

۱- ایجاد مقدمات موصله و متصله به عمل منظور. ^[۱۳۳]

۲- فعلیت یافتن عمل مجرمانه­ای که هنوز به طور کامل به اتمام نرسیده است. ^[۱۳۴]

۳-رفتاری که به منظور عملی نمودن قصد مجرمانه صورت گرفته ولیکن به جهت مانع خارجی به تحصیل نتیجه مورد نظر منتهی نگردد.^[۱۳۵]

چون مطابق اصول، شروع به جرم عبارت است از توسل به عوامل اجرایی جرم که اگر برای متهم انصراف حاصل نشود و عایقی نرسد جرم ناگزیر به وقوع می­پیوندد و چون اساساً متهم با شروع به جرم صدمه ممنوعه­ای را ایجاد ننموده است لذا عمل وی علی­الاصول نباید جرم باشد و لیکن چون برای ایجاد آن تلاش نموده است به جهت اهمیت و خطر پاره­ای از اعمال قانون‌گذار در برخی جرایم شروع به جرم را نیز جرم تلقی می­ نماید.^[۱۳۶] مواردی که شروع به جرم آن در قانون جرم تلقی شده است در قانون احصاء گردیده است مثلاً ماده ۶۵۵ قانون مجازات اسلامی^[۱۳۷]، ماده ۵۴۲ قانون مجازات اسلامی^[۱۳۸] و …

اما قانون گذار در هیچ یک از مواد قانونی از شروع به جرم در جرایم اسناد هویتی سخنی به میان نیاورده است که جا دارد مقنن با توجه به اهمیت اسناد هویت ‌در مورد شروع به جرایم مربوط ‌به این گونه اسناد و جلوگیری از تزلزل و پیش­گیری از جرایم مربوطه و همچنین برقراری نظم و امنیت عمومی و افزایش اعتبار این گونه اسناد در جامعه تدابیری اتخاذ نماید تا از وقوع این گونه جرایم در جامعه کاسته شود.

نتیجه گیری

تکثر و تعدد موجودات، اشیاء و از همه مهم تر انسان‌ها از دیرباز بشر را به فکر یافتن راهی برای تمیز و بازشناسی سهل و آسان آن ها از یکدیگر انداخته است. اولین راه نظام مند بازشناسی موجودات و انسان ها از یکدیگر در جوامع پیچیده، نام گذاری است. در این میان بازشناسی انسان ها از یکدیگر به لحاظ آثار عملی فراوانی که در اجتماع به همراه داشت اهمیت بیشتری یافت. تخصیص نام (نام کوچک) اولین و ساده ترین راه حل بود. به مرور زمان و پیچیده تر شدن روابط اجتماعی، انسان‌ها نیازمند تخصیص و به کارگیری ممیزات اختصاصی دیگری برای بازشناسی یکدیگر شدند که از آن جمله می توان به نام خانوادگی، شماره شناسنامه، شماره ملی و امثال آن اشاره کرد.

در جوامع بزرگ به خاطر تعدد افراد جامعه امکان آشنایی همه افراد با هم وجود ندارد. افراد جامعه می بایست با ارائه مدرکی قابل اعتماد هویت خویش را اثبات نمایند از این رو تهیه و صدور انواع مدارک شناسایی ضروری است. در کشور ما، کارت شناسایی ملی و قبل از آن شناسنامه یک سند هویتی پایه برای اتباع کشور در سطح ملی محسوب و سایر اسناد و مدارک هویتی مانند گواهینامه رانندگی، گواهینامه های تحصیلی، کارت پایان خدمت، گذرنامه، سند ازدواج و… همگی بر مبنای آن صادر می‌شوند.

در ایران ثبت وقایع حیاتی توسط سازمان های محلی و بزرگان عشایر و قبایل و محلات، سابقه دیرینه دارد اما ثبت رسمی وقایع هم زمان با تأسيس اداره ثبت احوال کشور در سال ۱۲۹۷ آغاز گردید ‌به این ترتیب که ابتدا برای شهروندان و سپس به مرور و ظرف دو دهه برای ساکنان روستا نیز شناسنامه صادر گردید. که امروزه هویت افراد بر اساس این اسناد و مدارک رسمی تعیین شده و بر اساس این مدارک دریافت خدمات و حقوق شهروندی فراهم می‌گردد. ‌بنابرین‏ به دلیل نقش اساسی اسناد و مدارک پایه ای (مانند شناسنامه و یا کارت شناسایی ملی و …) در تمام شئون زندگی اداری و اجتماعی مردم مراقبت های حفاظتی و امنیتی آن ضرورتی اساسی است، ‌بنابرین‏ برای حمایت و حراست از این اسناد، جرایم و مجازاتهایی از طرف حکومت (مجمع تشخیص مصلحت نظام) وضع شد که تحت عنوان جرائم و مجازات‌های اسناد سجلی و شناسنامه نام گرفت. این جرائم و مجازات‌ها بازدارنده هستند و در هر زمان و مکانی از طرف هرکسی، اعم از ایرانی و غیر ایرانی، قابل ارتکاب است.

جرایم اسناد سجلی معمولا اعمال و رفتارهای مجرمانه ای هستند که بر علیه این اسناد و شناسنامه از طرف مرتکبین ارتکاب می‌یابند و به اعتبار آن ها لطمه وارد می‌کنند.

مهم ترین جرم این اسناد جرم جعل می‌باشد چرا که اگر این اسناد مورد جعل و سوءاستفاده قرار گیرند موجب بر هم خوردن نظم اجتماعی و سلب اعتماد عمومی خواهد شد. بر این اساس برای تقویت ضریب ایمنی و امنیتی اسناد و مدارک صادره و جلوگیری از جعل و سوءاستفاده از آن ها نیازمند استفاده از تکنولوژی های مناسب در طراحی، چاپ و صدور می‌باشد تا امکان جعل و سوءاستفاده به حداقل ممکن کاهش یابد.

‌در مورد مجازات ها باید گفت که مجازات های این جرایم از نوع بازدارنده هستند، مجازات اکثر آن ها جزای نقدی و در مواردی حبس می‌باشد، ‌در مورد جزای نقدی می توان گفت که این مجازات در رابطه با جرم انجام یافته به علت پایین بودن مبلغ آن اثر ارعابی ندارد و افراد به راحتی می‌توانند با دادن جریمه و جزای نقدی مرتکب جرایم اسناد سجلی شوند و حتی آن ها را بدون ترس برای بار دوم و سوم تکرار کنند و این مجازات با سیاست جنایی که امروزه در مقابل مجرمین اتخاذ می شود سازگاری و تناسب ندارد، زیرا قانون گذار در تصویب قانون و وضع مجازات بیشتر به فکر درآمد دولت بوده است و به فلسفه و هدف مجازات ها توجهی نداشته است، ‌بنابرین‏ این مجازات ها قدرت بازدارندگی ندارند.

‌در مورد خلاءهای جرم انگاری این جرایم می توان به مواردی از جمله سرقت اسناد هویت، استفاده از اسناد هویت اصیل متعلق به دیگری وهمچنین شروع به جرم اشاره نمود .

قانون ‌در مورد شروع به جرم این جرایم ساکت است و مجازاتی برای شروع به جرم تعیین نکرده است اگرچه امکان تصور شروع به جرم در برخی از این جرایم (مانند جعل) می رود.

از موارد دیگر این خلاء ها عدم جرم انگاری مجازاتهایی چون ضبط و مصادره اموال مجرمین ‌در مورد جرایم مربوط ‌به این اسناد می‌باشد، به طور کلی در حقوق جزای ایران، توجه زیادی به ضمانت اجرای ضبط و مصادره اموال نشده و (صرف نظر از موارد استثنایی) کمتر مورد اقبال قرار گرفته است، به طوری که منافع مستقیم و به ویژه عواید غیرمستقیم جرم، در اکثر موارد برای بزهکار اقتصادی یا ‌گروه‌های مجرمیت سازمان یافته بر جای می ماند. به همین لحاظ لازم است که در جرایم مهم به ویژه جرایم اقتصادی و یا سازمان یافته، ضمانت اجرای ضبط و مصادره اموال به عنوان قاعده عمومی در حقوق جزایی ایران پذیرفته شود.

پیشنهادات

۲-۳ مبانی تجربی پژوهش:

فناوری آموزشی و به ویژه فناوری های نوین، از جنبه‌های مختلف بر عملکرد یادگیری زبان تأثیر دارند. بررسی تأثیر فناوری آموزشی بر یادگیری زبان آموزان سال هاست موضوع پژوهش متخصصان تعلیم و تربیت است. در ادامه به نتایج مطالعات مشابه با موضوع پژوهش حاضر اشاره می‌گردد.

۲—۱ مطالعات انجام شده در داخل ایران:

• • در پژوهشی که حیدری و همکاران (۱۳۸۹)، با عنوان مقایسه تأثیر تدریس با بهره گرفتن از نرم افزار آموزشی زبان انگلیسی و تدریس به شیوه سنتی انجام دادند، نتایج پژوهش بیانگر این بود که استفاده از نرم افزارهای آموزشی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان موثرتر از شیوه سنتی است، همچنین تدریس با بهره گرفتن از نرم افزار آموزشی در انگیزه دانش آموزان نسبت به یادگیری زبان انگلیسی موثرتر بود.

• • • گنجی و همکاران (۱۳۹۱) در مطالعه ای به شیوه ی فراتحلیل به بررسی پژوهش های انجام یافته در خصوص نقش الگوهای تدریس بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پرداخته‌اند. آن‌ ها در این مطالعه، تعداد ۲۱ مطالعه را که دارای ویژگی های لازم برای بررسی بودند مورد تحلیل قرار دادند. نتایج مطالعه ی آنان نشان داد که بر اساس میزان اثربخشی الگوهای تدریس، الگوی دریافت مفهوم در بین ۹ الگوی مؤثر رتبه ی هشتم را کسب نموده است.

  

• استاد و سلیمان پور (۲۰۱۴) در مطالعه ای به بررسی تأثیر دو شیوه ی آموزش مبتنی بر الگوی دریافت مفهوم و آموزش مهارتی بر پیشرفت درسی و مهارت های فراشناختی دانش آموزان دبیرستانی پرداختند. آنان در این مطالعه تعداد ۴۵ نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان رضوانشهر را به شیوه ی نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب و در دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل قرار دادند. نتایج مطالعه ی آنان نشان داد که بین میزان اثربخشی دو روش آموزش دریافت مفهوم و یادگیری مهارتی بر میزان پیشرفت درسی و مهارت های فراشناختی دانش آموزان مورد مطالعه تفاوت معنادار وجود ندارد. اما عملکرد دو گروه آزمایشی در هر دو مورد از گروه کنترل بیشتر بوده است.

۲-۳-۲ مطالعات انجام شده در خارج ایران:

• • مایر (۲۰۱۲) در مطالعه ی به مقایسه ی تأثیر الگوی دریافت مفهوم با استدلال قیاسی در درس زیست شناسی پرداخته است. نتایج پژوهش او نشان داد که درک دانش آموزان از مفاهیم و مهارت های تفکر آنان با بهره گرفتن از روش دریافت مفهوم افزایش می‌یابد. دانش آموزان درباره ی فرایند تفکر خودشان و اینکه آن‌ ها چگونه یاد می گیرند وقتی فعالیت های الگوی دریافت مفهوم را انجام می‌دهند، می اندیشند. نگرش و انگیزه های دانش آموزان مقداری ارتقاء می‌یابد وقتی که آن‌ ها فعالیت های دریافت مفهوم را به شکل بازی انجام می‌دهند. و انگیزه و نگرش معلمان نیز با به کارگیری این شیوه ی آموزشی ارتقاء می‌یابد.

• کومار و ماتهور^[۳۰] (۲۰۱۳) در مطالعه ای با عنوان «بررسی تأثیر الگوی دریافت مفهوم در دستیابی به مفاهیم فیزیک» به بررسی و مقایسه ی تأثیر دو شیوه ی آموزشی دریافت مفهوم و شیوه ی سنتی آموزش فیزیک بر کسب مفاهیم فیزیک توسط دانش آموزان کلاس نهم در هاریانا پرداخته‌اند. نتایج پژوهش آنان بیانگر آن بود که استفاده از روش دریافت مفهوم در کسب مفاهیم فیزیک توسط دانش آموزان مؤثرتر از روش مرسوم است.

جدول ۲-۲: خلاصه ی نتایج مطالعات تجربی مرتبط با موضوع پژوهش

پژوهشگر

سال

موضوع

نتایج

حیدری و همکاران

۱۳۸۹

مقایسه تأثیر تدریس زبان انگلیسی با نرم افزار آموزشی و شیوه سنتی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان

استفاده از نرم افزارهای آموزشی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان موثرتر از شیوه سنتی است، همچنین تدریس با بهره گرفتن از نرم افزار آموزشی در انگیزه دانش آموزان نسبت به یادگیری زبان انگلیسی موثرتر بود.

گنجی و همکاران

۱۳۹۱

فراتحلیل پژوهش های انجام یافته در خصوص نقش الگوهای تدریس بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان

بر اساس میزان اثربخشی الگوهای تدریس، الگوی دریافت مفهوم در بین ۹ الگوی مؤثر رتبه ی هشتم را کسب نموده است.

استاد و سلیمان پور

۲۰۱۴

بررسی تأثیر الگوی دریافت مفهوم و یادگیری مهارتی بر پیشرفت درسی و مهارت های فراشناختی دانش آموزان دختر دبیرستانی

بین میزان اثربخشی دو روش آموزش دریافت مفهوم و یادگیری مهارتی بر میزان پیشرفت درسی و مهارت های فراشناختی دانش آموزان مورد مطالعه تفاوت معنادار وجود ندارد. اما عملکرد دو گروه آزمایشی در هر دو مورد از گروه کنترل بیشتر بوده است.

مایر

۲۰۱۲

مقایسه ی تأثیر الگوی دریافت مفهوم با استدلال قیاسی در درس زیست شناسی

درک دانش آموزان از مفاهیم و مهارت های تفکر آنان با بهره گرفتن از روش دریافت مفهوم افزایش می‌یابد. نگرش و انگیزه های دانش آموزان مقداری ارتقاء می‌یابد وقتی که آن‌ ها فعالیت های دریافت مفهوم را به شکل بازی انجام می‌دهند. و انگیزه و نگرش معلمان نیز با به کارگیری این شیوه ی آموزشی ارتقاء می‌یابد.

کومار و ماتهور

۲۰۱۳

بررسی تأثیر الگوی دریافت مفهوم در دستیابی به مفاهیم فیزیک

استفاده از روش دریافت مفهوم در کسب مفاهیم فیزیک توسط دانش آموزان مؤثرتر از روش مرسوم است.

فصل سوم

روش شناسی پژوهش

۳-۱ مقدمه:

زنانی که از نظر جسمی مورد بهره کشی قرار گرفته اند(بارون و بیرن،۱۹۸۴) و نیز زنان مطلقه (دوهرتی، ۱۹۸۳) به منبع کنترل بیرونی بیشتری گرایش دارند.

تعامل های فرهنگی از عوامل مؤثر دیگر در نوع اسناد است مثلا اگرچه فرهنگ غربی به فرد گرایی و واگرایی و فرهنگ شرقی به جمع گرایی و حس همبستگی توجه بیشتری نشان می‌دهند اما مطالعات نشان داده است طی تعامل های فرهنگی و همزیستی بین این دو گروه در نوع اسنادهای آن ها نیز تغییراتی روی می‌دهد چنان که ساکنان چینی هنگ کنگ از چینی تبارهای آمریکایی گرایش های بیرونی بیشتری نشان می‌دهند و یا آمریکایی هایی که میراث چینی دارند از آمریکایی های اروپایی تبار بیرونی گراترند (یوتا، ۱۹۹۴، به نقل از گراوس، ۱۹۶۱). در مطالعه وایتلی و همکاران(۱۹۸۱) عامل مردانگی در خودپنداره نقش جنسی با سبک اسناد مثبت رابطه داشت اما عامل زنانگی با اسناد پایدار برای پیامدهای منفی همراه بود که تا حدود زیادی متاثر از عوامل فرهنگی و اجتماعی است. زنانی که منبع کنترل بیرونی و عزت نفس پایین دارند در برابر حوادث منفی زندگی(از لحاظ ایجاد علائم روانشناختی) بیشترین آسیب ها را تجربه می‌کنند در حالی که این آسیب پذیری در کسانی که از عزت نفس بالا و منبع کنترل درونی برخوردارند وجود ندارد در نتیجه باید گفت که سبک اسناد و عزت نفس می‌تواند در نقش حلقه واسط بین حوادث زندگی و ایجاد علائم روانشناختی عمل کند (موسوی، ۱۳۸۳).

اسنادها دلایل یا عللی هستند که افراد برای یک اتفاق خاص و مرتبط با خودشان یا دیگران قایل می‌شوند فرضیه اصلی اسنادی این است که مردم فعالانه در جستجوی علل وقوع وقایع هستند پیشاوندهای اسنادی تا حدی مبتنی بر اطلاعات به دست آمده و باورهایی ست که خود ناشی از تجارب شخصی یا استنتاج از گفته های دیگران است و پیامدهای آن بر سطح انتظارات آتی میزان انگیزش و پایداری در تلاش قابل توجه است برای مثال تجربیات سرشار از شکست همراه با سرزنش های احتمالی می‌تواند موجب استادهای منفی و در نتیجه کاهش سطح انتظارات خود کم بینی و تقلیل اهداف و کاهش تلاش فرد شود (یوسفی و شیخ، ۱۳۸۱).

یکی از فکرهای که در درماندگی آموخته شده وجود دارد این است که برای اینکه مشکلی پیش نیاید باید سکوت کنی(کریمی، ۱۳۸۹).

مکانیسم سازگاری ابداعی زنان با این اوضاع عبارت از انتساب خشونت شوهران به ناکامی های شغل و اجتماع است اگر آنان وجود شوهر را برای حمایت خویش و تربیت فرزندان لازم شمرند تحمل خشونت او را نوعی ایثار انگاشته و لذا برای ختم غائله از مراجعه به مبادی قانونی خودداری می‌کنند دائما بر خدمات خویش می افزایند عدم احساس مشارکت زنان در تصمیم گیری های حامی اجتماعی خویش عملکرد سازمان های مددکاری را به مخاطره می افکندزیرا این سازمان ها را با مراجعه داوطلبانه زنان خشونت دیده و بیان واقعیت امر مواجه نمی سازد(محمدی اصل،۱۳۸۸).

زنانی که از کلیشه های رایج جنسیتی حاکم بر جامعه و خانواده کمتر پیروی می‌کنند هم دسترسی بیشتری به سرمایه های اجتماعی دارند و هم در مقابل اعمال خشونت از سوی همسرانشان مقاومت نشان می‌دهند (جافی،۲۰۰۶).

خشونت و باورهای جنسیتی

یکی از مسائل مهم جامعه شناسی معاصر نابرابری های اجتماعی ست این نابرابری ها ناشی از ویژگی های خاص افراد مانند جنس، سن، نژاد، قومیت، و مذهب اند ‌به این معنی که افراد جامعه به سبب جنیست خاص (زن یا مرد) یا به علت قرار گرفتن در رده های سنی متفاوت (کهنسالان) یا بر حسب نژاد یا قومیتی که دارند ، یا مذهب خاصی که پیرو آن هستند از نظر پایگاه اجتماعی پایین تر از بقیه قرار می گیرند و از برخی مزایای اجتماعی محروم می‌شوند امروزه یکی از مباحث مهم نابربری ها، مسئله نابرابری جنسی است ( اعزازی، ۱۳۸۷).

تمایز بین جنس و جنسیت نقطه مشترک بسیاری از پژوهش هاست جنسیت برچسبی اجتماعی است که با انتظارات اجتماعی و فرهنگی ارتباط دارد در حالی که جنس با تکیه بر توصیف زیست شناختی بیشتر بر تفاوت‌های زیست شناختی تأکید دارد (ظهره وند،۱۳۸۳).

همه جوامع از اعضای خود ‌در مورد رفتار، نگرش ها و ارزش ها انتظاراتی دارند. انتظارات پیرامون تفاوت های مربوط به جنس باعث می شود که افراد بر حسب جنسیت خود( مرد یا زن بودن) نقش هایی را ایفا کنند که به آن نقش جنسیتی گفته می شود(کلی و برن، ۱۹۹۲؛ به نقل از احتشام زاده) رفتار نقش جنسی که به هویت جنسی مربوط است و تا حدودی از آن منشا می‌گیرد شامل آن چیزی است که فرد برای شناساندن خود به عنوان یک پسر( مرد) یا دختر( زن) می‌گوید یا انجام می‌دهد ‌بنابرین‏ هرچند که عوامل زیستی در شکل گیری نقش جنسیتی تاثیر دارند اما عامل عمده در ترکیب نقش مناسب با جنس، یادگیری( عوامل محیطی) است( کاپلان و سادوک،۲۰۰۳، ترجمه پور افکاری، ۱۳۸۴). خشونت نتیجه یکی از باورهای جنسیتی سنتی بر نظام خانواده است(احتشام زاده،۱۳۸۹).

هدف اساسی بم(۱۹۹۷) از مطالعه نقش های جنسیتی آفرینش مفهومی از سلامت روان است که از جهت فرهنگی آزاد باشد همچنین بم بیان می‌دارد که زنان دوجنسیتی اعتماد به نفس بالاتر دارند دوست داشتنی تر هستند و سازگاری بیشتری نسبت به ‌گروه‌های همتای خود در قالب های جنسیتی سنتی(مردی و زنی) دارند(بم،۱۹۷۵؛ اسپنس،۱۹۸۲ و ولف و استاتیز،۱۹۹۹ به نقل از عسگری، احتشام زاده،پیرزمان ۱۳۸۹).

کلیشه های جنسیتی تصویر ذهنی یکنواخت و قالب بندی شده ای از رفتارهای خاص مربوط به مردان و زنان بدون بررسی و آزمون است(اعزازی۱۳۸۰) که بدون توجه به تفاوت‌های فردی صورت می‌گیرد کلیشه های جنسیتی در واقع دیدگاه های هستند که افراد باور دارند که ‌در مورد یک جنس بیش از جنس دیگر صدق می‌کند ‌به این ترتیب عملا با نادیده گرفتن استعدادهای بالقوه ی فردی و همچنین ایجاد شکاف بین منافع دوجنس بر دامنه نابرابری های جنسی خواهند. افزود(زارع شاه آبادی و سلیمانی،۱۳۸۹) در فرهنگ ما این که مرد نباید گریه کند، زن احساساتی است و نمی تواند قضاوت درستی بکند یا اینکه زن ترسو، خرافاتی و نازک دل است و مرد سنگدل، سخت گیر،سلطه گر و پرخاشگر است و آنچه در این میان جلب توجه می‌کند این است که کلیشه های عمدتاً منفی ‌در مورد زنان و شیوع و پذیرش کلیشه های عمدتاً مثبت ‌در مورد مردان است و اینکه این کلیشه ها در نهایت به پیشداوری و تبعیض جنسیتی منجر می شود ۸۸ درصد از مادران ایرانی از دوسالگی دختر را به مراتب کمتر از پسر به استقلال، خودکفایی تشویق می‌کنند و مطابق با این نگرش که نقش دختر در آینده عمدتاً نقش مادری و همسری است خصوصیاتی چون همکاری با دیگران، حساس بودن به نیازهای دیگران و قبول مسئولیت نسبت به دیگران را در او تقویت می‌کنند (علمی و الیاسی ۱۳۸۸).

نتایج بررسی ها نشان داد که صفات مردانه صفاتی هستند که به خصوص در محیط های کاری صفات مطلوب در نظر گرفته می‌شوند در حالی که در کلیشه های جنسیتی زنانه زنان با صفاتی به صورت معمول وابسته به کنش های اجتماعی با دیگران مانند دلسوز، شکیبا، مهربان، و یا با ویژگی های ظاهری مانند ظرافت و زیبایی توصیف می‌شوند که این صفات به طور معمول در محیط های اولیه(خانواده) ارزش دارند(اعزازی،۱۳۸۰).